Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Projesi

1. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Projesi 28-29 Şubat 2012 Şanlıurfa

2. Hayat Boyu Öğrenme Sistemine Yön Veren Ana İlkeler • Öğrenici odaklı olmalıdır. • Öğrenme kazanımları temellidir. • Süreklilik arz etmelidir. • İhtiyaç odaklı olmalıdır. • Tanınırlığı sağlamalıdır. • Yatay/dikey geçişlere imkan vermelidir. • Herkese eşit fırsat sağlamalıdır. • Örgün, yaygın ve enformel öğrenmeleri kapsayıcı şekilde olmalıdır. • Bireyin bilgi, beceri ve kişisel gelişimini sağlamaya yönelik olmalıdır. • Sosyalleşmeyi desteklemelidir. • Esnek öğrenme yollarını sağlamalıdır.

3. “Hayat Boyu Öğrenme Sistemi” nin Tanımı HBÖS öğrenicilere; hayatları boyunca bireysel ve toplumsal gereksinimlerini karşılayacak bilgi, beceri ve kişisel gelişimlerini sağlamaya yönelik eşit fırsatlar sunan, yatay/dikey geçişlere olanak veren, her türlü öğrenme modelini (örgün, yaygın ve enformel) destekleyen ve bu modeller yoluyla elde edilen öğrenme kazanımlarının tanınırlığını sağlayan sürdürülebilir ve esnek bir sistemdir.

7. 1.1.Yükseköğretim Kurumlarında Kalite Güvencesinin Sağlanması Yükseköğrenimde kalite güvencesi için Ulusal Kalite Ajansının kurulması ve bu ajansın süreçler, standartlar, ilkeler ve yetkilendirme ile ilgili sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Bu nedenle; • Bu ajansın idari bir yapılanması olmalı ve kısmi zamanlı olarak üniversitelerdeki akademik personelden yararlanmalıdır. • Görev alanına giren her bir işlev için farklı birimleri olmalıdır. • Bağımsız akreditasyon kuruluşları kalite güvence sisteminin icracı unsurları olmalıdır. • Kalite güvence sistemi dinamik bir işleyişe sahip olmalı, değişen iç ve dış şartlara uyumlu gelişmeyi özendirmelidir. • Yükseköğretim kurumları kalite güvence sisteminin hem paydaşı hem hizmet alıcısı olmalı, hem de sistem tarafından denetlenmelidir. • Her yükseköğretim kurumunda kalite güvence ve iç değerlendirme mekanizmaları oluşturulmalıdır. • Kalite göstergelerinin oluşturularak standartlaştırılmalıdır.

8. 2.1. Geçişler ve Kredi Transferi/Önceki Öğrenmelerin Tanınması Öğrenme sadece örgün eğitimle ve tek bir kurumla sınırlı olmayıp her türlü ortamda gerçekleşebilir. Dolayısıyla farklı ortamlarda (formel, enformel ve non-formal) edinilen öğrenme kazanımlarının ulusal ve uluslararası seviyede tanınırlığı/geçerliliği sağlanmalıdır. Böylece kredi kaybı olmadan yatay ve dikey geçişlerin önü açılmış olacaktır.Bazı yükseköğretim kurumlarında zorunlu olan hazırlık eğitiminden ya da yabancı dil derslerinden bireyin gerekli sınavlara girerek muaf olabilmesi bu konuya örnek teşkil etmektedir. Bunun için şeffaf mekanizmalar, karşılaştırılabilir yapılar ve bunun denetimini yapacak kurumlara (YÖK, MYK, TÜRK-AK, MEB) ihtiyaç vardır. YÖK; 5, 6, 7 ve 8. seviyeler için ilgili mevzuatta değişiklik yaparak yükseköğretim kurumlarını bireyin önceki öğrenmelerini değerlendirme ve belgelendirmede yetkilendirmelidir. MEB; 4. seviyeden 5. veya 6. seviyeye geçişlerde bireyin örgün eğitim dışında kalan kurumlardan (ör. Çıraklık) aldığı eğitimi kredilendirecek ve fark kredilerini tamamlatacak uygun mekanizmayı oluşturmalıdır. Bu mekanizma da YÖK tarafından tanınmalıdır.

9. 2.2. Belge ve Sertifikalar/Ölçme ve Değerlendirme 5.,6.,7.,8. seviyelerde farklı yükseköğretim kurumlarında farklı ölçme değerlendirme sistemleri uygulanmakta ve bu daha çok teorik düzeyde kalmaktadır.Oysa edinimler pratik ve yeterlilik bazlı da değerlendirilmelidir. Ayrıca farklı kurumlardan alınan yeterliliklerin karşılaştırılabilir ve ilişkilendirilebilir olması için bu yeterliliklerin ölçme ve değerlendirmesinde belli bir standart olmalıdır. Bu nedenle: • Yükseköğretim kurumlarının akredite olarak ölçme ve değerlendirme merkezi olması, • Uygulamalı becerilerin ölçme ve değerlendirmesi konusunda üniversitelerin donanım ve personel kapasitesinin kullanılması, • MEB ve ilgili kuruluşların işbirliği içinde olması ve sertifikaların uyumunun sağlanması

10. 2.3. Eğitim Programları/Yeterlilikler/Öğrenme kazanımları 5.,6.,7.,8. seviye programların ulusal uluslararası uyumun ve tanınmasının sağlanması, programların hazırlanmasında ve güncellenmesinde işbirliği içinde çalışılması (MEB, MYK, Sosyal Taraflar) Bu nedenle; • MYK ve MEB'de yürütülen standartlar, yeterlilikler, öğrenme kazanımları ve modüler programlar konusunda YÖK'te yürütülen Bolonya Projesi ve üniversitelerin yeterlilik ve öğrenme kazanımları temelli çalışmalarının işbirliği içinde yapılması • Program, yeterlilikler ve öğrenme kazanımlarının hazırlanması aşamasında ilgili sosyal taraflarla işbirliği içinde çalışılması, • Uluslararası örneklerin takibi ve çalışmalarla ilişkilendirilmesi

11. 4. SEM Sertifikalarının Geçerliğinin Sağlanması Geçişlerde ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olacak sertifikaların/belgelerin sağlanması,MEB, ÇSGB gibi kurumlarla görüşerek düzenleme yapılması (MEB-YÖK Belge Protokolü?, İŞKUR tarafından verilen ) (MEB, YÖK, ÇSGB, MYK, Belgelendirme Merkezleri ) Bu nedenle; • SEM Programların AYÇ'ye uyumlu olarak hazırlanan TYYÇ kapsamında düzenlenerek belgelerin buna göre hazırlanması. • SEM sertifikaların geçerliliği konusunda MEB ile yapılacak olan görüşmelerle, tanınırlığının sağlanması

12. 3.1. Danışmanlık ve Mesleki Rehberlik Hizmetleri Yükseköğretim kurumlarında kariyer merkezlerinin sayısı ve etkinliği arttırılmalıdır. Bu süreçte üniversitelerde kurulmuş olan kariyer merkezlerinin etkinliği arttırılmalı ve henüz bir kariyer merkezi kurulmamış olan üniversitelerde kariyer merkezlerinin kurulması teşvik edilmelidir. Bu nedenle; • Üniversite bünyesinde kurulmuş olan Uygulama ve Araştırma Merkezleri ile Kariyer Merkezleri şbirliği içerisinde olmalıdır. • Kariyer Merkezlerinin önemini vurgulayabilmek için üniversitelerde akademik personelin, idari personelin, öğrencilerin ve sosyal tarafların biraraya gelebileceği çalıştayların yapılması teşvik edilmelidir.

13. 3.2. Yükseköğretim Kurumlarının Hayat Boyu Öğrenme Faaliyetlerinin İşlevselliğinin Sağlanması Yereldeki ihtiyaçlara yönelik hayat boyu öğrenme faaliyetleri ile ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Bu nedenle; • Yükseköğretim kurumlarında verilen 5., 6., 7. ve 8. seviye eğitimlerin yanında, üniversitelerin bulunduğu • bölgenin demografik ve ekonomik özellikleri de göz önünde bulundurularak eğitim-öğretim olanakları geliştirilmelidir. • Yerel işletme ve kurumların da ihtiyaç ve taleplerine yönelik eğitim-öğretim olanaklarının sağlanması geliştirilmelidir.

14. 3.3. Öğrenme Ortamlarının Kalitesinin Arttırılması YÖK ilgili alan ve program doğrultusunda eğitim ortamlarının özellikleri ve standartları konusunda standartları belirler ve takip eder. Bu nedenle; • Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısının azalması sağlanmalıdır. • Yükseköğretim kurumlarının performanslarının ve kalitelerinin ölçümlenmesinde standart kriterler belirlenmelidir. • Performans ve kalite ölçümünde üniversitelerin belli özelliklere göre sınıflandırılması gerekliliği göz önünde bulundurulmalıdır. • YÖK bünyesinde ya da bağımsız olarak oluşturulacak Ulusal Kalite Güvence Ajansı ile ilgili gerekli alt yapı hazırlığı yapılmalıdır.

15. 3.4. Öğrenici-Eğitici Motivasyonu/Fırsatların Farkında Olma Yükseköğretim düzeyinde hem meslek hem de beceri edinme konusunda düzenleme yapmak, 5-8. seviye yanında üniversiteler içinde yer alan SEM’ler aracılığıyla hem yerelde oluşan beceri ihtiyacı konusunda (bazı üniversitelerdeki gibi belediyeler ve işveren arasında görüşmeler) hem de kişilerin temel becerilerini kaliteli yaşam için geliştirmesi konusunda ortam oluşturulması gerekmektedir. Bu nedenle; • SEM’ lerde düzenlenen eğitimlerin MEB (Yaygın, mesleki ve temel eğitim programları), MYK (Standartlar) çalışmaları ile uyumlu olması, • Belediye ve işverenlerin üniversite personel ve donanım kapasitesinden faydalanmasının sağlanması, • SEM bünyesindeki faaliyetlerle ilgili olarak görünürlük (broşür, web sayfası, bilboard vb.) materyallerinin kullanılarak farkındalığın artırılması.

16. 4. Üniversite Sosyal Taraf İşbirliğinin Artırılması İllerde yer alan MYO’larıda dahil olmak üzere 5.6.7. ve 8. Seviye programlar yürütülürken iş gücü piyasası ile işbirliği içerisinde çalışması, üniversite ve SEM de dahil olmak üzere personel donanım kapasitesinin etkin kullanımı açısından önemlidir. Bu nedenle; • İl düzeyinde “işgücü piyasası İhtiyaç Analizleri” doğrultusunda üniversite- sosyal taraflar arasında protokoller yapılamasını teşvik etmek. • YÖK-KOSGEB arasında imzalanan “Girişimcilik” Protokolü örneği gibi YÖK ile sosyal taraflar (TOBB, TÜSİAD, TESK, TİSK, HAK-İŞ vb…) arasında protokollerin artırılması. • YÖK tarafından sosyal taraflarla işbirliğinin önemi konusunda farkındalık oluşturmak üzere çalışmalar yürütülmesi

17. TEŞEKKÜR EDERİZ…