INSTRUMENTY FINANSOWE dla MŚP w Programie ramowym na rzecz

1. INSTRUMENTY FINANSOWE dla MŚP w Programie ramowym na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) XV Ogólnopolskie Forum Gospodarcze MŚP Warszawa, 10 listopada 2009 r. Joanna DĄBROWSKA EkspertKrajowy Punkt Kontaktowy Programu CIP – Instrumenty Finansowe dla MŚP

2. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP • Główne cele Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP): • zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, szczególnie MŚP m.in. poprzez ułatwienie dostępu do finansowania zewnętrznego • promowanie wszelkich form innowacji, w tym innowacji ekologicznych • przyśpieszenie tworzenia społeczeństwa informacyjnego • promowanie efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach

3. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Budżet CIP3,62 mld EUR Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 – 2013 (CIP) Program „Inteligentna Energia – Program dla Europy” (IEE) Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji(EIP) Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnychi komunikacyjnych (ICT) Komponent Instrumenty finansowe dla MŚP Budżet1,13 mld EUR = ok. 30% całego CIP Strona www Programu CIP: www.cip.gov.pl

4. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP • Instrumenty finansowe dla MŚP – Beneficjenci: • Pośrednicy finansowi CIP:Instytucje finansowe m.in. banki, fundusze pożyczkowe,poręczeniowe, firmy leasingowe, fundusze kapitałowe, itp. • Beneficjenci końcowi:MŚP Instrumenty mają zachęcić te instytucje do aktywniejszego i szerszego finansowania MŚP na różnych etapach rozwoju (na etapie zakładania, w fazie startu, ekspansji czy na etapie transferu firmy). W rezultacie program ma umożliwić MŚP łatwiejsze pozyskanie środków finansowych na inwestycje (w sektorze B+R, innowacje i eko-innowacje, transfer technologii).

5. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP • CIP - Instrumenty finansowe – korzyści dla MŚP: • stworzenie mechanizmów wspierających zakładanie i finansowanie MŚP we wszystkich fazach rozwoju, w szczególności na wczesnych etapach • ułatwienie firmom pozyskania finansowania zewnętrznego na korzystnych warunkach • zachęcanie i wspieranie instytucji finansowych w finansowaniu mikroprzedsiębiorstw, także produktami o niższych kwotach (mikrokredyty) • zwiększanie podaży instrumentów dłużnych dla MŚP poprzez wspieranie instytucji finansowych w zakresie podziału ryzyka wynikającego z tego typu finansowania • udostępnienie zabezpieczenia w formie gwarancji UE firmom znajdującym się w grupie podwyższonego ryzyka (start up’y, B+R, ekoinnowacje) • zmniejszenie luki kapitałowej na rynku inwestycji podwyższonego ryzyka

6. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP MSP MSP Europejski Fundusz Inwestycyjny Komisja Europejska zapewnia środki gwarantuje gwarantuje inwestuje KPK CIP„Instrumenty finansowe dla MŚP” Fundusz poręczeniowy Fundusz VC (w tym współprac. z sieciami BA) gwarantuje Bank / Fundusz pożyczkowy/f. leasingowe inwestuje działania promocyjne,informacyjne, konsultacyjne pożycza

7. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Instrumenty finansowe dla MŚP Budżet1,13 mld EUR 550 mln EUR 73 mln EUR 506 mln EUR GIF SMEG CBS High Growth and Innovative SME Facility Instrument na rzecz wysokiego wzrostu i innowacji w MŚP (wsparcie kapitałowe) SME GuaranteeFacility System poręczeń dla MŚP (wsparcie gwarancyjne) Capacity Building Scheme System rozwijania zdolności instytucji pośrednictwafinansowego (wsparcie techniczne) dla kredytów/pożyczek/leasingu GIF1 - docelowe inwestycje w spółki na etapie zalążkowym i startu dla mikrokredytów dla instytucji wsparcia dłużnego dla inwestycji kapitałowych dla funduszy podwyższonego ryzyka GIF2 – inwestycje w spółki w fazie ekspansji rynkowej dla sekurytyzacji

8. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP • Obejmuje inwestycje w wyspecjalizowane fundusze podwyższonego ryzyka, w tym: • fundusze finansujące wczesne stadium rozwoju firmy (seed capital), • fundusze działające w skali regionu lub skupione na określonych sektorach/ technologiach, • fundusze typu venture capital finansujące działania badawczo-rozwojowe itp. • Wsparte fundusze, udostępniają następnie kapitał innowacyjnym MŚP, umożliwiając im rozpoczęcie i rozwój działalności, wprowadzenie produktów i usług na rynek, transfer technologii czy prowadzenie działalności B+R. GIF - Instrument na rzecz wysokiego wzrostu i innowacji w MŚP

9. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Inwestycje kapitałowe GIF GIF1 Inwestycje w spółki na etapie zalążkowym i startu GIF2 Inwestycje w spółki w fazie ekspansji rynkowej

10. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Warunki działania instrumentu GIF • Instrument GIF może inwestować w Fundusze Pośredniczące (FP) współdziałając, o ile to możliwe, z krajowymi lub regionalnymi programami mającymi na celu tworzenie małych firm inwestycyjnych. • Oprócz finansowania GIF, większość kapitału zainwestowanego w FP musi pochodzić od inwestorów rynkowych. Inwestor „pozarynkowy” (publiczny) – max. do 50% kapitału FP. • Pojedynczy inwestor – max. do 50% kapitału Funduszu Pośredniczącego. Bardzo ważne, by fundusze skupiały szeroki wachlarz INWESTORÓW PRYWATNYCH

11. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Warunki działania instrumentu GIF cd. • Warunki inwestycji: klauzula pari passu – oznacza, że EFI (inwestując w ramach GIF) będzie traktowany na równi z innymi inwestorami rynkowymi; • Kluczowa rola EFI (cornerstone investor)– możliwa, w przypadku nowych Funduszy Pośredniczących, mogących odegrać rolę katalizatora w rozwoju rynków kapitału podwyższonego ryzyka dla danej technologii lub w danym regionie .

12. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Warunki brzegowe instrumentu GIF1 • Okres finansowania: inwestycje kapitałowe UE zazwyczaj 5-12 letnie • Kwota udziału GIF1: powinna osiągnąć masę krytyczną, ale nie może przekroczyć 30 mln EUR • Udział % w funduszu: 10% - 25%, lub do 50% w przypadku nowego funduszu, który może odegrać rolę silnego katalizatora • Udział w funduszach inwestujących w eko-innowacje – max do 50% • Ważne ! – możliwy oddzielny wkład kapitałowy w fundusze współinwestujące ze zorganizowanymi Sieciami Aniołów Biznesu

13. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Warunki brzegowe instrumentu GIF2 • Okres finansowania: inwestycje kapitałowe UE zazwyczaj 5-12 letnie • Kwota udziału GIF2: powinna osiągnąć masę krytyczną, ale nie może przekroczyć 30 mln EUR • Udział % w funduszu: 7,5% - 15%, lub do 25% w przypadku nowego funduszu, który może odegrać rolę silnego katalizatora lub funduszy utworzonych przez początkujące zespoły zarządzające • Udział w funduszach inwestujących w eko-innowacje – max do 25%

14. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP System gwarancji SMEG Transakcje sekurytyzacyjne Portfel kredytów/ leasingu Portfel mikrokredytów(dla mikroprzedsiębiorców) Portfel inwestycji kapitałowych/ quasi-kapitałowych

15. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Warunek aplikowania do EFI o instrument gwarancyjny SMEG Zapewnienie MŚP rozszerzonego dostępu do finansowania tj. finansowania na warunkach bardziej dostępnych niż dotychczasowy standard dla tej grupy klientów np.: • mniej wymagające kryteria akceptacji (np.: w odniesieniu do podmiotów o krótkiej historii działalności lub rozpoczynających działalność, inwestycji w wartości niematerialne i prawne itp.) • niższy wymagany udział przedsiębiorcy w finansowaniu inwestycji • wydłużone terminy spłaty • akceptacja wyższego ryzyka (np.: bardziej ograniczone wymagania dotyczące zabezpieczeń, wyższy udział strat pokrywanych przez instytucję finansową) + szeroki zasięg geograficzny oferowanych produktów finansowych

16. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Warunki brzegowe instrumentu gwarancyjnego SMEG • Okres gwarancji – dla mikrokredytów udzielanych mikroprzedsiębiorcom - do 5 lat, dla innych opcji SMEG – do 10 lat • Współczynnik gwarancji – dla mikrokredytów max do 75%, pozostałe opcje SMEG – do 50%), dla transakcji sekurytyzacji portfeli dłużnych – szczególne warunki gwarancji • Współczynnik pułapu gwarancji - do 20% • Do gwarancji mikrokredytów – pomoc techniczna dla instytucji kredytowej/ poręczeniowej w wysokości 200€/mikrokredyt (tylko raz dla 1 mikroprzedsiębiorcy) – max. kwota pomocy - 50 000€ • Gwarancje UE – w zasadzie bezkosztowe dla instytucji finansowej i dla MŚP (tj. właściwie nie jest pobierana prowizja za udzielenie gwarancji UE)

17. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP • Nabór wniosków w imieniu Komisji Europejskiej: • Prowadzi Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI), • European Investment Fund, • 96, boulevard Konrad Adenauer • L-2968 Luxembourg • kontakt mailowy z EFI: GIF cip.venturecapital@eif.org • SMEG cip.guarantees@eif.org • Nabór wniosków jest ciągły, aż do wyczerpania środków UE • SMEG - Procedura oceny wniosku w EFI/ KE = 6-9 miesięcy • GIF - Wybór wniosków na podstawie oceny i analizy kryteriów opisanych w Wytycznych wdrożeniowych.

18. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 Instrumenty finansowe dla MŚP • Stan wdrożenia instrumentu GIF (na 31.03 .2009) • Liczba zaakceptowanych transakcji z VC – 15 (13 umów podpisanych) • Liczba krajów pochodzenia wspartych funduszy - 11 • Kwota zawartych transakcji ze środków UE - 173,2 mln EUR • Liczba wspartych MŚP - 27 • Stan wdrożenia instrumentu SMEG (na 31.03.2009) • Liczba zaakceptowanych transakcji • gwarancji/ regwarancji – 17 (9 umów podpisanych) • Liczba krajów pochodzenia wspartych instytucji - 11 • Kwota zawartych umów ze środków UE - 112,3 mln EUR • Liczba wspartych MŚP - 24 551

19. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP • SMEG w praktycePrzykłady wspartych instytucji oferujących MŚP usługi finansowe • Fonds de Participation (Belgia) • Instytucja oferuje kredyty dla mikroprzedsiębiorstw i firm z sektora MŚP, które nie są w stanie pozyskać kredytów komercyjnych w ramach systemu bankowego. Wspiera także osoby pracujące na własny rachunek, przedstawicieli wolnych zawodów, nowopowstałe firmy oraz osoby bezrobotne, które chcą rozpocząć własną działalność gospodarczą. • Kreditanstalt für Wiederaufbau (Niemcy) • Bank Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) stworzył nowy produkt finansowy, którego celem jest zachęcenie niemieckich banków do poszerzenia i rozwoju oferty małych kredytów dla firm rozpoczynających działalność (start-up) i mikroprzedsiębiorstw oraz oferowanie korzystnych warunków finansowania MŚP. Skorzystanie z instrumentu pozwoli KfW naobniżenie oprocentowania oraz umożliwi zapewnienie wyższego wolumenu kredytowego dla nowopowstałych firm. • Polska • Cztery pierwsze wnioski aplikacyjne już zostały złożone (sektor bankowy, sektor leasingowy) • Trzy kolejne wnioski aplikacyjne są w przygotowaniu (sektor bankowy, fundusze pożyczkowe i poręczeniowe)

20. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP GIF w praktycePrzykłady wspartych instytucji inwestujących w MŚP Serena Capital jest funduszem z siedzibą w Paryżu, skierowanym na inwestycje w dziedzinie ICTwe Francji i innych krajach Europy. Fundusz inwestuje w spółki znajdujące się we wczesnych fazach rozwoju, na etapie poprzedzającym wejście na rynek ich produktów/ usług – spółek, które mają uznaną technologie i robią pierwsze kroki w kierunku rynku. Początkowa kapitalizacja funduszu wyniosła 90 mln EUR. Inwestycja EFI została dokonana w ramach instrumentu GIF1. ChalmersInnovation Fund – jest to fundusz partnerski Uniwersytetu Technologicznego Chalmers w Goeteborgu (Szwecja) oraz inkubatora ChalmersInnovation. Początkowa kapitalizacja funduszu wyniosła ok. 12 mln EUR, z prognozowaną końcową kapitalizacją na poziomie ok. 27 mln EUR. Fundusz stanowi wehikuł transferu technologii opracowanych na Uniwersytecie Technologicznym i będzie inwestował głównie w spółki technologiczne, dla których ChalmersInnovation stanowi inkubator przedsiębiorczości. EFIdokonał inwestycji w ramach GIF1 jako inwestor kluczowy (cornerstoneinvestor)

21. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP GIF w praktyce cd.Przykłady wspartych instytucji inwestujących w MŚP BaltCap Private Equity Fund – fundusz skierowany na inwestycje w MŚP w Estonii , Łotwie i Litwie. Sektorami będącymi w polu zainteresowania tego funduszu są:handel detaliczny, firmy produkcyjne nastawione na rozwój eksportu, turystyka i wypoczynek, ochrona środowiska, łączność, transport i budownictwo. Transakcja została zawarta w ramach instrumentu GIF2. Polska • Dwa pierwsze wnioski aplikacyjne już zostały złożone (fundusze vc) • Dwa kolejne są w przygotowaniu (w tym jeden fundusz współpracujący z siecią BA)

22. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Informacja dla MŚP o dostępnych w Polsce instrumentach finansowych wspieranych ze środków UE: http://www.access2finance.eu/

23. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013Instrumenty finansowe dla MŚP Krajowy Punkt Kontaktowy Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 – 2013 Komponent „Instrumenty finansowe dla MŚP” Związek Banków Polskich ul. Kruczkowskiego 8 00 – 380 Warszawa tel/fax +48 22 696 64 95 Strona internetowa: www.cip.gov.pl/eip/kpkzbp Infolinia mailowa: kpkcip@zbp.pl Niniejsza prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK.