ความท้าทายใหม่บนโลกใบเก่า ปัญหาโรคติดเชื้ออุบัติใหม่/อุบัติซ้ำ

1. ความท้าทายใหม่บนโลกใบเก่าปัญหาโรคติดเชื้ออุบัติใหม่/อุบัติซ้ำความท้าทายใหม่บนโลกใบเก่าปัญหาโรคติดเชื้ออุบัติใหม่/อุบัติซ้ำ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ประเสริฐ ทองเจริญ ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ สาขาแพทยศาสตร์ ที่ปรึกษาคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ที่ปรึกษากรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ประธานมูลนิธิส่งเสริมการศึกษาโรคไข้หวัดใหญ่ บรรยาย ณ โรงแรม อมารี แอร์พอร์ต กรุงเทพมหานคร วันที่ ๑๐ มกราคม ๒๕๕๖

2. รวมประเด็นปัญหาที่ท้าทายรวมประเด็นปัญหาที่ท้าทาย • ปัญหาของโรคร้อน • ปัญหาของโรคภัยไข้เจ็บ • โรคติดเชื้ออุบัติใหม่-อุบัติซ้ำ • โรคติดเชื้อแพร่จากสัตว์-สู่-คน • ปัญหาเชื้อจุลชีพอุบัติใหม่และเชื้อจุลชีพเดิมที่เคยไวต่อยา กลับดื้อยา • ปัญหาเรื่องอาวุธชีวภาพ • ปัญหาเรื่องการประสานงานร่วมมือกันอย่างจริงจังไม่ปิดบัง

6. บางขุนเทียน ๒๕๕๐

7. โลกปัจจุบันเศร้าหมอง โลกแต่ก่อนสดใส

8. แต่ก่อนท้องทะเลเงียบสงบแต่ก่อนท้องทะเลเงียบสงบ

9. ปัจจุบันทะเลบ้า พายุนานาประเภทก่อตัว

10. ทั่วโลกกำลังเร่งช่วยกันสร้างภาวะเรือนกระจกทั่วโลกกำลังเร่งช่วยกันสร้างภาวะเรือนกระจก • การแก้ไขยังคงเชื่องช้า กลุ่มที่สร้างภาวะเรือนกระจกยังไม่ยุติ • เพียงแต่จะรับรองปฏิญญาเกียวโตฉบับเดียวยังต้องใช้เวลากว่าสิบปี • การปล่อยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ มีการแก้ไขโดยเริ่มดำเนินการอย่างช้าๆ ด้วยเริ่มคำว่า “คาร์บอน เทรด” ซื้อวิมานกลางอากาศ ไม่ได้โฉนด • พอมีคนเพี้ยนๆ ออกมาทำนายว่าโลกจะแตก ก็สติแตกกันก่อนโลก

12. ๒๑ ธันวาคม ๒๕๕๕ คือวันจะสิ้นโลก!!!!! • อีกสิบวันให้หลัง ๓๑ ธันวาคม เรายังมีโอกาสได้ฟังเทศน์ข้ามปี มีชีวิตอยู่รับพรปีใหม่พระราชทานจากล้นเกล้าฯ

14. อัลกอร์ผู้กระตุ้นเรื่องโลกร้อน ก็ดูเหมือนจะอ่อนแรงลง อัลกอร์ร้อนจัด เตียงร้อน จนต้องหย่ากับภรรยาคู่ทุกข์

15. โลกร้อนก่อผลกระทบต่อภาวะแวดล้อมโลกร้อนก่อผลกระทบต่อภาวะแวดล้อม สภาพภูมิอากาศแปรปรวน อากาศร้อนจัดในประเทศหนาว หนาวจัดในดินแดนที่เคยอบอุ่น หิมะไม่ตก แต่ตกในบางแห่งที่ไม่เคยปรากฏ ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล เป็นเหตุให้เกิดความแห้งแล้ง หรือน้ำท่วม ความชื้นก็เปลี่ยนแปลง เกิดพายุสลาตัน พายุใต้ฝุ่น เฮอริเคนบ่อยครั้ง น้ำแข็งในขั้วโลกละลายเร็วกว่าปกติ น้ำทะเลขึ้นสูง อากาศมีก๊าซคาร์บอน ไดออกไซด์ สูง

16. กทม. ๒๕๕๔ โอ๊ย หนุกจัง อยากให้มีน้ำมาให้เล่นอย่างงี้ทุกๆ วัน

17. ข้ารู้ว่างวดหน้าเลขอะไรเด็ดข้ารู้ว่างวดหน้าเลขอะไรเด็ด

18. เสี่ยสั่งลุย สู้ สู้ สู้ พร้อมอย่างนี้ปีหน้าน้ำมาอีกนะ

19. ผลกระทบต่ออุณหภูมิกาย ร้อนจัด เย็นจัด ความไวต่อการรับเชื้อเปลี่ยนแปลงไป ภูมิคุ้มกันโรคของมนุษย์อ่อนแอลง ความชุกชุมของสัตว์นำโรค พาหะนำโรค การแพร่กระจายและการขยายพันธุ์ของเชื้อก่อโรคเปลี่ยนแปลงไป โรคใหม่ๆ อุบัติขึ้นในลักษณะของการระบาด

20. โรคติดเชื้ออุบัติใหม่โรคติดเชื้ออุบัติใหม่ • โรคติดเชื้ออุบัติใหม่ กว่าร้อยละ ๗๐ เป็นโรคติดจากสัตว์-สู่-คน • เฉพาะโรคคนติดสัดบางโรค เช่น โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ไม่ทำให้สัตว์เป็นโรค • ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสัตว์กับคน ทำให้ใบโลกนี้เป็นทั้งโลกและเป็นโรคของคนและสัตว์ • ONE WORLD, ONE HEALTH!

21. Recent examples of emerging zoonotic diseases Aust bat Lyssavirus (Australia) Influenza A H5N1 (Cambodia, China, Indonesia) Ljungen virus (Sweden) West Nile (Romania) Sen Virus (Italy) Rift Valley Fever (Middle East) Marburg (Angola) JE (Australia) Torres Strain) Alkhurma virus (Saudi Arabia) Chikungunya (SW Indian Ocean, East Africa, Sri Lanka, Maldives, Indonesia, India) Influenza A H5N1 (Thailand, Viet Nam) Influenza H9N2 (Hong Kong) Menangle Virus (Australia) Hendravirus (Australia) Sabie virus (Brazil) Nipah virus (Malaysia) Nipah virus (Bangladesh, India) H5N1 (Hong Kong) Nipah virus (Cambodia) Influenza A H5N1 (Egypt, Iraq) West Nile (Saudi Arabia) SARS Corona virus Sin Nombre Virus (USA) …. 2005 2004 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2006 2007 1996 1993 1994 1995 สิบห้าปีมีระบาดใหม่เกือบสามสิบโรค

22. โรคติดเชื้ออุบัติใหม่และอุบัติซ้ำ ๒๕๕๑ ปีเดียว มีโรคระบาดเกือบครึ่งร้อย

23. One World-One Health ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสัตว์กับคน ทำให้โลกใบนี้เป็นทั้งโลกและเป็นโรคของคนและสัตว์

24. คนเป๋ได้ หมาก็เป๋ได้โรคหนึ่งเดียว แต่หมาเก่งกว่าคนตรงที่ที่หมาฉ...รดคนได้

25. ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสัตว์กับคน ทำให้โลกใบนี้เป็นทั้งโลกและเป็นโรคของคนและสัตว์

26. คนและสัตว์อยู่ด้วยกันร่วมโลกคนและสัตว์อยู่ด้วยกันร่วมโลก

27. ปฏิสัมพันธ์ฉันมิตรระหว่างคนกับสัตว์ปฏิสัมพันธ์ฉันมิตรระหว่างคนกับสัตว์

28. ALERT O.K.! WHO AWAREs? WHO RESPONDs? WHO CAREs? RESPONSE เดลินิวส์ ๒๑ เมย.๕๕

29. ไข้หวัดสุกร อยากแพร่เชื้ออยู่พอดี

30. ไข้หวัดนก เรื่องเล็ก สู้กันอย่างแฟร์ๆ ตัวต่อตัว ตาต่อตาไก่แพ้ คนไม่แพ้

31. Rescue team ระวังตกน้ำ เป็นลูกหมาตกน้ำป๋อมแป๋มนะไอ้หนู

32. โรคในโลกใบเก่า

33. ภาพนี้เข้าข่ายเรตติ้ง “อาร์ หรือ เอ๊กซ์”

35. Smallpox : Variola majorไข้ทรพิษ ฝีดาษ

38. DA Henderson (กลาง) หัวหน้าคณะกำจัดกวาดล้างไข้ทรพิษ

39. ฝีดาษธรรมดาถูกกวาดล้าง ฝีดาษวานร Monkeypox ฝีดาษธรรมดาถูกกวาดล้าง • เลิกปลูกฝีกันทั้งโลก • โรคอุบัติใหม่ก็มาเยือน • เป็นโรคติดจากสัตว์-สู่-คน

40. ผู้ป่วยฝีดาษวานรในสหรัฐ ๒๕๔๖ • ๑๕ พ.ค.๔๖: รายงานผู้ป่วยรายแรกที่ Wisconsin • ๑๐ มิ.ย.๔๖ : รายงานผู้ป่วยจาก ๓ รัฐ - Illinois, Indiana, Wisconsin รวมทั้งสิ้น ๕๓ ราย เป็นชาย ๒๙ คน (๔๙%) อายุเฉลี่ย ๒๖ ปี (๔-๕๓) รับไว้รักษาในโรงพยาบาล ๑๔ คน (๒๖ %) • ๕๑ รายสัมผัสใกล้ชิดกับ Prairie dog, สัมผัสใกล้ชิดกับ Gambian giant rat และกระต่าย อย่างละ ๑ ราย (กระต่ายล้มเจ็บหลังจากติดโรคจาก Prairie dog ที่ไม่สบายที่คลินิกรักษาสัตว์) • มีผู้ป่วย สองรายได้มีโอกาสสัมผัสกับผู้ป่วยฝีดาษวานรด้วย

41. ZOONOSES จำนวนโรคในสัตว์ • BIRDS 15 • CATS 34 • DOGS 47 • PRIMATES 27 • RABBITS 17 • REPTILES & FISHES 20 • RODENTS 44 • FARM ANIMALS 37 • Total 271 ชื่อโรคอยู่ท้ายเรื่อง

42. เชื้อจุลชีพก่อโรค ๑. เชื้อจุลชีพอุบัติใหม่ ๒. เชื้อจุลชีพก่อโรคดื้อยาและปฏิชีวนะ ๓. อาวุธชีวภาพพัฒนาจากเชื้อจุลชีพร้ายแรง

43. ตัวอย่างจุลชีพไวรัสอุบัติใหม่ตัวอย่างจุลชีพไวรัสอุบัติใหม่ • HIV • Lyssa bat virus & Equine Morbillivirus • Ebola & Reston strain • BSE & vCJD • Hand-Foot-and-Mouth Disease (E71) • Monkeypox • Nipah virus encephalitis • West Nile virus • Severe Acute Respiratory Syndrome or SARS • Avian Flu

44. อาวุธชีวภาพและการก่อการร้ายสากลทางชีวภาพ –การจงใจก่อเหตุ

45. อาวุธชีวภาพ-การก่อการร้ายสากลทางชีวภาพอาวุธชีวภาพ-การก่อการร้ายสากลทางชีวภาพ • สงครามเชื้อโรค • Bioweapon - International Bioterrorism ซึ่งอาจจะไม่มีผลกระทบโดยตรงต่อไทยแต่อาจเลี่ยงไม่ได้ในบางครั้ง

46. ตำรวจสายตรวจยุคอาวุธชีวภาพแพร่สะพัดตำรวจสายตรวจยุคอาวุธชีวภาพแพร่สะพัด

47. Bioweapon - International Bioterrorism • ซึ่งอาจไม่มีผลกระทบโดยตรงต่อไทย แต่อาจเลี่ยงไม่ได้ ในบางครั้ง • จุลชีพที่มีศักยภาพที่จะนำไปพัฒนาอาวุธชีวภาพได้แก่ • Smallpox • Anthrax • Brucellosis • Hanta & Other HF • EHEC • Cholera • Plague • Vibrio parahemolyticus • Q Fever • Ebola • Lassa • Marburg • Microsporidium & Giardia • Botulism • Melioidosis & Tularemia • Animal flu & SARS etc.

48. การก่อการร้ายทางชีวภาพอาจเกิดได้หลายทางการก่อการร้ายทางชีวภาพอาจเกิดได้หลายทาง • ทางหายใจ-Respiratory Pathogens • โดยการกิน-GI Pathogens • ทางเยื่อเมือก-Mucous Membrane Pathogens • สารพิษต่อระบบประสาท-Neurotoxin

49. โรคที่อาจท้าทายสาธารณสุขของประเทศไทยโรคที่อาจท้าทายสาธารณสุขของประเทศไทย HIV & associated Diseases SARS West Nile Virus Encephalitis Nipah Virus Encephalitis Hand, Foot and Mouth Disease Hantavius Hemorrhagic Fever Avian & Pandemic Influenza Multi-Drug Resistant TUBERCULOSIS Other Drug-Resistant Bacterial Infections Zoonoses Bioterrorism: Anthrax, Smallpox & Botulism, etc.

50. หมอแก่-ม้าแก่-ตาแก่ หนังเหนียว ตายยาก OLD DOCTOR NEVER DIE! แต่ถ้ามีโรคอุบัติใหม่มาเยือนบ่อยๆ ก็ บ๊าย บายนะครับ So Long-Farewell! It’s time to say GOODBYE! สวัสดี