HARCAMA BELGELERİ MEVZUATI

1. HARCAMA BELGELERİ MEVZUATI Erkan KARAARSLAN

2. Kitap Üzerine İstatistiki Bilgiler • Toplam nüfusu sadece 7 milyon olan Azerbaycan'da kitaplar ortalama 100.000 tirajla basılırken, Türkiye'de bu rakam 2000 - 3000 civarında basılmaktadır. • Gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen yıllık kitap alımı, ortalama 100 ABD doları, Türkiye'de ise bu rakam 10 ABD dolarının altındadır. • Türkiye'de her 100 kişiden sadece 4,5 kişi kitap okuyor. • Japonya'da yılda 4 milyar 200 milyon kitap basılıyor. Türkiye'de sadece 23 milyon. • Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Raporu'nda, kitap okuma oranında Türkiye, Malezya, Libya ve Ermenistan gibi ülkelerin bulunduğu 173 ülke arasında 86. sırada. • Japonya'da kişi başına düşen kitap sayısı yılda 25, Fransa'da 7. Türkiye'de ise yılda 12 bin 89 kişiye 1 kitap düşüyor. • Türkiye'de yüksek öğrenim görenlerin oranı 1965'e göre 14 kat arttı. Ama Yüksek Öğrenim mezunlarının kitap okuma oranı 1965'in de altında kaldı. Türkiye'de Okuma ve İzleme Oranları Dergi okuma oranı % 4 Kitap okuma oranı % 4,5 Gazete okuma oranı % 22 Radyo dinleme oranı % 25 Televizyon izleme oranı % 94  - Bir Japon, yılda 25 kitap okuyor,- Bir İsveç’li, yılda 10 kitap okuyor,- Bir Fransız, yılda 7 kitap okuyor,- Türkiye’de ise 6 Türk, yılda 1 kitap okuyor!...

3.  “Atatürk’ün elinden boş zamanlarında tarihle ilgili kitapların düşmediğini hatırlarım. Bir gün yine Atatürk, tarihle ilgili kalın bir kitap okuyordu. Öylesine dalmıştı ki, çevresini görecek hali yoktu. Bir sürü yurt meselesi dururken devlet başkanının kendini tarihe vermesi, Vasıf Çınar’ın biraz canını sıkmış olmalı ki, Atatürk’e şöyle dediğini duydum: - Paşam!.. Tarihle uğraşıp kafanı yorma. 19 Mayıs’ta kitap okuyarak mı Samsun’a çıktın? Atatürk, Vasıf Çınar’ın bu çok samimi yakınmasına gülümseyerek şöyle karşılık verdi: - Ben çocukken fakirdim. İki kuruş elime geçince bunun bir kuruşunu kitaba verirdim. Eğer böyle olmasaydım, bu yaptıklarımın hiç birisini yapamazdım.” • Atatürk'ün, resmi kayıtlara göre 3 bin 997 kitap okuduğu ifade edilmiştir. Atatürk'ün okuduğu kitapların bin 741'inin Çankaya Köşkü, 2 bin 151'nin Anıtkabir, 102'sinin İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ve 3'ünün ise Samsun İl Halk Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. • Atatürk, okuduğu kitaplarda önemli gördüğü konuların altını çizerek (d) dikkat ve önemli (ö) diyerek notlar düşmüştür. • Amerikan büyükelçisi General Charles H. Sherril, Atatürk’ün kendisini kütüphanesinde kabul etmesinin ardından hissettiklerini şöyle anlatmaktadır: “Bugün Mustafa Kemal kendisini ilk günkünden daha rahat hissediyordur, çünkü kütüphanesindeydi. Yaradılışı itibarıyla okumayı ve araştırmayı seven insanlar kendi kitaplıklarında, kitapları arasında bütün güçleri ve büyüklükleriyle görünürler. Şimdi ne masanın üstünde yayılı duran haritalardan ne de odayı tüm duvarlarıyla dolduran kitaplardan bahsetmeyeceğim.”

4. ÇALIŞMANIN KAPSAMI • Genel Çerçeve • Harcama Sürecindeki Görevliler • Giderin Gerçekleştirilmesi Süreci • Kamu Görevlilerinin Mali Sorumluluğu • Harcama Belgeleri Mevzuatının Genel Çerçevesi • Harcama Belgeleri Mevzuatında Yer Alan Tanımlar • Kullanılacak belgeler • Ödeme yapılacak kişiler • Aranacak belgelere örnekler • Dikkat edilecek hususlar • Ödeme Belgesinin Hazırlanması • Ön Ödeme Uygulaması • Kontrol Yöntemleri

5. GENEL ÇERÇEVE • Bütçe, belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi ifade eder. • Mali yıl bütçesi, stratejik plan ve performans programları dikkate alınarak izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri ile birlikte görüşülür ve değerlendirilir. • Bütçe; gider, gelir ve finansmanın ekonomik sınıflandırması bölümlerinden oluşur. • İçişleri Bakanlığınca, bütçe uygulamalarını yönlendirmek üzere Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Bütçe Hazırlama Rehberi hazırlanır ve mahalli idare birimlerine duyurulur.

6. GENEL ÇERÇEVE • Belediyeler İçin Bütçe Giderinin Tanımlanması • T.C. Anayasa • Madde 127 – Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir. • 5018 sayılı Kanun’da “Kamu gideri” (Madde-3) • Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, • Sosyal güvenlik katkı payları, • İç ve dış borç faizleri, • Borçlanma genel giderleri, • Borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, • Ekonomik, malî ve sosyal transferler, • Verilen bağış ve yardımlar, • Diğer giderleri,

7. GENEL ÇERÇEVE • 5393 sayılı Belediye Kanunu • Belediyenin giderleri • Madde 60- Belediyenin giderleri şunlardır: • Belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler. • Belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur hakkı, yolluklar, hizmete ilişkin eğitim harcamaları ile diğer giderler. • c) Her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri. • d) Vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler. • e) Belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler. • f) Belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri.

8. GENEL ÇERÇEVE … g) Mezarlıkların tesisi, korunması ve bakımına ilişkin giderler. h) Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ödemeler ile sigorta giderleri. i) Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar. j) Dava takip ve icra giderleri. k) Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri. l) Avukatlık, danışmanlık ve denetim hizmetleri karşılığı yapılacak ödemeler. m) Yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve proje giderleri. n) Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler. o) Belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri. p) Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler. r) Şartlı bağışlarla ilgili yapılacak harcamalar. s) İmar düzenleme giderleri. t) Her türlü proje giderleri.

9. GENEL ÇERÇEVE Sayıştay – Karar : 1 “Belediyenin giderleri arasında sayılmayan bir ödemenin Belediye bütçesinden karşılanmasının mümkün olmadığı hakkında. Bu nedenle bahse konu harcama, kamu gideri vasfını taşımadığından; bu harcamanın, Belediye bütçesinden ödenmesi, kamu zararına sebebiyet vermiştir. Açıklanan gerekçelerle … kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine karar verildi.” Sayıştay 1. Daire Kararı Sayıştay – Karar : 2 İlam hükmünün gerekçesi, seçilmiş bir organ olan Belediye Başkanlığına vekalet eden kişiye ödenek ödenmesine izin veren bir mevzuat hükmü bulunmamasına dayanmaktadır. Dilekçinin atıf yaptığı 22652 tutanak sayılı Temyiz Kurulu kararında, herhangi bir yasal düzenlemenin bulunmadığı bu konuda, boşluğun yargı içtihatlarına göre doldurulması gerektiği, yargı içtihatlarında ödemenin yapılabilmesi için meclis kararının bulunması gerektiğine hükmedildiği belirtilerek, meclis kararı olmadan başkan vekiline vekil ödeneği yerine başkan ödeneği ödendiği için tazmin hükmedilen fark tutarın tasdikine karar verilmiştir.  Bir giderin yapılabilmesi ancak buna izin veren bir mevzuat hükmünün bulunmasına bağlıdır. Bu konuda mevzuatta bir hüküm bulunmamaktadır. Bütçeye konulan herhangi bir ödenek o ödemeye yasal dayanak kazandırmaz. Ayrıca Başkan Vekilinin ödeneği ile, Belediye Başkanının görevde olmadığı günler için yerine vekalet edilen günler için yapılan vekalet ödemeleri birbirinden ayrı hususlardır. Bu nedenlerle, yerinde olan tazmin hükmünün TASDİKİNE, (05.05.2009 tarih ve 30795 sayılı Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı)

10. AKTÖRLER KAMU GİDERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDE GÖREV ALANLAR • Üst yönetici • Üst yönetici yardımcıları • Harcama birimi/ harcama yetkilisi • İhale yetkilisi • Harcama yetkilisi mutemedi • Gerçekleştirme görevlisi/görevlileri • Ödeme emrini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisi • Diğer gerçekleştirme görevlileri • Mali hizmetler birimi/Strateji geliştirme birimi • Mali hizmetler uzmanı • Muhasebe yetkilisi • Muhasebe yetkilisi yardımcısı • Muhasebe yetkilisi mutemedi • Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri • Taşınır konsolide görevlisi • İç denetçiler • Ön mali kontrol yapanlar

11. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER Üst yönetici, il özel idarelerinde vali, belediyelerde belediye başkanı, bağlı idarelerde genel müdür, birliklerde birlik başkanını, bakanlıklarda müsteşar, Milli Savunma Bakanlığında bakan. Muhasebe Birimi, gelir ve alacakların tahsili, gider ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanmasına ilişkin muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi, Muhasebe yetkilisi, usulüne göre atanmış, muhasebe biriminin yönetiminden ve yetkili mercilere hesap vermekten sorumlu yöneticisini,

12. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER Muhasebe Yetkilileri: Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde; a) Yetkililerin imzasını, b)Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını, c) Maddi hata bulunup bulunmadığını, d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, Kontrol etmekle yükümlüdür. Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz. Belgesi eksik veya hatalı olan ödeme emri belgeleri, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç bir iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hataların düzeltilmesi veya eksikliklerin giderilmesi halinde ödeme işlemi gerçekleştirilir.

13. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER Strateji geliştirme birimleri; Strateji geliştirme başkanlıkları ve strateji geliştirme daire başkanlıkları ile strateji geliştirme ve malî hizmetlerin yerine getirildiği müdürlükleri ifade eder. “...mali hizmetler dairesi başkanı /müdürü kadro unvanı ile strateji geliştirme dairesi başkanı / müdürü kadro unvanları alternatifli olarak kullanılabilir.” (Norm Kadro Yönetmeliği, Madde-26)

14. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER • Harcama birimi; Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimi ifade eder. • Kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimler, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerini, bu birimlerin en üst yöneticileri de harcama yetkililerini ifade etmektedir. • Üst yönetici ve yardımcılarına harcama yetkisinin birleştirilmesi suretiyle harcama yetkisi verilemez.

15. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER • Harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Mali hizmetler biriminde ön mali kontrol görevini yürütenler mali işlem sürecinde görev alamazlar. • Harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere, kısmen veya tamamen devredebilir. • İhale yetkilisinin ilgili mevzuatında özel olarak belirlendiği haller dışında, 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan harcama yetkilileri aynı zamanda ihale yetkilisi olacaktır.

16. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER • Harcama Yetkisinin Devri • Her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında ikiyüzellibin Yeni Türk Lirasını, yapım işlerinde ise birmilyon Yeni Türk Lirasını aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez. • Yetki devri yazılı olmak zorundadır. • Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır. • Merkez teşkilatında harcama yetkisinin devri ve bu yetkinin geri alınması üst yöneticiye, mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine; merkez dışı birimlerde ise mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilmelidir. • Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

17. HARCAMA SÜRECİNDEKİ GÖREVLİLER • İÇ DENETİM • İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. • İç denetim, iç denetçiler tarafından yapılır. İç denetçiler, bakanlıklar ve bağlı idarelerde, üst yöneticilerin teklifi üzerine Bakan, diğer idarelerde üst yöneticiler tarafından sertifikalı adaylar arasından atanır ve aynı usûlle görevden alınır. • İç denetçiler ile üst yöneticiler arasında görüş ayrılığı bulunması halinde anlaşmazlığın giderilmesine İDKK yardımcı olur. • İç denetçi, görevinde bağımsızdır ve iç denetçiye asli görevi dışında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz. • İç denetçiler, raporlarını doğrudan üst yöneticiye sunar. Bu raporlar üst yönetici tarafından değerlendirmek suretiyle gereği için ilgili birimler ile mali hizmetler birimine verilir. İç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan işlemler, üst yönetici tarafından en geç iki ay içinde İç Denetim Koordinasyon Kuruluna gönderilir.

19. TBMM / Yerel Meclis Stratejik Plan • Hesap verme • sorumluluğu Performans Programı • Misyon • Vizyon • Stratejik amaçlar • Stratejik hedefler • Öncelikler • Performans hedefleri • Faaliyet/projeler • Kaynak ihtiyacı • Performans Göstergeleri İdare Bütçesi • Harcama birimleri • Kaynak tahsisi • Temel performans • göstergeleri Faaliyet Raporu • Faaliyet/proje sonuçları • Performans hedef • ve gerçekleşmeleri • Performans göstergeleri • hedef ve gerçekleşmeleri • Sapma ve nedenleri • Öneriler Denetim ve Değerlendirme • Performans Denetimi • Performans Değerlendirmesi İdare Ödeme Teklif Değerlendirme Yer teslimi İhale Dokümanı Muayne ve Kabul İhtiyaç İlan Teklif Sözleşme Teklif Dokümanı İstekli

20. Stratejik plan • Performans prog. • Bütçe • Muhasebe uygulaması • Bütçe uygulaması • Serbest bırakma • Mal yönetimi • Danışmanlık • Ön mali kontrol • İç Kontrol • GELİR İŞLEMLERİ • Kesin hesaplar • Yönetim dönemi • Hesapları • Faaliyet raporu • Mali istatistikler • Diğer raporlar Ödeme Emri Mali Hizmetler Birimi Harcama Yetkilisi Görevler Harcama Talimatı Muhasebe Yetkilisi Gerçekleştirme Görevlileri Stratejik Plan Performans Programı Bütçe - Ödenek Serbest Bırakma Mali Hizmetler Birimi Ön Mali Kontrol i- Taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarının ön mali kontrole tabi tutulması ALIM SÜRECİ

21. Sorumluluk BELEDİYE MECLİSİ ÜST YÖNETİCİ “…sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden…sorumludur” DIŞ DENETİM (SAYIŞTAY) + İÇİŞLERİ BAKANLIĞI DENETİMİ ÖDENEK Gerçekleştirme Görevlisi İÇ DENETİM (Harcama Sonrası Denetim) Ön Mali Kontrol Mali Hizmetler Harcama Talimatı Ödeme Belgesi Harcama Yetkilisi Muhasebe Yetkilisi ÖDEME Harcama Birimleri İÇ KONTROL

22. Bütçe Kanunu (Ödenekler) AHP/AFP (Ödeneklerin Serbest Bırakılması) Ödenek Gönderilmesi (Taşra ve Yurtdışı) Ödeme Emri Belgesinin Düzenlenmesi (Ön Mali Kontrol) Harcama Talimatı (Harcama Yetkilisi) Gerçekleştirme İşlemleri (Fiyat araştırması, İhale, Maaş Bordrolarının Düzenlenmesi v.s.) Mali Hizmetler Biriminde Ön Mali Kontrol (öngörülmüş ise) Harcama Yetkilisinin Onayı Muhasebe Yetkilisince Ödeme Denetim

23. STRATEJİK PLAN BÜTÇE AYRINTILI HARCAMA PROGRAMI HARCAMA TALİMATI İHALE VE SATINALMA SÜRECİ ÖN MALİ KONTROL MAL VEYA HİZMETİN ALINMASI ÖDEME EMRİ BELGESİ ÖN MALİ KONTROL ÖDEME MUHASEBE DENETİM (İç Denetim - Dış Denetim)

25. MUHASEBE VE RAPOR SÜRECİ

26. Gün Sonu- Hafta Sonu-Aysonu İşlemleri • Envanter İşlemleri • Hataların Düzeltilmesi Geçici Mizan Dışsal -Avans -Taahhüt -Teminat Büyük Defter Yardımcı Defter İçsel Fatura Harcama Talimatı Bütçe Ödenek

27. Ulusal Dokümanlar Bütçe Hazırlama Prosesleri Bütçe Karar Destek Sistemi (KDS) Faaliyet Raporu Yönetim Dönemi Hs. Kesin Hesap MALİ TABLO - Resmi Tablolar - Özel Tablolar

28. MALİ SORUMLULUK • Hesap Verme Sorumluluğu • “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, • Kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, • Muhasebeleştirilmesinden, • Raporlanmasından, • Kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından • sorumludur ve • yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır. • (5018 Sayılı Kanun, 8.madde)

29. MALİ SORUMLULUK Üst Yöneticiler: Üst yöneticiler, bu (mali ve mali olmayan) sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler. (5018 Sayılı Kanun, 8.madde) Harcama Yetkilileri: Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur. (5018 Sayılı Kanun, 32.madde) Gerçekleştirme Görevlisi: Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar. (5018 Sayılı Kanun, 32.madde)

30. MALİ SORUMLULUK Sayıştay Genel Kurul Kararı Karar Tarihi : 14.6.2007Karar No : 5189/1 ÜST YÖNETİCİNİN SORUMLULUĞU Üst yöneticiler işlerin gidişatından harcama yetkililerinin ve diğer görevlilerin bilgilendirmeleri ve raporları ile bilgi sahibi olmaktadırlar. Bununla birlikte Üst yöneticilerin özel Kanunlardan doğan Sayıştaya karşı mali sorumlulukları olabileceği gibi, münferit bir olayda sorumluluklarına hükmedilmeleri de gerekebilir. Bu husus, meselenin Sayıştay yargısında görüşülmesi sırasında hükme bağlanacak bir konudur. Dolayısıyla bu aşamada bir genelleme yaparak üst yöneticilerin, işlemlerin hukuka uygun olarak yürütülmesinden sorumlu olacakları ya da olmayacakları yönünde bir görüş belirtilmesi uygun bulunmamaktadır.”

31. MALİ SORUMLULUK Sayıştay Genel Kurul Kararı Karar Tarihi : 14.6.2007Karar No : 5189/1 HARCAMA YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU Bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kanunda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan, giderin yapılmasına karar vermekten ödeme aşamasına kadar tüm işlemleri emir ve talimatı çerçevesinde yürüten ve maiyetindekileri ve onların eylem ve işlemlerini gözetmek ve denetlemekle yükümlü olan harcama yetkilisinin, Sayıştaya karşı hesap verme konusunda tam ve doğrudan sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle, harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumlu olduklarına oybirliğiyle,

32. MALİ SORUMLULUK Sayıştay Genel Kurul Kararı Karar Tarihi : 14.6.2007Karar No : 5189/1 HARCAMA YETKİSİNİN DEVRİNDE SORUMLULUK Dolayısıyla, harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu kaldırmamakla birlikte, yetkiyi devreden harcama yetkilisinin malî sorumluluğunu ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenlerle, harcama talimatının kullanılmasından doğan sorumluluğun, harcama yetkisinin devredildiği görevliye ait olması gerektiğine çoğunlukla,

33. MALİ SORUMLULUK • GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİNİN SORUMLULUĞU • Ödeme Emri Belgesini Düzenlemekle Görevlendirilen Gerçekleştirme Görevlisinin Sorumluluğu • “Aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine çoğunlukla,” • b) Ödeme Emri Belgesine Eklenmesi Gereken Taahhüt ve Tahakkuk Belgelerine İlişkin Sorumluluk • “Bu nedenle, ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlilerinin, bu görevleriyle ilgili olarak yapmaları gereken iş ve işlemlerle sınırlı olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla,”

34. MALİ SORUMLULUK MALİ SORUMLULUK GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİNİN SORUMLULUĞU – 1 c) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk “Bu nedenle mevzuatına göre oluşturulan kurul, komisyon veya benzeri bir organ tarafından düzenlenen keşif, rapor, tutanak, karar veya ödemeye esas benzeri belgelerden doğacak sorumluluğa, işlemi gerçekleştiren ve bu belgeyi düzenleyip imzalayan kurul üyelerinin de dahil edilmeleri ve bu işlem nedeniyle harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla,” d) Elektronik Ortamda Oluşturulan Ortak Veri Tabanına Bilgi Girişine Esas Olacak Belgelere İlişkin Sorumluluk “Bu nedenlerle, elektronik ortamda oluşturulan veri tabanından yararlanılarak yapılacak harcamalarda, sisteme girilecek verilerin bulunduğu belgeleri düzenleyen ve imzalayan görevlilerin, bu işlemle ilgili gerçekleştirme görevlisi olarak kabul edilmesi ve yaptığı işlemlerden harcama yetkilisi ve sorumluluğu bulunan diğer gerçekleştirme görevlileriyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla,”

35. MALİ SORUMLULUK MALİ SORUMLULUK GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİNİN SORUMLULUĞU – 2 “...Yapılan bu açıklamalara göre, aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine çoğunlukla, “ “...Bu nedenle, ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlilerinin, bu görevleriyle ilgili olarak yapmaları gereken iş ve işlemlerle sınırlı olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla,”

36. MALİ SORUMLULUK 5302 sayılı İl Özel İdare Kanununun 63’üncü maddesi gereği kaymakamlara verilen özel idare ödeneği, Gelir Vergisi Kanununun 2 ve 61’inci maddelerinde belirtilen kazançlar kapsamında olduğundan gelir vergisi kesilmesi gerekeceğine, Gelir vergisi kesilmemesi sonucu oluşan fazla ödeme tutarından muhasebe yetkilisinin sorumlu tutulup tutulmayacağı hususunda; ... Bu nedenle ödemeden bağımsız, ayrıca tarh ve tahakkuk işlemi gerektirmeyen söz konusu vergi tevkifatının yapılmaması suretiyle neden olunan kamu zararından Muhasebe Yetkilisinin sorumlu tutulmamasına ve neden olunan kamu zararı tutarının Harcama Yetkilisi ve ödeme emri belgesini düzenleyen Gerçekleştirme Görevlisine ödettirilmesine, Sayıştay 6. Daire Kararı: 18.9.2008 / 11753

37. HARCAMA BELGELERİ MEVZUATININ GENEL ÇERÇEVESİ Mali işlemlerin bir belgeye dayanma zorunluluğu 1. Bütün Muhasebeleştirme İşlemlerinin Kanıtlayıcı Belgelere Dayandırılması Zorunludur. Kanıtlayıcı Belgeler, Muhasebeleştirme Belgesinin Hazırlanmasını Gerektiren ve İlgili Mevzuatında Belirtilen Belgelerden Oluşur. (Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği, 15. Madde), 2. Her Muhasebe Kaydının Bir Belgeye Dayanması ve Mali Sonuç Doğuran Bütün İşlemlerin Muhasebe Kayıtlarında Gösterilmesi Zorunludur. (Mahalli İdareler Muhasebe Yönetmeliği, 461. Madde),

38. HARCAMA BELGELERİ MEVZUATININ GENEL ÇERÇEVESİ Merkezî Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri İçin Maliye Bakanlığınca Mahallî İdareler İçin İçişleri Bakanlığınca Sosyal Güvenlik Kurumları İçin De Bağlı veya İlgili Oldukları Bakanlıklar Tarafından, Maliye Bakanlığının Uygun Görüşü Alınmak Suretiyle Çıkarılacak Giderin Çeşidine Göre Aranacak Gerçekleştirme Belgelerinin Şekil ve Türleri Hakkında Yönetmelik ( 5018 S.K. 33.m. 5.Fıkra Gereği )

39. HARCAMA BELGELERİ MEVZUATININ GENEL ÇERÇEVESİ Amaç; Merkezî Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinde Malî İşlemlerin Gerçekleştirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi Kapsamında, -Harcamalarda Ödeme Belgesine Bağlanacak Kanıtlayıcı Belgeleri, -Bunlardan Bu Yönetmelikte Düzenlenmesi Gerekenlerin Şekil ve Türlerini, Belirlemektir.

40. TANIMLAR - 1 ÖDEME BELGESİ ÖDEME EMRİ MUHASEBE İŞLEM FİŞİ Ön Ödeme Suretiyle Yapılacak Ödemeler Bütçeden Yapılacak Kesin Ödemeler Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Eki 1 Örnek Numaralı Belge Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Eki 2 Örnek Numaralı Belge

41. ÖDEME BELGESİ Harcama Birimi Tarafından 3 Nüsha Düzenlenir. İlk İki Nüshası, Bu Yönetmelikte Belirtilen Kanıtlayıcı Belgelerle Birlikte Muhasebe Birimine Verilir. • Ödeme Belgesinin Birinci Nüshası ile Eki Kanıtlayıcı Belgeler Sayıştay’a Gönderilir, İkinci Nüshası İse Muhasebe Biriminde Saklanır.

42. Ödeme Belgesi; Ödeme Belgesinin Birinci Nüshasına, Kanıtlayıcı Belgelerin Aslı veya Yasal Bir Sebeple Aslı Temin Edilemeyenlerin Onaylı Suretleri Bağlanır, • Fatura ve Taşınır İşlem Fişinin Asıllarının Bağlanması Esastır, • Ancak, Kaybolma, Yırtılma, Yanma gibi Mücbir Sebeplerle Aslının Temin Edilemediği Hallerde, Fatura ve/veya Taşınır İşlem Fişinin Onaylı Örnekleri Bağlanmak Suretiyle Ödeme Yapılabilir, • Onaylı Suretlerin, Onaylayan İlgili Birim Yetkilisinin Adı, Soyadı, Unvanı, İmzası ve Resmi Mühür ile Onay Tarihini Taşıması Gerekir,

44. Belgelerin Sayıştaya Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik • Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali karar ve işlemlerine ilişkin, elektronik ortamda üretilenler dahil, her türlü kayıt, belge ve bilgiler, üst yöneticiler veya görevlendireceği harcama yetkilileri ile muhasebe yetkilileri tarafından; diğer kamu idarelerinde ise en üst yöneticiler veya görevlendireceği yetkililer tarafından denetime hazır olarak bekletilir. • Denetime hazır olarak bekletilen belge ve bilgilerden denetim ekibi tarafından gerekli görülenler, Başkanlığın talebi üzerine belirtilen görevlilerce Sayıştaya gönderilir. • İstenilen belge ve bilgiler, hacimlerine göre; torba içerisinde klasör veya zarf halinde güvenli nakil vasıtaları kullanılmak suretiyle Sayıştaya gönderilir. • Kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgi, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri için ilgili idarenin kontrol ve gözetiminde bütçe yılının bitiminden başlayarak zaman aşımını kesen ve durduran haller hariç on yıl süreyle saklanır. Belge ve bilgilerin saklanma süresi ile ilgili olarak kamu idarelerinin kendi mevzuatlarında yer alan hükümler saklıdır. • Sayıştay ve kamu idarelerinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yetkilileri, saklamakla yükümlü oldukları her çeşit belge ve bilgileri 16/5/1988 tarihli ve 19816 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen şartlarda saklamakla yükümlüdür.

45. Belgelerin Sayıştaya Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik • Kamu idarelerinde saklanan belge ve bilgilerden saklanma sürelerini doldurduğu için yok edilmesi gerekenler bir harcama yetkilisinin başkanlığında, birisi muhasebe yetkilisi olmak üzere, muhasebe veya idari mali işlerde görevli personelin katılımıyla kurulacak beş kişiden oluşan komisyon kararı ve üst yöneticinin onayıyla yok edilir. Bu durumda ilgili kamu idaresinin saklama yükümlülüğü sona erer. • Elektronik ortamda kaydı yapılmış olan belge ve bilgilerden saklama süresini doldurmuş olanlar, birinci fıkraya göre teşekkül edecek komisyonlarca alınacak kararlar sonucunda silinmek suretiyle yok edilir.

46. Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar • Hesap dönemi başında verilecek bilgiler şunlardır: • a) Muhasebe birimlerini gösterir cetvel. • b) Muhasebe yetkililerinin adı soyadı, unvanı ve elektronik adresini gösterir cetvel ile imza sirküleri. • c) Kamu idaresi veya muhasebe birimleri adına açılmış bulunan banka hesap numaralarını gösterir cetvel. • ç) Bütçe. • Aylık olarak verilecek defter ve mali tablolar şunlardır: • a) Birleştirilmiş veriler defteri. • b) Aylık mizan.

47. Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar • (3) Hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgeler şunlardır: • a) Birleştirilmiş veriler defteri. • b) Geçici ve kesin mizan. • c) Bilanço. • ç) Belgeler; • 1) Kasa sayım tutanağı, • 2) Banka mevcudu tespit tutanağı, • 3) Alınan çekler sayım tutanağı, • 4) Menkul kıymet ve varlıklar sayım tutanağı, • 5) Teminat mektupları sayım tutanağı, • 6) Değerli kağıtlar sayım tutanağı, • 7) Taşınır kesin hesap cetveli ile taşınır hesabı icmal cetveli veya envanter defteri. • d) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki idarelerin bütçe uygulama sonuçlarına ait tabloları; • 1) Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu, • 2) Bütçe gelirleri ekonomik sınıflandırılması tablosu, • e) Faaliyet sonuçları tablosu veya gelir tablosu.

48. Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar Defter, mali tablo, belge ve bilgilerden 5 inci maddede sayılanların verilme yeri Sayıştay Başkanlığıdır. Bu belgelerin onaylı bir örneği istemesi halinde ilgili denetçiye verilir. Hesap dönemi başında verilecek bilgiler Ocak ayı sonuna kadar Başkanlığa gönderilir. Aylık mizanlar ve birleştirilmiş veriler defteri takip eden ayın sonuna kadar Başkanlığa gönderilir. Hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgeler; ilgili mali yılı takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.

49. K0ntrol edilmiş ve uygun görülmüştür. Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür.

50. BÜTÇE KODLARININ GENEL GÖRÜNÜMÜ