Dreigend gevaar voor Brabantse monumenten

1. Dreigend gevaar voor Brabantse monumenten Valkenswaard 25 januari 2012 Harrie Maas, directeur Monumentenhuis Brabant

2. Monumenten van belangvoor: • Identiteit • Ruimtelijkekwaliteit • economie

3. Doelstelling MoMo “Het moderniseren van het mon.beleidomervoortezorgendat de kwaliteit, identiteit en herkenbaarheid van onzeleefomgevinggewaarborgd is, en verderwordtuitgebreid”

4. MoMo 3 pijlers: • Cultuurhistoriemeewegen in R.O. • Krachtiger en eenvoudigerregelgeving (o.a. vergunningenstelsel, Brim) • Bevorderenherbestemming

5. MoMo • Gemeentenkrijgennogmeerdanvoorheeneencrucialepositiebinnen de monumentenzorg.

6. Situatie vóór MoMo • Gemeenten, m.n. de kleine en middelgrote, blijken niet/ onvoldoende in staat en toegerust te zijn om op een goede manier invulling te geven aan hun m • Dit heeft te maken met:

7. Situatie vóór MoMo • Problemen gem. mon.zorg: - omvang en complexiteit van het werkveld - (veel) teweinigkennisbij heel veelmon.ambtenaren - teweinigftebeschikbaar - mon.zorgneemt in veelgemeenteneen “ondergeschikte” positie in

8. Situatie vóór medio 2011 • Diverse onderzoekentonentekortgem.monumentenzorg • Erfgoedinspectie (2008) • BeleidsbriefMoMo (2009) • NRF: onderzoekmonumenteigenaren (2009) • NRF: onderzoekgemeenten (2009) • Onderzoekstagiaire Univ. A’dam (2010) • Onderzoek Monumentenhuis (2010)

9. Situatie vóór medio 2011 Onderzoek Monumentenhuis(2010): • 63,4 % van gemeentenzegtonvold. tijdtehebbenvoormon.zorgtaak • 58,5 % heefttussen 0,1 en 0,5 fte • 48,8 % zegtonvoldoendekennis in huistehebben (responsBrab. Gemeenten: 60%)

10. Kan naar uw mening voldoende tijd besteed worden aan de gem. monumentenzorgtaak? □ nee □ ja (onderzoek onder mon. ambt.)

11. Is in uw gemeente voldoende kennis aanwezig voor de uitvoering van de gemeentelijke monumentenzorgtaak? • □ nee A: op het gebied van beleid in het algemeen B: op het gebied van culturele planologie C: op het gebied van archeologie D: op uitvoeringsniveau, namelijk E: anders • □ ja

12. Ervaart u dat de gemeentelijke monumentenzorgtaak de laatste jaren omvangrijker is geworden? □ ja - A: door decentralisatie van rijks- en provinciale taken naar de gemeentelijke overheid - B: ten gevolge van nieuwe werkterreinen die op de gemeente zijn afgekomen - C: vanwege extra aandacht binnen de gemeente voor monumentenzorg - D: door extra vragen / aandacht vanuit de burgers

14. Onderzoek(NRF; 2009)monumenteigenaren • Dienstverlening gemeente: ▫ 27% slecht ▫ 15% onvoldoende ▫ 26% neutraal

16. Ontwikkelingen 2007 Wet arch. mon.zorg 2009 Wet beperkingadviesplicht 2012 Vergunningvrijbouwen (rijks)monumenten 2012 wijzigingBesluitr.o. > verdergaandedecentralisering 2010 Agenda van Brabant > provinciaalbelang

17. Brim 2011 vs. 2012 * Subs. kostenkerken: € 699.000 > € 100.000 subsidiepercentage 65% * Subs. kostenoverigemonum. € 100.000 > € 50.000 subsidiepercentage 60%

18. Brim 2011 vs. 2012 • 2011: 2300 subsidieaanvragen: toegekend: ca. 500 • 2012: 3000 subsidieaanvragen toegekend: ? • 2012: Gehonoreerdeaanvragen 2006 (molens – buitenplaatsen – kastelen) hebbenvoorrang

19. Brim 2012 • Geen budget voorgrootschaligerestauratieprojecten (> € 100.000) • Héélvéélwordtnietgehonoreerd • 2013: Brim wordtaangepast; Hoe? Conclusie: instandhoudingrijksmonumentenonderdruk

20. Herbestemmingmonumenten • Rijkssubsidieregeling, ingegaan 1 nov. 2011 • Haalbaarheidsonderzoek • wind- en waterdichtregeling • ookvoor gem. monumenten >> Helaas: geld al op

21. Provincialesubsidieregelingen • Subsidieregelingcultureel Erfgoed, waaronder: - regeling ‘Ruimtelijkerfgoed’ voor gem. monumenten: 5 miljoen euro * instandhouding: € 100.000 * haalbaarheidsonderzoek: € 20.000 - instandhoudingmolens • Na 2011 vervallen

22. Provincialesubsidieregelingen • In totaal: ruim 39 miljoen • Resultaat: - restauratie 89 rijksmonumenten en 135 gemeentelijkemon. - pos. invloedwerkgelegenheid en ROP in bouwsector - multipliereffect

23. Provincialesubsidieregelingen • BeleidsregelStimuleringgemeentelijkearcheologie- en erfgoedkaarten 2009 – 2011 • Vervallen Nieuw prov. Beleid: • van object- naargebiedsgericht • van subsidiërennaar (mede)investeren • bredebenadering: > o.a. erfgoedtoerisme

24. Cultuurfondsvoor Monumenten Brabant • Sinds 2003 • Revolving fund • Doelgroep: - gemeentelijkemonumenten - CHW-objecten • Fonds al uitgeputvoor 2012

25. Provincialesubsidieregelingen • Positief: Agenda van Brabant!! - regelinggrootschalige erfgoedcomplexen (61,5 miljoen) - Landschappen van allure (56 milj.) • Periode 2012 – 2018 • In beginsel: revolving fund-principe • Van subsidiërennaarinvesteren • Maar: wel erg gericht op groteprojecten

26. Ontwikkelingenbijgemeenten • forse bezuinigingen op ambtelijke inzet voor monumenten: ontslag, niet invullen vacatures, minder fte • amper nieuw mon.beleid • bestaand uitvoeringsbeleid niet meer veilig: afschaffen/verminderen subs. gem. monumenten, intrekken opdrachten • gem. mon.cie in veel gemeenten onder de maat (1 persoon).

27. Conclusies • Monumenten in de knel en dreigendafbraakbeleid • MoMoonderdruk Immers: de ingezettedecentraliseringvraagtjuistomeengroteregemeentelijkeinzet

28. Appél • Investeren in monumenten !!! • Datloont !!!

29. Onderzoek NRF (2010): “ Investeren in monumentenloont” • Identiteit • Ruimtelijkekwaliteit • Economie

30. Monumenten en economie • Terugverdieneffectenoverheden > CPB: voorelke euro € 1,50 retour • mon. eigenaren: hogerevastgoedwaarde • hogerevastgoedwaardelevertgemeentenhogereinkomsten op • mon. hebbenpositieveuitstraling op leefomgeving en dragenbijaanpositiefvestigingsklimaat > van belangvoor locale economie • werkgelegenheidbouwsector • erfgoedteorisme

31. “ Investeren in monumentenloont” >>> Missiewerk<<<