Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı 22 Kasım 2013 Antalya

1. T.C Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu Anne Ölümlerini Önleme Programı Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı 22 Kasım 2013 Antalya

2. Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı Olarak Görevimiz • Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla ve diğer ülkelerle koordinasyon ve işbirliğinisağlayarak; • Hayat boyu kadın ve erkeğin üreme sağlığının korunması ve geliştirilmesi içingerekli tedbirleri almak.

3. Üreme Sağlığı Kavramı “Üreme Sağlığı, üreme fonksiyonu ve süreci ile ilgili olarak fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir.” Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 1999 • Dünyada nüfus, kalkınma ve doğurganlık arasında kurulan ilişki önce “Nüfus planlaması”, ardından “Doğum kontrolü” ve “Aile planlaması” kavramlarının gelişmesine sebep olmuştur. • Bu alanda yapılan çalışmaların kadının statüsü ile ilgili konularla ve kadının genel sağlık sorunları ile ilişkisi, kadın nüfusa odaklanılmasına ve bu kavramlara “Kadın Sağlığı”nın da eklenmesine yol açmıştır. • Günümüzde ise “Üreme Sağlığı” kavramından söz edilmektedir.

4. Programlarımız • 15-49 Yaş Kadın İzlemi • Evlilik Öncesi Danışmanlık • Üreme Sağlığı Hizmet İçi Eğitimleri • Doğum Öncesi Bakım,Gebe Bilgilendirme Sınıfı • Riskli Gebeliklerin İzlemi ve Yönetimi • Doğum Sonrası Bakım • Anne Dostu Hastane • Doğum ve Sezaryen • Anne Ölümlerini İzleme • Acil Obstetrik Bakım • Misafir Anne Uygulaması

5. Anne Ölümü Tanımı • Gebeliğin başlangıcından itibaren, doğum sonrası 42. • günü kapsayan dönem içinde, • Kaza ve tesadüfi nedenlerden kaynaklanmayan, • Gebelik veya gebeliğin yönetimiyle ilgili olan veya • bunların ağırlaştırdığı herhangi bir nedenle kadının • ölmesidir.

6. Tesadüfi Ölüm Gebeliğin herhangi bir etkisine bağlı olmayan ölümlerdir. • Kaza • Yanık • Cinayet • Elektrik Çarpması • Zehirlenmeler • İntihar vb.

7. Anne Ölümü

8. Doğrudan Anne Ölümü Gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde • Obstetrik komplikasyonlardan • Yapılan tıbbi müdahalelerden • İhmallerden • Yanlış tedavilerden veya bunların birbirlerini etkilemesinden kaynaklanan ölümlerdir.

9. Doğrudan Anne Ölümü Nedenleri • Kanama • Hipertansiyon • Tromboemboli • Distosi • Enfeksiyon ve düşükler

10. Dolaylı Anne Ölümü Daha önceden (gebelik öncesi) var olan bir hastalık sebebi ile Gebelik sırasında gelişen bir hastalık veya hastalıklar sebebi ile Obstetrik kaynaklı olmayan ancak gebeliğin fizyolojik etkisi ile şiddetlenen sebeplerle meydana gelen ölümlerdir.

11. Dolaylı Anne Ölümü Nedenleri • Kardiyovasküler sebepler • Serebrovasküler sebepler • Psikiyatrik bozukluklar • Enfeksiyonlar • Neoplazmlar

12. Anne Ölümü İzlemleri İl Düzeyinde • İl Anne Ölümlerini Tespit ve Önleme Birimi • İl İnceleme Komisyonu Ulusal Düzeyde • Anne Ölümleri Ön İnceleme Komisyonu • Anne Ölümleri Merkez İnceleme Komisyonu

13. Anne Ölüm İnceleme Komisyonları • Gizlilik Esaslı • Üç Gecikme Modeli • ICD 10 Kodu • Sözel Otopsi Kullanımı • Hukuki Değil Bilimsel • Multidisipliner

14. Birinci Gecikme Hizmeti almaya karar vermede yaşanan gecikmedir. • Kadının karar verme sürecinde statüsünün düşüklüğü • Tehlike işaretleri ve bulguları konusunda yeterli bilgi sahibi olmaması • Yanlış inanışlar

15. İkinci Gecikme • Hizmete Ulaşmada Yaşanan Gecikmedir. • Ulaşımla ilgili problemler, ekonomik yetersizlikler • Yerel sağlık kuruluşlarının sayısının azlığı • Yeterli mesafede olmaması • Organizasyon bozukluğu

16. Üçüncü Gecikme • Hizmet Almada Yaşanan Gecikmedir. • Malzeme, personel eksikliği • Hizmet sunucuların kapasite eksikliği

17. Ebelerimiz • Gebeleri evinde, ailesinin içinde,yaşadığı toplumda, daimi çevresinde kendi ruh haliyle tüm doğallığıyla tanıyan, • Takip ettiği gebenin; eğitim ve sosyo-ekonomik düzeyini, sağlık okuryazarlığını, gebelikteki tehlike işaretleri konusunda bilgisini takip edebilen, • Ve buna göre gebeyi eğiten, bilgilendiren, aile büyükleri ile arasındaki iletişimi kolaylaştıran, sağlık okuryazarlığını arttıran, gebenin ruh halini en iyi anlayan kişilerdir.

18. Türkiye • DSÖ 2008 Raporu • DSÖ 2010 Raporu 1990 Yüz binde 68 1990 Yüz binde 68 Yıllık %6 Yıllık %5,8 2010 Yüz binde 20 2008 Yüz binde 23 DSÖ-1990-2010 Raporu DSÖ-1990-2008 Raporu

19. DSÖ-2010 Anne Ölüm Verileri

20. Türkiye • Binyıl Kalkınma Hedefi 1990 Yüz binde 68 %75 2015 Yüz binde 17

21. Yıllara Göre Anne Ölümleri (yüz binde) Türkiye Nüfus Araştırması-1975 Türkiye Nüfus Araştırması-1988 Türkiye Hastane Araştırması- 1998 Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Araştırması 2005

22. Anne Ölüm Oranları (yüz binde) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

23. 2005-2012 Yılları Doğrudan ve Dolaylı Anne Ölümleri (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

24. 2005-2012 Yılları Doğrudan Anne Ölüm Nedenleri (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

25. 2005-2012 Yılları Dolaylı Anne Ölüm Nedenleri (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 161 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

26. 2005-2012 Yılları Önlenebilirlik Durumu (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

27. 2012 Yılı Gecikme Varlığı (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

28. 2012 Yılı Gecikme Modelleri Dağılımı (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

29. 2012 Yılı Eğitim Durumu (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

30. 2012 Yılı Doğum Öncesi Bakım Alma Durumu (%) Sağlık Bakanlığı Verisi 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

31. En önemli gecikme sebebi anne adaylarımızın bilgi eksikliğidir ve bu da ancak yeterli,kaliteli gebe takibi yapılması ve iyi bir danışmanlıkla önlenir. Gebe bilgilendirme sınıflarının yaygınlaştırılması, yeterli sayı ve kalitede izlem yapılmasının sağlanması, bilgi ve iletişimi güçlü ebelerle hizmet verilmesi gerekmektedir.

32. 2012 Yılı Ölüm Zamanı (%) Sağlık Bakanlığı Verileri 2012* yılı verileri kapanan 163 dosya üzerindendir. 31 otopsi beklenen dosya kapandığında oranlar değişebilir.

33. Anne ölümlerinin en fazla olduğu dönem doğum sonrası ilk 48 saattir.Bu nedenle lohusa bakımı çok önemlidir ve bu konuda ebelerimize çok görev düşmektedir.Doğum sonu bakım rehberine uygun ve dikkatli izlem hayat kurtarıcıdır.Özellikle kanamalara yaklaşım ve riskli durumların yönetimine dikkat edilmelidir.

34. 2012 Yılı Anne Ölümleri Dağılımı

35. 1. Anne ölüm oranını gelişmiş ülkeler seviyesine indirmek,2. Gebelerimizi ve lohusalarımızı tespit ederek nitelikli sayı ve kalitede izlemek,3. Gebe ve lohusalarımıza demir ve D vitamini desteği sağlamak,4. Hastane doğumlarını artırmak,5.Anne Dostu Hastane ‘lerde doğumları gerçekleştirmek,6. Tüm gebelere antenatal bakımda danışmanlık hizmeti vermek,7. Sezaryen oranını azaltmak,8. Anne ölümlerini azaltmak için riskli gebeleri protokollere uygun izlemek,9. İstenmeyen gebelikleri önlemek,modern gebeliği önleyici yöntem kullanımını teşvik etmek,10.Elverişsiz şartlarda yaşayan gebelerin misafir anne uygulamasından yararlanmasını sağlamak. • Hedeflerimiz

36. Teşekkürler