Pulmoner Rehabilitasyonda Multidisipliner Ekip Üyelerinin Yaklaşımları: Fizyoterapistin Rolü

1. Pulmoner Rehabilitasyonda Multidisipliner Ekip Üyelerinin Yaklaşımları: Fizyoterapistin Rolü Doç. Dr. Deniz İNAL İNCE Fizyoterapist Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü

2. Çıkar çatışması beyanı Son üç yıl içinde: • Bir ticari kuruluşta çalışma, mal ortaklığı • Danışmanlık, danışma kurulu üyeliği, uzman tanıklık • Yazarlık, editörlük, moderatörlük, konuşma ücretleri • Bağışlar (Araştırma-eğitim-cihaz) • Kongre, toplantı sponsorluğu YOKTUR

3. Sunum planı Fizyoterapi değerlendirmesi Fizyoterapi uygulamaları Özel uygulamalar Yoğun bakım Cerrahi Ev Tele-tıp • Pulmoner rehabilitasyon • Pulmoner rehabilitasyon ekibi • Fizyoterapi • WHO fonksiyon sınıflaması: Bozukluk, aktivite, katılım

4. Pulmoner Rehabilitasyon “semptomları nedeni ile günlük yaşam aktiviteleri azalmış kronik solunum hastaları için kanıta dayalı çok disiplinli ve kapsamlı uygulamalar bütünüdür.” CO2 CO2 Kas Dolaşım Ventilasyon O2 O2 ATS/ERS Statement on PR. AJRCCM 2006;173:1390-3

5. Pulmoner rehabilitasyon

6. Pulmoner rehabilitasyon İletişim Şeffaflık İş birliği Kooperasyon Bilgilendirme: Sonuçlar, kazanımlar & değişiklikler Kayıt tutma

7. Fizyoterapi “Kişilerin fonksiyon, hareketliliğini geri getirmek, sürdürmeyi ve artırmayı amaçlayan ve böylece yaşam kalitesini en iyi duruma getirmeyi hedefleyen müdahale, hizmet ve öneriler bütünüdür” Chartered Society of Physiotherapy 2008

8. WHO Hastalık / Fonksiyon Sınıflaması • Vücut fonksiyonları / Yapı (Bozukluk) • Ör: Havayolu obstrüksiyonu /konsolidasyon • Aktivite / Egzersiz toleransı (Disabilite / Özür) • Egzersiz sırasında nefes darlığı, yorgunluk • Katılım (Handikap) • Kendine bakım aktivitelerini yapamama, banyoya yürüyememe

9. Hasta değerlendirmesi

10. Hasta değerlendirmesi SFT Akciğer grafisi Egzersiz GYA Fiziksel aktivite Yaşam kalitesi

11. Egzersiz toleransı

12. Solunum & iskelet kası kuvveti & enduransı

13. Fiziksel aktivite

14. Dispne & yorgunluk MMRC BORG

15. Katılım Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi • Hastanın kendi bakış açısı • Çok boyutlu • Fiziksel fonksiyon • Sosyal fonksiyon • Mental fonksiyon

16. Yaşam kalitesi

17. Diğer BODE Toplam:0-10 puan

18. Diğer APTA, 2011

19. Sorunlar • Bozulmuş havayolu temizlenmesi •  Solunum işi •  Egzersiz toleransı •  Akciğer volümleri •  Fonksiyonel kapasite • Yetersiz kişisel yönetim • Yetersiz bilgi düzeyi • Anksiyete / korku

20. Fizyoterapininamaçları • Egzersiz toleransı & fonksiyonel kapasiteyi sürdürmek veya  • Korku & anksiyeteyi  • Nefes darlığı & solunum işini  • Ventilasyonun yeterliliğini  • Havayolu temizlenmesini  • Bilgi & anlamayı  • (Torasik) ağrıyı  Bott & Moran 1996

21. Fizyoterapininamaçları • Egzersiz toleransı & fonksiyonel kapasiteyi sürdürmek veya  • Korku & anksiyeteyi  • Nefes darlığı & solunum işini  • Ventilasyonun yeterliliğini  • Havayolu temizlenmesini  • Bilgi & anlamayı  • (Torasik) ağrıyı  Bott & Moran 1996

22. Egzersiz eğitimi

23. Troosters et al. Eur Respir Mon 2006

24. Endurans eğitiminin etkileri • Zirve VO2 • Egzersiz & GYA VO2 • İş yükü kan laktat  • Oksidatif kapasite  • Semptomlar  • Nöromusküler koordinasyon  • Yaşam kalitesi  • Sağlık hizmetleri kullanımı  • Kendine güven  • Motivasyon  O’Donnell DE et al 2007

25. Egzersiz eğitimi

26. Periferik kas fonksiyonu • Quadriceps kas kuvveti % 30  • Egzersiz kapasitesini (6DYT & VO2max) belirler • Periferik kas enduransı  egzersiz kapasitesi  • Erken kas yorgunluğu (+) Hipoksi İnflamasyon İnaktivite Malnutrisyon Komorbidite Hiperkapni Oksidatif stres ERS • Simpson K 1992, Clark CJ et al 1996, Evans WJ. 1999

27. Periferik kas eğitimi ACSM, 2002

28. Dirençli egzersiz eğitiminin etkileri • Kasın oksidatif kapasitesi  • Kapillarizasyonu  • Kas enduransı  • Egzersiz kapasitesi  • Lif tipi değişir • Kas kitlesi • Kas kuvveti  • Kemik mineral dansitesi  • Fonksiyonel performans  Nici et al 2004

29. Nöromusküler elektrik stimülasyonu Egzersiz kapasitesi  Quadriceps kas kuvveti & enduransı  GYA sırasında dispne  Yaşam kalitesi  • Endurans & kuvvet eğitimine katılamama • Kondüsyon  • Terminal dönem • Beslenme bozukluğu Quadriceps 6 hafta Neder et al 2002, Vivodtzev et al 2006

30. Egzersiz eğitimi

31. Desteksiz üst ekstremite aktivitesi • VO2 VCO2, VE↑ • KH ↑ • Dispne ↑ • YSK aktivitesi ↑ • Hiperinflasyon ↑ • Torakoabdominal asenkronizasyon Celli B 1994; Ries et al 2007

32. Üst ekstremite eğitimi • Egzersiz Eğitimi • Üst ektremite egzersiz kapasitesi  • Ventilasyon enerji harcaması  • Ventilasyon  Celli B 1994; Ries et al 2007

33. Esneklik • Germe: Eklem & yumuşak doku • Solunum teknikleri ile kombine • Postür, toraks, gövde, alt ekstremite APTA 2011

34. Fizyoterapininamaçları • Egzersiz toleransı & fonksiyonel kapasiteyi sürdürmek veya  • Korku & anksiyeteyi  • Nefes darlığı & solunum işini  • Ventilasyonun yeterliliğini  • Havayolu temizlenmesini  • Bilgi & anlamayı  • (Torasik) ağrıyı  Solunum eğitimi Bott & Moran 1996

35. Solunum eğitimi-1 • Torakal kafeste hiperinflasyonu  • Torakoabdominal hareketleri düzeltmek • Solunum kas fonksiyonunu  • Havayolu temizlenmesi  • Akciğer volümlerini 

36. Solunum eğitimi-2 • Hiperinflasyon  • Gevşeme • Pozisyonlama • Solunum kontrolü • Pursed-lip solunumu • Torakal ekspansiyon egzersizleri Pryor & Prasad 2008

37. Torakoabdominal hareketleri düzeltmek Torakal ekspansiyon egz Kemer egzersizleri Pozisyonlama Solunum eğitimi-2

38. Pozisyonlama • Rahatlık • Antigravite / postural tonus • Havayolu temizlenmesi • Solunum mekaniklerini düzenleme • V/Q uyumu

39. İnspiratuar kas eğitimi • Solunum kas fonksiyonunu  Geddes et al 2005, Gea JG2006

40. İnspiratuar kas eğitiminin etkileri • İnspiratuar kas kuvveti & enduransı  • Egzersiz kapasitesi  • Dispne  • Tip I kas lifleri  • Sarkomer boyu  • Mitokondri konsantrasyonu  • Diyafragmada yorgunluğa direnç (+) • Yaşam kalitesi ??? Geddes et al 2005

41. Teknik destek & düzenleme Ambulatuar oksijen - SpO2  90% - Egzersizde FiO2  Uygun solunum teknikleri Aralıklı eğitim Mobilite yardımcıları NIMV desteği - Aşırı dispne - Periferal & solunum kas yorgunluğu

42. Fizyoterapininamaçları • Egzersiz toleransı & fonksiyonel kapasiteyi sürdürmek veya  • Korku & anksiyeteyi  • Nefes darlığı & solunum işini  • Ventilasyonun yeterliliğini  • Havayolu temizlenmesini  • Bilgi & anlamayı  • (Torasik) ağrıyı  Bott & Moran 1996

43. Havayolu temizlemesi & ventilasyonu  Ekspiratuar akış hızını  Ekspiratuar volümü  Yavaş ekspirasyon İnspiratuar volümü  Ossilasyon Aspirasyon Otojenik drenaj Mobilizasyon/ Egzersiz Pozisyonlama Perküsyon Öksürme / huffing Vibrasyon/ Shaking Pozisyonlama Pozisyonlama Solunum egzersizleri Flutter / Acapella RC Cornet Manual & mekanik yardımlı öksürme CPAP İnsentif spirometre IPV/HFO PEP Noninvaziv ventilasyon ASTD Manual hiperinflasyon Gosselink R 2008

44. İnspiratuar volümü • Mobilizasyon • Egzersiz • Pozisyonlama • Solunum egzersizleri • İnsentif spirometre • NIVM • Maual hiperinflasyon

45. Mobilizasyon

46. Ekspiratuar akış hızı  • Pozisyonlama • Öksürme/huffing • Zorlu ekspirasyon tekniği (ZET) • Manual yardımlı öksürme (MAC) • Mekanik yardımlı öksürme ZET PD Cough assist MAC

47. Ossilasyon Perküsyon Shaking • Perküsyon • Vibrasyon, shaking • Flutter, Acapella, RC cornet • İntrapulmoner perküsif basınç (IPV) • Yüksek frekanslı göğüs ossilasyonları (HFO, Vest, Hayek) RC Cornet Flutter IPV Acapella Hayek Vest

48. Ekspiratuar volümü  • Pozisyonlama • CPAP • PEP • ezPAP PEP CPAP PEP EzPAP

49. Fizyoterapininamaçları • Egzersiz toleransı & fonksiyonel kapasiteyi sürdürmek veya  • Korku & anksiyeteyi  • Nefes darlığı & solunum işini  • Ventilasyonun yeterliliğini  • Havayolu temizlenmesini  • Bilgi & anlamayı  • (Torasik) ağrıyı  Bott & Moran 1996

50. Eğitim-1 • Başa çıkma stratejileri • Nefes darlığının kontrolü • Havayolu temizleme teknikleri • Stres yönetimi • Gevşeme teknikleri • Enerji saklama / kendine bakım /GYA • Akut alevlenmeden kaçınma • Yardım isteme zamanı Garrod R 2003, CSP