Kurt lewin

1. Kurt lewin • Eksponent gestaltist me natyre sociale • Psikologjia ne funksion te zgjidhjeve te problemeve shoqerore • Ndihmoi ne themelimin e psikologjise sociale • Koncepti pune: qenien efektive ne vendin e punes por edhe shprehjen nga individi te vlerave te jetes • Individet nuk jetojne per te prodhuar por prodhojne per te jetuar

2. Koncepti i hapesires se jetes • Vendi ku pozicionohet, leviz (jeton) individi • Sjellja e individit eshte nje funksion i jetes ku leviz ky individ • Psikologjia: ka si qellim percaktimin e sjelljes se nje individi duke u nisur nga te gjitha faktet psikologjike qe ekzistonin ne fushen e jetes se ketij individi ne nje cast te dhene • Gjithcka tjeter jashte kesaj fushe jete eshte «mish i huaj»

3. Fusha e jetes • Perfshin individin - Objektet qe ai percepton • Njerezit rreth tij - Idete • Ka keto karakteristika: • Ekziston per individin • Individi ekziston brenda kesaj fushe • Me shume se fizike eshte fushe psikologjike

4. Koncepti i fushes • Ngjarjet intelektuale dhe sociale jane elementet kryesore ne percaktimin e sjelljes se nje individi • Ekzistojne te tjera forca ne kete fushe, te pakonceptueshme nga individi • Sherben per te sqaruar te gjitha ngjarjet qe ndikojne mbi individin ne kohen kur ai eshte duke u eksperimentuar • Ndahet ne disa zona qe permban secila nje fakt psikologjik (objekt ivezhgueshem, dukuri intelektuale, shoqerore etj.

5. lewin • Individi i posalindur eshte i padiferencuar • Gjate zhvillimit individi diferencohet nga te tjeret. • Diferencimin e kryen nepermjet te vepruarit

6. Zonat e ndarjes • Ne menyre teorike ndan individin ne zona te ndara, njesi te ndervarura • Zona me e larget perfaqeson zonen motoro-perceptive ne kontakt te ngushte me boten e jashtme • Zona me e afert eshte zona e brendshme, vetjake

7. Nje proces dinamik • Fusha e jetes dhe zonat e saj perberese jane gjithnje ne ndryshim • Zonat rriten me zhvillimin e njeriut • Personaliteti kushtezohet nga funksioni baze intelektual i individit

8. drejtimi • Drejtimi kryhet sepse ekziston nje rruge per te adresuar drejtimin • Karakteristikat e rruges ndryshojne ne varesi te situatave • Drejtimi varet nga cilesite e fushes • Levizja mund te jete psikologjike por jo domosdoshmerisht fizike

9. Faktoret e drejtimit • Pengesat e kufijve mes zonave • Lehtesia e kalimit nga nje zone tek tjetra • Forcat qe motivojne individin

10. Dy dimensione ne fushen e jetes • Dimensioni i realitetit • Dimensioni jashte realitetit (levizja imagjinare) Klasifikohen ne tre nivele: real, me pak real dhe irreal

11. Niveli real • Pengesat jane te forta • Individi i ndergjegjshem per ndarjen e tij nga mjedisi

12. Niveli me pak real • Pengesa fleksible • Shfaqet te menduarit dhe planifikimi tek individi

13. Niveli irreal • Pengesa lehtesisht te kalueshme • Shfaqet fantazia tek individi

14. Fusha motivacionale • 5 faktore te motivacionit: • Energjia • Tensioni • Nevoja • Valenca • Forca • Individi eshte nje kompleks energjish psikike

15. tensioni • Tensioni lind kur nuk vendoset baraspesha midis forcave ne mjedisin psikologjik. • Shfaqet kur i kerkohet individit te kryeje nje detyre dhe kur peson ndryshime ne plotesimin e detyres. • Lind nga mosrealizimi i detyres. • Mpaket kur plotesohet qellimi. • Ndikon tek gjendja motivacionale ne eksperienca te ndryshme te individi

16. Nevoja • Nxisin tensionin • Nevojat psiko-bio-fiziologjike shkaktojne tension • Dalloi nevojen reale dhe nevojen «e rreme» • Nevoja reale eshte e pergjithshme kur ajo eshte rezultat i nje gjendjeje te brendshme te sistemit te tensionit tek individi • Nevoja e rreme eshte me teper nje qellim i vecante tek individi

17. konflikti • Tre tipe te konfliktit tek individi: • terheqje-terheqje (individi duhet te zgjedhe mes dy objektesh me te njejten fuqi pozitive por me kahe te kundert) • Shmangie-shmangie (individi duhet te zgjedhe mes dy objekteve qe kane fuqi te njejte negative por me kahe te kundert) • Terheqje-shmangie (objekti ka vlera pozitive dhe negative ne te njejten kohe dhe rrjedhimisht eshte njekohesisht i terhequr dhe i shtyre prej ketij objekti

18. Psikologjia sociale • Individi dhe hapesira e jetes se tij ndertojne fushen psikologjike • Grupi shoqeror dhe mjedisi formojne fushen sociale

19. Koncepti i dinamikes se grupit • Pozicioni relativ i anetareve te nje grupi ne fushen sociale • Sjellja e grupit varet nga funksioni i situates se pergjithshme ku eshte grupi • Veprimet e cdo anetari jane ne funksion te veprimeve te anetareve te tjere • Statusi i individit ndikohet nga ndervarja mes zonave • Statusi i grupit i nenshtrohet forcave kohezive dhe percarese (forca karakteristike te grupit). Keto forca veshtiresojne komunikimin mes grupit dhe individit.

20. Koncepti i dinamikes se grupit • Grupi eshte nje fushe forcash me valenca te ndryshme qe ndikojne tek individi, pjese e grupit.

21. Koncepti i klimes sociale • Sjellja e cdo grupi varet nga stili i drejtuesit • Analizoi marrjen e vendimit ne grup • Ndryshim i nivelit te agresivitetit ne grup ne varesi te stilit te drejtuesit • Tre nivele: agresiv, pak agresiv dhe pasiv

22. Bihejviorizmi • John Watson • Ivan Pavlov • Edward Tolman • Edvin Guthrie • Clark Leonard Hull • Edward Thorndike • BurhusFrederik Skinner

23. John Watson • 1913 –viti I themelimittebihejviorizmit, me anetepublikimittelibritte Watson:”psikologjia ne syte e njebihejvioristi” • Koncepti S-R • Psikologjialidhet me sjelljen • Objekti I psikologjise: studimi I sjelljes

24. Bihejviorizmi: 3 faza • Faza pre-paradigmatike me Watson, per te cilin per nje stimul te dhene S mund te parashikohet reagimi (S-R) dhe anasjelltas • Faza paradigmatike me Woodworth, i cili pranon ekzistencen e nje variabiliteti individual (por jo biologjik) sipas kesaj skeme (S-O-R) • Faza post-paradigmatike me R. Cattell, per te cilin variablat organike gjenden ne S dhe R, me fjale te tjera, ne lindjen e stimulit dhe tek reagimi, sipas skemes: SO-RO

25. Watson • Kundershtoimetodenintrospeksionistedheteorinedualiste ne psikologji ne favor tenjepsikologjieobjektivedheteorientuardrejtshkencavebiologjike • Lidhjemesstimujve (ngacmuesqendikojnetekorganizmi ne nje moment tecaktuar) dhereagimeve (teresia e modifikimeveqeprodhohen ne muskulaturedhe ne sekretimet e gjendrave

26. Watson • Psikologjia: sektoreksperimental i shkencavenatyrore, qellimi i tecileseshteparashikimidhekontrolli I sjelljes • Objekti I studimittebihejviorizmitnukishtendergjegjjadheaq me pakmendja, porsjellja e vezhguarndersubjektivisht • Sjellja: teresia e reagimevemuskuloredhetegjendrave • Perjashtonvezhgimin e sistemitnervor

27. Watson • Metoda e studimit: metodaeksperimentale • Stimujtambientale: variablatepavarur • Sjellja (pergjigjja e organizmit): variabel e varur, me njerefuzimtevendosurteintrospeksionitdhebisedesklinike • Objekti I studimitduhettejete I vezhguar ne menyrenatyralistike • Bihejviorizmi: shkenceobjektivepjese e shkencavenatyrale

28. Terapiabihejvioriste • Simptomatneurotikejanefryt I tepervetesuarit, dheajoqemundtemesohetmundedhete “c’mesohet” (ne kundershtim me idetepsikanalitike).

29. Kontributi I Watson • Zevendesim I introspeksionit me vezhgimin e sjelljes • Theksimbiparashikimindhekontrollin e sjelljeskundrejtkuptimitteorik • Abolicioni I terminologjisementalistikedhenjepozicionimiatomiktestudimittesjelljes ne menyre per ta bere me teperballueshme ne kompleksitetin e saj

30. Watson • Pergjigjet: veprimet e gjendravedheveprimetmotore • Reagimetevezhgueshmedhejotevezhgueshme • Pergjigjetemesuardhejotemesuara • S-R  refleks. Eliminoindihmesen e SN • Metodat: vezhgimi, refleksiikushtezuar, testimi, raporti verbal

31. Instikti • Teresia e nje sere reflekseshteknjeriu • Sjelljainstiktiveshihetvetemtektevegjlit (sjellje e pamesuar) • Hodhiposhtekonceptin se instiktinjerezorishte I lindur. Ndryshimetdheaftesiteindividualetefemijeve e vertetojnekete. • Teknjerezitnuk ka aftesi, talente, osetemperamentetetrashegueshme

32. Emocioni • Reaksiontruporndajnjengacmuesitevecante • Trekategoriemocionesh: frika, deshira, zemerimi (pergjigjeemocionaletepamesuara) • Te gjithareaksionet e tjeraemocionalekane, ne permbajtjen e tyre, njekomponenttetemesuarit, qesigurohet ne vitet e femijerise