1 / 20

Kraljevina Jugoslavija 1929-1941

Kraljevina Jugoslavija 1929-1941. Atentat u skupštini. Sukob centralističke i federalističke koncepcije državnog uredjenja bio je osnovni uzrok nestabilnosti Kraljevine Stalna kriza u skupštini je državu sredinom 1928.god. dovela na ivicu raspada

matteo
Download Presentation

Kraljevina Jugoslavija 1929-1941

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Kraljevina Jugoslavija 1929-1941

  2. Atentat u skupštini • Sukob centralističke i federalističke koncepcije državnog uredjenja bio je osnovni uzrok nestabilnosti Kraljevine • Stalna kriza u skupštini je državu sredinom 1928.god. dovela na ivicu raspada • Tada je narodni poslanik radikala Puniša Račić pucao na narodne poslanike HSS; ubio je dvojicu poslanika (Pavle Radić i Djura Basariček) a ranio trojicu (Stjepan Radić je ubrzo umro od posledica ranjavanja)

  3. Diktatura • Hrvatski poslanici su tada bojkotovali rad skupštine, a kralj je čak razmišljao i o raspadu države • Umesto toga on je odlučio da zavede ličnu diktaturu • 6.januara 1929.god. on je objavio “Proklamaciju narodu”, kojom je ukinuo Vidovdanski ustav, raspustio skupštinu i zabranio rad svih političkih stranaka • Donošenje proklamacije, on je obrazložio težnjom “da izmedju kralja i naroda više ne bude posrednika”

  4. Za predsednika vlade on je postavio generala Petra Živkovića • Kralj je nastupio sa pozicije jugoslovenskog nacionalizma, zabranivši dotadašnje nacionalne i plemenske simbole • Oktobra 1929.god. država je promenila ime u Kraljevina Jugoslavija • Država je bila podeljena na 9 banovina i Upravu grada Beograda (obuhvatala je i Zemun i Pančevo); banovine su uglavnom dobile imena po velikim rekama, sve velike istorijske celine (Srbija, Hrvatska) bile su razbijene i podeljene u više banovina

  5. Kralja su podržavale: vojska, žandarmerija, državni činovnici, političari bliski dvoru; podršku iz inostranstva pružile su Francuska i Čehoslovačka (zemlje koje su bile zainteresovane za očuvanje kraljevine) • Protivnici diktature bili su komunisti, liberalne demokrate, nacionalisti • Vodja Hrvatske stranke prava Ante Pavelić pobegao je u inostranstvo, gde je stvorio ustaški pokret • Diktatura kralja Aleksandra je bila samo jedna u nizu sličnih na Balkanu

  6. Septembarski(oktroisani) ustav • Uprkos podršci, kralj Aleksandar bio je izložen pritisku da ukine diktaturu i obnovi parlamentarni sistem • Septembra 1931.god. kralj Aleksandar doneo je Oktroisani (septembarski) ustav, kojim je kralj postao nosiocem sve vlasti u zemlji • Krajem 1931.god. održani su izbori, na kojima je praktično sva vlast pripala režimskoj Jugoslovenskoj nacionalnoj stranci

  7. Atentat u Marseju • Faktori koji su bili zainteresovani za slabljenje Jugoslavije bili su: • Spoljni: Italija, Madjarska, Bugarska • Unutrašnji: separatistički pokreti: ustaše i probugarski makedonski nacionalisti (VMRO) • 9.oktobra 1934.god. izvršen je atentat na kralja Aleksandra u Marseju, tom prilikom smrtno je stradao i Luj Bartu, ministar spoljnih poslova Francuske • Neposredni organizatori i izvršioci atentata su bile ustaše i VMRO, uz pomoć Italije i Madjarske

  8. Atentat u Marseju

  9. Namesništvo • Naslednik prestola bio je maloletni Petar II Karadjordjević. • Njemu je odredjeno namesništvo, koje su činili knez Pavle Karadjordjević, Radenko Stanković i Ivo Perović, glavnu reč u namesništvu imao je knez Pavle Karadjordjević, kraljev brat od strica

  10. Kralj Petar II Karadjordjević (1923-1970) Kum na krštenju bio mu je engleski kralj Džordž VI

  11. Knez Pavle Karadjordjević (1893-1976)

  12. Kraj diktature • Definitivan kraj diktature označili su izbori 1935.god., na kojima je pobedu odnela Jugoslovenska nacionalna stranka, Bogoljuba Jeftića, protiv Udružene opozicije, na čelu sa Vlatkom Mačekom, vodjom HSS • Jeftićeva vlada nastavila je politiku kralja Aleksandra, očuvanja državnog i nacionalnog jedinstva i integralnog jugoslovenstva • Medjutim, ta vlada nije dugo opstala, nasledila ju je nova vlada na čelu sa Milanom Stojadinovićem • Stojadinović je bio na čelu Jugoslovenske radikalne zajednice (JRZ), koja je činila koaliciju Narodne radikalne stranke, Slovenske ljudske stranke i Jugoslovenske muslimanske organizacije

  13. Milan Stojadinović (1888-1961) • Bio je veoma sposoban finansijski stručnjak

  14. Stojadinović je odbacio Jeftićevu politiku “nadnacionalnog jugoslovenstva” • On je smatrao da unutrašnju situaciju u državi treba umiriti i zato je u vladu doveo predstavnike Slovenaca i Muslimana, ali nije uspeo da privuče predstavnike Hrvata, koji su zahtevali promenu Ustava • On je promenio spoljnu politiku Jugoslavije, postavio je model neutralnosti i ostajanja van sukoba velikih sila • Potpisao je niz sporazuma sa susedima, smanjujući pritisak i opasnost od Italije i Bugarske, a posebno je radio na odnosima sa Nemačkom, koja je bila najveći trgovinski partner, ali i potencijalna opasnost

  15. Verski sukobi • 1935.god. Stojadinović je potpisao konkordat sa Vatikanom, što je naišlo na veliko protivljenje Srpske pravoslavne crkve, a oko crkve su se okupili i protivnici vlasti • Konkordat je bio deo nove politike prema Italiji • Skupština je oklevala da ratifikuje konkordat • 1937.god. došlo je do velikog protesta i sukoba sa policijom u Beogradu, poznatog kao “krvava litija”; konkordat nikada nije ratifikovan u skupštini

  16. Pad Stojadinovića • Od 1938.god. Britanija vodi politiku odvajanja Balkana od Nemačke, knez Pavle je bio pristalica britanske politike • Britanci su vršili pritisak da se reši “hrvatsko pitanje”, sa idejom da Jugoslaviju održe u svojoj sferi uticaja • Dobrim odnosima sa Musolinijem i Hitlerom, Stojadinović je izolovao Vlatka Mačeka, vodju HSS i smatrao je da Hrvatima ne treba praviti ustupke

  17. Na izborima krajem 1938.god. Stojadinović je odneo minimalnu pobedu nad Udruženom opozicijom, na čelu sa Mačekom • Medjutim, početkom 1939.god. knez Pavle je smenio Stojadinovića i na čelo vlade postavio je Dragišu Cvetkovića, sa zadatkom da reši “hrvatsko pitanje”

  18. Sporazum Cvetković-Maček • Avgusta 1939.god. potpisan je sporazum Cvetković-Maček, kojim je stvorena Banovina Hrvatska, na čelu sa banom Ivanom Šubašićem • Vlatko Maček postao je potpredsednik vlade, na čelu sa Dragišom Cvetkovićem

  19. Banovina Hrvatska

More Related