1 / 32

Large Hadron Collider

Large Hadron Collider. Jak to się zaczęło? Co chcemy zbadać? Jak to działa? Co będzie dalej?. LHC – trochę historii. 1984 - pomysł zderzacza hadronów, 1990-92 pierwsze uzgodnienia (B=10 T, E=10 TeV), 2003 6 m nadprzewodzącego magnesu jest gotowe,

raquel
Download Presentation

Large Hadron Collider

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Large Hadron Collider Jak to się zaczęło? Co chcemy zbadać? Jak to działa? Co będzie dalej?

  2. LHC – trochę historii 1984 - pomysł zderzacza hadronów, 1990-92 pierwsze uzgodnienia (B=10 T, E=10 TeV), 2003 6 m nadprzewodzącego magnesu jest gotowe, 2007 wszystkie magnesy są połączone, chłodzenie do temp. 1.9 K, 10.09.2008 pierwsze wiązki w akceleratorze, 19.09.2008 zwarcie, wyciek helu, Lato 2009 – planowane ponowne zbieranie danych.

  3. LHC – główne zadania Obecna wiedza o budowie materii i pochodzeniu Wszechświata nie jest kompletna. Model Standardowy opisuje oddziaływania elektrosłabe i silne, ale nie determinuje masy cząstek – mechanizm Higgsa przewiduje istnienie ciężkiej cząstki, która powinna powstać przy zderzeniach protonów o bardzo wysokiej energii. MS nie unifikuje wszystkich oddziaływań (grawitacyjnych), a pomóc tu może weryfikacja teorii o istnieniu ciężkich, supersymetrycznych partnerów istniejących cząstek, sprawdzana na LHC.

  4. LHC – główne zadania Brak jest odpowiedzi na pytanie, z czego składa się 95% materii i energii, zwanej „ciemną”, we Wszechświecie, LHC zbada nowe cząstki przy ekstremalnie wysokich gęstościach energii, podobnych do czasu kreacji świata. Nierozwiązany jest problem braku symetrii pomiędzy materią i antymaterią – istnienie słabego procesu odpowiedzialnego za brak antymaterii potwierdzone zostanie na LHC. Zderzenia ciężkich jonów pozwolą na obserwację plazmy kwarkowo-gluonowej – nowego stanu materii, który mógł istnieć we wczesnym Wszechświecie LHC = badania początku Wszechświata + oddziaływań cząstek

  5. Jak poznać początek? Patrząc w niebo spoglądamy wstecz w czasie. Najbliższa gwiazda leżąca poza Układem Słonecznym, Proxima Centauri, jest od nas oddalona o 4,3 lat świetlnych. Najbliższa galaktyka spiralna, Andromeda, znajduje się w odległości dwóch milionów lat świetlnych. Światło, które obecnie obserwujemy, wybiegło z Andromedy znacznie wcześniej, niż na Ziemi w wyniku ewolucji pojawił się gatunek ludzki. Pewne obiekty, zwane kwazarami, leżące na granicach znanego Wszechświata, oddalone są od Ziemi o ponad 10 miliardów lat świetlnych. Ich światło biegło do nas ponad dwa razy dłużej niż istnieje Układ Słoneczny.

  6. A co było jeszcze wcześniej? Aby cofnąć się jeszcze dalej w czasie, poniżej niewielkiego ułamka sekundy od Wielkiego Wybuchu, naukowcy używają usytuowanych na ziemi akceleratorów cząstek, zbudowanych w laboratoriach takich jak CERN. Zdjęcia sporządzone przez teleskop Hubble’a pozwalają na obserwację Wszechświata około miliard lat po narodzinach.

  7. A na samym początku? Zderzenia cząstek przy wysokich energiach odpowiadają wysokiej temperaturze W CERNie zderzenia będą miały miejsce przy temperaturze1015 K(100 milionów razy wyższej od temperatury jądra Słońca). Jest to temperatura Wszechświata, kiedy miał zaledwie10-25 sekundy. Zatem badanie zderzeń cząstek przypomina badanie Wszechświata tuż po jego narodzinach.

  8. Budowa materii Atom składa się z elektronów i dodatnich obiektów (1897 - J J Thomson). Elektrony krążą wokół dodatnio naładowanego jądra (1911). Jądro złożone jest z protonów (1919) i neutronów (1932) …które składają się z kwarków (1964). Kwarki i elektrony uważamy za cząstki fundamentalne

  9. Cząstki fundamentalne Cząstki przenoszące oddziaływania Model Standardowy HIGGS

  10. Bariony Zbudowane z trzech kwarków proton neutron Budowa materii-hadrony Kwarki żyją w grupach wraz z innymi kwarkami i nigdy nie występują samotnie. Cząstki złożone z kwarków to hadrony. • Mezony Zbudowane z kwarku i antykwarku Piony: Wszystkie bariony z wyjątkiem protonu są niestabilne tzn. rozpadają się, a na końcu łańcucha rozpadów są leptony, protony i fotony. Wszystkie mezony są niestabilne, rozpadają się na elektrony, pozytony, neutrina i fotony.

  11. Do eksperymentu potrzeba zatem akceleratorów i detektorów. LHC – program fizyczny Podczas zderzenia protonów o wysokiej energii powstają tysiące cząstek wtórnych. Rozpadają się one na najlżejsze hadrony (kaony, piony, protony) oraz leptony (elektrony i neutrina). Zadaniem detektorów jest zerejestrowania wszystkich cząstek końcowych, określenie ich toru, pędu oraz identyfikacja. Zadaniem fizyków jest, na podstawie tych informacji, określić stan, który powstał z pierwotnego zderzenia protonów, czyli z miejsca naśladującego początek Wszechswiata. Porównanie tych danych z wieloma istniejącymi teoriami, pozwoli na wybranie i weryfikację jednej z nich.

  12. Przyspieszanie Magnesy zakrzywiające Magnesy ogniskujące Injekcja wiązki Wyprowadzenie wiązki Przyspieszanie LHC jako akcelerator wiązek przeciwbieżnych Synchrotrony Przyspieszane cząstki przechodzą wielokrotnie przez te same elementy: wnęki przyspieszające, magnesy zakrzywiające i układy ogniskujące Wiązki przeciwbieżne: Przy zderzeniach wiązek energia dostępna do produkcji nowych cząstek jest sumą energii wiązek, Przy zderzeniach z tarczą – jest proporcjonalna do √E

  13. LHC – wyzwania technologiczne Wytworzenie wysokich pól magnetycznych zakrzywiających tory protonówB do 10 T – elektromagnesy nadprzewodzące Szybkie hybrydowe układy detekcyjne – zderzenia protonów co 25 ns Z LHC przekazywanych będzie rocznie ok. 15 mln GB filtrowanych danych – rozwór technologii informatycznych – GRID, szybkie przesyły i zapis danych Technologia niskich temperatur– temperatura He – 1,9 K Układy przyspieszające o wysokim gradiencie przyspieszania 10 MV/m – wnęki rezonansowe nadprzewodzące Wysoka świetlność zderzacza1034 cm-2 s-1 Bardzo wysoka próżnia10-13 atm

  14. LHC-zespoły przyspieszaczy

  15. Położenieakceleratorów i detektorów ALICE LHC ATLAS SPS CMS PS LHCb

  16. Magnesy dipolowe LHC E max ∞ B W LHC zastosowano nadprzewodzące magnesy dipolowe o B=8,3 Tumożliwiajace zakrzywianie protonów o energii 7 TeV. Magnesy zbudowane są jako cewki z drutu niobowo-tytanowego (Tkryt=10 K), w których płynie prąd o I=11 700 A. Do chłodzenia 4700 ton materiału wykorzystano nadciekły hel (T=1,9 K), który bardzo dobrze rozprzestrzenia chłód na duże odległości.

  17. Magnes LHC Połączenia prądowe LHCb Atlas CMS Alice

  18. Magnesy podczas testów naziemnych...

  19. ... oraz pod ziemią

  20. Opuszczanie 15-metrowego (35 t) modułu

  21. Wnęka przyspieszajaca

  22. LHC - detektory Na LHC zainstalowanych jest sześć detektorow: ALICE, ATLAS, CMS, LHCb (w podziemnych grotach) oraz LHCf (obok ATLASA) i TOTEM (w pobliżu CMS). Współczesne detektory cząstek elementarnych składają się z wielu elementów, które rejestrują większość produktów zderzenia (oddziaływania). Cząstki oddziałują w różny sposób z poszczególnymi częściami detektorów.

  23. Zadania detektorów ● zarejestrować wszystkie rodzaje cząstek, ● pokazywać trajektorię i zderzenia w 3D, ● wyznaczać masę, pęd i energię, ● precyzyjnie pokazywać miejsca produkcji i rozpadu, ●odrzucić przypadki nieciekawe, ●zapisać dane do dalszej analizy. ATLAS - Higgss Zadania te mogą być realizowane przez wieloczęściowe zestawy detekcyjne (detektory wierzchołka, detektory śladowe w polu magnetycznym, kalorymetry oraz detektory mionów) . LHCb Hybrydowy system detektorów

  24. LHC - detektory ATLAS – najwiekszy obecnie detektor, poszukiwanie cząstki Higgsa, partnerów supersymetrycznych, dodatkowych wymiarów, LHCb- zagadnienia związane z asymetrią materii, badania mezonów z kwarkiem b, spektrometr. CMS – program badawczy podobny do ATLASA, ale odmienna budowa. ALICE – plazma kwarkowo-gluonowa

  25. ATLAS Charakterystyczne układ magnesów w formie obwarzanka. Stanowi go osiem nadprzewodzących cewek magnetycznych, każda o długości 25 m, ułożonych na kształt cylindra wokół rury wiązki znajdującej się w środku detektora.

  26. ATLAS

  27. LHC – start we wrześniu 2008 Obydwie wiązki 450 GeV obiegły pierścień LHC Pierwszą przeprowadzono w ciągu godziny Drugą przeprowadzono w ciągu kilku następnych godzin

  28. AGH w DESY i CERN Opracowanie koncepcji fizycznej – symulacje: fizycy Projekt akceleratora – symulacje: fizycy,inżynierowie Projekt detektorów – symulacje, prototypy, testy: fizycy, elektronicy, inżynierowie, technicy Budowa akceleratora Budowa detektorów Opracowywanie danych DESY Udział we wszystkich fazach projektowania i budowy 1980 - 2008 monitor świetlności: projekt L.Suszycki, AGH i IFJ PAN kalorymetr uzupełniający, system gazowy, AGH i UW testy próżniowe: HERA, PETRA, TESLA, FEL prace montażowe Wyjazdy: fizycy wyjazdy długie i krótkie inżynierowie i technicy wyjazdy kilkumiesięczne (~ 100)

  29. LHC na AGH • 17.05.2005 roku doszło do podpisania listu intencyjnego pomiędzy CERN i AGH o współpracy w zakresie odbioru i uruchomienia LHC. • Na kontraktach nie krótszych niż 6 miesięcy przebywało 38 osób, sumaryczny pobyt to 900 osobo/miesięcy. • Osoby te pracowały przy: • instalacji kriogenicznej, • nadprzewodzących magnesach, • technicznej koordynacji prac w tunelu LHC, • kontroli jakości połączeń kriogenicznych, elektrycznych i próżniowych magnesów nadprzewodzących.

  30. LHC na AGH • Udział w projektowaniu i budowie wybranych elementów: • ATLAS • Detektor promieniowania przejścia • Inne komponenty ATLASa • System kontroli i sterowania układem detektora • Programowanie • LHCb • Analiza danych symulowanych • GRID

  31. Zapraszamy do zwiedzania wystawy!

More Related