Şeker Hastalığı-DİYABET

1. Şeker Hastalığı-DİYABET

2. Diyabet (Şeker Hastalığı) Nedir? • Kandaki şeker (glukoz) miktarının çok fazla olduğu kronik (uzun süreli seyreden) bir hastalıktır • Enerji kaynağı olarak şeker gerekli olsa da, fazlası sorunlara neden olur. • Diyabeti olan bireylerde, insülinin olmaması ya da yetersiz olması nedeniyle şeker düzeyinde büyük bir artış vardır • Ciddi bir hastalıktır

3. DİYABETİN TANI TESTLERİAçlık Kan Glikozu70-100 mg/dl Normal 100-125 mg/dl IFG(Bozulmuş Açlık Glikozu) >126 mg/dl Diyabet

4. Tokluk Kan Glikozu(2. saat değeri) >200 mg/dl Diyabet OGTT(75 gr glikoz ile)(Yemekten 2 saat sonraki değer) <139 mg/dl Normal 140-199 mg/dl IGT > 200 mg/dl Diyabet

5. Gebeliğin 24-28.haftaları arasında 50 g glikoz ile yükleme testi yapılır. Açlık gerekmez. 1.saatte; <140mg/dl Normal >140mg/dl OGTT gerekir 100g OGTT ile; Açlık <95mg/dl 1.saat <180mg/dl 2.saat <155mg/dl 3.saat <140mg/dl olmalıdır. “GDM” Gebelik Diyabeti tanısı için en az iki değer yüksek olmalı”

6. İnsülin Nedir? • Pankreas tarafından üretilen bir hormondur • İnsülin, şekerin enerji elde edilmek amacıyla kullanılacağı vücut hücrelerine girmesi içingereklidir • İnsülin, şekerin hücre içine girebilmesi içinhücrenin kapısını açan bir “anahtar” işlevi görür • Aynı zamanda kan şeker düzeylerinin istenilen sınırlar içinde tutulması açısından önemlidir • İnsülin yetersizliği veya eksiliğinde kandaki şeker miktarı yükselir

7. DİYABET Diabetes Ciddi sonuçlar

8. Diyabet – Ciddi Bir Hastalık ▲6 kat daha yüksek inme (felç) riski ▲Yeni körlük vakalarının başta gelen nedenlerinden biri ▲25 kat daha yüksek göz sorunu riski ▲22-4 kat daha yüksek kalp krizi riski ▲5 kat daha yüksekböbrek hastalığı riski ▲Bacağın kesilmesine yol açabilecekhastalıklar için 20 kat daha yüksek risk Bu komplikasyonların tümü, zamanında uygulanan tedavi ve iyi kontrol ile önlenebilir Beck-Nielsen et al. (1985) Herman WH, Eye Disease and Nephropathy in NIDDM ,1990.

9. Diyabet Tipleri Nelerdir? • Tip 1 diyabet • Tip 2 diyabet • Gebelik sırasında ortaya çıkan diyabet

10. Diyabetin En Sık Görülen BelirtileriNelerdir? • Sık ve bol miktarda idrara çıkma • Aşırı acıkma hissi • Kilo kaybı • Aşırı susama • Diğer belirtiler: • Yorgunluk • Sık ve olağan olmayan enfeksiyonlar • Bulanık görme • Deride kuruma ve kaşıntı vb

11. Diyabet Giderek Artmaktadır! • Tüm dünyada diyabeti olan bireylerin sayısı giderek artmaktadır • Türkiye’deki diyabetli sayısı 5 milyona yaklaşmaktadır • Dünyada 2000 yılında 171 milyon olan diyabetli sayısının 2025 yılından 380 milyon olması beklenmektedir

12. Diyabet görülme sıklığı neden artıyor? Artan obezite (şişmanlık) Hareketsiz yaşam tarzı Sağlıklı olmayan beslenme alışkanlıkları

13. Diyabet görülme sıklığı artarsa ne olur? Hastanede yatarak tedavi oranı artar Toplumda diyabetlilerin %50’si henüz teşhis edilmemiştir • Aşağıdaki hastalıklar daha fazla ortaya çıkar • göğüs ağrısı • kalp krizi • körlük • böbrek yetmezliği • bacağın kesilmesi

14. Diyabet Tedavisi • Tedavi, diyabetin tipine ve hastaya göre seçilir • Diyabet, aşağıdaki önlemlerle kontrol altına alınabilir • Eğitim • Sağlıklı beslenme planı • Düzenli egzersiz • Doğru ilaç tedavisi • Düzenli sağlık kontrolü ve doktor kontrolü

15. Diyabet kontrolü için 4 basit adım

16. Diyabet için beslenmeönerileri Besin Piramidi Katı yağlar, sıvı yağlar ve kabuklu yemişler2-3 birim Et ve balık 1-2 birim Süt ve süt ürünleri 2-3 birim Meyveler 2-3 birim Sebzeler 3-4 birim Tahıllar ve baklagiller 8-12 birim 10-14 birim (bitkisel)

17. Beslenme için basit ipuçları • Küçük, düzenli öğünler alınmalıdır • Pişirme yöntemlerinin değiştirilmesi; haşlama, ızgara ve buharda pişirme • Kaçınılması gerekenler • Fazla miktarda katı yağ ve margarin, terayağ gibi yağlar, kızartılmış besin tüketimi • Yağlı et • Fazla miktarda çay şekeri gibi rafine şeker, bal, reçel, kek ve çikolata tüketimi

18. Düzenli Egzersiz • Asla başlamak için çok geç değildir • Yaşamdan zevk almanıza ve hastalıkları önlemeye yardımcı olur • Erken ölümlerin neredeyse yarı yarıya azalmasına yardımcı olabilir • Egzersiz, doktor tavsiyesi ve kontrolüyle yapılmalıdır

19. Egzersizin pek çok yararı vardır • Kilo vermeye yardımcı olur • Kan dolaşımını düzeltir • Özgüveni artırır • Kasları geliştirir • Kalbinizi güçlendirir • Uykuyu düzeltir • Stresi azaltır • İştahı kontrol eder • Yaşamınızı uzatır • Kendinizi daha iyi ve daha enerjik hissetmenizi sağlar

20. Egzersiz için Basit ipuçları Unutulmaması gereken noktalar • Sağlık kontrolü yaptırmadan başlamayın • Egzersize hafif olarak başlayın ve aşamalı olarak artırın • Haftanın birkaç günü 30 dakika veya daha uzun süreli egzersiz yapmayı hedefleyin • Size uygun farklı egzersizler deneyin • Ne zaman duracağınızı bilin

21. Egzersiz için ne yapmalı? • Her gün bir spor salonuna gitmeden de egzersiz yapmanın pek çok yolu vardır: • Arabanızı işyerinden, marketten ya da alışveriş merkezinden uzak bir yere park edin • Hafta sonu planlarınıza egzersizi de ekleyin • Kahve molanızı yürüyüş molasına dönüştürün • Asansör yerine merdivenleri kullanın

22. İyi Bir Diyabet Tedavisi için Dengeli Beslenme, Egzersiz ve İlaç Tedavisi Gereklidir

23. Diyabet: İlaç Tedavisi Tip 1 Tip 2 Diyabet • Tabletlerin rolü yoktur • Yalnızca insülin kullanılır • İlk olarak tabletler kullanılır • İlerleyen dönemlerde tedaviye insülin eklenebilir

24. İnsülin “İnsülinin keşfi, ilaç tarihindeki en önemli kilometre taşlarından biridir”

25. İnsülin İnsülin Toronto Üniversitesi’nde yapılan deneyler sonucunda, 1921 yılında Banting ve Best adlı iki araştırıcı tarafından keşfedilmiştir.

26. İnsülin mucizesi J.L., 15 Aralık1922 15 Şubat 1923

27. İnsülintipleri • Hızlı Etkili • Kısa Etkili • Orta Etkili • Uzun Etkili • Hazır Karışım İnsülinler

28. İnsülin Enjeksiyonlarının Uygulanması İnsülin enjeksiyonunu aşağıdaki bölgelere uygulayabilirsiniz: • Karın (göbek çevresi) • Kaba etler • Kolun üst kısmı • Uyluk- ön ve dış yarı kısmı • Enjeksiyonlar her seferinde, aynı bölge içerisindeki farklı noktalara uygulanmalıdır İnsülin uygulamak için insülinenjektörü ya da insülin enjeksiyon sistemleri kullanılmalıdır.

29. Gelişmiş insülin uygulama yöntemleri -Kalem Benzeri Cihazlar • Farklı kalemler mevcuttur • Tek kullanımlık • Tekrar kullanılabilir • Pek çok açıdan enjektör ve flakona kıyasla daha iyidir • Enjeksiyon sırasında ağrı yoktur ya da azdır • Kullanımı ve enjeksiyonu kolaydır • Seçilen doz daha rahat ve doğru olarak uygulanır

30. Kendi Kendine Takip Yöntemleri • Aşağıdaki yöntemlerle diyabet, evde takip edilebilir ve sonuçlar kaydedilebilir: • Glukometre (şeker ölçüm cihazı) kullanılarak kan şekeri • Kağıt çubuklar kullanılarak idrarda şeker ve ketonlar

31. Kan şekeri kontrol altına alınmazsa ne olur? Diyabetin ciddi sonuçları • Göz sorunları- görme kaybı (körlük) • Böbrek sorunları (böbrek yetmezliği–diyaliz/böbrek nakli gerekir) • Duyusal/Sinirsel sorunlar (ağrı, his kaybı ve yaralara yol açabilir) • Kalp/dolaşım sistemi sorunları(kalp krizi • İnme–Felç • Ayak sorunları- (gangren-uzuv kaybı)

32. Bu komplikasyonlar nasıl önlenir? İYİ HABER, BU KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENEBİLİR OLMASIDIR Nasıl? Şekerin iyi kontrol edilmesi

33. Diyabette Koruyucu Önlemler • Kan şekeri ölçümü • Kan basıncı ölçümü • Ayak muayenesi • İdrarda protein varlığına yöneliktest • Kolesterol testi • Göz muayenesi • Diş kontrolleri • EKG (Kalp grafisi) düzenli olarak yapılmalıdır.

34. “Gözünüz, gözlerinizin üstünde olsun” • Diyabet, erişkinlerdeki yeni körlüklerin 3.en önemli nedenidir. • Ciddi göz sorunları sıklıkla uyarıcı belirtiler olmaksızın gelişir • Bulanık görme, kan şekeri yüksekliğinde sık görülen bir şikayettir • Kan şekerinin sürekli yüksek olması ciddi görme kaybına neden olur

35. Gözlerinizi ne zaman ve hangi sıklıkla kontrol ettirmelisiniz? • 10 yaş üzeri çocuklar ve 30 yaşın altındaki erişkinler • 30 yaşın üzerindeki erişkinler Tanıdan sonraki ilk 3-5 yıl içinde ve daha sonra yılda bir kez Tanı sırasında ve daha sonra yılda bir kez

36. Göz Kontrolü için Sık Kullanılan Testler • Görme keskinliği testi:Görme keskinliği testi, çeşitliuzaklıkları ne kadar iyi görebildiğimizi ölçer • Oftalmoskopi: Gözün iç kısmının bir fundoskop(göz dibini inceleyen bir alet) ile incelenmesi. • Tonometri: Glokomun (göz tansiyonu) kontrol edilmesi için gözdeki sıvı basıncını belirleyen bir test

37. Göz Sorunları Nasıl Önlenir? • Gözdeki diyabete bağlı değişiklikler başlangıçta rahatsız edici bulgulara neden olmazken, kötü kan şekeri kontrolünün yıllar boyunca devam etmesine izin verilirse ciddi görme kayıpları oluşabilir. • Göz sorunlarını önlemek için diyabetin sıkı bir biçimde kontrol altında tutulması en önemli unsurdur. • Bu değişiklikleri erken saptamak ve tedavi etmek için düzenli göz muayenelerinin yapılması gereklidir.

38. Sağlıklı bir ayakta çatlaklar, yaralar, kaşıntılı bölgeler olmaz ve diğer vücut bölgelerinden farklı bir renkte ve sıcaklıkta değildir. Sağlıklı bir ayak nasıl olmalıdır?

39. “Önlemekİyileştirmekten Daha Kolaydır” • Ayak sorunlarına ait ilk belirtileri nasıl tanıyacağınızı öğrenin. • Öğrendiklerinizi her gün uygulayın. • Ayaklarınızı temiz ve kuru tutun. • İyi bir şeker kontrolü sağlayın. • Diyabetinizle ilgilenen hekim veya hemşireden ya da varsa bir ayak bakım uzmanından yardım isteyin.

40. Diyabet ayakları iki ayrı yolla etkileyebilir: 1) Ayağı besleyen damarları ve kan dolaşımını bozabilir 2) Ayağa gelen sinirlere zarar vererek his kaybına yol açar Kan şekerinin uzun süreli yüksek olması nedeniyle sinirler zarar görebilir ve diyabetik nöropati ortaya çıkar. Bu da sinirlerin ağrı ve diğer duyuları iletmesini engeller. Diyabetik ayak Normal Ayak kan damarlarındaki hasar dolaşım bozukluğuna neden olur Diyabet Ayakları Nasıl Etkiler?

41. Diyabetik Nöropati ve Ayaklar • Ayakta his kaybı veya zonklama, sızlama gibi hisler nöropatinin bir belirtisi olabilir. • Diyabet ayaktaki sinirleri etkilediğinde hastalar ayaklarında oluşan küçük sıyrık ve yaraları fark etmezler. • Bu küçük yaralar tedavi edilmezse, iltihaplanabilir ve ayağın hatta bacağın kaybına kadar ilerleyebilecek gangren ortaya çıkabilir. • Gangren çok ileri derecede ve ciddi enfeksiyondur.

42. Diyabete bağlı olarak ayağın dolaşımını sağlayan damarlar da daralabilir. Soluk, soğuk veya morarmış bir ayak, çoğu zaman dolaşım bozukluğunun bir sonucudur. Ayağın kan dolaşımı bozulduğunda bu bölgeye enfeksiyonlarla mücadele etmek için gerekli oksijen, besinler ve kan hücreleri yeterince ulaşamazlar. Bu da ayağın savunmasız kalmasına neden olur. Diyabet ve Dolaşım Bozuklukları

43. Ayakta kızarıklık, sıcaklık artışı, hassasiyet ve şişlik enfeksiyonun belirtileri olabilir. Böyle bir belirtiye rastladığınızda doktorunuza başvurun. Diyabetik Ayak

44. Her gün ayaklarınızı kontrol edin. Parmak aralarınıza bakın Küçük çizik, yara, kesik olup olmadığına bakın Ayağınızın altını görebilmek için ayna kullanın. Ayaklarınızı her gün yumuşak bir sabun ve ılık suyla yıkayın. Ayak Bakımı İçin Püf Noktaları

45. Ayaklarınızı özellikle de parmak aralarınızı özenle kurulayın. Ayaklarınızda kuruma veya çatlama varsa tabanlarınıza ve ayağınızın üstüne nemlendirici krem sürebilirsiniz. Parmak aralarınıza sürmemeye dikkat edin. Eğer kesik, yara, kızarıklık, sıcaklık artışı veya hassasiyet fark ederseniz derhal doktorunuza danışın. Ayak ve Tırnak Bakımı

46. Tırnaklarınızı banyodan sonra parmak ucunuzla aynı düzeyde olacak şekilde kesin. Tırnaklarınızı derin kesmeyin. Tırnaklarınızın köşelerindeki derileri ve tırnak diplerinizdeki etleri kesmeyiniz. Eğer tırnaklarınızı kesmekte zorlanıyorsanız bir başka kişiden yardım alınız. Ayağınızda nasır varsa kendiniz müdahele etmeyiniz, doktorunuzdan öneri alınız. Ayak ve Tırnak Bakımı Ayak tırnağı kesimi

47. Ayaklarınıza tam uyan ve ayak parmaklarınızı içinde hareket ettirebileceğiniz ayakkabıları alın. Açık burunlu ve açık topuklu ayakkabı giymekten kaçının. Her gün temiz çorap giyin ve sıkı lastikli çoraplardan kaçının. Çıplak ayakla gezmeyin. Giymeden önce ayakkabılarınızın içinde bir şey olmadığından emin olun. Küçük bir taş veya tabanda bir kıvrılma, ayaklarınıza zarar verebilir. Ayakkabı Seçimi

48. Sıcak cisimlerle ve su ile temas etmeden önce sıcaklığı kontrol ediniz. Farkında olmadan yanıklara maruz kalabilirsiniz. Ayağınızı yıkamadan önce suyun sıcaklığını dirseğinizle ölçün. Ayaklarınızı ısıtmak için sıcak su torbaları vb kullanmayınız. Ayaklarınızı soba veya elektrikli ısıtıcalarda ısıtmayınız. Ayak Bakımı İçin Püf Noktaları

49. Hipoglisemi (düşük kan şekeri) Hipoglisemi, kan şekerinin normalin altına düşmesidir. Belirtiler: • Açlık hissi • Aşırı terleme ve huzursuzluk • Güçsüzlük • Çarpıntı/titreme • Başağrısı • Bulanık görme • Sinirlilik/zihin bulanıklığı • Uyku hali • Bayılma/bilinç kaybı (koma)

50. Hafif Hipoglisemide Tedavi • Düzeltmek için aşağıdakiler kullanılabilir: • 1 bardak meyve suyu • 3 çay kaşığı dolusu şeker,bal ya da 3-5 kesme şeker • Belirtiler 5 ila 10 dakika sonra düzelmezse bu işlemler tekrarlanır. • Bir sonraki öğün zamanı yakın değilse 30 g yavaş emilen karbonhidrat (bir iki dilim ekmek, bir elma gibi) alınmalıdır