TÜRK TİCARET KANUNU DEĞİŞİKLİK ÇALIŞMALARI VE VERGİ KANUNLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

1. TÜRK TİCARET KANUNU DEĞİŞİKLİK ÇALIŞMALARI VE VERGİ KANUNLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Ersin Nazalı, LL.M, MSc Avukat, E.Hesap Uzmanı

2. BÖLÜMLER • BAŞLANIÇ HÜKÜMLERİ • TİCARİ İŞLETME İLE İLGİLİ HÜKÜMLER • TİCARET ŞİRKETLERİ VE ÖZELLİKLE ANONİM ŞİRKETLER İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

3. BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ • Ttk’nın Türk Medeni Kanunu’nun Devamı Veya Tamamlayıcısıdır. • Ticari Davalarda Delil Ve Bunların Mahkemeye Sunulmasında Hmuk’na Uyulması Zorunludur.

4. TİCARİ İŞLETME • Ticari İşletmenin Tanımı Konusunda Sayma Usulü Terkedilmiştir. • Kanunda Genel Bir Tanım Verilmiştir. • Ticari İşletme ve Esnaf İşletmesi Arasındaki Sınır BK Tarafından Çıkarılacak Olan Kararname İle Belirlenecektir.

5. TİCARİ İŞLETMENİN UNSURLARI • Esnaf Faaliyetlerinin Sınırının Aşılması • Gelir Sağlamanın Hedef Tutulması • Faaliyetlerin Devamlı Olması • Faaliyetin Bağımsız Bir Şekilde Yapılması

6. TACİRLER ARASINDA İSPAT Tacirler Arasında; • Diğer Tarafı Temerrüde Düşürmeye, • Sözleşmeyi Feshe • Sözleşmeden Dönmeye İlişkin Bildirim veya İhtarlar; - Noter Aracılığıyla, Taahhütlü Mektupla, Telgrafla veya Güvenli Elektronik İmzayı İçeren Bir Yazı İle Yapılır.

7. TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN HÜKÜMLER • Ticari Defterlerle İspat Usulüne Son Verilmiştir. • Tutulması Zorunlu Defterler Arasında İşletme Defteri Yoktur. • Defterleri Türkçe Tutulması Zorunludur. • Elektronik Defter Tutulabilecektir. • TMSK ve TTKT’nin Değerleme Hükmü.

8. TİCARİ DEFTER OLARAK SAYILAN DEFTERLER • Yevmiye, Defteri Kebir Ve Envanter Defteri • Tmsk Tarafından Tespit Edilecek Defterler • Pay Defteri, Karar Ve Genel Kurul Toplantı Ve Müzakere Defteri Gibi İşletmenin Muhasebesiyle İlgili Olmayan Defterler De Ticarî Defterlerdir

9. ENVANTER • Her Tacir İşletmesinin Açılışında Taşınmaz, Alacak, Borç, Nakit Parasını Ve Diğer Varlıklarını Teker Teker Belirtmek Zorundadır. • Faaliyet Dönemi 12 Ayı Aşamaz. • Kural Olarak Üç Yılda Bir Fiziksel Sayım Yapılması Zorunludur.

10. Fiziki Envanter İstisnaları • Malvarlığı Değerleri Sondaj Yöntemine Göre Ve Genel Kabul Gören Matematiksel-istatistiksel Yöntemler (TMSK Uygun Görülen) İle Tespit Edilebilir. • Tmsk’ya Uygun Başka Bir Yöntemin Uygulanması Suretiyle, Cins, Miktar Ve Değer Olarak Malvarlığı Mevcudunun Güvenle Tesbiti Sağlanabiliyorsa Fizikî Envanter Gerekli Değildir.

11. ÖZEL ENVANTER • Malvarlığı Cins, Miktar ve Değerine Göre Faaliyet Döneminin Kapanışından Önceki Üç Veya Sonraki İki Ay İçinde Bulunan Bir Gün İtibarıyla Çıkarılmış Özel Bir Envanterde Gösterilmişse. • TMSK’ya Uygun Bir Şekilde İleriye Dönük Tahmin Yöntemiyle, Faaliyet Döneminin Sonunda Mevcut Varlıkların Değerlemesi Doğru Yapılıyorsa.

12. DİĞER HÜKÜMLER • Teminat olarak verilen değerler teminat verenin bilançosunda gösterilir. • Nakdi tevdiler ise teminat alanın bilançosunda gösterilir. • Finansal Kiralama Hükümleri Saklıdır. • Aktifler-pasiflerle, giderler gelirlerle, taşınmazlara ilişkin haklar, yüklerle mahsup edilemez.

13. DİĞER HÜKÜMLER • Açılış ve Kapanış Bilançosu Yeterli Ayrıntıya Girilerek Düzenlenmiş Olmalıdır. • Varlıklar ve Borçlar Teker Teker Değerlenr • Aktifleştirme Yasağı: - İşletmenin Kuruluşu ve Özsermaye Sağlanması Amacıyla Yapılan Harcamalar, - Bedelsiz Olarak Elde Edilmiş, Maddî Olmayan Duran Varlıklar İçin Bilânçoya Aktif Kalem Konulamaz.

14. SAKLAMA VE İBRAZ • Ticarî Defterlerini, Envanterleri, Bilânçolarını, Finansal Tablolarını, Yıllık Faaliyet Raporlarını, Topluluk Finansal Tablolarını Ve Yıllık Faaliyet Raporlarını Ve Bu Belgelerin Anlaşılabilirliğini Kolaylaştıracak Çalışma Talimatları İle Diğer Organizasyon Belgelerini; • Alınan Ticarî Mektupları; • Gönderilen Ticarî Mektupların Suretleri.

15. SAKLAMA SÜRESİ • Saklama Süresi Beş Yıldır. Bu Sürenin Başlangıcı VUK’ İle Aynıdır. • Zayi Belgesi Alma Süresi Yine 15 Gündür. • Mahkeme Gerekli Gördüğü Delilleri Toplayabilir. • Zayi Belgesi Alamayan Kişinin Defteleri İbrazdan Kaçınmış Sayılacağına İlişkin Hüküm Tasarıda Yoktur.

16. TİCARET ŞİRKETLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER • GENEL OLARAK TÜM TİCARET ŞİRKETLERİNİ İLGİLENDİREN YENİLİKLER • ŞİRKETLETİN YENİDEN YAPILANDIRILMALARINA İLİŞKİN OLARAK YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

17. TİCARET ŞİRKETLERİ • ŞAHIS VE SERMAYE ŞİRKETLERİ AYRIMI KANUN METNİNE EKLENMİŞTİR • MEDENİ KANUNUN TÜZEL KİŞİLER VE BORÇLAR KANUNUN ADİ ŞİRKET HÜKÜMLERİ DE TİCARET ŞİRKETLERİNE UYGULANABİLECEKTİR.

18. SERMAYE KOYMA • Taşınmaz Mülkiyeti Veya Taşınmaz Üzerinde Var Olan Veya Kurulacak Olan Aynî Bir Hakkın Konulması Borcunu İçeren Şirket Sözleşmesi Hükümleri, Resmî Şekil Aranmaksızın Geçerlidir. • Sermaye Olarak Şirkete Alacaklarını Devretmiş Olan Bir Ortak, Alacaklar Şirketçe Tahsil Edilmiş Olmadıkça Sermaye Koyma Borcundan Kurtulmaz. • Temerrüt Faizi Zorunluluğu.

19. KARİNELER • Sermaye Olarak Konulan Ayınlara, Bilirkişi Tarafından Biçilecek Değerler, İlgililerce Kabul Edilmiş Sayılır. • Sözleşmede Aksi Kararlaştırılmamışsa, Sermaye Olarak Konan Malların Mülkiyeti Şirkete Ait Ve Haklar Şirkete Devredilmiş Olur.

20. Ortakların Şahsi Alacaklıları • Sermaye Şirketlerinde Alacaklıların Hakları Güçlendirilmiştir (Kar Payı Veya Hisse Satışı). • Bunun Dışında, Alacaklılar, Tüm Ticaret Şirketlerinde Alacaklarını, Ortağın Şirketten Olan Diğer Alacaklarından da Alabilme ve Bunun İçin Haciz Yaptırabilme Yetkisini de Haizdir.

21. YENİ KAVRAMLAR • Şirketler Topluluğu tanımlanmıştır. Unsurları; -Oy haklarının çoğunluğuna sahipse -Yönetimde karar alabilecek çoğunluğa, - Sözleşme vb. ilişki nedeniyle çoğunluğa sahip olma koşullarından birini taşıyorsa. • Hakim ve Bağlı Şirket • Bir şirket, diğer bir şirketi, akit veya başka bir yolla hâkimiyeti altında tutması. (En az birisi Türkiye’de ise)

22. YENİ KAVRAMLAR • Dolaylı hakimiyet. • Oy oranının hesaplanması. • Karşılıklı İştirak: Birbirlerinin paylarının en az dörtte birine sahip bulunan sermaye şirketleri karşılıklı katılma hâlinde şirketlerdir. • Bir şirket bir sermaye şirketinin %5-10-25-33-50-67-100 sahip olması veya bu oranlardan aşağıya düşmesi durumunda bildirim zorunludur. • Bildirim yapılmazsa ilgili paylara ait oy hakkı dahil diğer haklar donar.

23. Bağlı ve Hakim Şirket Raporları • Bağlı Şirket Faaliyet Döneminin Kapanmasından Sonra Üç Ay İçinde Rapor Düzenler. • Bu Rapor Transfer Fiyatlandırması Raporuna Benzemektedir. • Zarar Denkleştirme İşlemi Yapılmış İse Bu Detaylı Bir Şekilde Açıklanmak zorundadır.

24. Hakların Donması • Bağlı şirket, hâkim şirketin paylarını iktisap etmişse en fazla %25’ini kullanabilir. Diğer haklar donar. • Hakları donan paylar toplantı ve karar nisabında dikkate alınmaz. • Karşılıklı iştirak ve hakimiyet durumunda bu kural uygulanmaz. Ayrıca bu kural yedek akçe, YDD, taşınmaz ve iştirak satışından elde edilen hisseler için de uygulanmaz.

25. Hakim Şirkete İlişkin Sınırlar • Hâkim şirket, hâkimiyetini bağlı şirketi kayba uğratacak şekilde kullanamaz. • Ortaya çıkan zararı en geç yıl sonuna kadar giderebiliyor ise bu durumda bazı tasarruflarda bulunabilir. • Alacaklılar, bağlı şirket ortakları hakim şirketten talepte bulunabilir. • Hakim şirket bu zararın olağan faaliyet sonucu olduğunu ispat edebilir.

26. Hâkimiyetin uygulanması sonucu gerçekleştirilen ve bağlı şirket bakımından açıkça anlaşılabilir haklı bir sebebi bulunmayan birleşme, bölünme, tür değiştirme, fesih, menkul kıymet çıkarma ve esas sözleşme değişikliği gibi önem taşıyan halllerde genel kurulda red oyu veren veya yönetim kurulu kararına yazılı olarak itiraz eden pay sahibinin pay bedelini isteme hakkı.

27. TAM HAKİMİYET • TAM HAKİMİYET HALİNDE YAPILAN İŞLEMLERDEN DOLAYI BAĞLI ŞİKRET YÖNETİCİLERİNİN ŞİRKETE, PAY SAHİPLERİNE KARŞI SORUMSUZLULUĞU. • İSTİSNA: ÖDEME GÜCÜNÜ AŞAN, VARLIĞINI TEHLİKEYE SOKABİLECEK VE ÖNEMLİ VARLIKLARINI KAYBETMESİNE YOL AÇABİLECEK İŞLEMER.

28. TAM HAKİMİN HAKKI • Hâkim Şirket, Doğrudan Veya Dolaylı Olarak Bir Sermaye Şirketinin Paylarının Ve Oy Haklarının En Az Yüzde Doksanına Sahipse, Azlık Şirketin Çalışmasını Engelliyor, Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranıyor, Fark Edilir Sıkıntı Yaratıyor Veya Pervasızca Hareket Ediyorsa, Kalan Hisseleri Satın Alabilir.

29. ANONİM ŞİRKETLER • Asgari Sermaye Tutarı • İzin Sisteminden Serbestlik Sistemine • Kamu Tüzel Kişilerinin Temsilci Bulundurma Ve Bu Temsilcilerin Hukuki Sorumluluğu. • Kuruluş Anı İmzaların Noterce Onaylandığı Esas Sözleşmede İradelerini Açıklamaları. • Ortak Sayısı Asgari 1’dir. • Şirketin Tek Pay Sahibi Kendisi Olamaz.

30. ANONİM ŞİRKETLER • Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Olan Taşınmazlar. • Vadesi Gelmemiş Alacaklar, Sermaye Olarak Konulamaz. • Ayni Olarak Konulan Değerler Asliye Ticaret Mahkemesi Tarafında Bilirkişiye Tespit Ettirilebilir. • Detaylı Olmak Zorunda Ve İtiraz Edilebilir.

31. ANONİM ŞİRKETLER • Pay Taahhüdünün Şirketin Kuruluşundan Önce Devri Şirkete Karşı Geçersizdir. • Tescilden İtibaren İki Yıl İçinde Bir İşletme Veya Aynın Sermayenin Ondabirini Aşan Tutarda Alınması veya Kiraya Verilmesi Özel Şartlara Tabidir. • Onaylamadan Önce Yapılan Tüm Tasarruflar Geçersizdir.

32. ANONİM ŞİRKETLER • Yönetim Kurulu Üyesi En Az Bir Kişidir. • Görev Süresi Üç Yıldır. • Yönetim Kurulu Üyelerinden En Az Birisinin Tc Vatandaşı Olması Ve İkametgahının Türkiye’de Olması Gerekmektedir. • Tüzel Kişiler Yönetim Kurulu Üyesi Olabilir. • Üniversite Mezunu Olma Şartı. • Siğorta Ettirebilme Hakkı (%25)

33. ANONİM ŞİRKETLER • Yönetim Kurulu Üyesi Genel Kuruldan İzin Almadan Şirket İle İşlem Yapamaz. • Önemli Miktarda Şirket Varlığının Toptan Satışını Genel Kurul Karar Verir. • Tek Ortaklı Şirketlerde Tek Ortak Genel Kurul Yetkisine De Sahiptir. Ancak Bu Sıfatla Almış Olduğu Kararlar Yazılı Olmak Zorundadır.

34. ANONİM ŞİRKETLERDE KAR PAYI • Kar Pay Ancak Dönem Net Karı ve Serbest Yedek Akçelerden Dağıtılabilir. • Kar Payı Avansı Spk’ya Tabi Olmayan Şirketlerde Sanayi Bakanlığı Tarafından Çıkarılacak Olan Tebliğ İle Düzenlenebilir. • Hazırlık Dönemi İçin Pay Sahiplerine Faiz Ödenebilir Ve Bunların Tutarı Özellikli Varlık Niteliğindeki Varlıkların Maliyetine Eklenir (Tmks’ye Uygun Olmak Koşulu İle)

35. KAR PAYINI GERİ ALMA HAKKI • Geri Alma Hakkı 5 Yıllık Süre Geçmekle Zamanaşımına Uğrar. • Yönetim Kurulu Üyeleri İflasın Açılmasından Önceki Üç Yıl İçinde Aldıkları Kar Payını Haklı Gerekçeler Var İse Geri Vermek Durumundadır.

36. ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYE • Aksi Kararlaştırılmadığı Sürece Tasfiye Memurları Şirket Aktiflerini Pazarlık Suretiyle Satabilirler. • Önemli Miktarda Aktiflerin Toptan Satılabilmesi İçin Genel Kurulun Kararı Gereklidir.

37. ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYE • Tasfiye Sırasında Önce Şirketlerin Boçları, Sonra Pay Bedelleri Ödenir. • Kalan Tutar Da Tasfiye Karı Olarak Dağıtılır. • Tasfiyenin Sonuçlanmasından İtibaren Defter Ve Belgeler 5 Yıl Süre İle Saklanır.

38. ANONİM ŞİRKETLERDE EK TASFİYE • Tasfiyenin Kapanmasından Sonra Ek Tasfiye İşlemlerinin Yapılmasının Zorunlu Olduğu Anlaşılırsa; • Son Tasfiye Memurları, • Yönetim Kurulu Üyeleri, • Paysahipleri • Alacaklılar Şirketin Yeniden Tescilini İsteyebilirler

39. ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN DÖNÜLMESİ • Sürenin Dolması Veya Genel Kurul Kararı İle Sona Ermiş, • Pay Sahipleri Arasında Malvarlığının Dağıtımına Başlanmamış, • Ve Genel Kurul Devam Kararı Almış İse Tasfiyeden Dönülmüş Sayılır. • Karar Yeter Sayısı Sermayenin %60’ını Temsil Eden Hissedarlardır.

40. BİRLEŞME-BÖLÜNME VE TÜR DEĞİŞİM İŞLEMLERİ • Ticaret şirketlerinin birleşmelerine, bölünmelerine ve tür değiştirmelerine 134 ilâ 194 üncü maddeler uygulanır. • Diğer kanunların, bu Kanunun 135 ilâ 194 üncü maddelerine aykırı olmayan hükümleri saklıdır.

41. BİRLEŞME • DEVRALMA ŞEKLİNDE BİRLŞME. • YENİ KURULUŞ ŞEKLİNDE BİRLEŞME. • Sermaye şirketleri;Sermaye şirketleriyle, Kooperatiflerle ve Devralan şirket olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle, birleşebilirler. • Tasfiye hâlindeki bir şirket, malvarlığının dağıtılmasına başlanmamışsa ve devrolunan şirket olması şartıyla, birleşmeye katılabilir.

42. DEVROLUNAN ŞİRKET • Ortaklarının İstemde Bulunma Hakları Vardır. • Ortaklık Paylarının Değişim Oranları Belirlenirken, Devrolunan Şirketin Ortalarına Tahsis Olunan Ortaklık Paylarının Gerçek Değerlerinin Onda Birini Aşmaması Şartıyla, Bir Denkleştirme Ödenmesi Öngörülebilir. • Sadece Ayrılma Akçesi Verilmesi De Öngörülebilir. (Seçme Hakkı)

43. DEVRALAN ŞİRKET • Devrolunan Şirket Ortaklarının Haklarının Korunabilmesi İçin Sermayesini Arttırmak Zorundadır. • Ayni Sermaye Kuralları Uygulanmaz. • Ara Bilanço Çıkarılması Zorunluluğu -Son Bilançodan İtibaren 6 Ay Geçmiş, -Bilançoda Önemli Değişiklikler Olmuş, İse Ara Bilanço Çıkarılması Zorunludur.

44. BİRLEŞME İŞLEMLERİ • Birleşme Sözleşmesi (Değişim Oranı, Denkleştirme Tutarı Ve Ayrılma Akçesi) • Birleşme Raporu (Değerleme Hükmü) • Denetleme (İşlem Denetçisi) • İnceleme Hakkı. • Malvarlığında Meydana Gelen Önemli Değişiklikler (Sözleşme İmza Tarihi İle Genel Kurul Kararına Sunma Arasında)

45. BİRLEŞME İŞLEMLERİ • Birleşme ticaret siciline tescil ile geçerlilik kazanır. • Külli halefiyet ilkesi geçerli olur.

46. BASİTLEŞTİRİLMİŞ BİRLEŞME • Devralan Şirket, Devrolunan Şirketinin Oy Hakkı Veren Bütün Paylarına, • Bir Şirket Ya Da Bir Gerçek Kişi Veya Kanun Yahut Sözleşme Dolayısıyla Bağlı Bulunan Kişi Grupları, Birleşmeye Katılan Sermaye Şirketlerinin Oy Hakkı Veren Tüm Paylarına Sahipse Kolaylaştırılmış Şekilde Birleşebilir. • En Az Oy Hakkı Veren Payların %90’na Sahip Olması Durumu.

47. Birleşmede Sorumluluk • Devrolunan Şirketin Borçlarından Birleşmeden Önce Sorumlu Olan Ortakların Sorumlulukları Birleşmeden Sonra Da Devam Eder. • Devrolunan Şirketin Borçlarından Doğan, Ortakların Şahsî Sorumluluğuna İlişkin İstemler, Birleşme Kararının İlânı Tarihinden İtibaren Üç Yıl Geçince Zamanaşımına Uğrar.

48. BÖLÜNME • Tam Bölünme Ve Kismi Bölünme Kvk’ya Uygun Şekilde Tanımlanmıştır. • Oranların Korunduğu Ve Oranların Korunmadığı Bölünme Türü Kabul Edilmiş. • Devralan Şirket Sermaye Arttırımı Yapmak Zorundadır. • Ayni Sermaye Ve Kayıtlı Sermaye Tavanı Hükümleri Uygulanmaz.

49. BÖLÜNME • Bölünme yeni kuruluş şeklinde olursa asgari ortak sayısı ve ayni sermaye hükümleri uygulanmaz. • Ara bilanço çıkarılması zorunluluğu. • Bölünme sözleşmesi ve planı. • Bölünmenin dışında kalan malvarlığı, alacak ve maddi olmayan malvarlığı. • Tam bölünmede her hangi bir tarafa ait olmayan borçlardan dolayı tüm şirketler müteselsilen sorumludur.

50. BÖLÜNME • Bölünme Raporu. • Alacaklıların Korunması Ve Alacakların Teminat Altına Alınması. • Bölünmeye Katılan Şirketlerin İkinci Derece Sorumluluğu. • Şartları: İflas, Konkordato Süresi Almış, Aciz Vesikasının Varlığı, Merkezini Yurt Dışına Taşımış, Yurt Dışındaki Merkezi Yerini Değiştirmiş Olmalıdır.