P.H.C (Primary Health Care)

1. مراقبت هاي اوليه در نظام ارائه خدمات سلامت P.H.C (Primary Health Care) دکتر سید منصور رضوی گروه پزشکی اجتماعی

2. In 1978, when ministers from 134 countries gathered in Alma-Ata, Kazakhstan, and signed a declaration calling on nations to reduce the gap between the health status of the developing and developed countries, ‘Health for All by the Year 2000' was seen as a laudable and achievable goal.

3. شاخص هاي جهاني براي پايش و ارزشيابي بهداشت براي همه در كشورها • حمايت بالاترين مقامات كشور • اختصاص حداقل 5% توليد ناخالص ملي به بهداشت • اتخاذ تدابير لازم براي جلب مشاركت مردم • اختصاص بودجه ي قابل قبول براي اولين سطح خدمات • توزيع عادلانه ي منابع و امكانات در شهر و روستا • در دسترس قرار دادن مراقبت هاي بهداشتي اوليه در اختيار آحاد جامعه • رساندن نوزادان متولده با وزن كمتر از 2500 گرم به كمتر از 10% • رساندن 90% كودكان به وزن مناسب • كاهش مرگ و مير كودكان به كمتر از 50 در هزار • افزايش اميد به زندگي از بدو تولد به بيشتر از 60 سال • رساندن نرخ باسوادي به بيش از 70% • افزايش سرانه افراد از توليد ناخالص ملي به بيش از 500 دلار در سال

4. راه دستيابي به اهداف بهداشت براي همه P.H.C (Primary Health Care)

5. مراقبت هاي سطح سوم بيمارستان هاي تخصصي مراقبت هاي سطح دوم بيمارستان هاي عمومي مراقبت هاي اوليه ي بهداشتي خانه هاي بهداشت – پايگاه هاي بهداشتي – مراكز بهداشتي درماني

6. فلسفه

7. فلسفه ي مراقبت هاي اوليه ي بهداشتي عبارت است از : • تامين ، حفظ و ارتقاي سلامت افراد و جامعه در تمامي ابعاد، چون سلامتحق اساسي آحاد بشر و محور توسعه در جوامع است. • تاكيد بر پيشگيري و باز تواني • سلامت يك موضوع بين بخشي است و فقط مربوط به وزارت بهداشت نيست. • رعايت عــدالت در توزيع سلامت در جامعه و رفع هرگونه تبعيض سني ، جنسي ، قومي ، نژادي ، مذهبي ، و طبقه ي اقتصادي اجتماعي. • بهبود بخشي به كيفيت زندگي مردم • فراهم نمودن بسترمناسب براي توسعه ي پايدار • نه بي مرد م – نه بر مردم – نه به مردم - با مردم

8. بي مردم بر مردم بامردم

9. اصول

10. اصول • پژوهش در نظام سلامت • هماهنگي بين بخشي • جلب مشاركت مردم • بردن خدمات به محل زندگي و كار مردم • بهره گيري از فناوري مناسب • جامعيت خدمات • سطح بندي خدمات • استفاده از نظام ارجاع

11. ضوابط ارائه ي خدمات سلامت

12. سهولت دسترسي جغرافيايي به خدمات • ( دسترسي در كمترازمدت يك ساعت پياده روي – درمسيرطبيعي حركت مردم محل ). • ملاحظات فرهنگي در ارائه ي خدمات • (در نظر گرفتن اختلافات قومي ، فرهنگي و مذهبي – مغاير نبودن موضوع ، محتوا و روش هاي خدمات با آداب و سنت هاي قومي و مذهبي). • سطح بندي و ادغام خدمات • (برقراري نظام ارجاع – تقويت جامع نگري وجلوگيري از اتلاف وقت مردم). • تناسب نيروي انساني با حجم كار مورد انتظار • (تنوع خدمات – شيوه ي ارائه ي خدمات – زمان مورد نياز براي هر خدمت – تكرار هر خدمت – علم و تجربه ي فرد خدمت دهنده). • تناسب آموزش ها با نياز هاي اجرايي ارائه ي خدمات • (علم ساده مي شود و در اختيار خدمت دهنده قرار مي گيرد – آموزش هاي عيني و كاربردي).

13. اجزاء

14. اجزاي مراقبت هاي بهداشتي در ايران عبارتند از : • آموزش بهداشت • بهداشت مادر و كودك • كنترل جمعيت و تنظيم خانواده • بهداشت محيط و كار • كنترل بيماري هاي بومي • ايمن سازي • بهداشت روان • بهداشت دهان و دندان

15. اهـــداف و اقـــدامـــات

16. افــزايش دادن حجــم آموزش هاي همگاني مرتبط با سلامت در جامعه • افــزايش دادن حجـــم آمـوزش ها براي افـراد و گـروه هــاي خــاص

17. بعضي از موضوعات مهم آموزش بهداشت • آموزش هاي همگاني : • بهداشت محيط • بهداشت فردي و اجتماعي • غذا و تغذيه ي سالم • مراقبت هاي دوران بارداري • شيردهي كودكان • نحوه ي پايش رشد كودكان • شيوه ي زندگي سالم • مسايل مرتبط با رشد جمعيت • پيشگيري از بيماري ها و حوادث • بهداشت دهان و دندان

18. بعضي از موضوعات مهم آموزش بهداشت • آموزش هاي اختصاصي : • آموزش هاي مرتبط با دوران بلوغ براي نوجوانان • بيماري هاي آميزشي به ويژه ايدز براي جوانان • آموزش هاي پيشگيري از اعتياد براي خانواده ها • آموزش هاي پيش از ازدواج براي كساني كه قصد ازدواج دارند • فاصله گذاري بين فرزندان و تنظيم خانواده • مراقبت هاي دوران بارداري براي زنان باردار • تغذيه ي شيرخواران با شير مادر براي زنان شيرده • نحوه ي پايش رشد كودكان براي مادران اول زا • نحوه معاينه خود براي توده هاي پستاني براي زنان ميان سال

19. اهداف مهم مرتبط با سلامت غذا و تغذيه • بالا بردن استانداردهاي مواد اوليه غذايي در كشور • كاهش دادن ميزان مصرف فست فود در جامعه • افزايش دادن ميزان مصرف شير ، ماهي ، ميوه و سبزي جات • افزايش دادن نسبت روغن هاي بدون ترانس در جامعه • كاهش دادن ميزان مصرف تنقلات نمكي و نوشابه هاي مضر • غني سازي نان ، نمك و شكر با ريز مغذي ها • افزايش نسبت پوشش رايگان ريز مغذي هاي مجاز به كودكان ، زنان باردار و شيرده

20. بعضي از اقدامات براي سلامت غذا و تغذيه • كنترل صدور مجوز براي كارخانجات سازنده مواد غذايي • كنترلواردات مواد پروتئيني و مواد غذايي ديگر • تامين ريز مغذي ها ي مجاز براي مراكز بهداشتي درماني • نظارت و پايش مستمر توليد ، توزيع و عرضه مواد غذايي

21. اهداف مهم مرتبط با سلامت زنان و مادران • افزايش دادن نسبت زنان با سواد در جامعه • كاهش دادن نسبت كم خوني فقر آهن در دختران دبيرستاني • كاهش دادن ميزان مرگ و مير ناشي از بارداري • افزايش نسبت انجام تست هاي غربالگري براي پايش سلامت زنان مثل : • پايش پوكي استخوان – پاپ اسمير – ماموگرافي – و.... • افزايش نسبت مراقبت هاي دوران بارداري و شير دهي

22. بعضي از اقدامات براي مادران • درخواست آزمايشات دوران بارداري • 13 بـار مـراقبــت دردوران بـارداري • تجويز مكمل آهن براي زنان باردار • انجـام مـراقبــت هاي بعــد از زايمان • انجـام مراقبت هاي دوران شير دهي • ارائه ي خدمات تنظيم خانواده • آزمايش دوره اي پاپ اسمير • پايش بهداشت دهان و دندان زنان باردار و شيرده • ارجــاع در مواقــع بروز نشانه هاي خطر به پزشك

23. دفعات مراقبت از زنان باردار • تا 7 ماه ماهي يك بار • ماه 8 دو هفته يك بار • ماه 9 هفته اي يك بار

24. اهداف مهم مرتبط با سلامت نوزادان و كودكان • كاهش دادن مرگ و مير نوزادان • كاهش دادن مرگ و مير كودكان زير 5 سال • كاهش دادن نسبت كودكان كم وزن در زمان تولد • افزايش دادن نرخ تغذيه با شير مادر در شيرخواران تا 2 سال • افزايش دادن نرخ پايش كودكان و دانش آموزان

25. بعضي از اقدامات براي كودكان • انجام مـراقبت هاي دوران نوزادي • پـايش رشـــد و تكامـــل كـــودكـان • تجـــويز ريز مغـــذي ها ي مجــاز • مراقبت از سلامــت دانش آموزان و نوجوانان • ارجاع در مـواقع بروز نشانه هاي خطربه پزشك

26. اهداف مهم مرتبط با رشد جمعيت • كاهش دادن نرخ رشد جمعيت تا حد تعادل • افزايش دادن نسبت زماني فاصلي تولدها تا حد تعادل • افزايش دادن حجم خدمات تنظيم خانواده • افزايش دادن نسبت جلب سياست گذاران و افراد متنافذ

27. بعضي از اقدامات مهم در تنظيم خانواده • ارائه قرص ، كاندوم يا وسايل ديگر ضد بارداري به زوج ها • معرفي افراد به مراكز بالاتر براي گذاشتن آي. يو. دي ، بستن لوله ها و وازكتومي • ثبت موارد تولد و مرگ و محاسبه مستمر رشد جمعيت

28. زباله ها و پسماند ها بيماري هاي محيطي حوادث و فوريت هاي شيميايي بهداشت آب مواد شيميايي اشعه ي يونيزان ايمني غذا هوا اشعه ي ماوراء بنفش بهداشت صدا شرايط جوي امواج الكترومگنتيك سلامت كار

29. اهداف مهم مرتبط با بهداشت محيط • افزايش نسبت آب آشاميدني سالم در دسترس جامعه • كاهش دادن ميزان آلاينده هاي هوا به ويژه در شهر هاي بزرگ • شناسايي مولد هاي صدا و اشعه و كاهش نسبت آن در جامعه • بالا بردن استانداردهاي مديريت زباله هاي شهري و فاضلاب • بالا بردن استانداردهاي مديريت زباله هاي بيمارستاني • افزايش حجم نظارت هاي بهداشت محيطي

30. بعضي از اقدامات مهم بهداشت محيطي • پايش بهداشت آب منطقه تحت پوشش ( بهسازي و لوله كشي - كلر سنجي - كلريناسيون – نمونه گيري از آب براي انجام آزمايشات ). • نظارت بر اماكن عمومي (پارك ها – حمام ها – سينما ها - ....). • نظارت بر مراكز توليد و توزيع مواد غذايي • نظارت بر كارگاه هاي توليدي در منطقه تحت پوشش • مشاركت در شناسايي عوامل زيان آور محيط كار • و همكاري در زمينه ي مبارزه با آلودگي هاي هوا – آلودگي هاي صوتي – تشعشعات – و مشكلات زيست محيطي .

31. اهداف مهم مرتبط با مبارزه با بيماري ها • افزايش دادن ميزان پوشش واكسيناسيون • كاهش دادن انسيدانس بيماري هاي واگير مثل سل • كاهش دادن انسيدانس بيماري هاي غيرواگير مثل ديابت • كاهش دادن انسيدانس حوادث منجر به فوت رانندگي • كنترل ، حذف يا ريشه كني بيماري هاي خاص • افزايش دادن ميزان تست هاي غربالگري

32. بعضي از اقدامات مهم در پيشگيري و كنترل بيماري ها • واكسيناسيون((EPI • انجام اقدامات كنترلي تعيين شده براي سل – مالاريا – ديابت – و.... • انجام پاپ اسمير براي غربالگري سرطان هاي رحم • معرفي براي انجام آزمايشات قبل از ازدواج • ارائه مشاورات قبل از ازدواج • ارائه خدمات كمك هاي اوليه

33. ايمنسازي • واكسيناسيون ( مراجعه ي فعال ) در موارد زير : • ب.ث.ژ • فلج اطفال • سه گانه ( ديفتري – كزاز – سياه سرفه ) • ام.ام.آر ( اوريون – سرخك - سرخجه ) • هپاتيت • حفظ زنجيره سرما براي نگهداري واكسن ها و مواد بيولوژيك

34. بهداشت روان • پايش درمان افراد مبتلا به صرع • معرفي مبتلايان به مراجع بالاتر • بهداشت دهان و دندان • پايش بهداشت دهان و دندان مادران باردار و كودكان • توزيع محلول ها يا مواد حاوي فلوئور ، طبق برنامه منطقه

35. طرح مانا مراقبت هاي ادغام يافته ناخوشي هاي اطفال ( حال عمومي بد ، بيماري هاي تنفسي ، گوارشي و اختلالات تغذيه اي و رشد )

36. ارزيابي حال عمومي ( يافته هاي قابل تعمق عمومي ) بي قراري و تحريك پذيري – بيحالي – برآمدگي ملاج هيپرترمي – هيپوترمي – رنگپريدگي – سيانوز -زردي 24 ساعت اول بعد از زايمان – قرمزي ، گرمي ، ترشح و تورم ناحيه بند ناف

37. مشكلات تنفسي بي حالي - سرفه – تنفس تند (60 بار در دقيقه يا بيشتر) – رتراكسيون بين دنده اي – بالوتمان پره هاي بيني – گوش درد – گلودرد

38. رتراكسيون بين دنده اي

39. رتراكسين بين دنده اي

40. بيقراري - سيانوز

41. مشكلات گوارشي بي قراري – اسهال – كم فروغ شدن چشم ها – از بين رفتن تورگور پوستي – عطش - تشنج – ملاج فرورفته

42. بي حــــــــالي

43. بي قراري

44. عطش در دهيدراتاسيون

45. معاينه ي تورگور پوستي

46. از بين رفتن تورگور پوستي

47. از بين رفتن تورگور پوستي

48. مشكلات تغذيه و رشد پستان نگرفتن – وزن نگرفتن(اختلال منحني رشد) – عدم تغذيه با شير مادر – وضعيت دريافت مكمل هاي دارويي – وضعيت غذاي تكميلي – نقص واكسيناسيون

49. تغذيه ي كمكي تغذيه با شير مادر

50. سوء تغذيه