1 / 60

MALNÜTRİSYON

MALNÜTRİSYON. Dr. Tülay Erkan. Bir ya da daha fazla besin öğesinin vücut dengesini bozacak şekilde yetersiz veya dengesiz alınması durumunda ortaya çıkan klinik durumdur. Malnütrisyon; çocuğun büyüme, gelişme ve sağlık durumunun standartların altında olmasıdır.

shima
Download Presentation

MALNÜTRİSYON

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. MALNÜTRİSYON Dr. Tülay Erkan

  2. Bir ya da daha fazla besin öğesinin vücut dengesini bozacak şekilde yetersiz veya dengesiz alınması durumunda ortaya çıkan klinik durumdur. • Malnütrisyon; çocuğun büyüme, gelişme ve sağlık durumunun standartların altında olmasıdır.

  3. Çocuklar yeterli enerjilerini alsalar bile, yapı taşlarını oluşturacak olan proteinleri yetersiz almaları durumunda yine malnütrisyon gelişecektir. • Çocukların en fazla büyüyüp geliştiği dönem olan 0-1 yaş arasında sık görülür.

  4. Ülkemizde de oldukça sık görülmektedir. Az gelişmiş ülkelerin başlıca beslenme sorunudur.

  5. Malnütrisyonun Nedenleri • Esas nedenler • Hazırlayıcı nedenler • Nedeni etkileyen etmenler

  6. Malnütrisyonun NedenleriEsas Nedenler • Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması, • Enfeksiyonlar, • Sosyo-kültürel etmenler,

  7. Malnütrisyonun NedenleriEsas Nedenler • Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması, • Enfeksiyonlar, • Sosyo-kültürel etmenler, • Alım yetersizliği • Pişirme hataları • Anne sütünün verilmemesi veya erken kesilmesi

  8. Malnütrisyonun NedenleriEsas Nedenler • Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması, • Enfeksiyonlar, • Sosyo-kültürel etmenler, • Olumsuz çevre koşulları enfeksiyon riskini arttıracağından sık hastalanan ve hastalığı uzun seyreden çocuklarda beslenme güçleşir ve malnütrisyon gelişir. • Hasta olan kişide alınan besinler anabolizma (yapımda) işlerinde kullanılamazlar. • Bağırsak parazitleri ve diğer etmenler de olumsuz yönde etkiler.

  9. Malnütrisyonun NedenleriEsas Nedenler • Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması, • Enfeksiyonlar, • Sosyo-kültürel etmenler, • Beslenme alışkanlıkları • Uzun süre sadece anne sütü ile beslenme, • Nişasta, şeker mamaları, • Çok erken veya çok geç memeden kesme gibi etmenler

  10. Malnütrisyonun NedenleriHazırlayıcı Nedenler • Erken doğum, • SGA doğum • Sindirim sisteminin anatomik bozuklukları (yarık damak, yarık dudak) • Kalp, dolaşım, bb ve sinir sistemi bozuklukları • Metabolizma ve endokrin hastalıklar (diyabet, hipotiroidi…) • Emilim bozuklukları (Çölyak hast, kistik fibroz)

  11. Malnütrisyonun Nedenleri • Kötü sosyo-ekonomik durum • İşsizlik • Besin maddelerinin azlığı • Yetersiz çevre sağlığı hizmeti • Köyden şehire göçler • Kalabalık yaşama • Ailelerin eğitim düzeylerinin düşük olması • Geleneksel hatalar • Ailede hastalık (Tbc, parazit…) • Sık doğumlar • Annenin malnütrisyonlu olması • Annenin dışarda çalışması • Gebelikte bakımın yetersiz olması

  12. Malnütrisyon Çeşitleri • Protein-kalori yetersizliği ile olan tablo (düşük kilolu çocuk) • Marasmus (enerji yoksunluğu, tüm elemanlarda eksiklik) • Kwashiorkor (protein eksikliği belirgin) • Marasmik-kwashiorkor

  13. Marasmus • Esas olarak kalori eksikliği sonucu görülür. Ancak, kalori eksikliği yanısıra protein ve diğer besin öğelerinin eksikliği de vardır. • Çocuk kendi yaşı için belirlenmiş düzeyin çok altındadır. Kaşektik (zayıf) görünümdedir. • Bunlar genellikle, ya çok erken anne sütünden kesilmiş veya çok uzun süre anne sütü ile beslenmişlerdir. Diğer yiyecekler yeterince verilmemiştir.

  14. Marasmus • Çocuklar uzun süren enfeksiyonlar geçirmiş olabilirler. Özellikle uzun devam eden ishaller başlıca nedendir. İshal geliştikten sonra oluşan ikincil laktoz entoleransı nedeniyle bebeklerin sütten yararlanmaları da engellenmektedir. • Marasmik bebeklerin yüzleri ihtiyar görünümündedir. Ödem yoktur. • En önemli bulgusu ödem olmadan, belirgin gelişme geriliği olmasıdır • Deri ve saç değişiklikleri sık değildir. • Vitamin eksiklikleri olabilir.

  15. Kwashiorkor • Hastalığın başlangıcı genellikle sinsidir, araya giren bir enfeksiyon hastalığı hızlandırır • Kalorisi yeterli fakat proteinsiz diyetle beslenen çocukların hastalığıdır. • Saf veya safa yakın karbonhidratla beslenen çocuklarda görülür. Büyüme ve gelişme durmuştur. • En önemli belirti ödemdir. Kandaki albümin ve serbest amino asitler azalmıştır. • Çoğu apatik ve çevresine kayıtsızdır.

  16. Kwashiorkor • Deride kuruluk ve pul pul pigmentasyon vardır • Saçlar ince ve kurudur • Saç uzunluğunca her iyileşme ve hastalanma dönemlerine ait depigmentasyon-pigmentasyon alanları görülür. Buna bayrak işaretidenir. • Fe eks. anemisi sıktır • Nörolojik olarak kaba tremorlar, rijidite, KVR’de artma, miyoklonusda artma görülür.

  17. Marasmik-Kwashiorkor • Her ikisinin de belirtisinin birarada görüldüğü durumdur. • Genelde ülkemizde görülen budur. • Genellikle üst ekstremite kasları erirken, alt ekstremite ödemlidir. • Bodur kalma bu çocuklarda daha sıktır. • Psikolojik değişiklikler, saç ve deri değişiklikleri bu çocuklarda sıktır.

  18. Gomez sınıflaması • Olması gereken ağırlığın yüzde olarak bulunması ile hesaplanır. • % 75-89'u ise I. derecede • % 61-74'i ise II. derecede • % 60 ve altında ise III. derecede

  19. Welcome-Trust sınıflaması • Standart olması gereken ağırlıkla birlikte ödemin olup olmaması da dikkate alınmaktadır. • İdeal ağırlık: Standart ağırlığın (%50) 50. persantilindeki ağırlıktır. • Düşük kilolu çocuk: Standart ağırlığın %60-80'inde olan ve ödemi olmayan çocuktur. • Kwashiorkor: Kilosu standart ağırlığın %60-80'i olan, ödemli çocuk. • Marasmus: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az olan ödemsiz çocuk. • Marasmikkwashiorkor: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az ve ödemli çocuk.

  20. 3-48 Ay Arası Çocuklarda Kol Çevresi/Baş Çevresi Oranına Göre Sınıflama

  21. 6 ay-5 yaş Arası Çocuklarda Üst Kol Çevresi

  22. Waterlaw sınıflaması • Yaşa göre boy hesaplandığında • <%95 ise kronik malnütrisyonu gösterir. • Boya göre ağırlık hesaplandığında • <%90 ise akut malnütrisyonu gösterir. • Her ikisi bir arada ise kronik malnütrisyona akut bir atağın eklendiğini gösterir.

  23. Malnütrisyonla Beraber Görülen Diğer Beslenme Sorunları • Mineral eksiklikleri: Demir ve bakır eksikliğine bağlı anemiler, magnezyum, çinko eksikliği ve diğer eser element eksikliği tabloları, vücudumuzdaki kan elektrolitlerin yeterince sağlanamaması, kalsiyum azlığı gibi birçok sorun sayılabilir. • Vitamin eksiklikleri: D vitamininden yeterince yararlanmayan ve kemik gelişimi yeterince tamamlanmamış çocuklarda ortaya çıkan raşitizm, A, B, C vitamini ve folik asit eksiklikleri sonucu gelişen hastalıklar.

  24. Malnütrisyonla Beraber Görülen Diğer Beslenme Sorunları • Esansiyel lipit alınamaması: Lipit eksikliğine bağlı vitamin eksiklikleri ve cilt sorunları gözlenecektir. • Diğer: Diş çürüklüğü • Çocukluk çağı beslenmesinde şekerli yiyecekler çok alınıyor, sulardaki florid oranı az

  25. Malnütrisyonun Sonuçları • Çocukların ölüm nedenlerinden biridir. • Malnütrisyonlu bebeklerin tedavileri mali yük getirmektedir. • Malnütrisyonlu çocuklar ileri yıllarda yeterli büyüme standardına ulaşamazlar. • Ağır seyreden malnütrisyon zeka gelişimde geriliğe yol açar.

  26. Ölüm Oranını Artıran Durumlar • Beslenmeye başlamada gecikme • Parenteral sıvı tedavisindeki hatalar • Hastane enfeksiyonları • Erken dönemde • Hipoglisemi • Mevcut enfeksiyonlar • Geç dönemde • Araya giren enfeksiyonlar • Refeeding sendromu ile ilişkili kalp yetersizliği

  27. Fizik Muayene • Ağırlık, boy, baş çevresi, deri kıvrım kalınlığı • Ateş, nabız, SS • Dehidratasyon bulgularının kontrolü • Ödem ve aneminin kontrolü • Fotofobi ve gözde A vitamini yetersizliğine ait diğer bulguların kontrolü • Deri bulgularının değerlendirilmesi • KBB ve akciğerlerin dinlenmesi

  28. Laboratuvar Tetkikleri • Kan sayımı • TİT • KŞ, serum elektrolitleri • Serumda t. protein, alb • Kan gazı • Boğaz, kan, idrar, dışkı kültürleri • Dışkıda parazit • PPD

  29. Laboratuvar Tetkikleri • Serum transferrin değeri • Serum retinol bağlayan protein değeri • Serum tiroksin bağlayan prealbümin değeri • Lenfosit sayısı Akut malnütrisyonu değerlendirirken anlamlıdır.

  30. Tedavi • Ağır malnütrisyonu var, ağızdan yeterli beslenemiyorsa • Yaygın ödemleri varsa • Ciddi enfeksiyonu varsa • Elektrolit bozukluğu varsa • Ağır deri bulguları varsa • Ağır anemisi varsa Hasta hastanede izlenmelidir

  31. Dünya Sağlık Örgütü • Başlangıç evresi (2-7 gün) • Rehabilitasyon evresi (2-4 hafta) • İzlem

  32. Genel Bakım Esasları • Hipoglisemi tedavisi/önlenmesi • Hipotermi tedavisi/önlenmesi • Dehidratasyon tedavisi/önlenmesi • Elektrolit dengesini sağlamak • Enfeksiyon tedavisi/önlenmesi • Eser element eksikliğini düzeltmek • Beslemeye başlamak • Büyümeyi yakalama • Fiziksel ve psikolojik destek sağlamak • İyileşme sonrası izlem

  33. Hipoglisemi tedavisi/önlenmesi • Bilinç normal ve KŞ<54 mg/dl: %10 glc 50 cc (veya 3-4 yemek kaşığı su içine 1 çay kaşığı şeker) ağızdan veya NGS ile • Bilinç değişikliği, letarjik veya nöbet geçirmişse: %10 glc 5 cc/kg IV, 50 cc %10 glc veya sükroz NGS ile • İki saatte bir beslenme • Antibiyotik

  34. Hipotermi tedavisi/önlenmesi • Önlem: • FM ve grafi gibi nedenlerle uzun süre çıplak kalmamalı • Sık yıkanmamalı • Yıkandıktan sonra hemen kurulanmalı ve sarılmalı • Gece ısının düştüğü dönemlerde ek önlemler alınmalı

  35. Hipotermi tedavisi/önlenmesi • Tedavi: • Koltukaltı<35°C ise, düşük ısıları ölçebilen derece ile rektal ısı alınır • Rektal ısı <35,5°C ise bebek ısıtılmalıdır • Baş kısmı dahil tüm vücut battaniye ile sarılabilir • Lamba veya ısıtıcılar kullanılabilir • Anne cildine temasla ısıtılabilir • Isı 36,5°C olana kadar iki saatte bir ısı izlemi yapılır • Varsa hipoglisemi ve enfeksiyon tedavi edilir

  36. Dehidratasyon tedavisi/önlenmesi • Hasta “rehidrate” edilir • Beslenmesi sürdürülür • Orta derecede dehidrate olanlarda 8-12 saatte 70-100 ml/kg ReSoMal (Rehydration Solution for Malnutrition)

  37. IV Tedavi ve Elektrolit Dengesi • Şiddetli dehidratasyon ve şok durumlarında Ringer laktat ve %0,45 NaCl verilebilir • K ve Mg eksikliği genellikle vardır ve düzelmesi 2 hafta alabilir • K eklenebilir (5 mmol/kg/gün) • Mg eklenmeli (0,4-0,6 mmol/kg/gün) • Kan ve plazma gerektiğinde yavaş verilmeli (10 ml/kg, 3 saatte gidecek şekilde)

  38. K, Mg ve Fosfat Desteği • K: En az 5 mmol/kg/gün dozunda diyete eklenmeli (elma, portakal, havuç, muz) • Mg: K’un hücreye girişi için gerekli, diyete eklenmeli • Fosfat: Hipofosfatemi ölüm riskini artırır, diyete mutlaka eklenmelidir (süt)

  39. Enfeksiyon tedavisi/önlenmesi • Geniş spektrumlu ab’ler • Ek olarak metronidazol verilebilir • Bağırsak mukoza tamirine yardımcı olmak • Oksidatif hasarı azaltmak • İnce bağırsaklarda aşırı anaerobik bakteri çoğalması nedeniyle gelişmesi olası sistemik enfeksiyonları önlemek

  40. Mineral ve Vitamin Desteği • Demir • Iyot • A vitamini • Çinko

  41. Mineral ve Vitamin Desteği • Fe: 3-4 mg/kg/gün • Kilo alımı başladığında ve rehabilitasyon döneminde verilir • Folik asit: • İlk doz 5 mg, daha sonra 1 mg/gün • Cu: 0,3 mg/kg/gün • İyot’lu tuz

  42. Mineral ve Vitamin Desteği • A vitamini • <6 ay 50 000 IU • 6-12 ay 100 000 IU • >1 yaş 200 000 IU (retinol palmitat) ağızdan verilmeli • Diğer seçenek: 5 000 IU/gün

  43. Mineral ve Vitamin Desteği • Zn: 2 mg/kg/gün (10-20 mg/gün) • Ağırlık artışı ve bağışıklık sistemine katkısı var • Yüksek doz zararlı (2-6 hafta süre ile 6 mg/kg/gün ölüm oranını artırmış) • D vitamini • 400-600 IU

  44. Diyet Tedavisi • Ozmolaritesi ve laktoz oranı düşük diyet ile az ve sık beslenme • Ağızdan veya NG yol • Kalori: 100 kcal/kg/gün • Protein: 1-1,5 gr/kg/gün • Miktar: 130 cc/kg/gün (belirgin ödem varsa 100 cc/kg/gün)

  45. Diyet Tedavisi • Diyet her hastaya göre farklı ayarlanmalıdır. • DSÖ malnütrisyonlu hastalar için F-75 ve F-100 diyet öneriyor. • <80 kcal/kg/gün verilirse metabolik gereksinimler karşılanamaz. • >100 kcal/kg/gün verilirse refeeding send. riski yüksektir.

  46. F-75 ve F-100 Diyet İçeriği

  47. Diyet Tedavisi • Enerji yoğunluğu 75-100 kcal/kg/gün • Ozmolaritesi<350-400 mOsmol/L • Kalorinin %6-12’si proteinden gelmeli ve bu proteinin bir kısmı da hayvansal protein içermelidir • Kalorinin %50 veya daha fazlası yağdan gelmeli • Na 2 mmol/kg/gün’ü aşmamalı • K 5-7 mmol/kg/gün eklenmeli • Günlük gereksinimin 2-3 katı kadar günlük vitamin ve mineral eklenmelidir.

More Related