VERGİ USUL KANUNU

1. VERGİ USUL KANUNU

2. VERGİ HUKUKU • Vergi ödevinin niteliğine, vergi borcunun doğması ve ortadan kalkmasına ilişkin maddi ve şekli kurallar bütünüdür • Vergi ilişkisinden doğan hak ve ödevler ile, bu ödevlere uygun hareket edilmemesi durumunda ortaya çıkabilecek cezalar ve uyuşmazlıklara ait konularını inceleyen hukuk dalıdır

3. Vergi: Devletin egemenlik gücüne dayanarak, kamu hizmetlerini karşılamak üzere, anayasal sınırlar içerisinde, mali sosyal ve ekonomik amaçlarla, ödeme gücüne göre, gerçek veya tüzel kişilerden adaletli, dengeli, nihai ve cebri olarak aldığı parasal yükümlülüklerdir • Resim:Bir kamu kuruluşunun, belli bir işi yapmaya izin ve yetki vermesi karşılığında alınır. Gemi resmi, damga resmi vs. • Harç: Bazı kamu kuruluşlarının sundukları hizmetlerden (ancak ticari veya sınai nitelikte hizmet değil) yararlanmak karşılığı cebren alınan bedellerdir. Tapu harcı, noter harcı vs.

4. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI Vergi Hukukunun Kaynakları • Yürütme • KHK • Tüzük • Yönetmelik • BKK • Tebliğ • Genelge • Mukteza • Sirküler • Yasama • Anayasa • Ul.Ar. Ant. • Kanun • Yargı • Any.Mahk. Kar. • İçtihadı Bir. Kar. • Diğer Yargı Kar. • Diğer • Doktrin • Örf ve Adet

5. USUL KANUNLARI O l m a k ü z e r e 2 t a n e d i r.

6. Vergi Usul Kanununun Kapsamı • Genel bütçeye, belediye ve il özel idarelerine ait olan vergi, resim ve harçların tamamı • Gümrük ve tekel vergileri hariç (Harç değil!) • Bu vergi resim ve harçlara bağlı olarak alınan vergi resim ve zamlar • Yürürlükten kalkmış olan vergi resim ve harçlar

7. Vergi Kanunlarının Uygulanması • Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde; * vergi kanunlarının hükümleri, • * konuluşundaki maksat, • * hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve • * diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır.

8. İSPAT MÜKELLEFİYETİ • Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin gerçek mahiyet esastır • Gerçek mahiyet yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir • Vergiyi doğuran olayla ilgisi tabi ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz • İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutat olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir

9. Vergi Uygulamasında Yetki • Mükellefi tespit eden, • Vergi tarh eden, • Tahakkuk ettiren, • Tahsil eden; Vergi dairesidir. Not:VUK’nun 116. maddesine göre terkin yetkisi de vardır.

10. MÜKELLEF Mükellef: Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüb eden gerçek veya tüzel kişidir. • Vergiyi doğuran olayın kendi kişiliğinde gerçekleşmesi • Vergi borcunu malvarlığından ödemek zorunda olması

11. Vergi Sorumlusu Vergi sorumlusu: Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergiyi doğuran olayla ilişkisi olamayan üçüncü kişiler yasalarla maddi ve şekli ödevlerin yerine getirilmesi bakımından muhatap tutulurlar

12. VERGİ SORUMLULUĞU Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir. Vergiye doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu kaldırmaz.

13. Vergi Sorumlusu • Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. • VUK’a göre taraflar Aralarında yapacakları bir söz leşme ile vergi sorumluluğunu ortadan kaldıramaz. Mükellef veya vergi sorumluları kanuni temsilcileri aracılığı ile vergi ödevlerini yerine getireceklerdir.

14. Vergi Kesenlerin Sorumluluğu • VUK’nun 11. maddesinde «Yaptıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten sorumludurlar. • Bu sorumluluk, bunların ödedikleri vergilerden dolayı asıl mükelleflere rücu etmek hakkını kaldırmaz.» • Vergi kesenler sorumluluğunu yerine getirmez ise; vergi idaresi ödenmeyen vergi ve ortaya çıkacak faiz, zam ve cezaları sorumludan alabilir.

15. Müteselsil Sorumluluk • VUK’nun11. maddesinde «Mal alım ve satımı ve hizmet ifası dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülük leri yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmesin den, alım satıma taraf olanlar, hizmetten yararlanan lar ve aralarında doğrudan veya hısımlık nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katılmak veya menfaat sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit olunanlar müteselsilen sorumludur »

16. SÜRELER • Vergi muamelelerinde süreler vergi kanunları ile belli edilir. Kanun da açıkça yazılı olmadığı hallerde 15 günden az olmamak şartıyla bu süreyi tebliği yapacak olan idare belirler ve ona göre ilgiliye tebliğ eder. • 13. Maddede yazılı mücbir sebeplerin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. • Ölüm halinde mirasçılara geçen ödevlerin yerine getirilmesinde bildirim ve beyanname verme sürelerine üç ay eklenir.

17. Sürelerin Hesaplanması • Süre gün olarak belli edilmişse başladığı gün hesaba katılmaz ve son günün tatil saatinde biter. • Süre hafta veya ay olarak belli edilmişse başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün tatil saatinde biter. • Sonu belli bir gün ile tayin edilen sürelerde, süre o günün tatil saatinde biter. • Resmi tatil günleri süreye dahildir. Şu kadar ki, sürenin son günü resmi tatile rastlarsa tatili takip eden ilk iş gününün tatil saatinde biter.

18. Vergi Alacağının Tayini Tarh Tahsil Vergiyi Doğuran Olay Tebliğ Tahakkuk

19. Vergiyi Doğuran Olay • Vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukukî durumun tekemmülü ile doğar • Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder

20. Tarh Vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden Vergi Dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idarî muameledir.

21. Tebliğ Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir.

22. TAHAKKUK VE KESİNLEŞME Tahakkuk ;Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken safhaya gelmesi işlemidir. Kesinleşme ;Tahakkuk eden bir vergi için idare veya Yargıda itiraz imkanının kalmaması durumudur.

23. Tahsil • Verginin kanuna uygun surette ödenmesi • 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun’da ayrıntılarıyla düzenlenmiştir.

24. ÖDEME Vergi borcu, mükellefin bu bakımdan bağlı olduğu vergi dairesine ödenir. Mükellef vergi borcunun vergi dairesinin bulunduğu belediye sınırlarının dışındaki vergi dairelerine de yatırılabilir. Bu takdirde ödemenin hangi vergi dairesi hesabında yapıldığının bildirilmesi şarttır.

25. ÖDEME ZAMANI • Kanunlarında gösterilen zamanlarda ödenir. • Ödeme süresinin son günü vade tarihidir. • Mücbir sebep, zor durum ve veraset intikal vergisi kanunu ile ilgili uzayan süreler de ödeme süresini uzatır. • Beyanname posta ile gönderilirse tahakkuk beklenmeden vadesinde ödenir. • Maliye bakanlığının duruma göre vade uzatma yetkisi vardır.

26. Özel Ödeme Zamanları İkmalen, re`sen veya idarece tarh olunan vergiler taksit zamanlarından evvel tahakkuk etmişse; taksit süreleri içinde ödenir. Taksit süreleri kısmen veya tamamen geçtikten sonra tahakkuk etmişse; geçmiş taksitler, tahakkuk tarihinden başlayarak bir ay içinde ödenir.  Vergi mahkemesinde dava açma dolayısıyla tahsili durdurulan vergilerden taksit süreleri geçmiş olanlar, vergi mahkemesi kararına göre hesaplanan vergiye ait ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

27. Bilgi Verme Kamu idare ve müesseseleri, mükellefler veya mükellefler ile muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişiler, Maliye Bakanlığının veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların isteyecekleri bilgileri vermeye mecburdurlar. Bilgiler yazı veya sözle istenir. Memleket dışı imtiyazlardan faydalanan yabancı Devlet memurları bilgi verme mecburiyetine tabi olmazlar.

28. Sevk irsaliyesi • Taşıma irsaliyesi • Günlük müşteri listesi • Adisyon • Ambar tesellüm fişi • Yolcu listesi • Üçlü reçete • Uygunluk belgesi • Muhabere evrakları • Ücret bordrosu • Orman Kooperatifleri Ödeme Cetveli • Döviz alım-satım belgesi • Banka dekontu • Sigorta poliçesi • Sigorta komisyon gider belgesi • İşlem sonuç formu • Ödünç sözleşmesi • Yolcu taşıma bileti (*) • Akaryakıt pompalarına bağlı ÖKC kullanılarak verilen fişler • Fatura • İrsaliyeli fatura • Gider pusulası • Müstahsil makbuzu • Serbest meslek makbuzu • Perakende satış fişi • Ödeme kaydedici cihaz fişi • Giriş ve yolcu taşıma bileti • Dip koçanlı perakende satış fişi • Adisyon tipi fiş (*) Hava yolu taşımacılığında düzenlenen yolcu bileti

29. CEZA HÜKÜMLERİ Vergi kanunları hükümlerine aykırı hareket edenler, vergi cezaları (vergi ziyaı cezası ve usulsüzlük cezaları) ve diğer cezalar ile cezalandırılırlar.

30. Tüzel Kişilerin Sorumluluğu Tüzel kişilerin idare ve tasfiyesinde vergi kanununa aykırı hareketlerden tevellüt edecek vergi cezaları tüzel kişiler adına kesilir. Tüzel kişilerin kanuni temsilcilerinin vergi sorumlulu ğu hakkındaki kanunun 10’uncu maddesi hükmü vergi cezaları hakkında da uygulanır.

31. Vergi Ziyaıcezası • Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirmeile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veyaeksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanındatahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkukettirilmesini ifade eder. • Verginin sonradan tahakkuk ettirilmesi veyatamamlanması veyahut haksız idarenin geri alınmasıceza uygulanmasına mani teşkil etmez.

32. Vergi Ziyaı Cezası / Kaçakçılık Vergi ziyaı suçu işleyenlere, ziyaa uğrattıkları verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Bu ceza; -vergi ziyaına359 uncu maddedeki fiillerle sebebiyet verenlere 3 kat kaçakçılık, bu fiillere iştirak edenlere 1kat, -vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için yüzde elli oranında uygulanır.

33. Usulsüzlük Cezası Usulsüzlük vergi kanunlarının şekle ve usule ilişkin hükümlerine riayet edilmemesidir. Usulsüzlük fiili re’sen takdiri gerekirse, bağlı cetvellere yazılı cezalar iki kat olarak kesilir.

34. GELİR VERGİSİ KANUNU

35. KONUSU VE UNSURLARI Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. • Ticari Kazançlar, • Zirai Kazançlar, • Ücretler, • Serbest Meslek Kazançları, • Gayrimenkul Sermaye İratları, • Menkul Sermaye İratları, • Diğer Kazanç ve İratlar.

36. ESASLAR • GVK’na göre; • Vergilendirilecek gelirin elde edilmiş olması gerekir. • Ticari ve Zirai Kazançlarda gelirin elde edilmesi tahakkuk esasına, diğer kazanç ve iratlarda ise tahsil esasına dayanmaktadır. • Gelir bir takvim yılı içinde elde edilmiş olmalıdır.(Geçici Vergiler ve Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşleri hariç)

37. MÜKELLEFİYET Tam Mükellefiyet • Türkiye’de yerleşmiş olanlar (İkametgah Esası) • Resmi Daire ve Müesseseler veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memlekette oturan Türk vatandaşları (Tabiiyet Esası) tam mükellef olarak kabul edilmektedir. • Tam mükellef sayılan gerçek kişiler, Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler. Dar mükellefiyet Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.

38. ÜCRETLER • Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

39. İŞVEREN & GERÇEK ÜCRET İş verenler; hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir. 61'inci maddenin 1 ila 6 numaralı bentlerinde yazılı ödemeleri yapanlar bu kanunda yazılı ödevleri yerine getirmek bakımından işveren hükmündedir. Ücretin gerçek safi değeri; işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır. 1. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 190'ıncı maddesi uyarınca yapılan kesintilerle, Ordu Yardımlaşma Kurumu ve benzeri kamu kurumları için yapılan kanuni kesintiler; 2. Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primler; 3. Sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin % 50 si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.), • 4.Çalışanlar tarafından ilgili kanunlarına göre, sendikalara ödenen aidatlar (Şu kadar ki, aidatın ödendiğinin tevsik edilmesi şarttır.),

40. SAKATLIK İNDİRİMİ • GVK’na göre sakatlık dereceleri itibari ile belirlenen aylık tutarlar, sakat olan hizmet erbabının ücretinden indirilir. Dar Mükellefler bundan yararlanamazlar. Çalışma gücünün; asgarî % 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat, asgarî % 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgarî % 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat Sayılır ve aşağıda sakatlık dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet erbabının ücretinden indirilir. Sakatlık indirimi(GVK Tebliği 285); - Birinci derece sakatlar için (2014 yılı için 800 TL.) - İkinci derece sakatlar için (2014yılı için 400 TL.) - Üçüncü derece sakatlar için (2014 yılı için 190 TL.) dir.

41. DİĞER ÜCRETLER • Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar, • Özel hizmetlerde çalışan şoförler, • Özel İnşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri, • Gayri Menkul sermaye İradı sahibi yanında çalışanlar, • Gerçek ücreti tespit edilemeyen ve maliye bakanlığınca bu kapsama alınanların safi ücreti , asgari ücretin yıllık brüt tutarının % 25’idir. • Diğer ücretler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bunlar beyannameye dahil edilmez.

42. GELİR VERGİSİNDE BEYAN • Gelir Vergisi kural olarak bizzat mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine tarh olunur. • Gelir Vergisi Kanununda beyanlar • Yıllık, • Muhtasar, • Münferit Beyanname ile yapılır.

43. Muhtasar Beyanname • Vergi Tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın 23. akşamına ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu yerin bağlı olduğu vergi dairesine muhtasar beyanname ile bildirmeye mecburdur. • Ayın 23. günü akşamına kadar beyan edilen bu vergiler aynı ayın 26.günü mesai bitimine kadar ödenecektir.

44. ORAN • 2014 YILI VERGİ TARİFESİ • 11.000 TL’ye kadar % 15 • 27.000 TL’nin 11.000 TL’si için 1.650 TL, fazlası % 20 • 60.000 TL’nin 27.000 TL’si için 4.850 TL, fazlası % 27 (Ücret Gelirlerinde 97.000 TL’nin 27.000 TL’si için 4.850 TL ) 60.000 TL’den fazlasının 60.000 TL’si için 13.760 TL, fazlası % 35 (Ücret Gelirlerinde 97.000 TL’den fazlasının 97.000 TL’si için 23.750 TL )

45. DAMGA VERGİSİ KANUNU

46. DAMGA VERGİSİ • Bu vergi ile üretim aşamasından tüketim aşamasına kadar el değiştiren; mal, servet ve hizmet unsurlarına hukukilik kazandırmak için düzenlenen her türlü kağıtlar ve belgeler vergilendirilmektedir.

47. KONUSU • Damga vergisinin konusu; bu kanuna ekli 1 sayılı tabloda yazılı kağıtlar oluşturur. Örneğin • Belli parayı ihtiva etmesi şartıyla; sözleşmeler, taahhüt nameler, kefalet, teminat ve rehin senetleri gibi akitlerle ilgili kağıtlar. • İhale kararları, hakem kararları, vs. • Makbuzlar ve diğer kağıtlar, • Beyannameler gibi

48. VERGİYİ DOĞURAN OLAY • Kanuna ekli 1 sayılı tabloda belirtilen kağıtların Türkiyede düzenlenmiş olması, • Kağıdın varlığı ve kağıdın imza veya imza yerine geçen bir işaret konularak düzenlenmiş olması, • Düzenlenen kağıdın, hukuki sonuç doğuracak şekilde ilgili yerlere verilmesi şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerekir. • Yabancı ülkelerde düzenlenen kağıtlar Ülkemizde resmi makamlara ibraz edildiğinde veya hükümlerinden yararlanıldığında bu vergiye tabi olur.

49. MÜKELLEFİYET VE İSTİSNA • Damga vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. • Resmi dairelerle ile kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların vergisini kişiler öder.(Bu kanunda yazılı Resmi Daireden maksat; Genel ve Özel Bütçeli İdarelerle, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Köylerdir. Bu idarelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmeler Resmi Daire sayılmaz.) • Kanuna ekli II sayılı Cetvelde belirtilen kağıtlar Damga vergisinden istisnadır. • Örneğin Resmi dairelerin kendi aralarında kullandıkları kağıtlar, iktisadi işletmelere dahil olmayan ve gerçek kişilere mesken olarak kiralanan taşınmazlara ait kira sözleşmeleri vb.

50. DAMGA VERGİSİNİN ORANI • Damga Vergisi Nispi veya Maktu olarak alınmaktadır. • Nispi Vergide; kağıtların üzerinde yazılı olan miktara (matrah) kanunda yazılı oranın uygulanması sonucu bulunur. • Örneğin, sözleşmeler binde 9.48, ücretler binde 7.59vs • Maktu Vergide ise; değişik kağıtlar için 1 sayılı tabloda belli vergi miktarları öngörülmüştür. • Örneğin Gelir Vergisi Beyannamesi için 41.20 TL • Makbuz verilmesi, istihkaktan kesinti veya basılı damga konulması konulması yollarından biriyle ödenir.