Ondernemers denken mee

1. Ondernemers denken mee

2. BetrokkenOndernemers CongresBewonerspartcipatievernieuwt. Watwerkt? Rotterdam, 21 juni 2011 Radboud Engbersen Programmaregisseur SEV Pagina 2 van 4

3. Vragen • Waarom is het belangrijkomondernemerstebetrekkenbijstraat/buurt (algemeenbelang)? • Welerol/functiekunnenzevervullen? • Hoe betrek je ondernemersbij de straat/buurtwaarhunondernemingstaat?

4. DrieCasussen • Alliantie West Kruiskade, Woonstad Rotterdam • Delfshaven, Oud-Mathenesse, Witte Dorp en NieuweBinnenweg, WoonbronDelfshaven • Overvecht, Labyrinth Onderzoek (Mitros, Portaal, Bo-ex, gemeente Utrecht)

5. Definitie wijkeconomie Alle economische, op de markt gerichte activiteiten die door de bewoners van een stadswijk die primair voor bewoning is bedoeld, in die wijk worden verricht.   Bron: Robert Kloosterman (UvA)

6. Wijkeconomie gedefinieerd Het volledig benutten van de economische potenties van de wijk en haar bewoners, waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de economische vitaliteit en de leefbaarheid van de wijk Bron: Erik Louw OTB Delft

7. Waarom wijkeconomie? Heeft positief effect hebben op de wijk, in termen van sociale cohesie, sociale veiligheid (ogen op de straat), integratie, maatschappelijke participatie en imago.

8. Post industriële stad Creatieve Stad Digitale stad NDSM-werf als metafoor economische veranderingen Toen Nu Eén groot industrieel bedrijf Talloze kleine bedrijfjes Hierarchisch Horizontaal Uniforme bedrijfskleding ‘Anything goes’

9. Digitale stad Fijnmazige menging & integratie van: • Werken • Wonen • Zorgen • Ontspannen (vrije tijd)

10. Wijkeconomie Sociale invalshoek Culturele invalshoek Sterk afhankelijk van subsidies Mist: zakelijke of commerciële invalshoek Opheffen functie-scheiding Trend tot voor kort: Werken en wonen uit elkaar getrokken Trendkering: Werken en wonen meer samengetrokken Actualiteit Jane Jacobs, The death and life of greatamericancities (1961).

13. ThirdPlaces Casus Krugerplein in Transvaalbuurt Amsterdam Op basis interviews met ondernemers Bron: Poppegaai & Kloosterman, Zzp’ers zichtbaar gemaakt. SEV 2010.

14. Kop van het tekstscherm kan ook met twee regels • eerste tekstregel • tweede tekstregel • subtekst regel op tweede niveau • Subtekst • Subtekst • derde regel van eerste niveau Pagina 2 van 4 Titel | 00 maand 2009 | blad 4 van x

15. Opsomming klein • Opsomming 1 • Opsomming 2 • Opsomming 3 • Opsomming 4 • Opsomming 5 • Opsomming 6 Conclusie Pagina 2 van 4 Titel | 00 maand 2009 | blad 5 van x

16. Kop van het tekstscherm • eerste tekstregel • tweede tekstregel • subtekst regel op tweede niveau • Subtekst • Subtekst • derde regel van eerste niveau Pagina 2 van 4 Titel | 00 maand 2009 | blad 3 van x

18. Presentatie Alliantie West-Kruiskade 16-06-2011 Leonie Melchers Ron van Gelder

19. Aanleiding van de aanpak • Achterblijvende score veiligheidsindex • De WK blijft kerngebied van de drugsgerelateerde overlast • Neergaande spiraal. Verpauperd gevelbeeld • Centraal district in 2013 • Klagende ondernemers • Woonstad heeft aanzienlijk bezit in de omgeving. Dalende waardes

20. Start 1 mei 2010 • Samenwerkingsovereenkomst • Uitvoeringsprogramma • 4 tot 10 jaar • Integrale aanpak: Veilig / EAP en Intensief Beheer • Lokatie centraal op de kade • Team formeren • Periodiek directie en Bestuurlijk overleg • Gedeeld opdrachtgeverschap. Geen WOM, Project van Woonstad

21. Doelstellingen • Veiligheid (beleving ) bewoners, ondernemers en bezoekers vergroten • Aantrekkelijkheid winkelgebied verbeteren • Jaarlijks meten: omzetten, tevredenheid, publieksstromen, WOZ waardes, meer rendement. • In 2014 is de West-Kruiskade 1 van de meest populaire internationale winkelstraten van Rotterdam

22. 1e Resultaten • 1/3 minder drugsgerelateerde meldingen - Sluiting cafés, toezicht en handhaving, camera’s, DNA douches, verlichting, aanschrijvingsbeleid • 6 panden aangekocht • 40 subsidieaanvragen - Rolluiken, reclame-uitingen, gevels • Leegstand is kans. Wachtlijst! • Positieve uitingen ondernemingen, bewoners en bezoekers • Evenementen organiseren / nieuwsbrief • Ondernemers en bewoners betrokken

23. Breekbaar, goede start maar….. • Positie corpo’s • Bezuinigingen • Overregulering • The Lonely Planet - Imago ombuigen - Rebranchering doorzetten - Jarenlang durende knelpunten oplossen en publiekstrekkers van maken - Tiendplein - Kruisplein

25. Bewonersparticipatie vernieuwt SEV 21 juni2011 WoonbronDelfshaven

26. De wijkDelfshaven 2003 - heden • 6.200 inwoners - Ruim 56 % van woningen eigendom Woonbron • Lage inkomens, hoog werkloosheidscijfer, erg weinig perspectief • Stakeholders willen zich niet meer committeren, laat staan investeren Maar… • Zeer goedkope en direct toegankelijke bedrijfsruimtes • Ieder dubbeltje talentontwikkeling – betaald of vrijwillig is verbetering • Voorbeeldfiguren kunnen hele gewone mensen zijn, met talenten die je bijna over het hoofd zou zien, zo dichtbij voelen ze. • Veel voedingsbodem voor creatief ondernemerschap • Participeren en ondernemen overlappen met elkaar

27. De wijkOud-Mathenesse + Het Witte Dorp 2008 - heden • 7.500 inwoners – meer dan 90% particulier bezit in verouderde V.v.E.’s • Voorzieningenniveau loopt terug, wijk al jaren in flauwe daling • (particuliere) vastgoedontwikkeling reden tot grote zorg Maar… • Ook hier zeer goedkope en direct toegankelijke bedrijfsruimtes • Met name de ouderen zitten te springen om betere voorzieningen • Ondernemers die in dit gat springen, vinden altijd enthousiaste klanten • En zetten stakeholders onder druk om • mee te gaan presteren • Bewoners zo in diverse rollen als aanjagers proces

28. De wijk het NieuweWesten 2005 – hedende NieuweBinnenweg • 19.000 inwoners – 52% corporatiebezit (2 corporaties) • Enorm diverse wijk (buurtjes, culturen, arm-rijk, sfeer, enz.) • Onder die diversiteit veel kansarme bewoners verscholen Maar… • In de Nieuwe Binnenweg een oude winkelstraat met fors potentieel • Zeer veel ondernemers in kleinere bedrijfsruimtes in de wijk • Grotere ondernemers op de Nieuwe Binnenweg ‘zetten wel de toon’. • Corporatie, overheid en ondernemers jagen dit klimaat • verder aan en schakelen aan de rest van de wijk • (toeleveranciers, stageplekken, samenwerking enz.)

29. De wijk het NieuweWesten 2010 – hedenAsset Based Community Development in de wijk • 19.000 inwoners – 52% corporatiebezit (2 corporaties) • Enorm diverse wijk (buurtjes, culturen, arm-rijk, sfeer, enz.) • Onder die diversiteit veel kansarme bewoners verscholen Maar… • Zeer veel ondernemers in kleinere bedrijfsruimtes in de wijk • In garage-achtige panden en huiskamers ook ambachtelijk werk • Ruim potentieel laaggeschoolden die graag in beweging willen • Bruisende wijk waar ook kleine initiatieven snel en • goed geschakeld kunnen worden • Bewoners met hun schakelmogelijkheden en • Talenten aan de basis

30. Wijkeconomie OvervechtOndernemers als kans,Betrokkenheid van ondernemers Labyrinth Onderzoek & Advies: Nathan Rozema 2007: Wijkeconomie onderbelichtin wijkactieplannen/wijkaanpak Daarna: Visitatiecommisie 21 juni, 2011

31. Doelstelling Kansen en knelpunten , in de wijkeconomie van Overvecht, herkennen en aanwenden ter verbetering van de wijkeconomie van Overvecht. “brood op de plank” Niet praten “over”, maar praten “met”

32. Wijkeconomie • Heel divers, lokale context van belang • Zichtbare ondernemersvaak wijkverzorgend • Onzichtbare ondernemersvaak wijkoverstijgend • Push-en pullfactoren van de wijk (aantrekken of afstoten van ondernemers)

33. ‘Plugging the Leaks’

34. Ondernemers zitten overal in de wijk!

37. Overvechtseondernemers • Interviews afgenomenonder 125 ondernemers • overwegendklein-bedrijf (zzp’ers) • focus op dienstverlenendesectoren • ondernemersuit heel Overvecht (excl. bedrijventerreinOvervecht) • Focusgroepen • ondernemers • vastgoedpartijen

38. Kenmerken ondernemers Overvecht, a-typisch • ondernemers ≠ bewoners kwa achtergrondkenmerken • Geslacht: 69% man, 31% vrouw • Etniciteit: 75% autochtoon • Leeftijd: 40-50 jaar • Opleiding: 52% hoogopgeleid

39. Kenmerken ondernemingen (veldwerk n=110) • Bedrijfshuisvesting

40. Omzet laatste 12 maanden

41. Kenmerken ondernemingen (veldwerk n=110) • Medewerkers

42. Kenmerken ondernemingen (veldwerk n=110) • Aantal uren werkzaam in onderneming

43. Productiemilieu (veldwerk n=110) • Kans: wens tot blijven (komende 5 jaar)

44. Betrokkenheid bij de wijk • Meerderheid wil komende 5 jaar gevestigd blijven • Voedingsbodem om ondernemers te betrekken bij ontwikkelingen! • een ruime meerderheid wil ook meer betrokken worden bij activiteiten in de wijk of bij het ondersteunen van ondernemersnetwerkmogelijkheden bij ondersteuning andere ondernemers

45. Betrokkenheid bij de wijk voorwaarden die zij stellen zijn: • aansluitende/passende werkzaamheden • bekendheid onderneming (bij activiteiten) • en tijd voor tijd/financiële vergoeding of • netwerkmogelijkheden bij ondersteuning andere ondernemers

46. Netwerken • Klanten • Leveranciers • diensten • producten • Samenwerkingsverbanden • Promotie (bekendheid vergroten, bezoeken bijeenkomsten)

47. NetwerkenKlantenbestand

48. Netwerken Locatie merendeel klanten

49. 28% neemt diensten af in Overvecht, 72% niet.Terwijl 81% wel diensten wil afnemen in Overvecht, eventueel met lokale partners. NetwerkenAfname van diensten hoofdzakelijk in:

50. Netwerken Afname van producten hoofdzakelijk in: • 58% neemt productenaf in Overvecht, 42% niet. • 29% wil wel producten afnemen in Overvecht, eventueel met lokale partners, 71% niet.