Download
1 / 154
1.55k likes | 2.45k Views
PARKI NARODOWE. Babiogórski Park Narodowy. Początki ochrony omawianego obszaru sięgają okresu międzywojennego, kiedy to uchwałą walnego Zgromadzenia PAU utworzono w 1933 r "Rezerwat na Babiej Górze" obejmujący 650 ha. Park utworzony został 30 października 1954 roku na obrzarze 1704 ha.
E N D
PARKI NARODOWE
Początki ochrony omawianego obszaru sięgają okresu międzywojennego, kiedy to uchwałą walnego Zgromadzenia PAU utworzono w 1933 r "Rezerwat na Babiej Górze" obejmujący 650 ha. Park utworzony został 30 października 1954 roku na obrzarze 1704 ha. Babiogórski Park Narodowy znajduje się w południowej części kraju w województwie małopolskim, przy granicy Polski ze Słowacją. Obejmuje północną stronę masywu Babiej Góry wraz z najwyższym szczytem Beskidu Wysokiego Diablakiem (1725 m n.p.m.). Powierzchnia parku wynosi 3392 ha, w tym 3198 ha lasów. Ochroną ścisłą objęte jest 1062 ha. Położenie, powierzchnia, historia
Geologia i geomorfologia Grzbiet masywu Babiej Góry nieznacznie wznosi się i opada tworząc, słabo zaznaczone szczyty. Babią Górę tworzą skały osadowe. Zostały one wypiętrzone w okresie trzeciorzędu i noszą miano fliszu karpackiego. Są to naprzemianległe warstwy piaskowców magurskich, margli, łupków oraz iłów. Skład ich i ułożenie są wyraźnie widoczne w miejscach odsłoniętych na północnym, stromym stoku Babiej Góry. Północne ściany masywu zostały wytworzone w wyniku olbrzymich ruchów osuwiskowych.Przeważającym typem gleb na terenie parku są ubogie gleby inicjalne i autogeniczne. W piętrze kosodrzewiny występują rankery właściwe - gleby słabo zróżnicowane morfologicznie wytworzone ze skał bezwęglanowych. Z reglem górnym związane są gleby bielicowe i bielice, natomiast kompleks gleb brunatnych wykazuje przywiązanie do piętra regla dolnego. W tym ostatnim piętrze wyróżniono także gleby bielicowe i skryto bielicowe.
Wody Grzbiet Babiej Góry jest obszarem wododziałowym. Potoki spływające na północ są dopływami Wisły i leżą w zlewni Bałtyku. Potoki spływające na południe leżą w zlewni Morza Czarnego. Na terenie parku bierze początek wiele potoków takich, jak: Jałowiec, Markowy Potok, Jaworzynka, Rybny Potok i inne. W masywie Babiej Góry jest kilka małych stawków, z których największy Mokry Stawek ma 450 m2. Powstał on na skutek obrywów bloków skalnych przed ok. 5000 lat.
Roślinność Flora Babiej Góry była badana już 100 lat temu przez H. Zapałowicza, który stwierdził występowanie ponad 600 gatunków roślin naczyniowych. Obecnie na terenie parku potwierdzono występowanie około 700 gatunków roślin naczyniowych, prawie 200 gat. mchów oraz liczne porosty, glony i wątrobowce. Na Babiej Górze występuje 70 gatunków wysokogórskich oraz 54 objętych ochroną gatunkową.Do osobliwości należą okrzyn jeleni (będący symbolem parku) i rogownica alpejska, które w parku mają jedyne stanowiska w Polsce. Masyw Babiej Góry jest naturalnym modelowym przykładem, ukazującym piętrowy układ roślinności w górach. W surowych warunkach klimatycznych, na ubogiej inicjalnej glebie, roślinność wyróżnia się niezwykłym bogactwem gatunkowym.
Zwierzęta Fauna parku liczy m.in. ok 120 gatunków ptaków (w tym uszatka, puszczyk uralski, puchacz, dzięcioły, płochacz halny i siwerniak). W ostatnich latach rzadkością stał się głuszec. W parku występuje wiele ssaków. Licznymi są jelenie i dziki. Stosunkowo częste są owadożerne ryjówki (górska, aksamitna i malutka). Do rzadkości należą ryś, wilk, niedźwiedź oraz drobne gryzonie nadrzewne: koszatka, orzesznica i żołędnica. Wśród bezkręgowców najlepiej poznanymi są chrząszcze, których w masywie Babiej Góry stwierdzono ok. 1400 gatunków, w tym klika endemicznych dla Karpat Zachodnich. W małych stawkach żyją traszki. Ryby żyją jedynie w potokach (do wysokości ok. 1100 m n.p.m.). Większe bogactwo ichtiofauny spotyka się dopiero w dolinie rzeki Skawicy.
Położenie, powierzchnia, historia Białowieski Park Narodowy leży we wschodniej części Polski w województwie podlaskim, przy granicy z Białorusią. Park znajduje się w centralnej części Puszczy Białowieskiej, najbardziej naturalnego kompleksu leśnego na niżu Europy. Powierzchnia parku wynosi 10502 ha.Ekosystemy leśne zajmują ponad 90% obszaru parku.Historia parku sięga 1921 roku, kiedy utworzono leśnictwo "Rezerwat", które w 1932 roku przemianowano na "Park Narodowy w Białowieży". W roku 1947 obiekt ten reaktywowano jako Białowieski Park Narodowy.
Geologia i geomorfologia Teren parku należy do obszaru staroglacjalnej wysoczyzny morenowej, powstałej w wyniku rozpadu i wytopienia się lądolodu środkowopolskiego stanowiącego stadiał Warty. Rzeźba jest mało urozmaicona. Wśród utworów powierzchniowych dominują piaski i żwiry. Na terenie parku przeważają gleby brunatne i płowe wytworzone z glin zwałowych. W dolinach rzek występują czarne ziemie i słabo wykształcone mady. Małe bezodpływowe zagłębienia zajmują gleby torfowe.
Roślinność Flora parku liczy około 4500 gatunków, w tym 725 gat. roślin naczyniowych, 277 gat. porostów i ponad 3000 gat. grzybów. Spośród szczególnie rzadkich roślin parku należy wyróżnić: pełnika europejskiego, kosaćca syberyjskiego, arnikę górską, turówkę wonną i fiołka bagiennego. Na obszarze parku występuje 40 zbiorowisk roślinnych, wśród których przeważają zbiorowiska leśne. Dominującymi wśród nich są grądy typowe i niskie; rzadszymi są łęgi i bory mieszane. Bardzo małe powierzchnie zajmują bory świeże i bagienne.
Zwierzęta Fauna parku jest bogata i składa się z około 10000 gatunków, wśród których przeważają bezkręgowce. Najliczniejszą (ok. 8500 gat.) grupą są owady. We wszystkich grupach jest dużo gatunków rzadkich lub objętych ochroną gatunkową. W parku gnieździ się około 120 gatunków ptaków, występuje 7 gat. gadów oraz 12 gat. płazów.Symbolem parku jest żubr. Ostatnie żubry żyjące na wolności wyginęły w Puszczy Białowieskiej w 1919 r. Ponownie gatunek ten sprowadzono na obszar parku w roku 1929. Obecnie stado wolnościowe w polskiej części Puszczy liczy około 250 sztuk.W parku występuje 44 gat. ssaków, w tym: wilk, ryś, bóbr i żubr.
Położenie, powierzchnia, historia Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993 roku. Położony jest w północno-wschodniej Polsce na terenie województwa podlaskiego. Jest to największy park narodowy w Polsce. Jego powierzchnia wynosi 59223 ha. Wokół parku utworzono otulinę o powierzchni 66824 ha. Obszary leśne zajmują 15539 ha, 18369 ha to grunty rolne i 23140 ha to nieużytki - w rzeczywistości najbardziej wartościowe ekosystemy - słynne Bagna Biebrzańskie. Powierzchnia 3936 ha została objęta ochroną ścisłą (rezerwat Czerwone Bagno). Ze względu na niespotykane w Europie tereny bagienno-torfowe oraz bardzo zróżnicowaną faunę, a w szczególności bogaty świat ptaków, park został umieszczony na liscie obszarów chronionych konwencją RAMSAR.
Geologia i geomorfologia Biebrzański Park Narodowy obejmuje znaczną część Kotliny Biebrzańskiej - wielkiego obniżenia terenu o długości ponad 100 km, powstałego w okresie zlodowaceń: środkowopolskiego i bałtyckiego. Wypełnia ją kilkumetrowa warstwa torfu. Jest to największy i najbardziej naturalny w Europie Środkowej kompleks torfowisk o powierzchni ok. 90000 ha. Dolina Biebrzy jest otoczona ze wschodu, południa i zachodu przez wysoczyzny morenowe - Białostocką, Kolneńską i Wysokomazowiecką - utworzone podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Na północy granice wyznacza wysoczyzna morenowa uformowana podczas ostatniego zlodowacenia (Bałtyckiego). W okolicach Augustowa dolina jest otoczona strefą głębokich jezior i kotlin polodowcowych. W Kotlinie Biebrzańskiej wyróżnia się trzy odrębne części zwane basenami: północny - obejmuje dolinę na wschód od Sztabina, środkowy - od Sztabina do Osowca i południowy od Osowca do ujścia Biebrzy do Narwi. Basen Północny, zwany też basenem górnym Biebrzy, zajmuje 40-kilometrowy odcinek doliny o szerokości 1 - 3 km. Złoża torfu mają tu miąższość 3 - 6 m i miejscami są podścielone przez gytię.
Cechą charakterystyczną rzeżby terenu Górnego Basenu Biebrzy są wzgórza morenowe. Basen Środkowy ma kształt zbliżony do trapezu o wymiarach 20 x 40 km. Jest to kompleks torfowisk o powierzchni około 45000 ha i miąższości torfu 1 - 3 m. W północnej części pod złożami torfu zalega piasek i żwir, a w południowej osady wodne i glina. Basen Środkowy wyróżniają rozległe piaszczyste pasma, w wielu miejscach przekształcone przez procesy eolityczne w wydmy częściowo zanurzone w torfie. Kanał Augustowski, Woźnawiejski, Rudzki (wybudowane w pierwszej połowie XIX w.) zmieniły układ hydrologiczny tej części doliny, powodując trwałe obniżenie poziomu wód gruntowych i przesuszenie torfowisk. Basen Południowy, zwany też Basenem Dolnym Biebrzy, ma kształt rynny o długości 30 km i szerokości 12 - 15 km. Złoża torfu o miąższości około 2 m podścielone są utworami żwirowo-piaskowymi, miejscowo pokrytymi iłami i osadami wodnymi. Małe wydmy rozrzucone wyspowo, zanurzone są w torfie zalegającym otaczające płaskie tereny zalewowe. Wzdłuż tej strefy o szerokości 1 - 2 km występują liczne łukowate zakola. Basen ten uznawany jest za najbardziej naturalny w dolinie Biebrzy.
Wody Główną oś hydrologiczną parku stanowi Biebrza (159 km długości w granicach parku). Jest to rzeka o typowo nizinnym charakterze z niskimispadkami (od 0.06 do 3.33 promila), silnie meandrująca z licznymi zakolami i starorzeczami. Szerokość koryta Biebrzy wynosi od kilku metrów w basenie północnym do kilkunastu w jej dolnym biegu. Obszar zlewni Biebrzy wynosi 7062 km2. Dolina Biebrzy zasilana jest zarówno wodami powierzchniowymi, jak też wodami podziemnymi: naporowymi z dna doliny oraz wypływającymi z rozległych warstw wodonośnych wysoczyzn morenowych otaczających dolinę. Sposób zasilania wodą, a także jej trofizm decydują o charakterze siedlisk parku.
Roślinność Szata roślinna parku odznacza się dużą różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków. Sprzyjające warunki rozwoju znajdują tu rośliny pochodzenia północnego i relikty glacjalne, reprezentowane przez 17 atunków roślin naczyniowych m.in.: brzozę niską, wierzbę lapońską, wełnianeczkę alpejską, gnidosza królewskiego, skalnicę torfowiskową, turzycę strunową i 8 gatunków mszaków np.: mszar nastroszony, skorpionowiec brunatny. Dotychczas w dolinie Biebrzy stwierdzono występowanie 872 gatunków roślin naczyniowych, z których 67 jest objętych prawną ochroną gatunkową w Polsce, zaś 9 umieszczonych jest w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin jako gatunki ginące bądź zagrożonych wyginięciem (m.in. szachownica kostkowata, fiołek torfowy, wełnianeczka alpejska i wierzba borówkolistna). Według dotychczasowych danych na siedliskach mokradłowych doliny Biebrzy występują zbiorowiska ponad 60 zespołów roślinnych, w tym niemal wszystkie zbiorowiska siedlisk wodnych, bagiennych i torfowych spotykane w Polsce.
Zwierzęta Dolina Biebrzy jest unikatową w skali Europy enklawą dla ptaków wodno-błotnych. Obserwowano tu dotychczas 263 gatunki ptaków, w tym 185 gatunków lęgowych. Spośród 56 gatunków uznanych w Polsce za zagrożone wyginięciem 21 gnieździ się w parku, np.: dubelt, wodniczka, rybitwa czarna, orlik grubodzioby. Dla niektórych ptaków ptaków wodno-błotnych Bagna Biebrzańskie są jedną z ostatnich ostoi gwarantujących utrzymanie się ich populacji w Europie Środkowej. Dla wielu grup fauny dane są wciąż niekompletne i wymagają uzupełnienia. Na obszarze parku stwierdzono występowanie 47 gatunków ssaków, 12 gatunków płazów, 5 gatunków gadów i 37 gatunków ryb. Fauna bezkręgowców jest słabo poznana. Jak dotąd zarejestrowano tu występowanie: 607 gatunków motyli - z tego 93 gatunki motyli dziennych, 42 gatunki chruścików, ok. 400 gatunków pająków i 19 gatunków pijawek.
Położenie, powierzchnia, historia Bieszczadzki Park Narodowy jest trzecim co do wielkości parkiem narodowym w Polsce, położonym w województwie podkarpackim, przy granicy z Republiką Słowacką i Ukrainą. Powstały w roku 1973 park obejmował zaledwie 59,55 km2. Chronił wtedy jedynie niewielką część cennych przyrodniczo obszarów (głównie kompleks połonin z niewielkim obszarem przyległych lasów). W następnych latach park dwukrotnie powiększano. W 1989 i 1991 roku objęto ochroną znaczny obszar naturalnych lasów, a także kompleksy półnaturalnej roślinności nieleśnej na terenie dawnych osad. W 1996 roku park powiększono o rozległe tereny łąkowe położone na terenie dawnych wsi Bukowiec, Beniowa, Caryńskie. Obecnie Bieszczadzki Park Narodowy zajmuje powierzchnię 29202 ha w najwyżej położonej części Bieszczadów. Szczególne walory przyrodnicze terenu Bieszczadów przemawiają za tym, aby park objął swym zasięgiem dolinę Sanu po pasmo Otrytu na północy oraz całą zlewnię Solinki.
Roślinność BdPN jest jednym z nielicznych w Europie obszarów górskich, o dobrze zachowanej rodzimej florze i faunie. Lasy zajmujące około 80% powierzchni, odznaczają się wysokim stopniem naturalności, a w przypadku kilku kompleksów leśnych stan zachowania pozwala mówić o ich pierwotnym charakterze. Różnorodność biocenotyczna i gatunkowa jest bardzo wysoka. Na dużych przestrzeniach występują naturalne zespoły leśne i nieleśne, którym towarzyszą liczne zbiorowiska roślinne o charakterze półnaturalnym porastające tereny dawnych wsi (tzw. kraina dolin). Naturalność i swoistość szaty roślinnej i fauny BdPN wynika nie tylko z dobrego zachowania przyrody w przeszłości, lecz jest także efektem spontanicznej renaturalizacji. Procesy sukcesyjne przebiegające nieprzerwanie od pół wieku w krainie dolin oraz oraz na połoninach i w lasach, podkreślają unikatowy charakter tego terenu, gdyż w podobnej skali czasowej i przestrzennej nie występują w innych obszarach górskich Europy Środkowej
Flora naczyniowa obejmuje około 760 gatunków, z których 29 to gatunki wschodniokarpackie. Wśród gatunków endemicznych dla Karpat Wschodnich w Bieszczadzkim Parku Narodowym występują pszeniec biały, lepnica karpacka, przywrotnik turkulski. Oprócz gatunków wschodniokarpackich do najcenniejszych roślin spotykanych w parku należą rośliny wysokogórskie (około 70 gatunków). Są to m.in.: zawilec narcyzowy, widłak alpejski, prosiennicznik jednogłówkowy. 66 gatunków występujących na terenie BdPN to rośliny prawnie chronione, przy czym 58 objętych jest ochroną ścisłą.
Zwierzęta Bieszczadzki Park Narodowy jest stosunkowo licznie zasiedlany przez gatunki, które uznawane są za zagrożone lub rzadkie w innych częściach Europy. Rodzime populacje dużych ssaków drapieżnych: niedźwiedzia, wilka i rysia są szczególnie cennym elementem tutejszej przyrody. Spośród dużych roślinożerców najliczniejszy jest jeleń. Liczebność populacji została oceniona na 5-7 osobników/100 ha. Pod koniec lat sześćdziesiątych reintrodukowano w Bieszczadach żubry. Gatunek ten łatwo zaadaptował się do miejscowych warunków i obecnie populacja bieszczadzka liczy około 100 osobników z czego na obszarze BdPN żyje około 20 osobników. W Bieszczadach występują również populacje sarny, dzika, oraz kilka osobników łosia. Jeśli chodzi o sukcesy na polu ochrony aktywnej ostatnio dokonano w BdPN udanej reintrodukcji bobra. W parku prowadzi się również hodowlę zachowawczą starej, ginącej rasy konia huculskiego.
Park jest rajem dla ornitologów. Szczególnie interesującą i cenną grupą są liczne tu ptaki drapieżne takie jak: orzeł przedni, orlik krzykliwy, sokół wędrowny, gadożer, orzełek włochaty, trzmielojad oraz sowy: puchacz i puszczyk uralski. Na połoninach gnieżdżą się także gatunki alpejskie: siwernika, płochacz halny, nagórnik. Ciekawostką faunistyczną jest wąż eskulapa, obecny tylko w kilku miejscach w Polsce; jego największa populacja zamieszkuje rezerwat przyrody położony wzdłuż koryta Sanu, na północ od granic BdPN.
Położenie, powierzchnia Park Narodowy "Bory Tucholskie" utworzono 1 lipca 1996 roku na obszarze 4789 ha. Park leży w północno-środkowej części kraju, w województwie pomorskim, powiat chojnicki, w największym w Polsce kompleksie leśnym: Borach Tucholskich.Park obejmuje część Zaborskiego Parku Krajobrazowego, utworzonego w 1990 roku dla zachowania wybitnych walorów przyrodniczych i kulturowych południowej części Kaszub zwanej Ziemią Zaborską.
Geologia i geomorfologia Park jest ważnym uzupełnieniem sieci obszarów objętych najwyższą formą ochrony w Polsce. Obszar Borów Tucholskich ukształtowany został przez lodowiec skandynawski podczas zlodowacenia bałtyckiego. Teren parku pokrywa rozległy sandr Brdy zbudowany głównie z piasków i żwirów, na których wykształciły się ubogie gleby. Urozmaiceniem krajobrazu są doliny i rynny oraz pagórki wydm.
Wody Na terenie parku znajduje się ponad 20 jezior, w tym szczególnie cenne lobeliowe (4) o kryształowo czystej wodzie. Osobliwością są także jeziora dystroficzne (3) oraz obszar tzw. Strugi Siedmiu Jezior. Najważniejszymi rzekami są Brda i Czerwona Struga, przepływające przez otulinę parku.
Roślinność W zbiorowiskach roślinnych parku wyróżniono 56 zespołów wodnych, 7 mszarnych i 15 leśnych. Dominują w parku ekosystemy świeżych borów sosnowych. Znaczne powierzchnie zajmują również bory chrobotkowe z dużym udziałem rzadkich gatunków porostów. Flora porostów liczy 206 gatunków. • Niezwykle cennymi składnikami flory parku są rośliny związane z jeziorami lobeliowymi: lobelia jeziorna i poryblin jeziorny oraz z torfowiskami i mszarami: turzyce, rosiczki, czermień błotna.
Zwierzęta Na obszarze parku stwierdzono występowanie 144 gatunków ptaków, w tym 108 gatunków lęgowych; 25 gatunków ryb, 43 gatunki ssaków, 13 gatunków płazów i 6 gatunków gadów. Do najcenniejszych gatunków należą wsród ptaków: żuraw, puchacz, bielik, gągoł i zimorodek, a wśród ssaków: 7 gatunków nietoperzy oraz bóbr i wydra.
Drawieński Park Narodowy leży w środkowo - zachodniej Polsce na pograniczu województw zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Park jest częścią kompleksu leśnego Puszczy Drawskiej, która znajduje się na Pojezierzu Myśliborsko-Wałeckim. Obejmuje on obszar od wypływu Drawy z jez. Dubie (Adamowo) na północy i ciągnie się do Starego Osieczna na południu. Park utworzony został w roku 1990 na obszarze 8691 ha. Aktualna jego powierzchnia wynosi 11342 ha, z czego lasy zajmują 9507 ha, a ochroną ścisłą objęte jest 368 ha. Ekosystemy wodne, które należą do jednych z cenniejszych w parku, zajmują 937 ha. Położenie, powierzchnia
Geologia, geomorfologia i gleby Krajobraz parku został ukształtowany przez lodowiec i jego wody roztopowe w czasie zlodowacenia bałtyckiego. Pozornie płaski i monotonny krajobraz należy jednak do najciekawszych przyrodniczo obszarów Pojezierza Południowo-pomorskiego.Rzeźba parku jest zróżnicowana. Przeważają jednak tereny równinne pokryte utworami typu sandrowego. Utwory moreny czołowej występują wzdłuż Drawy. Najwyższe wzniesienie znajduje się w rejonie jeziora Martew (105,5 m n.p.m.) w północnej części parku. W części południowej teren obniża się do 70 m n.p.m. Gleby parku są raczej ubogie, na równinach przeważają piaski luźne i słabogliniaste, w dolinach rzek występują piaski rzeczne terasów akumulacyjnych oraz miejscami torfy i mady. W zlewni Drawy występują głównie gleby brunatne.
Wody Jednym z głównych motywów utworzenia parku była potrzeba ochrony szczególnie cennych odcinków rzek Drawy i Płocicznej wraz z otaczającymi je lasami. Drawa (40 km w parku) na całej długości tworzy efektowne wąwozy i przełomy.Posiada szybki nurt, wartkością i kształtem koryta upodabnia się do rzek górskich. Jest to jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce. Drugie, wschodnie ramię parku wytycza, charakterem zbliżona do Drawy, rzeka Płociczna. Fragmenty obu rzek objęte są ochroną ścisłą. Ważnym elementem w pejzażu parku jest ciąg jezior rynnowych, położonych we wschodniej części parku, w zlewni rzeki Płocicznej. Charakteryzują się one znaczną głębokością, wydłużonym kształtem i stromymi zboczami. Jeziora te są bardzo zróżnicowane pod względem trofii i wielkości. Największym jest jezioro Ostrowiec (370 ha). Urokliwe są także niewielkie, śródleśne oczka podlegające ścisłej ochronie zwane "Głodnymi jeziorkami".
Roślinność Na terenie parku występuje około 1000 gatunków roślin naczyniowych, z których 50 podlega ochronie gatunkowej. Do gatunków szczególnie cennych należą: storczyki, żurawina drobnolistkowa, rosiczki, turzyca bagienna, widłaki, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, osobliwością jest borealna krzewinka chamedafne północna oraz wiele innych. W parku stwierdzono także ponad 200 gatunków mchów i 210 gatunków grzybów oraz występuje ok. 140 zbiorowisk roślinnych, w tym 18 leśnych i zaroślowych.
Zwierzęta Świat zwierząt parku jest bardzo bogaty. Jedną z najliczniejszych grup są ptaki, których w parku zanotowano 154 gatunki. Najcenniejszymi wśród nich są bielik, rybołów, orlik krzykliwy, puchacz, gągoł, tracz nurogęś, bocian czarny i wiele innych. Na terenie parku występuje 7 gatunków gadów. Osobliwością jest żółw błotny, którego liczebność maleje. Zinwentaryzowano 13 gatunków płazów. W wyniku reintrodukcji w roku 1978 powrócił na te tereny bóbr. Miejscami spotykana jest wydra. Ogólem żyje tu ponad 40 gatunków ssaków, w tym licznie jelenie, sarny i dziki.
Gorczański Park Narodowy obejmuje centralną i północno-wschodnią część pasma Gorców, z najwyższym szczytem Jaworzyną Kamienicką (1288 m n.p.m.). Znajduje się on w południowej części kraju, w województwie małopolskim. Park utworzony został w 1981 roku na obszarze 5926 ha. Początki ochrony przyrody na tym terenie sięgają 1927 roku, kiedy to utworzony został w dobrach hr. Ludwika Wodzickiego z Poręby Wielkiej leśny rezerwat przyrody Turbacz im. Władysława Orkana.Obecna powierzchnia parku wynosi 7030 ha, z czego 6585 ha to lasy. Ochroną ścisłą objęto 3611 ha, w tym 3563 ha lasów. Powierzchnia otuliny GPN obejmuje 16647 ha. Położenie, powierzchnia, historia
W krajobrazie Gorców dominują łagodne kopulaste szczyty. Doliny rzeczne wcinają się ostro w masyw, tworząc kształt rozłogu z głównym punktem zwornikowym - szczytem Turbacza. Charakterystycznym elementem rzeźby terenu są wychodnie skał piaskowcowych, występujących na północnych stokach. Na terenie parku znajduje się kilka niewielkich jaskiń utworzonych na skutek przesunięć skał. Podłoże geologiczne stanowią utwory fliszu karpackiego płaszczowiny magurskiej, na które składają się zespoły piaskowcowo-zlepieńcowe (tworzące grzbiety) i łupkowo-piaskowcowe (w obniżeniach i przełęczach).W obszarze parku znalazły się poza Turbaczem, najwyższe szczyty Gorców: Jaworzyna Kamienicka (1288 m n.p.m.), Kiczora (1282 m n.p.m.), Kudłoń (1279 m n.p.m.), Czoło Turbacza (1258 m n.p.m.) i Gorc Kamienicki (1228 m n.p.m.). Geologia, geomorfologia
Wody Ekosystemy wodne stanowiące wody płynące, zajmują 19 ha (ok. 0,3%) powierzchni Gorczańskiego Parku Narodowego. Obszar parku stanowi teren źródliskowy kilku niewielkich rzek (największa z nich to Kamienica), do których spływają liczne mniejsze potoki.
Roślinność W całych Gorcach stwierdzono występowanie 944 gatunków roślin naczyniowych, 250 gatunków mchów, 450 gat. porostów oraz 116 gat. wątrobowców. Około 85% stwierdzonych taksonów występuje na terenie parku. Charakterystyczne dla Gorców są rośliny górskie, z których najliczniejsze są gatunki alpejskie (22 gatunki) naturalnie występujące powyżej górnej granicy lasu oraz subalpejskie (24 gatunki) spotykane na gorczańskich polanach.
Lasy zajmują ok. 95% powierzchni parku. Znaczna ich część jest w wieku powyżej 100 lat. Panującymi gatunkami w nich są świerk, buk, jodła, a w domieszce występują modrzew, jawor, wiąz górski, jesion i olsza szara. Piętro regla dolnego sięga od 650 do 1100 m n.p.m., regiel górny od 1100 do 1310 m n.p.m. Dominującym typem siedliskowym lasu jest las górski, występujący w reglu dolnym, bór wysokogórski zajmuje ok. 5% powierzchni drzewostanów parku.
Zwierzęta Fauna parku jest typowa dla Beskidów. Licznie reprezentowane są ptaki górskie, borealno-alpejskie i puszczańskie. Spotyka się wśród nich gatunki drapieżne: orzeł przedni, myszołów, trzmielojad, kobuz, jastrząb i sowy (puchacz, puszczyk uralski i pospolity, sowa błotna) oraz kuraki leśne (jarząbek, cietrzew, głuszec). Gniazdują tam także: bocian czarny, orzechówka, kruk, pluszcz, siwerniak i wiele innych.
W parku żyje ok. 30 gatunków ssaków, z których najcenniejsze są duże drapieżniki - ryś, wilk, niedźwiedź, a najpospolitsze są jelenie, sarny i dziki. Do osobliwości zaliczyć należy przedstawicieli rodziny pilchowatych: popielicę, orzesznicę i koszatkę. Na terenie parku występują płazy: salamandra plamista (uznana za symbol Gorczańskiego PN), traszki (4 gatunki), żaba trawna, ropucha szara i kumak górski. Przedstawicielami gadów są: jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec, żmija zygzakowata i zaskroniec. Najliczniejszą grupę stanowią niepozorne i dość słabo jeszcze poznane bezkręgowce.
Położenie, powierzchnia Park Narodowy Gór Stołowych obejmuje polską część Gór Stołowych, które są częścią Sudetów Środkowych. Park leży w Polsce południowo - zachodniej, województwie dolnośląskim, na granicy z Czechami. Utworzony został w 1993 roku. Powierzchnia jego wynosi 6340 ha z czego lasy zajmują 5779 ha. Ochroną ścisłą objętych jest 48 ha.
Geologia, geomorfologia Rzeźba Gór Stołowych formowała się przez ostatnie 70 mln lat. Po ustąpieniu morza na początku okresu trzeciorzędowego zaczęło się fałdowanie gór systemu alpejskiego, powodując w Sudetach liczne pęknięcia. Powstały uskoki tektoniczne i zapadliska, na przykład Kotlina Jeleniogórska czy Kotlina Kłodzka. Najmłodsze, interesujące nas osady z okresu kredowego zareagowały na te zaburzenia licznymi, głębokimi spękaniami, które odegrały ważną rolę w ukształtowaniu się rzeźby terenu, gdyż wyznaczyły przebieg głównych dolin i grzbietów. Tak więc na początku trzeciorzędu mamy ląd lekko pochylony ku południowemu wschodowi, o powierzchni zbudowanej ze spękanego piaskowca.
Długi, trwający do dnia dzisiejszego, proces niszczenia doprowadził w efekcie do podziału płyty na grzbiety i separowane wzgórza, których przykładem są współczesne masywy Szczelińca (919 m n.p.m.), Skalniaka (915 m n.p.m.), Narożnika (851 m n.p.m.) i Mnicha (522 m n.p.m.). Góry Stołowe posiadają unikatową w skali Europy budowę płytową i zachwycają fantastycznymi kształtami skał. Do powszechnie znanych form należą "Kwoka", "Wielbłąd", "Głowa wielkoluda". W obrębie piaskowca ciosowego powstał system korytarzy tworzący labirynty skalne, które są szczególnie znane i atrakcyjne w obrębie "Błędnych Skał".
