OSADY ŚCIEKOWE – PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI ICH ROZWIĄZANIA

1. RPWIK Sosnowiec S.A. OSADY ŚCIEKOWE – ZADANIA, ZAGROŻENIA, WYZWANIA I SZANSE W BRANŻY WODOCIĄGOWEJ OSADY ŚCIEKOWE – PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI ICH ROZWIĄZANIA

2. Przyczyny wzrastających ilości osadów ściekowych • modernizacja istniejących oczyszczalni w celu przystosowania ich do technologii wysokosprawnych nastawionych na usuwanie związków biogennych (azotu i fosforu), • rozbudowa sieci kanalizacyjnej - wzrastający odsetek ludności miejskiej i wiejskiej obsługiwanej przez oczyszczalnie, • budowa nowych oczyszczalni ścieków,

3. Uwarunkowania prawne zagospodarowywania osadów ściekowych • USTAWA O ODPADACH, Zgodnie z art. 43 ust. 1 osady ściekowe mogą być stosowane: • w rolnictwie • do rekultywacji terenów w tym gruntów na cele rolne, • do dostosowania gruntów do określonych potrzeb, wynikających z planów gospodarki odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy, do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i produkcji pasz. • do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, • do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz,

4. Uwarunkowania prawne zagospodarowywania osadów ściekowych • Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych ich stosowanie uzależnione jest głównie od: • zawartość w nich metali ciężkich, • obecności i ilości bakterii z rodzaju Salmonella, • ilości liczba żywych jaj pasożytów jelitowych, • odczynu pH gleby użytkowanej rolniczo nie jest mniejszy niż 5,6, • stosowanie osadów nie spowoduje pogorszenia jakości gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych.

5. Problemy w zagospodarowywaniu osadów ściekowych • składowanie komunalnych osadów ściekowych na składowiskach odpadów od 1 stycznia 2013 roku nie będzie możliwe (Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu wraz z późniejszymi zmianami), • zakaz zbierania komunalnych osadów ściekowych(Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach z późniejszymi zmianami) • wymagana wielkość areału przy rolniczym zagospodarowaniu osadów, która jest głównie uzależniona od zawartości w osadzie kadmu i cynku, • przekroczenia wymaganych zawartości metali ciężkich w osadach ściekowych, obowiązki wykonywania analiz gruntów, (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych), • wzrastające z roku na rok, koszty za zagospodarowanie 1 tony osadu,

6. Problemy w zagospodarowywaniu osadów ściekowych • ograniczenia prawne wprowadzane w wykorzystywaniu osadów do celów „przyrodniczych” spowodują, że na Śląsku sposób ten będzie praktycznie niemożliwy, • stosowanie się do maksymalnych dawek wyliczanych na podstawie zawartości metali ciężkich (bardzo niskie wartości) oznacza w praktyce, że każde Przedsiębiorstwo które posiada duże ilości osadów ściekowych dodatkowo zawierające metale ciężkie w ilości większej niż minimalna będzie musiało zapewnić grunty o powierzchni kilku tysięcy hektarów, co jest praktycznie niemożliwe,

7. Aglomeracja – szansa czy przeszkoda w zagospodarowaniu osadów ściekowych Podział województwa śląskiego na regiony gospodarki odpadami zgodnie z KPGO 2010 Województwo śląskie zamieszkuje blisko 4,7 mln osób, co stanowi 12,2% ludności Polski i jest ono najbardziej zurbanizowanym regionem Polski (78,4% ludności miejskiej) oraz posiada najwyższą w kraju gęstość zaludnienia (377 osób/km², gdzie średnia krajowa to 122 osoby/km²). Pod względem liczby ludności województwo znajduje się na drugim miejscu w kraju po województwie mazowieckim (13,6%).

8. Aglomeracja – szansa czy przeszkoda w zagospodarowaniu osadów ściekowych Gęstość zaludnienie w miastach powyżej 150 000 tyś mieszkańców zlokalizowanych w regionie 7 Średnia gęstość zaludnienia w w/w miastach wynosi 2 028,5 os/km2

9. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych • Kompostowanie osadów • zbyt duża ilość osadów, • wymagana duża ilość powierzchni i dodatków, • zapewnienie odbiorców dla powstających ilości kompostu, • Suszenie solarne • warunki klimatyczne, • wymagana duża powierzchnia, około 1,2 – 1,5 m2 tonę osadu, • dalsze zagospodarowania wysuszonego osadu,

10. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych • Suszenie mechaniczne • potrzebne dodatkowe źródło energii (para, biogaz, gaz ziemny, olej opałowy, ciepło odpadowe), • dalsze zagospodarowanie wysuszonego osadu, • wzrost kosztów eksploatacyjnych związany z samodzielną realizacją inwestycji, • Współspalanie osadów w elektrowniach • brak zainteresowania branży energetycznej, • rygorystyczne wymogi w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza, • ilość spalanych osadów na poziomie 1% spalanego paliwa,

11. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych • Współspalanie w cementowniach • możliwość wykorzystania ciepła odpadowego do suszenia osadów, • Brak konieczności kierowania pozostałości po procesie utylizacji na składowiska, • Spalanie osadów • realizowane wraz z podsuszeniem do około 30% s.m. i spalaniem w piecu fluidalnym, • najwięcej obiektów referencyjnych tego typu powstających w kraju i na świecie, • emisja spalin do atmosfery, • duże koszty zagospodarowania popiołów,

12. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych • Krajowy Program Gospodarki Odpadami (KPGO 2010) wskazuje , że dla dużych aglomeracji miejskich sposobem zagospodarowania osadów ściekowych jest ich termiczne przekształcanie (suszenie, spalanie, mineralizacja termiczna) • Instalacje termicznego przekształcania osadów ściekowych powinny spełniać wymagania ochrony środowiska wynikające z BAT (najlepszych dostępnych technik) – art. 204 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zm.). • Wg wytycznych Dokumentu Referencyjnego Komisji Europejskiej (BREF) z sierpnia 2006 dla określania Najlepszych Dostępnych Technik (BAT) dla spalania odpadów: „W instalacjach służących głównie do spalania osadów ściekowych za BAT uważa się technologię ze złożem fluidalnym, ze względu na wysoką efektywność spalania i niską objętość spalin powstających w takich systemach”.

13. Inwestycje na terenie kraju Realizowane Instalacje Termicznego Przekształcania Osadów Łódź – 2 240 kg s.m./h Kraków Płaszów – 2 670 kg s.m./h Warszawa Czajka – 7 980 kg s.m./h Olsztyn – 2 000 kg s.m./h Gdańsk – 2 032 kg s.m./h Kielce – 800 kg s.m./h Olsztyn – 1 400 kg s.m./h Bydgoszcz – 1000 kg s.m./h

14. Aglomeracja – szansa czy przeszkoda w zagospodarowaniu osadów ściekowych • Region 7 • Region 7 skupia miasta o największej liczbie ludności i gęstości zaludnienia, • Pierwotnie podział wyznaczał region 7a i 7b, • RPWiK Sosnowiec S.A. zwróciło się z zapytaniem do Przedsiębiorstw umieszczonych w regionie 7a - czy wyrażają zainteresowanie wspólnym opracowaniem projektu końcowego zagospodarowania osadów.

15. Aglomeracja – szansa czy przeszkoda w zagospodarowaniu osadów ściekowych • Ilości osadów z Przedsiębiorstw zlokalizowanych w regionie 7a

16. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych SZACUNKOWE ZESTAWIENIE KOSZTÓW NA PRZYKŁADZIE PRZEDSTAWIONYCH OFERT • Uwzględniono koszty eksploatacyjne (koszty obsługi, chemikaliów, mediów ostatecznego zagospodarowania pozostałości po spalaniu/osadu oraz koszty amortyzacji)

17. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych SZACUNKOWE KOSZTY ZAGOSPODAROWANIA POZOSTAŁOŚCI

18. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych • SZACUNKOWE KOSZTY ZAGOSPODAROWANIA POZOSTAŁOŚCI • NA PODSTAWIE WSTEPNYCH OFERT • koszt zagospodarowania wysuszonego osadu – 25,00 zł za Mg • koszt zgospodarowania pozostałości po spalaniu wariant I: • - popioły kod odpadu 19 01 04 – 150,00 zł za Mg - placek filtracyjny kod odpadu 19 01 07 – 200,00 zł za Mg • koszt zgospodarowania pozostałości po spalaniu wariant II: • - popioły kod odpadu 19 01 04 – 150,00 zł za Mg • - instalacja do stabilizacji i zestalania pozostałości z oczyszczania spalin – dodatkowo koszt około 6 000 000 mln zł • - zestalone pozostałości z oczyszczania spalin – kod odpadu • 19 03 05 – 145,00 zł za Mg • Uwaga: po stabilizacji i zestaleniu ilość odpadu zwiększa się ponad 3-krotnie

19. Nowe inwestycje i ich wpływ na cenę usług wodociągowo - kanalizacyjnych

20. Udział kosztów wod-kan w dochodzie mieszkańca DO SYMULACJI PRZYJĘTO: zużycie 3m3/miesiąc na osobę ceny jednostkowe są cenami brutto z 7% VATem Wzrost cen co rok o 3% 2010r przyjęty po cenach z inwestycjami jak w poprzednim slajdzie wraz z kosztami zagospodarowania osadów 0,64 brutto

21. Udział kosztów wod-kan w dochodzie mieszkańca DO SYMULACJI PRZYJĘTO: zużycie 3m3/miesiąc na osobę ceny jednostkowe są cenami brutto z 7% VATem Wzrost cen co rok o 3% 2010r przyjęty po cenach z inwestycjami jak w poprzednim slajdzie wraz z kosztami zagospodarowania osadów 0,64 brutto

22. Porównanie cen brutto w miastach

23. Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych ZAŁOŻENIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 2007 - 2013 Zdolność do płacenia za usługi wodno –kanalizacyjne gospodarstw domowych do 3%

24. PODSUMOWANIE 1. OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ZAGOSPODAROWANIA POZOSTAŁOŚCI PO SPALANIU 2. BRAK TECHNOLOGII GDZIE POWSTAJE PRODUKT, ZA KTÓRY NIE TRZEBA DODATKOWO PŁACIĆ 3. WYSOKIE CENY WODY I ŚCIEKÓW W NASZYM REGIONIE SĄ OBECNIE NA GRANICY AKCEPTOWALNOŚCI SPOŁECZEŃSTWA 4. REALIZACJA REGIONALNEJ INWESTYCJI ZWIĄZANA Z ZAGOSPODAROWANIEM OSADU WYMAGA WIELKIEGO ZAANGAŻOWANIA Z WIELU STRON. ZADANIEM PIERWSZOPLANOWYM JEST WYBÓR KONCEPCJI OSTATECZNEGO ZAGOSPODAROWANIA OSADÓW – KTÓRA NIE BĘDZIE KOLEJNĄ INSTALACJĄ JEDYNIE ZMNIEJSZAJĄCĄ ILOŚĆ POWSTAJĄCYCH ODPADÓW.

25. OSADY ŚCIEKOWE – PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI RPWIK Sosnowiec S.A. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ