Download
1 / 79
810 likes | 1.01k Views
Prezentacja pt.: Prawne, techniczne i organizacyjne uwarunkowania użytkowania wodomierzy w budownictwie mieszkaniowym. Opracował: Piotr Lewandowski. Toruń, wrzesień 2001 r. Regulacje prawne.
E N D
Prezentacja pt.: Prawne, techniczne i organizacyjne uwarunkowania użytkowania wodomierzy w budownictwie mieszkaniowym Opracował: Piotr Lewandowski Toruń, wrzesień 2001 r.
Wyposażenie budynków w przyrządy pomiarowe oraz w inne urządzenia niezbędne do indywidualnego rozliczania zużycia wody i ogrzewania poszczególnych lokali mieszkalnych określają przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 140). (przepisom tym muszą odpowiadać budynki, które zostały zrealizowane na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę wydanej po dniu 31 marca 1995 r. Budynki wykonane przed tą datą powinny spełniać wymagania określone odpowiednimi przepisami obowiązującymi w czasie ich realizacji.).
Mówiąc o przyrządach pomiarowych należy pod tym pojęciem rozumieć przyrządy, których definicja została określona wart. 6 ust. 2 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. - Prawo o miarach(Dz. U. Nr 55, poz. 248 z późn. zmianami). • "Art. 6. 2. Przyrządami pomiarowymi są, w rozumieniu ustawy, urządzenia techniczne przeznaczone do dokonywania pomiarów lub do odtwarzania wartości danej wielkości fizycznej." • Zasady i zakres stosowania przyrządów pomiarowych określają niżej przytoczone przepisy art. 2 tej ustawy.
We wszystkich dziedzinach życia publicznego do wyrażania wartości wielkości fizycznych należy stosować jednostki miar określone w ustawie. • Wartości wielkości, o których mowa w ust. 1, powinny być wyznaczane przy użyciu przyrządów pomiarowych odpowiadających warunkom określonym w ustawie. Przyrządy pomiarowe, w tym również przyrządy używane do pomiarów zużycia wody i ciepła w budownictwie, podlegają jednej z form kontroli metrologicznej organów administracji miar: • legalizacji, • uwierzytelnienia, • zatwierdzenia typu.
Legalizacja jest sprawdzeniem, stwierdzeniem i poświadczeniem przez organ administracji miar, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania przepisów metrologicznych i może być stosowany w obrocie publicznym. Dowodem legalizacji jest cecha legalizacyjna umieszczona na przyrządzie albo świadectwo legalizacji. Wzory cech legalizacyjnych określa Prezes Głównego Urzędu Miar.
Legalizacji podlegają, określone przepisami zarządzenia nr 1 Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 3 stycznia 1994 roku w sprawie określenia przyrządów pomiarowych podlegających legalizacji, warunków i trybu zgłaszania tych przyrządów do legalizacji oraz określania wzorów cech legalizacyjnych (Dz. Urz. Miar i Probiernictwa Nr l, poz. 1 i z 1995 roku Nr 4, poz. 26 oraz Nr 5, poz. 80) przyrządy pomiarowe stosowane: • w obrocie publicznym do wyznaczania ilości albo jakości rzeczy lub usług w celu uzyskania prawidłowej podstawy do rozliczeń, • przy produkcji i badaniu środków leczniczych, • przy czynnościach urzędowych.
W świetle ww. Zarządzenia (z późniejszymi zmianami) do grupy przyrządów pomiarowych będących w obrocie publicznym i podlegających legalizacji zalicza się: • wodomierze • ciepłomierze • Do grupy tej nie zalicza się podzielników kosztów centralnego ogrzewania.
Obowiązek przedstawienia do legalizacji lub uwierzytelnienia ciąży na: • producencie przyrządu pomiarowego (wprowadzanie przyrządów do sprzedaży), • użytkowniku przyrządu pomiarowego(strona biorąca udział w transakcji rozliczeniowej, która otrzymuje należności za ilość towarów i usług określonych na podstawie wskazań przyrządu pomiarowego, np.: Zarządca budynku), • wykonawcy naprawy przyrządu.
Cecha legalizacyjna traci ważność przed upływem okresu ustawowego w przypadku: • uszkodzenia przyrządu pomiarowego • uszkodzenia cechy legalizacyjnej albo którejkolwiek z cech urzędu (zabezpieczających) • stwierdzenia, że błędy wskazań przyrządu pomiarowego przekraczają błędy graniczne dopuszczalne • Sprawdzenie poprawności wskazań przyrządu pomiarowego dokonuje się po zamontowaniu go na stanowisku(-ach) pomiarowym(-ych), posiadającym(-ych) aprobatę typu GUM i określeniu błędów jego wskazań przy wymaganych parametrach.
Określone są w Przepisach Metrologicznych o Licznikach Do Wody (Wodomierzach) będących załącznikiem do zarządzenia nr 102 Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 28 sierpnia 1995 r. ze zmianami wprowadzonymi Zarządzeniem nr 50 Prezesa GUM z dn. 15 listopada 1999r. • Okresy ważności legalizacji wynoszą: • 61 miesięcy- dla wodomierzy do wody zimnej o nominalnym strumieniu objętości mniejszym lun równym 10 m3/h • 49 miesięcy - dla wodomierzy do wody ciepłej lub gorącej o nominalnym strumieniu objętości mniejszym lub równym 10 m3/h • 49 miesięcy – dla wodomierzy do wody zimnej, cieplej lub gorącej o nominalnym strumieniu objętości większym od 10 m3/h • Dowodem legalizacji jest cecha legalizacyjna umieszczona na wodomierzu: • cecha właściwego urzędu • Cecha legalizacyjna roczna i cecha legalizacyjna miesięczna
Okres legalizacji wodomierzy zalegalizowanych przed 1 stycznia 2000r. liczy się do dnia 1 stycznia tego roku, w którym legalizacja została dokonana i wynosi: • 5 lat- dla wodomierzy do wody zimnej o nominalnym strumieniu objętości mniejszym lun równym 10 m3/h • 4 lata- dla wodomierzy do wody ciepłej lub gorącej o nominalnym strumieniu objętości mniejszym lub równym 10 m3/h • 4 lata – dla wodomierzy do wody zimnej, cieplej lub gorącej o nominalnym strumieniu objętości większym od 10 m3/h
Problematyka związana z rozliczaniem kosztów zużycia wody nie jest uregulowana jednolicie. W niektórych ustawach oraz przepisach wykonawczych wydanych na ich podstawie problematyka ta jest regulowana częściowo i w sposób ogólny. Najważniejszym aktem prawnym regulującym stosunki cywilno-prawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi w zakresie rozliczania kosztów jest ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późniejszymi zmianami). W tym miejscu warto przytoczyć niektóre przepisy regulujące problematykę sprzedaży (w tym między innymi sprzedaży i rozliczeń zużycia wody i ciepła):
Art. 547§ 1. Jeżeli ani z umowy, ani z zarządzeń określających cenę nie wynika, kogo obciążają koszty wydania i odebrania rzeczy, sprzedawca ponosi koszty wydania, w szczególności koszty zmierzenia lub zważenia, opakowania, ubezpieczenia za czas przewozu i koszty przesłania rzeczy, a koszty odebrania ponosi kupujący. • § 2.Jeżeli rzecz ma być przesłana do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, koszty ubezpieczenia i przesłania ponosi kupujący. • § 3. Koszty nie wymienione w paragrafach poprzedzających ponoszą obie strony po połowie.
Postanowienia w/w artykułu mają charakter dyspozytywny, a więc jak wynika z treści § 1 będą miały zastosowanie wówczas, gdy strony nie umówiły się inaczej co do kosztów wydania rzeczy lub nie zostało to odmiennie uregulowane rozporządzeniami określającymi cenę lub w przepisie szczególnym.
Koszty wydania rzeczy obciążają po myśli § 1 sprzedawcę. • Koszty wydania wskazane są przykładowo. Należą do nich koszty: zmierzenia lub zważenia, opakowania, przesłania, ubezpieczenia na czas przewozu (dwa ostatnie tylko wówczas, gdy strony określiły miejsce wydania inne niż siedziba lub miejsce zamieszkania sprzedawcy), a także m. in. nie wymienione w powołanym przepisie koszty zapewnienia koniecznych warunków organizacyjnych związanych z wydaniem, a umożliwiających odbiór.
Art. 555. • Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw. • Artykuł ten zawiera normę odsyłającą, którą ustawodawca nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o sprzedaży rzeczy do sprzedaży energii i praw. Przez energie należy rozumieć, po myśli art. 555, wszelkie rodzaje lub postacie energii, które mogą być przedmiotem obrotu (energia elektryczna, niezależnie od źródła jej wytworzenia, energia cieplna, gaz, woda itp.). • Zindywidualizowanie przedmiotu świadczenia i jego wydanie następuje w drodze zastosowania odpowiednich urządzeń pomiarowych będących w obrocie publicznym (liczniki energii elektrycznej, ciepłomierze, gazomierze, wodomierze itp.).
System rozliczenia zużycia wody według podziału majątkowego
Zawór za wodomierzem budynkowym Zawór za wodomierzem mieszkaniowym Lokator(odbiorca wody) Dostawca wody Zarządca budynku (-ów) • Granicę podziału majątkowego i granicę podziału obowiązków w zakresie eksploatacji instalacji i urządzeń wodociągowych stanowią zawory główne za wodomierzem. Miejsce to jest równocześnie miejscem dostarczenia wody. • Dla budownictwa wielorodzinnego • Dostawca wody Zarządca budynku (-ów) • Zarządca budynku (-ów) Odbiorca wody (lokator)
Powyższy schemat zdominował na dzień dzisiejszy system rozliczeń zużycia wody w budownictwie mieszkaniowym. Generuje on konflikt na łączu dostawca wody – zarządca budynku(-ów) – odbiorca wody, wynikający z powstających różnic pomiędzy sumą wskazań wodomierzy mieszkaniowych, a wodomierzem węzłowym (dalej nazywanym domowym). Konflikt pogłębia się także z racji nieprzestrzegania okresów ponownej legalizacji wodomierzy, zarówno na podłożu ekonomicznym jak i formalno prawnym.
WNIOSEK Brak regulacji prawnych dotyczących systemu rozliczeń zużycia wody, niespójność prawa spółdzielczego i prawa o zaopatrzeniu w wodę oraz brak tradycji w rozliczaniu wody w budownictwie mieszkaniowym spowodowało powstawanie wielu algorytmów rozliczeń przyjmowanych w umowach i regulaminach wewnętrznych.
Dlaczego powstają ujemne bilanse wskazań wodomierzy mieszkaniowych w odniesieniu do wodomierzy domowych ?
Geneza ujemnych bilansów • Różnica między sumą wskazań wodomierzy zamontowanych w lokalach mieszkalnych, a wskazaniem wodomierza zamontowanego w rurociągu zasilającym cały budynek jest spowodowana tym, że wodomierz budynkowy wskazuje całkowite zużycie wody w budynku, tj. wody zużywanej w mieszkaniach i wody zużywanej na cele ogólne. Ponadto każdy wodomierz obarczony jest określonym błędem wskazań, w związku z czym suma wskazań wodomierzy pojedynczych nie równa się wskazaniom wodomierza domowego. • Wodomierz domowy w praktyce jest w stanie zarejestrować sumę najmniejszych zużyć wody w mieszkaniach, które pojedyncze wodomierze zarejestrują z dużym błędem lub nie zarejestrują w ogóle.
WNIOSEK na podstawie rozważań teoretycznych Suma wskazań wodomierzy mieszkaniowych DN15 , np.: JS1 (przy 100% opomiarowaniu budynku) wg teoretycznych rozważań powinna być mniejsza od wskazań optymalnie dobranego wodomierza domowegoo około 8% !!!
Dlaczego nie przestrzeganie okresów ponownej legalizacji wodomierzy pogłębia problemy w rozliczaniu zużycia wody ?
Zużycie eksploatacyjne wodomierzy • Zawartość niektórych składników takich jak wapno, żelazo, mangan oraz zanieczyszczenia mechaniczne mają decydujący wpływ na stabilność charakterystyki metrologicznej wodomierzy w okresie eksploatacji, powodując w czasie pogorszenie błędu pomiarowego przy małych poborach wody. • Podczas eksploatacji wodomierzy różnice pomiędzy wskazaniami wodomierzy domowych, na podstawie których następują rozliczenia z dostawcą, a sumą wskazań wodomierzy mieszkaniowych stale się pogłębia.Znane są przypadki, gdzie po 6 latach eksploatacji wodomierzy mieszkaniowych ww. różnice przekraczając -30%, doprowadzając do ogromnych strat finansowych użytkowników wodomierzy.
Dla ciągłości rozliczeń zużycia wody wodomierz z wygasłą cechą legalizacyjną należy wymienić na wodomierz z ważną cechą – nowy lub odnowiony.
Wodomierz z wygasłą cechą legalizacyjną jeśli uzasadnione to będzie ekonomicznie można poddać przeglądowi, naprawie oraz na końcu przedstawić do ponownej legalizacji. • W celu poprawy bilansu zużycia wody w spółdzielczości mieszkaniowej wydaje się zasadne wymieniać wodomierze z wygasłą cechą legalizacyjną na wodomierze nowe, o większej dokładności pomiaru.
Żywiołowy proces wprowadzania do eksploatacji wodomierzy w budownictwie mieszkaniowym nie zawsze odbywał się z zachowaniempodstawowych wymagań technicznych. Należy przeanalizować co najmniej następujące zagadnienia:- poprawność rozwiązań zaopatrzenia w wodę,- dobór wodomierzy,- sposób zabudowy wodomierzy,- warunki eksploatacji wodomierzy.
Poprawność rozwiązań zaopatrzenia w wodę • Realizacja techniczna instalacji wodociągowych powinna być wolna od:- pulsacji przepływu,- uderzeń hydrodynamicznych,- nagłego zwiększenia strumienia objętości,- zapowietrzenia instalacji,- zawirowania przepływu,- przepływów wstecznych.Ww. parametry mają bezpośredni wpływ na poprawną pracę wodomierzy.
Dobór wodomierzy • Zgodnie z zaleceniami ISO4064 oraz mając na uwadze spadek zużycia wody aby prawidłowo dobrać wodomierz (zarówno domowy jak i mieszkaniowy) należy kierować się tylko i wyłącznie spodziewanymi lub rzeczywistymi zużyciami wody oraz typem, wielkością i klasą obciążeń wodomierza podawaną przez producenta. • Dobór wodomierzy na podstawie PN-92/B-01706 opartej na normatywnych czasach wypływu z zaworów czerpalnych doprowadzi do przewymiarowania przyłącza wodomierzowego, w efekcie narazi na straty dostawcę wody (lub zarządcę budynku, pobierającego opłaty za wodę).
Dobór wodomierzy domowych - przykład • Budynek wielorodzinny w Olsztynie:- ilość mieszkań 71 - suma normatywnych wypływów na 1 mieszkanie qn=0,89 dm3/s-qn=0,89 dm3/s * 71mieszkań= 63,19 dm3/s • Na podstawie normy PN-92/B-01706 przeprowadzając wyliczenia otrzymujemy następujący przepływ obliczeniowy q dla budynku:q =1,7*( qn)0,21 – 0,7 = 1,7*( 63,19)0,21 –0,7= 3,36 dm3/s tj. 12,1 m3/hDla takiego przepływu na przyłączu koniecznym byłoby zastosowanie wodomierza DN50, np.: METRON WS15.
Dobór wodomierzy domowych – przykład c.d. • Rzeczywiste strumienie objętości dla tego samego przyłącza uzyskane w wyniku rejestracji faktycznego zużycia wody w ciągu 8 dni: • Z przeprowadzonych rejestracji maksymalny strumień objętości nie przekroczył wartości 5,3 m3/h. Dla tego przyłącza zalecamy wodomierz METRONWS 6.0 DN 32 w klasie metrologicznej „B”.
Dobór wodomierzy mieszkaniowych • Zysk użytkownika wodomierzy mieszkaniowych np.: zarządcy budynków mieszkalnychmoże zostać zwiększony poprzez dobór wodomierzy o zwiększonej czułości przede wszystkim w zakresie pośredniego strumienia objętościqt- możliwość rejestracji ponad 70% zużywanej wody w mieszkaniach budynków wielorodzinnych pobieranej przy obciążeniach w zakresie 20200l/h – np.: wodomierzy mieszkaniowych METRON JS1,5; JS 1; JS0,6.Mitem jest wybór wodomierzy o najmniejszych wartościach qmin , czy też o najniższym progu rozruchu.
Wymagania dotyczące zabudowy wodomierzy • Przed wodomierzem, po stronie dopływowej (patrząc zgodnie z kierunkiem przepływu wody) należy zainstalować armaturę odcinającą np. zawór kulowy czy też prosty. Dodatkowo w celu uniknięcia cofania się stanu liczydła wodomierza na skutek przepływów wstecznych które mogą występować w instalacji zaleca się stosowanie łącznika z wbudowanym zaworem zwrotnym. • Za wodomierzem po stronie odpływowej zaleca się stosowanie łącznika redukcyjnego,np.: typu ŁR produkcji METRON gwarantującego uproszczenie prac montażowych oraz ograniczenie oddziaływania na wodomierz naprężeń pochodzących od innych elementów zestawu i rurociągu. • W przypadku instalacji trudnodostępnych w mieszkaniach dopuszcza się stosowanie za wodomierzem przewodu elastycznego.
Wpływ pozycji zabudowy wodomierzy mieszkaniowych na ich parametry metrologiczne
Wpływ pozycji zabudowy wodomierzy mieszkaniowych na ich parametry metrologiczne
Warunki eksploatacji wodomierzy - wymagania • W trakcie użytkowania wodomierza zawór odcinający (lub armatura zaporowa) umieszczony przed wodomierzem powinien być całkowicie otwarty. • Podczas pracy wodomierz powinien być całkowicie napełniony wodą. • Eksploatacja wodomierza dowolnego typu przy maksymalnym strumieniu objętości qs, określonym przez producenta w danych katalogowych nie powinna przekraczać 1 godziny w ciągu doby. • Podczas użytkowania wodomierza niedopuszczalne są uderzenia hydrodynamiczne w przewodach rurociągu oraz wibracje, mające bezpośredni wpływ na niestabilność charakterystyki metrologicznej wodomierza oraz jego trwałość.
Warunki eksploatacji wodomierzy - zalecenia • W trakcie użytkowania wodomierza należy dokonywać okresowych, min 2 razy w roku przeglądów technicznych (np.: podczas odczytów inkasenckich) polegających na: • sprawdzeniu, czy w obrębie zestawu wodomierzowegonie ma przecieków, • sprawdzeniu, czy po otwarciu punktu czerpalnegoobracają się wskazówki liczydła wodomierza, • oczyszczeniu osłony liczydła wodomierza, • sprawdzeniu stanu plomb legalizacyjnych i użytkownika.
