Lección 1 Conceptos e límites da materia

1. 1.- Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes. 1.1.- Conceptos básicos. 1.2.- Suposicións básicas. 2.- Particularidades do modo de vida dos organismos mariños. 3.- Tipos e natureza dos contaminantes. Lección 1 Conceptos e límites da materia

2. 1.- Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes. 1.1.- Conceptos básicos. 1.2.- Suposicións básicas. 2.- Particularidades do modo de vida dos organismos mariños. 3.- Tipos e natureza dos contaminantes. Lección 1 Conceptos e límites da materia

3. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes ORGANISMOS MARIÑOS MATERIAIS claros conflictivos elementosprocesos Termos que definan os procesos FIXAR OBXECTIVOS

4. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes FIXAR OBXECTIVOS OBXECTIVO DA MATERIA Estudiar o EFECTO de distintos elementos (materiais, substancias, organismos) extraños no medio mariño, por concentración ou presenza, dende o nivel molecular ao organismo mariño a nivel individual como un todo, pero situándoo sempre no seu contexto comunitario ou ecolóxico. Contaminante vs polucionante (contaminant vs pollutant)

5. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes OBXECTIVO DA MATERIA Estudiar o EFECTO de distintos elementos (materiais, substancias, organismos) extraños no medio mariño, por concentración ou presenza, dende o nivel molecular ao organismo mariño a nivel individual como un todo, pero situándoo sempre no seu contexto comunitario ou ecolóxico. Por que?

6. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes OBXECTIVO DA MATERIA Estudiar o EFECTO de distintos elementos (materiais, substancias, organismos) extraños no medio mariño, por concentración ou presenza, dende o nivel molecular ao organismo mariño a nivel individual como un todo, pero situándoo sempre no seu contexto comunitario ou ecolóxico. positivo Non medible EFECTO negativo

7. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes OBXECTIVO DA MATERIA Estudiar o EFECTO de distintos elementos (materiais, substancias, organismos) extraños no medio mariño, por concentración ou presenza, dende o nivel molecular ao organismo mariño a nivel individual como un todo, pero situándoo sempre no seu contexto comunitario ou ecolóxico. Estricto punto de vista biolóxico Aínda que o efecto dos substancias a estudiar causen a morte ou o estímulo dalgúns individuos, isto é de menor consecuencia que si se producen cambios na poboación ou nas súas relacións.

8. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes OBXECTIVO DA MATERIA Estudiar o EFECTO de distintos elementos (materiais, substancias, organismos) extraños no medio mariño, por concentración ou presenza, dende o nivel molecular ao organismo mariño a nivel individual como un todo, pero situándoo sempre no seu contexto comunitario ou ecolóxico. Estudio do elemento no medio mariño Organismo Nivel molecular Nivel ecolóxico

9. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes Definición de polucionante e contaminante

10. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes Polucionante: Substancia que está no medio mariño ou nos organismos mariños por riba do nivel normal detectado usualmente nas mesmas condicións e teña capacidade de causar dano. Contaminante: Substancia que está no medio mariño ou nos organismos mariños por riba do nivel normal detectado usualmente nas mesmas condicións

11. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes ¿Que significa dano?

12. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes ¿Que significa dano? Calquera cambio bioquímico ou fisiolóxico que afecte de forma adversa aos organismos individuais, incluíndo efectos sobre a taxa de crecemento e mortalidade que implicarían cambios na poboación a non ser que actúen outros mecanismos compensatorios.

13. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes PROCESOS CONTAMINANTES EN ORGANISMOS MARIÑOS De que depende que uncontaminantesexapolucionante? • Da concentración no medio mariño. • Do organismo vexetal considerado e do seu estado de desenvolvemento. • De que o organismo sexa susceptíbel e, daquela, se vexa afectado pola presencia da sustancia química.

14. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes Contaminación Tempo de exposición Dose Efectos agudos ou crónicos Non polución Polución Non Si

15. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes RAE RAE RAG RAG Polución: Contaminación intensa e dañina da auga e do aire, producida polos residuos de procesos industriais ou biolóxicos. Contaminación do medio ambiente. Contaminación: Acción ou efecto de contaminar Contaminar: alterar ou dañar algunha sustancia ou os seus efectos a pureza ou o estado dalgunha cousa. Alteración das propiedades dun medio por incorporación de axentes nocivos que introducen modificacións da estructura e función dos ecosistemas

16. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes Pollutant: Strictly, too much of any substance in the wrong place or at the wrong time is a pollutant. More specifically, marine pollution may be defined as the presence of substances in the sea, resulting from man-made activities or from natural processes that cause adverse effects to human health, property, and the environment. Contaminant: A substance that is not naturally present in the environment or is present in unnatural concentrations that can, in sufficient concentration, adversely alter an environment. For marine waters it is defined a contaminant as a chemical or biological substance in a form that can be incorporated into, onto, or be ingested by and that harms aquatic organisms, consumers of aquatic organisms, or users of the aquatic environment.

17. Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes Ante a dificultade de demostra-los efectos nocivos no medio mariño, moitos autores recomendan a utilización dos termos contaminación e polución como sinónimos, dado que, rara vez se pode dicir que un contaminante non ten a capacidade potencial de causar dano nalgunha situación. Contaminante Xenobiótico Polucionante Tóxico

18. 1.- Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes. 1.1.- Conceptos básicos. 1.2.- Suposicións básicas. 2.- Particularidades do modo de vida dos organismos mariños. 3.- Tipos e natureza dos contaminantes. Lección 1 Conceptos e límites da materia

19. Conceptos básicos Toxicoloxía mariña Tóxico ou axente polucionante Xenobiótico Medio ambiente Exposición Branco, diana ou receptor Ruta de exposición Vía de exposición Tempo de exposición Efecto tóxico Dose Susceptibilidade individual Perigoso Risco

20. Conceptos básicos Ruta de exposición Vía de exposición Posible confusión en canto aos elementos de estudio. R.E.: A relación que existe entre a fonte de emisión e os receptores biolóxicos. V.E.: Analiza o mecanismo de entrada no organismo.

21. Conceptos básicos Tempo de exposición Posible confusión na comparación entre especies. Implica o coñecemento da bioloxía (período de vida) do organismo diana.

22. 1.- Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes. 1.1.- Conceptos básicos. 1.2.- Suposicións básicas. 2.- Particularidades do modo de vida dos organismos mariños. 3.- Tipos e natureza dos contaminantes. Lección 1 Conceptos e límites da materia

23. Suposicións básicas Aínda que para o propósito da materia se poidan establecer unhas regras de estudio básicas, estas están suxeitas ás posibles variacións individuais de cada especie ou organismo. • Especies similares presentan respostas similares. Base para o estudio de procesos ben coñecidos comúns a múltiples especies (fotosíntese). Hai moitas excepcións a esta regra. 2. A resposta está determinada pola concentración da substancia extraña no branco. A concentración que determina a resposta tóxica é a que se presenta no tecido diana e non a que se atopa no medio contaminado. Esta aseveración deriva na utilización de doses ou concentracións efectivas en moitos estudios.

24. Suposicións básicas 3. O sangue está en equilibrio con todos os tecidos e as células entre sí. Isto implica que a medida do elemento extraño no sangue é unha boa referencia da concentración no tecido diana. En organismos inferiores (sen vasos conductores ou sanguíneos) asúmese este equilibrio entre todas as células. 4. A concentración do tóxico, dentro do organismo, cambia co tempo. Está en función da capacidade do organismo de iniciar os procesos de desintoxicación ou excreción. 5. O período e a frecuencia da exposición determinan o tipo de efecto. Daquela, o factor tempo de exposición ou ruta de exposición (frecuencia) é determinante no estudio e determina a diferencia entre un efecto crónico e outro agudo.

25. 1.- Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes. 1.1.- Conceptos básicos. 1.2.- Suposicións básicas. 2.- Particularidades do modo de vida dos organismos mariños. 3.- Tipos e natureza dos contaminantes. Lección 1 Conceptos e límites da materia

26. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños As principais diferenzas entre os organismos terrestres e mariños veñen determinadas polas especiais condicións que prevalecen na auga salgada Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais

27. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Densidade

28. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Gravidade Non invisten en material estructural: celulosa, esqueleto para manterse ergueitos Ciclo vital longo Crecemento lento Ricos en reservas enerxéticas Hidratos de carbono terrestres terrestres Proteínas Ciclo vital curto Pobres en reservas enerxéticas Non gastan enerxía en moverse contra a forza da gravidade mariños Hidratos de carbono

29. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Marea alta Zoa peláxica Zoa nerítica Marea baixa Zoa fótica Z. epipeláxica 200 m Litoral Z. mesopeláxica 10 ºC 700 a 1000 m Sublitoral Z. batipeláxica 4 ºC Zona afótica 2000a 4000 m Z. abisalpeláxica 6000 m Z. adalpeláxica 10000 m Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Luz Nybakken e Bertness, 2005.

30. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Luz 0 Absorbida pola auga 200 - 400 Luz Absorbida pola auga de modo diferencial

31. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Son 20 ºC aire: 346 m/s auga: 1518 m/s Consecuencia biolóxica Revisar o medio Atopar alimento Evitar predadores

32. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Resistividade eléctrica R.E. = auga / aire = 1016 Consecuencia biolóxica Detectan actividade eléctrica noutros organismos

33. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Presión Debida á grande densidade da auga existen cambios de presión grandes coa profundidade Consecuencia biolóxica Cambios metabólicos importantes

34. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Osíxeno / CO2 A auga ten menos O2 e CO2 e a súa concentración pode variar coa salinidade e temperatura Consecuencia biolóxica Desenvolvemento de mecanismos de captación especiais

35. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Plantas macroscópicas Práctica ausencia Consecuencia biolóxica Os herbívoros son tamén pequenos (copépodos)

36. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Material estructural Terrestres: Estructura formada por materiais ríxidos, non aproveitables por herbívoros Consecuencia biolóxica Os herbívoros do mar consumen ao autótrofo enteiro

37. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Matriz biótica Comunidades terrestres: plantas de ciclo longo asociada a unha fauna de ciclo vital curto (bosque de carballos) Comunidades mariñas: autótrofos de vida curta asociados con animais de vida relativamente longa (arrecifes de coral, cama de mexilóns)

38. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais Niveis tróficos Nybakken e Bertness, 2005.

39. Particularidades do modo de vida dos organismos mariños Diferenzas físicas e químicas Diferenzas estructurais e funcionais As diferenzas que existen entre os dous ecosistemas sempre deben ter sidas en conta cando nos dispomos a estudiar o efecto dos diferentes tóxicos sobre as diferentes comunidades no mar.

40. 1.- Elementos e xeneralidades dos procesos contaminantes. 1.1.- Conceptos básicos. 1.2.- Suposicións básicas. 2.- Particularidades do modo de vida dos organismos mariños. 3.- Tipos e natureza dos contaminantes. Lección 1 Conceptos e límites da materia

41. Tipos e natureza dos contaminantes POLUCIONANTE Materia orgánica Petróleo e derivados Metais pesados Organoclorinas Radioactividade CANTIDADE PERSISTENCIA TOXICIDADE Non hai un único tipo de contaminación mariña, nin necesariamente un tipo é peor que o outro Modificado de Kennish, 1992.

42. Tipos e natureza dos contaminantes CLASIFICACIÓN HABITUAL Contaminantes degradables Fertilizantes Residuos disipantes Partículas Contaminantes persistentes PCEOM Residuos biodegradables Residuos persistentes Contaminación física

43. BIBLIOGRAFÍA Nybakken e Bertness Mason Kennish Lección 1 Conceptos e límites da materia