Joanna Owsianowska Sam. Prac. Piel. Klin. PUM Kierownik Pracowni: dr n. med. Anna Hajduk

1. Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych Problemy pielęgnacyjne u pacjentów geriatrycznych Joanna Owsianowska Sam. Prac. Piel. Klin. PUM Kierownik Pracowni: dr n. med. Anna Hajduk

2. ,,Ludzie, którzy przyjmują swoją starość nie robiąc z niej problemu, są młodsi od tych, którzy chcą za wszelką cenę zachować swoją młodość.” Antoni Kępiński

3. Proces starzenia Starzenie się jest procesem fizjologicznym, którego nie można powstrzymać. Przebieg procesu starzenia zależy od szeregu różnych czynników: genetycznych, środowiskowych, rodzaju przebytych chorób, urazów, stresów oraz od nastawienia do życia.

4. Główne problemy pielęgnacyjne Wynikają z występowania zaburzeń zarówno fizycznych jak i psychicznych, które doprowadzają do znacznych utrudnień w funkcjonowaniu pacjentów w wieku podeszłym.

5. Główne problemy… cd. Zaburzenia te, są stanami wieloprzyczynowymi i trudnymi do leczenia, przyczyniają się do stopniowej utraty niezależności przez osobę starszą. Do Wielkich Zespołów Geriatrycznych należą: upadki i zaburzenia mobilności, nietrzymanie moczu i stolca, upośledzenie wzroku i słuchu, zaburzenia otępienne, depresje starcze.

6. Główne problemy… cd. Do najpoważniejszych konsekwencji Wielkich Zespołów Geriatrycznych, które w sposób zdecydowany wpływają na zmniejszenie jakości życia należą: • ograniczenie przestrzeni życiowej • ograniczenie mobilności • ograniczenie kontaktów ze światem zewnętrznym

7. Upadki • Znaczne dolegliwości bólowe spowodowane doznanym urazem • Ryzyko wystąpienia odleżyn u pacjentów wymagających unieruchomienia ze względu na rodzaj doznanego urazu • Ryzyko wystąpienia przykurczów u osób, które wymagają unieruchomienia ze względu na charakter doznanego urazu

8. Upadki • Lęk przed podejmowaniem aktywności spowodowany możliwością kolejnego upadku • Osłabienie wiary we własne siły i możliwości spowodowane obawą przed kolejnym upadkiem • Pogorszenie samopoczucia spowodowane brakiem aktywności • Ryzyko wystąpienia sztywności i osłabienia w układzie kostno-mięśniowo-stawowym spowodowane zmniejszeniem lub zaniechaniem aktywności fizycznej

9. Interwencje pielęgniarskie • Zebranie dokładnego wywiadu ukierunkowanego na ewentualne wcześniejsze występowanie upadków • Stosowanie ćwiczeń poprawiających koordynację ruchową i równowagę • Udzielanie informacji jak należy zachować się po upadku • Zapewnienie pomocy psychologicznej dla osób z zespołem poupadkowym

10. Interwencje… cd • Zapewnienie oprotezowania narządu wzroku i słuchu • Dokonywanie systematycznej oceny stanu pacjenta (ostrość wzroku, słuch, ciśnienie tętnicze krwi, przyjmowane leki) • Edukacja pacjenta i rodziny w zakresie organizacji bezpiecznego otoczenia

11. Nietrzymanie moczu i stolca • Podrażnienie skóry w okolicy krocza spowodowane niemożnością utrzymania moczu w pęcherzu • Ryzyko wystąpienia odleżyn spowodowane podrażnieniami skóry • Ryzyko wystąpienia infekcji w układzie moczowym • Ryzyko wystąpienia upadku

12. Nietrzymanie moczu i stolca • Występowanie uczucia skrępowania i zawstydzenia spowodowane obawą przed wystąpieniem epizodu nietrzymania moczu w różnych sytuacjach • Wycofanie się z aktywnego życia jako wyraz skrępowania i zawstydzenia • Izolacja społeczna i związane z tym uczucie osamotnienia

13. Interwencje pielęgniarskie • Rozpoznanie okoliczności towarzyszących epizodom nietrzymania moczu (w czasie wysiłku fizycznego, kichania, kaszlu) • Motywowanie do aktywnego udziału w odzyskaniu kontroli nad zwieraczami • Pomoc w utrzymywaniu i utrwalaniu nawyków czystości

14. Interwencje… cd. • Edukacja w zakresie prawidłowych wzorców ułatwiających kontrolę nad wydalaniem, stosowania odpowiedniej diety i podaży płynów • Pomoc w odbudowie relacji z otoczeniem

15. Upośledzenie wzroku i słuchu • Trudności w porozumiewaniu się z otoczeniem • Uczucie lęku związane z upośledzeniem orientacji • Ryzyko wystąpienia różnego rodzaju reakcji obronnych • Ryzyko wystąpienia podejrzliwości w stosunku do otoczenia • Ryzyko upadku • Występowanie uczucie osamotnienia spowodowane trudnościami w komunikowaniu się z otoczeniem • Występowanie zmian charakterologicznych

16. Interwencje pielęgniarskie • Zapewnienie odpowiedniego oprotezowania (okulary, aparat słuchowy) • Stosowanie znaków szczególnych ułatwiających orientację • Zapewnienie zajęcia i celu, które wzmocni poczucie własnej wartości

17. Interwencje… cd. • Używanie prostych określeń i formułowanie prostych zdań oraz powtarzanie zdania w jego kontekście jeżeli pacjent nie dosłyszał • Zachowywanie kontaktu wzrokowego z pacjentem

18. Zaburzenia otępienne • Trudności w komunikowaniu się spowodowane zaburzeniami pamięci • Trudności z wykonywaniem czynności higienicznych spowodowane pogłębiającymi się zaburzeniami pamięci, utratą możliwości wykonywania ruchów precyzyjnych • Niewystarczające ilość godzin nocnego wypoczynku spowodowana częstym wybudzaniem się w ciągu nocy

19. Zaburzenia otępienne • Drażliwość spowodowana stawianiem wymagań niedostosowanych do stanu chorego • Ryzyko urazu spowodowane postępem choroby • Lęk i niepokój spowodowany zaburzeniami pamięci, zagubieniem w otoczeniu • Labilność emocjonalna • Ryzyko wystąpienia zmian osobowości • Ryzyko odwodnienia spowodowane przyjmowaniem płynów w niewystarczającej ilości

20. Zaburzenia otępienne • Ryzyko oddalenia spowodowane pogarszającą się orientacją przestrzenną • Ryzyko wystąpienia zachowań agresywnych • Ryzyko wystąpienia odparzeń, odleżyn, przykurczów • Ryzyko wystąpienia infekcji w drogach oddechowych spowodowane zaleganiem wydzieliny

21. Interwencje pielęgniarskie • Zachęcanie pacjenta do nawiązywania kontaktów z otoczeniem • Prowadzenie prostych ćwiczeń wspomagających pamięć • Stwarzanie warunków do rozmowy • Zachęcanie do utrzymywania niezależności

22. Interwencje… cd. • Utrzymywanie stałego rytmu dnia • Prowadzenie dyskretnego nadzoru w czasie przemieszczania się chorego • Rozpoznawanie deficytów w zakresie zdolności do wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego

23. Interwencje… cd. • Stwarzanie dogodnych warunków do nocnego wypoczynku • Rozpoznawanie źródeł negatywnych emocji, które prowadzić mogą do wystąpienia zachowań gwałtownych • Prowadzenie działań edukacyjnych w stosunku do rodziny chorego (istota choroby, komunikowanie się z chorym, pielęgnowanie zależne od fazy choroby, radzenia sobie ze stresem, grupy wsparcia)

24. Depresja • Ryzyko podjęcia próby samobójczej • Trudności w nawiązywaniu kontaktu z otoczeniem • Niewystarczająca liczba godzin nocnego wypoczynku spowodowana częstym wybudzaniem się w ciągu nocy i wybudzaniem się we wczesnych godzinach rannych

25. Depresje • Trudności w podejmowaniu prostych codziennych aktywności spowodowane obniżeniem napędu psychoruchowego • Przeżywanie poczucia winy i beznadziejności spowodowane obniżonym nastrojem i uczuciem smutku • Występowanie poczucia zmarnowanego życia – tzw. ujemny bilans życiowy • Brak apetytu i związany z tym spadek masy ciała spowodowany niewystarczającym dowozem substancji odżywczych

26. Depresje • Występowanie dolegliwości bólowych • Zaniedbanie spowodowane trudnościami w podejmowaniu prostych aktywności życiowych • Trudności z zapamiętywaniem spowodowane spowolnieniem tempa procesów psychicznych

27. Interwencje pielęgniarskie • Prowadzenie całodobowej pilnej obserwacji chorego • Nawiązanie kontaktu z pacjentem • Uważne wysłuchiwanie skarg chorego • Odwracanie uwagi od dolegliwości poprzez zapewnienie udziału w zajęciach terapeutycznych

28. Interwencje… cd. • Zmniejszanie uczucia osamotnienia (obecność przy chorym) • Zaplanowanie aktywności dostosowanych do stanu chorego • Stwarzanie warunków do wypoczynku