Od narratologii do narratywizmu

1. Od narratologii do narratywizmu Klasyczna narratologia i jej dekonstrukcje

2. Dwa rodzaje stratyfikacji w obrębie narratologii Quasi-zdaniowa: • Fonem – słowo – zdanie • Funkcja – postać – narracja • Zob. R. Barthes, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, [w:] Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004. Generatywna: • Poziom elementarnej struktury znaczenia i mikrouniwersum semantycznego • Poziom powierzchniowy (narracyjny) • Poziom manifestacji • A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, przeł. Z. Kruszyński, [w:] Współ­czesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 1, Kraków 1992,

3. „Narracja niewerbalna jest naturalna. Jej materiał stanowi obrazowa reprezentacja sekwencji zdarzeń zachodzących w mózgu, pojawiająca się nawet w mózgach prostszych niż nasze. Naturalne, prewerbalne pojawienie się owego procesu narracji można uznać za przyczynę tego, że tworzymy dramaty i powieści i tego, że znaczna część ludzkości siedzi teraz w kinach lub przed ekranami telewizorów” (Antonio R. Damasio, Tajemnica świadomości. Ciało i emocje współtworzą świadomość, przeł. M. Karpiński, Poznań 2000, s. 202-203).

4. Model konstytutywny P 1 P2 -P1 -P2

5. Model konstytutywny – przykład 1 Trachinos pragnie posiąść ChariklejęKalasiris stosuje strategię Za żonę Trachinos nie zdobywa CharikleiCharikleja nie chce wyjść za Trachinosa

6. Model konstytutywny – przykład 2 Bellimar pragnie uczynić ArymantaArymant ucieka z niewoli swoim niewolnikiem Bellimarowi nie udaje się uczynić ArymantaArymant nie chce zostać niewolnikiemswoim niewolnikiem Bellimara

7. Model konstytutywny – przykład 3 Twarz płeć Nie-płeć nie-twarz

8. Poziom narracyjny • „przepisanie” struktur logicznych na struktury narracyjne: • Zdania modalne – „chcieć”, „umieć”, „móc” • Zdania opisowe – określające przedmiot pragnienia • Przykład: Jan „chce” (a także „umie” i „może”) kupić upragnioną książkę

9. Jak powstaje fabuła? • Konfrontacja: połączenie dwóch sprzecznych ze sobą zdań modalno-opisowych: „Jan chce kupić upragnioną książkę – Księgarz nie chce sprzedać mu tej książki”; • Dominacja jednego podmiotu nad drugim, czyli zrealizowanie modalności „chcę”: Jan stwierdza, że księgarz nie ma prawa sprzedawać mu książki – księgarz zgadza się ze zdaniem Jana; • Atrybucja – zdobycie upragnionego przedmiotu-wartości: Janowi udaje się kupić książkę

10. Fabuła – przykład 1 • Konfrontacja: Jan chce kupić upragnioną książkę – Księgarz nie chce sprzedać mu tej książki; • Dominacja: Jan stwierdza, że księgarz nie ma prawa sprzedawać mu książki – księgarz zgadza się ze zdaniem Jana; • Atrybucja: Janowi udaje się kupić książkę.

11. Fabuła – przykład 2 • Konfrontacja: Trachinos pragnie posiąść Charikleję za żonę, Charikleja nie chce wyjść za Trachinosa; • Dominacja: Charikleja może i umie, a więc przeciwstawia się Trachinosowi; • Brak atrybucji: Trachinos nie zdobywa Chariklei.

12. Dekonstrukcje klasycznej narratologii • Wykazanie komunikacyjności opowiadania: • Związane z nadawcą P. Ricoeur, Czas i opowieść (1984) J. Derrida, Force et signification(1967) • Związane z odbiorcą R. Barthes, S/Z(1970) U. Eco, Lector in fabula(1979)