BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİĞİN DE BÖBREK YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM

1. BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİĞİN DE BÖBREK YETMEZLİĞİNE YAKLAŞIM DR RUHSAR UÇAR MERSİN DEVLET HASTANESİ HEMODİYALİZ ÜNİTESİ

2. KronikBöbrekHastalığı (Klinik/ToplumsalÖnemi) • Sıkgörülen, • Morbiditesive mortalitesiyüksekolan, • Yaşam kalitesiniolumsuz etkileyen, • Sosyo-ekonomikyükübüyükolan, • Farkındalığıve erken tanıolasılığıdüşük, • Ancak,zamanındafarkedildiğizaman önlenebilen veya hiçolmazsageciktirilebilen birhastalıktır.

4. KronikBöbrek Hastalığı-Evreler Evre Tanım GFH(mL/dk/1.73 m2) 1 Böbrek hasarı ≥90 (Normal veyaartmışGFHilebirlikte) HafifGFHazalması(böbrek 60-89 hasarıkanıtlarıilebirlikte) 2 OrtadüzeydeGFHazalması 3 30-59 4 AğırGFHazalması 15-29 5 Böbrek yetmezliği <15 (KDIGO2005,NICE 2008)

5. Serum Kreatinine DayananGFH Hesaplamaları x

7. Türkiye’deDiyalizHastaSayıları

8. Diyaliz hasta sayısı için 2015 yılına projeksiyon % 10

9. Türkiye’deSDBY (RRTGerektiren)Sıklığı pmp (Milyonnüfusbaşına;pmp)

10. ToplumBazlıEpidemiyolojikÇalışmalar Comprehensive ClinicalNephrology4thEd.2010pp:908

12. TÜRKİYE’NİN BÜYÜK SORUNU ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15.7 TÜRKİYE’DE 7.317.315 ERİŞKİN KRONİK BÖBREK HASTASI VAR HER 6-7 ERİŞKİNDEN BİRİSİ KRONİK BÖBREK HASTASI TÜRKİYE’DE 2.369.059 ERİŞKİNDE EVRE 3-5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR HER 20 ERİŞKİNDEN BİRİSİNDE KRİTİK GFH AZALMASI VAR CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

13. Türkiye’deKronikBöbrek HastalığınınFarkındalığı CREDIT:TürkiyeKBHPrevalansAraştırması

15. CREDİT çalışması 2005 yılında Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK onay ve desteğiyle Türk Nefroloji derneği önderliğinde KBY’ninprevalansının ve boyutlarının saptanması için başlatılmıştır. 2009 yılında tamamlanmıştır.

16. Amaçlar BİRİNCİL AMAÇ 18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH) prevalansını ülke genelinde cinsiyet, yaş, yerleşim yeri ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek. İKİNCİL AMAÇ Kronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet, obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi sıklıklarını saptamak. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

17. YÖNTEMLER 18 yaş üzeri, Küme örneklem yöntemi ile 10.748 erişkin çalışmaya alınmıştır. Farklı düzeyde tabakalara(Bölge, İl, Kent/Kır ,yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) kotalar uygulanmıştır. Her coğrafi bölgeden 2-5 İl çalışmaya alındı. Çalışma toplam 23 İl de gerçekleşti. (18 yaş üstündeki popülasyon 46.543.409 dur).

18. İNSİDANS: Risk altındaki nüfusta hastalığı yeni edinenlerin, yani yeni olguların sayısıdır. • PREVALANS: Risk altındaki nüfusta hastalığa sahip olguların sayısıdır.

19. Türkiye’de kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

20. Yaş gruplarına göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

21. Yerleşim yerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p=0.049

22. Bölgelere göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

23. RRTGerektirenSDBHnda PrimerEtyoloji %

24. Hemodiyaliz Hastalarında DMveHTOranları %

25. Kronik böbrek hastalığı ile ilişkili risk faktörlerinin sıklığı

26. Eşlik eden hastalıkların tanısı HİPERTANSİYON • Tanı almış olma • Kan basıncı ≥140/90 mmHg DİABETES MELLİTUS • Tanı almış olma • Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl BOZULMUŞ AÇLIK GLUKOZU Açlık plazma glukozu 100-125 mg/dl

27. Eşlik eden hastalıkların tanısı OBEZİTE Vücut kitle indeksi ≥30 kg/m2Obez Vücut kitle indeksi 25-29.9 kg/m2 Fazla kilolu ABDOMİNAL OBEZİTE (Bel Çevresi) Kadınlarda ≥88 cm Erkeklerde ≥102 cm DİSLİPİDEMİ • Lipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili • Total kolesterol >240 mg/dl • LDL-kolesterol >130 mg/dl • HDL-kolesterol <46 mg/dl (kadınlarda) • <40 mg/dl (erkeklerde) • Trigliserid >150 mg/dl

28. Eşlik eden hastalıkların tanısı METABOLİK SENDROM • AmericanHeartAssociation (AHA) kriterleri • (Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı) • Artmış bel çevresi • Kadınlarda ≥88 cm • Erkeklerde ≥102 cm • Yüksek trigliserid düzeyi (≥150 mg/dl) • Düşük HDL-kolesterol düzeyi • Kadınlarda <50 mg/dl • Erkeklerde <40 mg/dl • Yüksek kan basıncı (≥130/85 mmHg) • Yüksek açlık glukozu (≥100 mg/dl) HİPERÜRİSEMİ Serum ürik asit düzeyi >6 mg/dl (kadınlarda) >7 mg/dl (erkeklerde)

29. Türkiye’de DiabetSıklığı Yüzde TURDEP-I:Satman I, et al.DiabetesCare 2002;25:1551-6 TURDEP-II

30. Diyabet prevalansı p<0.001

31. Yaş gruplarına göre diyabet prevalansı p<0.001

32. Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre diyabet prevalansı p<0.001

33. Diyabete göre mikro ve makroalbüminüriprevalansları p<0.001

34. Diyabete göre kronik böbrekhastalığı prevalansı p<0.001

35. Kronik böbrek hastalığına göre diyabet prevalansı p<0.001

36. Türkiye’deDiabetiklerdeFarkındalıkveİlaç KullanımOranları 20 80 70 15 60 50 13,7 10 % 40 % 30 6 5 20 10 0 0 İlaçalan İlaçalmayan Geneloran Farkındaolan

37. Hipertansiyon prevalansı p<0.001

38. Yaş gruplarına göre hipertansiyon prevalansı p<0.001

39. Kan basıncı evrelerine göreserum kreatinin düzeyi p<0.001

40. Kan basıncı evrelerine göre glomerülerfiltrasyon hızı p<0.001

41. Hipertansiyona göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

42. Kronik böbrek hastalığına göre hipertansiyon prevalansı p<0.001

43. Kan basıncı evrelerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

44. Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre hipertansiyon prevalansı p<0.001

45. Türk toplumunda hipertansiyonun farkındalığı ve kontrolü 60 -------------------------------------- 40 --+---- '30 --+---- 20 --+---- 10 --+---- 0 -'-- HT'nunfarkındalığı HTilaçlarının kullanımı Tumhipertansiflerdekontroloranı Tedavialanlardakontroloranı

46. Türkiye’deArtanObeziteOranları

47. Yaş gruplarına göre obezite prevalansı p<0.001

48. Obeziteye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı p<0.001

49. Kronik böbrek hastalığına göre obezite prevalansı p<0.001

50. Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre obezite prevalansı p<0.001