Prezentacja Raportu o stanie sektora MSP w Polsce

1. Prezentacja Raportu o stanie sektora MSP w Polsce Bożena Lublińska-Kasprzak Prezes Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Warszawa, 8 czerwca 2009 r.

2. Raport o stanie sektora MSP w latach 2007 - 2008 • XII edycja Raportu. • Raport przygotowywany co roku w oparciu o dane GUS, opracowywane specjalnie na potrzeby publikacji oraz wyniki badań tematycznych prowadzonych przez PARP. • Podstawowe osie tematyczne Raportu 2009 • 20-ta rocznica wolnej Polski, • 5 lat Polski w Unii Europejskiej, • MŚP w obliczu spowolnienia gospodarczego. • Trzy części Raportu: • sytuacja sektora MŚP w Polsce, • przedsiębiorczość – opinie ekspertów na temat stanu i tendencji rozwojowych sektora MŚP w Polsce • profile regionalne.

3. MSP w polskiej gospodarce Dominują w całkowitej liczbie przedsiębiorstw Przeważająca liczba mikroprzedsiębiorstw Mają istotny udział w tworzeniu PKB MSP Dominują wśród eksporterów i importerów Zapewniają miejsca pracy dla większości pracujących • Charakteryzują się (nieco) mniejszą wrażliwością na kryzys: • działają w niszach rynkowych, • mają doświadczenia związane z poprzednimi kryzysami, • koncentrują się na usługach, • są elastyczne, • działają w oparciu o środki własne.

4. Struktura sektora MSP Przedsiębiorstwa należące do sektora MŚP – 99,86 % wszystkich przedsiębiorstw (3 794 tys.): mikroprzedsiębiorstwa – 94,86 %, małe przedsiębiorstwa – 4,2 %, średnie – 0,8 %. Duże przedsiębiorstwa to jedynie 0,14 % wszystkich przedsiębiorstw. W porównaniu do 2003 r. liczba mikroprzedsiębiorstw wzrosła o ok. 4%, małych o ponad 10 %. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS małe (bez mikro) 4,2% mikro 94,86% średnie; 0,8% duże; 0,14%

5. Liczba przedsiębiorstw • W roku 2007 liczba przedsiębiorstw wg REGON wzrosła o 1,4%. • Był to najwyższy wzrost w okresie 2003–2007 (średnioroczny wzrost wynosił 1,0%). • Odsetek przedsiębiorstw aktywnych wśród zarejestrowanych wyniósł w 2007 r. 46,8%. • Poziom przedsiębiorczości w Polsce, mierzony liczbą przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców, w stosunku do innych krajów europejskich wypada przeciętnie. Według danych za 2005 r. Polska zajmuje 15 miejsce na 28 badanych państw europejskich. Poziom przedsiębiorczości mierzonej tym wskaźnikiem jest najwyższy w Czechach, Portugalii i Grecji, najniższy na Słowacji, w Rumunii i Niemczech.

6. Liczba MŚP w regionach • Najwięcej MŚP działa w województwie mazowieckim. • Pod względem ilości przedsiębiorstw wyróżniają się województwa: • śląskie, • wielkopolskie, • dolnośląskie. • Najmniej przedsiębiorstw z sektora MŚP jest w województwach: • podlaskim • opolskim. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

7. Liczba MSP na 1000 mieszkańców w Polsce Liderem jest Województwo zachodniopomorskie. Kolejne miejsca: woj. mazowieckie, dolnośląskie, pomorskie. Ostatnie w rankingu: woj. Podlaskie, Lubelskie, podkarpackie. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

8. Poziom przedsiębiorczości w regionach – wskaźnik syntetyczny • Liderem rankingu podobnie jak w poprzednim roku jest województwo mazowieckie. • Drugie miejsce w rankingu zajęło województwo pomorskie. • Zbliżony wynik osiągnęło województwo wielkopolskie. • Najniższe miejsca w rankingu zajęły województwa lubelskie i warmińsko-mazurskie. Wskaźnik syntetyczny sporządzono na bazie miejsca regionu w 26 podrankingach województw obrazujących kształtowanie się zmiennych dotyczących rozwoju przedsiębiorczości w 2007 roku. Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

9. Przeżywalność przedsiębiorstw • Poziom przeżywalności przedsiębiorstw mierzony wskaźnikiem przeżycia pierwszego roku działalności pozostawał na podobnym poziomie przez ostatnich 5 lat. • Na koniec 2007 r. wskaźnik przeżywalności wyniósł 66,5%. • 1/3 przedsiębiorstw przestaje istnieć w ciągu roku od utworzenia, • Przeżywalność spada wraz z długością prowadzonej działalności. Wskaźnik przeżywalności przedsiębiorstw: • powstałych w 2006 r. wynosi 66,5% • powstałych w 2002 r wynosi 24,6%.

10. Udział sektora MSP w tworzeniu PKB Na przestrzeni ostatnich 5 lat udział sektora MŚP w tworzeniu PKB pozostaje na zbliżonym poziomie. Wkład przedsiębiorstw sektora MŚP w tworzenie PKB – 47,4%, w tym: przedsiębiorstw mikro – 30,1%, małych - 7,3%, średnich – 10%, Wkład przedsiębiorstw sektora MŚP w tworzenie PKB przedsiębiorstw – 67%, w tym: przedsiębiorstw mikro – 43%, małych - 10%, średnich – 14%. Wciąż duże przedsiębiorstwa, których jest niewiele ponad 5 tys. , wytwarzają ponad 50% PKB, a ich udział w PKB przedsiębiorstw wynosi 33%. duże 33% mikro 43% średnie 14% małe (bez mikro) 10% Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

11. MŚP a rynek pracy • Liczba pracujących w przedsiębiorstwach ogółem wynosi ok. 9 mln osób. • W porównaniu do roku 2004 nastąpił wzrost o ok. 800 tys. osób. • W 2007 r. liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw wzrosła o 4,8% w stosunku do 2006 r. • Najszybszy wzrost liczby pracujących nastąpił w przedsiębiorstwach dużych (7,3%), następnie średnich (5,0%) i mikro (3,4%), najmniejszy w małych przedsiębiorstwach (3,2%). • Liczba pracujących w sektorze MŚP wynosi 6,2 mln osób: • w przedsiębiorstwach mikro - 3,6 mln, • w małych – 1 mln, • w średnich – 1,6 mln; • Dominujące branże gospodarki • przemysł (34%), • handel i naprawy (26%), • budownictwo (9%).

12. Poziom zatrudnienia i wynagrodzeń • Poziom zatrudnienia w przeciętnym polskim przedsiębiorstwie wynosi 5,7 osoby. • Przeciętny poziom zatrudnienia w całej Wspólnocie wynosi 6,8. • Polska pod tym względem plasuje się na trzecim od końca miejscu w Unii Europejskiej. Niższy od nas poziom tego wskaźnika mają tylko Czechy i Cypr (odpowiednio 5,1 i 5,2). • W 2007 r. przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 2732 zł i było o 8,2% wyższe niż w 2006 r.

13. Struktura liczby pracujących w sektorze przedsiębiorstw, wg klas wielkości i sekcji PKD Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

14. Sytuacja finansowa MŚP • Przychody ogółem sektora przedsiębiorstw wyniosły na koniec 2007 r. ok. 2,9 bln zł, przy czym koszty – 2,6 bln zł, • Dobra koniunktura lat 2003-2007 r. znalazła odzwierciedlenie w przychodach przedsiębiorstw. Średnioroczny wzrost przychodów przedsiębiorstw wyniósł w tym okresie 10,3%. • W 2007 r. przychody ogółem na jedno przedsiębiorstwo w całym sektorze przedsiębiorstw wyniosły 1,6 mln zł. • W grupie mikroprzedsiębiorstw wskaźnik ten osiągnął wartość zaledwie 0,4 mln zł, w grupie małych przedsiębiorstw 8,5 mln zł a w grupie średnich przedsiębiorstw 42,2 mln zł. • Wstępne dane za 2008 r. wskazują na zmianę trendu i pogorszenie sytuacji przedsiębiorstw.

15. Inwestycje sektora MŚP • W 2007 r. działalność inwestycyjną prowadziło 15,6% aktywnych przedsiębiorców (wzrost o 1% w porównaniu do poprzedniego roku). • Wartość nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw ogółem wyniosła 144,2 mld zł. • Nakłady inwestycyjne w 2007 r. wzrosły bardzo znacząco w stosunku do 2006 r. (o 26,2%), jak również w relacji do całego okresu 2003–2007 (wzrost średnioroczny 16,8%). • Struktura inwestycji: • dominowały inwestycje w obiekty majątkowe oraz ulepszenie istniejących (prawie 90% inwestycji), • udział nakładów inwestycyjnych w przychodach przedsiębiorstw wyniósł w 2007 r. 5% (wobec 4,5% w 2006 r.).

16. Inwestycje sektora MŚP • W grupie małych firm: • nakłady inwestycyjne wyniosły 34,1 mld zł, • inwestował co ósmy podmiot, • inwestycje realizowały firmy zajmujące się handlem i naprawami (28,3%), obsługą nieruchomości i firm (ok. 18%), przemysłem (14,5%), • W grupie mikroprzedsiębiorstw nakłady inwestycyjne wyniosły 17,4 mld zł. • Wartość nakładów średnich przedsiębiorstw to 34,7 mld zł. • Duże przedsiębiorstwa poniosły nakłady inwestycyjne w wysokości 75,3 mld PLN, co stanowiło ponad połowę inwestycji wszystkich przedsiębiorstw.

17. Inwestycje sektora MŚP w ujęciu regionalnym, koniec 2007 r. Najwyższe nakłady inwestycyjne ponosiły MŚP w województwie mazowieckim. Wartość inwestycji w województwie mazowieckim była dwukrotnie wyższa niż nakłady w kolejnym województwie w rankingu: śląskim. Powyżej średniej znalazły się województwa wielkopolskie, pomorskie, dolnośląskie, łódzkie i małopolskie. Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

18. 4% 7% 22% 65% 2% środki własne środki budżetowe kredyty i pożyczki krajowe środki bezpośrednio z zagranicy inne źródła finansowania Źródła finansowania inwestycji przedsiębiorstwach sektora MŚP • środki własne (ponad 65% przedsiębiorstw), • kredyty pożyczki krajowe (22%), • środki z zagranicy (7%), • środki budżetowe (2%). Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

19. MŚP w eksporcie • Większość przedsiębiorstw działa na rynku krajowym. • Działalność eksportową w 2008 r. prowadziło 16,3 tys. podmiotów z czego: • małe i średnie przedsiębiorstwa stanowiły 87,5% (tj. 13,8 tys. podmiotów), • W tej grupie 52% stanowiły małe przedsiębiorstwa, 48% - średnie. Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS i PontINFO

20. MŚP w imporcie Działalność importową w 2008 r. prowadziło ok. 16,2 tys. podmiotów, w tym: 87% stanowiły małe i średnie przedsiębiorstwa (14,1 tys.) w tym ok. 55% - małe przedsiębiorstwa, 45,3% - średnie. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i bazy PontINFO

21. e-MSP • W Polsce dostęp do Internetu ma ok. 17,3 mln osób. W 2006 z Internetu korzystało 12 mln Polaków. Daje to średni roczny przyrost o ok 1,7 mln osób rocznie. • W Europie jesteśmy pod względem liczby osób w wieku 15+ korzystających z Internetu na 23 miejscu (44%). Liderami są: Norwegia (86%), Islandia (86%), Holandia i Szwecja (83%). Za nami są: Portugalia (38%), Włochy (37%) i Cypr (35 %). • Dynamicznie rośnie ilość rejestrowanych domen. W roku 2008 zarejestrowano o 73,5% więcej domen niż w roku 2007 a łączna ilość domen utrzymywanych przez NASK wyniosła 1,3 mln (760 tys. w 2007 r.). Średnio rejestrowanych jest ok. 1840 domen dziennie. • Internauci coraz częściej i masowo stają się klientami internetowych przedsięwzięć, takich jak e-handel czy e-usługi. W roku 2008 aż 66% internautów (ok. 11 mln osób) deklarowało zakupy przez Internet. Daje to wzrost o 25% w stosunku do roku 2005. • W latach 2004–2007 przedsiębiorstwa zwiększyły swój udział w e-handlu: mikroprzedsiębiorstwa o 19,5%, małe przedsiębiorstwa o 18,7%, a średnie o 26%.

22. Badania i analizy PARP • Zakres badań prowadzonych w PARP: przedsiębiorczość, innowacyjność, rozwój kapitału ludzkiego, skuteczność poszczególnych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości. • Wyniki badań i analiz stanowią podstawę do tworzenia polityk i instrumentów (w tym projektów pilotażowych), • Przykłady: • Bilans kapitału ludzkiego, • Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, • Przedsiębiorczość młodych ludzi, • Analiza procesów restrukturyzacyjnych w przedsiębiorstwach i ich wpływ na rynek pracy, • Przedsiębiorczość akademicka (rozwój firm spin off, spin out) – zapotrzebowanie na szkolenia służące jej rozwojowi, • Instrument szybkiego reagowania, • Badania w obszarze Regionalnych Strategii Innowacji, • PARP uczestniczy w przygotowywaniu Ocen Skutków Regulacji w zakresie wpływu nowych regulacji na przedsiębiorców.

23. Wnioski z raportu • Polscy mali i średni przedsiębiorcy są stosunkowo dobrze przygotowani na stawienie czoła spowolnieniu gospodarczemu. • Przedsiębiorcy z tego sektora w latach ubiegłych dokonali znacznych nakładów inwestycyjnych, podnieśli wydajność pracy oraz zwiększyli swój udział w wymianie handlowej z zagranicą. • Przyszłość polskich MŚP zależy jednak w dużym stopniu od rozwoju sytuacji na rynkach światowych. • Duże szanse dla polskiej gospodarki wiążą się z upowszechnieniem dostępu do Internetu i dynamicznie rosnącą aktywnością MŚP w sieci. • Polskie firmy stosują głównie wewnętrzne źródła finansowania. O źródła zewnętrzne sięgają dopiero w przypadku braku źródeł wewnętrznych zaś przy wyborze poszczególnych źródeł kierują się kryteriami dostępności, kosztów i elastyczności. • Nadal niewielki odsetek MŚP (2-3%) korzysta ze środków publicznych jako formy finansowania swojej działalności. Środki publiczne wpływają na rozwój gospodarki w pierwszej kolejności za pośrednictwem zamówień publicznych.

24. Dziękuję za uwagę Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Pańska 81/83 00-834 Warszawa Informatorium PARP 22 432 89 91, 22 432 89 92, 22 432 89 93 0 801 33 22 02 www.parp.gov.pl