1 / 46

AŞILAR

AŞILAR. Dr. Hülya ŞAHAN Aile Hekimliği AD. Genel İmmünizasyon İlkeleri. Aşıların Temel Komponentleri. Aktif immünite oluşturan antijen Süspansiyon sıvıları Prezervatifler, stabilizörler, antibiyotikler Thiomerosal gibi civa bileşikleri Fenoller Albümin Glisin Neomisin. Adjuvanlar

bayle
Download Presentation

AŞILAR

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. AŞILAR Dr. Hülya ŞAHAN Aile Hekimliği AD

  2. Genel İmmünizasyon İlkeleri

  3. Aşıların Temel Komponentleri • Aktif immünite oluşturan antijen • Süspansiyon sıvıları • Prezervatifler, stabilizörler, antibiyotikler • Thiomerosal gibi civa bileşikleri • Fenoller • Albümin • Glisin • Neomisin

  4. Adjuvanlar • Alüminyum tuzları (alüminyum fosfat veya alüminyum hidroksit)

  5. Aşıların beklemesi ve kullanımı • Soğuk zincir kuralları • Açılan her flakonun üzerine tarih ve saat yazılmalı • Canlı viral aşılar (öz. OPV ve sarı humma) ısıya duyarlı • DBT, DTaB, DT, Td, IPV, konjuge Hib, hepatit B ve İnfluenza aşıları donmaya duyarlı

  6. BCG ve kızamık aşıları güneş ışığı ve UV’ye duyarlı • BCG, kızamık ve polio aşıları dondurularak saklanabilir • DBT, TT, DT, Td ve hepatit B kesinlikle donmamalı • Buzdolabında termometre bulunmalı, ısı +2-8 C arasında tutulmalı

  7. Buzdolabının buzluk kısmına buz aküleri • Buzdolabının üst rafına kızamık ve polio • Orta rafına PPD solüsyonu ve BCG aşısı • Alt rafına DBT, TT, Td, Hepatit B ve sulandırıcıları • Sebzelik kısmına su şişeleri

  8. OPV taşıma ve depolama sırasında 0-4 C • Diğer aşılar +2-8 C • OPV sulandırıldıktan sonra tekrar dondurulabilir • Aşılar; • sağlık kuruluşunda buzdolabında 1 ay • Aşı nakil kaplarında 1 gün

  9. BCG aşısı sulandırıldıktan sonra 8 saat • Kızamık aşısı 4 saat • Polio aşısısı izlemcisi kullanılamaz konuma gelene kadar • DBT, Td, TT, Hepatit B aşılarının birbirini izleyen 3 aşı seansı içinde tüketilmesi gerekmektedir...

  10. Aşı yapılırken eller mutlaka yıkanmalı • Tek kullanımlık enjektör kullanılmalı • Farklı aşılar aynı enjektörde karıştırılmamalı (PRP-T konjuge Hib ve liyofilize DBT hariç) • (PRP-T: poliribosilribitol fosfat tetanoz toksoid)

  11. Aşı Uygulama Yerleri ve Şekli • Adjuvanlı aşılar intramüsküler • Uyluğun anterolateral yüzü ve deltoid bölge • 22-25G’lik 2.2-2.5cm uzunluktaki enjektör • Gluteal bölge rutin aşılamada kullanılmaz

  12. Subkütan enjeksiyonlar infantların uyluğuna, erişkin ve büyük çocuklarda deltoid bölgeye • 1.6-1.9 cm uzunluğunda, 23-25G’lik iğne • İntradermal enjeksiyonlar ön kolun volar yüzüne (HDCV kuduz aşısı deltoid bölgeye) • 0.95-1cm uzunlukta, 25-27G’lik enjektör

  13. Oral aşı kusulur veya çıkartılırsa doz tekrarlanır • Oral aşılarda anne sütü alımı aşıya engel değil

  14. Aşı ve Toksoidlerin Önerilen Verilme Yolları

  15. Eşzamanlı aşılama • “Kaçırılmış fırsat” • Genellikle birlikte uygulanan aşılar birbirlerinin immün cevaplarını etkilemez • Genellikle inaktif aşılar farklı bölgeden eşzamanlı yapılabilir • İki i.m. enjeksiyondan biri DBT ise aynı ekstremiteye yapılmamalı • Trivalan OPV ile kolera ve sarı humma aşıları arasında olumsuz interferans

  16. Genellikle kombine aşılarda 2-5 saflaştırılmış antijen ve aB kullanılır • Kombinasyonlarda; • Komponentler konsantre (düşük volüm, yüksek antijen) • Adjuvanlar gibi diğer komponentler de uyumlu olmalı • Difteri, tetanoz toksoid, aselüler boğmaca, inaktive polio ve Hib içeren 3’lü, 4’lü ve 5’li kombine aşılar

  17. Kombine aşıların avantajları • Enjeksiyon sayısının azalması • Sağlık kuruluşu ziyaret sayısının azalması • Aşı programının basitleşmesi • Aşıya uyumun artması • Aşılama oranının artması • Hastalık kontrolunun artması • Aşılama maliyetinin azalması

  18. Aşılamada dikkat edilecek konular • Kolera, tifo, veba gibi lokal ve sistemik reaksiyonlara yol açan aşıların eşzamanlı yapılmaması • Kolera ve sarı humma birlikte ve kısa aralarla yapılırsa cevap azalır (en az 3 hf ara) • OPV ile oral attenue tifo aşılarında etkinlikte azalma?

  19. Meflokin canlı attenüe tifo aşısına immün cevabı azaltır • Klorokin ve diğer antimalaryal ilaçlar HDCV s.c yapılırsa antikor cevabını bozar • Canlı virüs aşıları 30 gün ara ile • MMR ve OPV birlikte veya herhangi bir zaman aralığında

  20. Canlı virüs aşıları tüberkülin testini bozabilir • Yüksek dozda Ig canlı virüs aşılarına cevabı bozar • Varisella aşısı, Ig veya kan ürünleri tedavisinden en az 5 ay sonra • Varisella aşısı, RSV-Ig profilaksisi nden 9 ay sonra • Aşıdan sonra 3 hf içinde Ig verilmemeli

  21. Ig’ler inaktif aşı ve toksoidlerle daha az etkileşir • Farklı firmalar tarafından üretilen aynı tip aşıların etkinlik farkı ? • HDCV ve RVA (rabies virüs absorb) adsorbe aşılar (değişimli kullanılabilirler) • RVA intradermal yapılmamalı

  22. Prematüre bebeklerde aşılama • Prematüre bebekler matür bebeklerle aynı kronolojik yaş ve protokolde • Aşı dozu azaltılmaz • OPV taburcu olduktan sonra • Hepatit B aşısı bebek 2000gr olduğunda • Anne sütü aşı cevabını etkilemez

  23. Gebelikte aşılama • Kombine tetanoz ve difteri gebelikte önerilen tek ürün • Risk grubundaki gebelere hepatit B • Yüksek riskli bölgelere seyahatte sarı humma aşısı • Rubella, kızamık ve kabakulak aşıları gebelikte kontrendike

  24. İmmünsüpresyonda aşılama • İmmünsüprese hastalara canlı virüs ve bakteri aşıları kontrendike • Ev içinde immünsüprese kişi varsa OPV yapılmamalı • İmmünsüpresif tedavi sırasında ve 2 hf öncesinde aşılananlara en erken 3 ay sonra aşı tekrarı

  25. Kemoterapisi 3 ay önce biten remisyonda lösemiliye canlı virüs aşısı yapılabilir • 2 haftadan uzun yüksek doz steroid tedavisinden 3 ay sonrasına dek canlı aşı yapılmamalı • Hemofili hastalarına 23G’lik iğne ile ve 1-2dk kompresyonla aşı

  26. Aşı kontrendikasyonları • Aşı ve içeriğine karşı anaflaksi ve benzeri tablo • Ateşli/ateşsiz ağır ve orta şiddette enfeksiyon varlığı • DBT sonrası 7 gün içinde ortaya çıkan ensefalopatide boğmaca aşısı yapılmamalı

  27. Ağır immünsüpresyonda canlı aşı yapılmamalı • Aktif tüberküloz • Klinik AIDS vakalarına BCG • 5 yaş üzerindekilere boğmaca aşısı yapılmaz

  28. Kısmi kontrendikasyonlar • Önceki DBT dozu ile 48 saat içinde 40.5 C üzerinde ateş • 3 saatten fazla süren devamlı ve sakinleştirilemeyen ağlama periyodu • 3 gün içinde konvulsiyon gözlenmesi

  29. Yumurta ve proteinlerine allerjisi olanlara; • influenza • sarı humma • kabakulak • kızamık aşısı yapılmamalı

  30. Kontrendike olmayan durumlar • İshal (OPV dahil) • Ateşli veya ateşsiz hafif üst solunum yolu enfeksiyonu (ateş <38.5 C) • Önceki aşılamada hafif ve orta dereceli lokal reaksiyon • Antibiyotik tedavisi

  31. Akut bir hastalığın iyileşme dönemi • Kötü beslenme • Malnütrisyon • Düşük tartılı bebekler

  32. “Belirlenen standartlar dışında yapılan tüm aşılar yeniden yapılmalı”

  33. Aşılamada yan etkiler

  34. Aşı ile ilgili yan etkiler • Aşı reaksiyonu da denir • Çoğu hafif ve geçici • Enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi lokal yan etkiler • Ateş, döküntü, lenfadenopati gibi sistemik yan etkiler

  35. Aşı uygulama hatalarına bağlı yan etkiler • Enjeksiyon yerinde bakteriyel apse oluşumu • DBT aşısının cilt altına yapılması sonucu steril apse

  36. Aşılara özel yan etkiler • BCG • Süpüratif BCG lenfadeniti (%0.1-4) • Yaygın enfeksiyon • Osteitis (0.1-0.6/milyon doz) • Kızamık • 39.4 C ve üzeri ateş (%5-15) • Geçici morbiliform döküntü (%5) • Anafilaksi (nadir)

  37. Rubella • Akut artrit (erişkinde) • Kadınlarda %13-15 • Erkeklerde %4 • Kadında kronik artrit %5 • Polinöropati • Kabakulak • Nadiren sensorinöral işitme kaybı ? • Kombine MMR • Trombositopeni (1/30bin-40bin doz) • Akut ve kronik artrit • Anafilaksi

  38. DBT • Eritem, endürasyon ve hassasiyet gibi lokal yan etkiler • Enjeksiyon yerinde nodül • Steril apse (6-10/milyon doz) • Ateş (%50’sinde >38 C) • İnatçı, durdurulamayan ağlama (%0.1-6) • Hipotonik hiporesponsif atak (3.5-291/100bin doz) • Kısa süreli konvulsiyon (3-7/10bin doz) • Ensefalopati (1/330bin doz)

  39. Tetanoz • Lokal yan etkiler • Nadiren ürtiker, anafilaksi • Nadiren nörolojik komplikasyonlar (periferik nöropati) • Oral polio virüs • Paralitik poliomyelit (1/2.4milyon doz) • Allerjik reaksiyon • Hepatit B • Enjeksiyon yerinde hassasiyet (%3-29) • >37.7 C Ateş (%1-6) • Anafilaksi (1/600bin doz)

  40. Hepatit A • Erişkinlerde; • Enjeksiyon yerinde ağrı (%51) • Isı artışı (%17) • Başağrısı (16) • Çocuklarda; • Enjeksiyon yerinde ağrı (%19) • Endurasyon (%4) • Beslenme problemleri (%8) • Başağrısı (%8)

  41. Konjuge Hib • Lokal reaksiyonlar (%5-30) • DBT-Hib kombine aşıda yan etkiler DBT’ye benzer • Konjuge olmayan polisakkarit Hib aşısından 1-2 hf sonra Hib hastalığı (1.62/100bin doz) • İnfluenza • Lokal reaksiyonlar • Ateş, halsizlik vs <%1

  42. Pnömokok aşısı • Hafif lokal yan etkiler (intradermal yapılırsa şiddetli) • Ateş, myalji gibi orta derecede sistemik etkiler • Su çiçeği • Makülopapüler veya papülovesiküler döküntü (çocuklarda %7, adölesan ve erişkinlerde %8) • Enjeksiyon yerinde ağrı ve kızarıklık (%20-35)

  43. Çocukluk çağı aşıları

  44. TEŞEKKÜRLER

More Related