OSMANLI’DA EGITIM KURUMLARI

1. E.GÜL AHİLİK MEDRESELER ENDERUN MEKTEBİ OSMANLI’DAEGITIM KURUMLARI

2. AHILIK 1 2 • Ahi Kelimesi Hakkında • "Ahi" Kelimesi’nin kaynağı hakkında iki farklı görüş vardır ; • Birincisi ; Arapça “KARDEŞİM" demek olan “AHİ" kelimesinden, • İkincisi ise, Divanu Lugati Türk gibi kaynaklarda geçen ve “ELİ AÇIK, CÖMERT" anlamlarına gelen Türkçe “ADI" kelimesinden geldiği görülmüştür. Ahiliğin Kurucusu AHİ EVREN Hakkında ** "Ahi Evren" veya "Ahi Evran" adıyla tanınmaktadır. Bilinen tam adı ise Şeyh Nasreddin Mahmud el-Hoyî 'dir. ** Bugün İran sınırları içerisinde yer alan, HOYKASABASI‘nda doğmuştur. ** Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber 1171 Yılında doğduğu rivayet edilmektedir… ** Tarihi birçok kaynakta 93 Yıl ömür sürdüğü belirtilmektedir. ** Anadolu'ya gelerek Kayseri yöresine yerleşmiş olan Ahi Evran, burada Deri İşlemeciliği Atölyesi kurmuştur. ** Kayseri'den sonra Konya, oradan da Kırşehir'e yerleşmişolan Ahi Evran, AHİLİK SİSTEMİ ‘nin kurucusudur

3. AHILIK 1 2 Ahi Evren ‘e Göre Ahilik Düşüncesi Ahilik Teşkilatı’nın kurucusu olan Ahi Evren ‘nin amacı;**Kişiyi eğitimli,üretici ve topluma yararlı olacak bir hale getirmek**Verimli ve Üretken bir çalışma ortamı oluşturmak**Karşılıklı anlayış ve güven ortamı içinde yürüyen İş Bölümü ve İş Birliği ‘ni geliştirmekYANİ;…. AHİLİKTE ÖNEMLİ 4 DÖNEM ** “YAMAKLIK DÖNEMİ” --- 10 Yaşından küçük olmayan çocuklar alınırdı…(Genelde 10-14 Yaşları Arasındaki Çocuklar) ** “ÇIRAKLIK DÖNEMİ” --- Ustaların yanında düzenli olarak 2 Yıl Yamaklık yapanlar ÇIRAKLIĞA yükselirdi.Bu dönemde işin incelikleri yanında büyüklerine saygılı olması ve yalan söylememesi öğütlenirdi… ** “KALFALIK DÖNEMİ” --- 3 Yıl ÇIRAKLIK ‘tan sonra KALFALIĞA yükselirdi.Ve bu dönemde kendisine işinde doğru ve dürüst olmaya yönelik öğütlerde bulunulurdu… ** “USTALIK DÖNEMİ” --- 3 Yıl KALFALIK ‘tan sonra USTALIĞA yükselirdi.Ve bu dönemde kendisine işinde doğru ve

4. AHILIK Geri AHİLER, Çarşılar, Bedesten-ler, ve Eğitim Zaviyeleri yaptırarak, Ahilik Teşkilatlarını kurar ve kurumsallaştırırlardı… Yine AHİLER ; topluma ; Türkçe konuşma, okuma, güzel yazı yazma davranış ve görgü kuralları,terbiye, edep, musiki, askerî bilgi, spor eğitimi gibi konuları öğretir, halkın ve gençlerin yeteneklerinin gelişmesini sağlarlardı.... Anadolu’nun her tarafını dolaşan, seyyah ve tarihçi İbni Batuta (1304-1377), seyahatnamesinde Anadolu’da gördüğü Ahilerle ilgili ilginç ve geniş bilgilere yer vermektedir…Mükemmel misafir karşılama geleneğinden bahseder ve “Dünyada Ahilerden daha güzel işler işleyen görmedim” der. Türklerin yaşadığı tüm bölgelerde bu kurumun müesseseleştiğini, bilhassa meslek sahipleri, üretim ve ticaret yapanlar arasında gelişmiş bir örgütlenmeye sahip olduğunu anlatır.

5. Ahilik XIII. yüzyılın ilk yarısından XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar Anadolu'da, Balkanlarda ve Kırım'da yaşamış olan Türk halkının sanat ve meslek alanında yetişmelerini, ahlaki yönden gelişme­lerini sağlayan bir kuruluştur. Ahilik; birbirini seven, birbirine saygı duyan, yardım eden, fakiri gözeten, yoksulu barındıran; işi kutsal, çalışmayı ibadet sayan; din ve ahlak kurallarına sıkı sıkıya bağlı esnaf ve iş teşkilatıdır. Ahi Teskilatının Görevleri 1-Üye sayısını, malların kalitesini ve fiyatları belirlemek 2-Arz-talep dengesine dikkat etmek 3-Müsterinin haklarını korumak 4-Üretimi ihtiyaca göre belirlemek 5-Zanaatkarlara sanat ahlakını yerlestirmek 6-Esnaf ile devletin iliskilerini düzenlemek 7-Üyelerin zararlarını karşılamak ve kredi vermek 8-Çalısamayacak durumdaki üyelerini korumak 9-Esnaflar arasındaki haksız rekabeti önlemek 10-Esnafların ürettiği malların hiçbirinde halkın kıtlık yasamamasını sağlamak . 11-Ülkeye yapılacak saldırılarda devletin silahlı kuvvetleri yanında ülkeyi savunmak ve yerleşim bölgelerinde Türk-İslam kültürünü yaymak.

6. LONCA TESKİLATI Lonca, belli bir iş kolunda usta, kalfa ve çırak­ları içine alan dernek veya sanayi öncesi toplum­larda ürünün kalitesini veya fiyatını denetleyen ayrıca mesleki eğitimi planlayıp yürüten örgüt olarak tanımlanabilir. Loncaların Başlıca Görevleri: ■Ürünlerin kaliteli yapılmasını sağlamak ve fiyatları belirlemek ■Esnafla devlet arasındaki ilişkileri düzen­lemek ■Üyelerinin zararlarını karşılamak ve kredi sağlamak ■Halka mesleki eğitim vermektir. ■Esnaflar arasındaki yardımlaşma ve daya­nışmayı sağlamak. Ahi teşkilatının Osmanlı Devleti Esnaf ve Sanatkârları üzerindeki etkileri 15. yüzyıldan itibaren zayıflamıştır. Ahiliğin zayıflamasından sonra devletin denetim ve gözetimine açık Lonca Teşkilatları doğmaya başlamıştır.

7. Mahalle Mektepleri (Sıbyan Mektebi) Osmanlı Devleti'nde çocuklar mahalle mektebinde okula başlarlardı. İlk örnekleri 13.yüzyılda görülen bu okullar Tanzimat Dönemi'ne kadar varlıklarını korudular. Sıbyan Mektepleri ise cami, medrese imaret ve çesmelerle birlikle hayırseverler tarafından yapılan okullardı. Bu mekteplerde Kuran okumayı, yazı yazmayı öğretirlerdi. Bu eğitim imamlar ya da orta derecede medrese mezunları tarafından verilirdi.

8. MEDRESELER 1 2 Türk Tarihi’nde İlk Medrese Türk Tarihi’nde İlk MedreseBüyük Selçuklu Hükümdarları Alpaslan ve Sultan Melikşah Dönemleri ’nde Vezirlik yapan NİZAM-I MÜLK tarafından Bağdat ‘ta kurulmuştur… Osmanlılar’da İlk Medrese Osmanlılar’da İlk MedreseOrhan Bey Dönemi ‘nde İznik ‘te kurulmuştur… Bağdat / Nizamiye Medresesi Bu günkü sistemde Orta ve Yüksek Öğrenimi temsil eden Medreseler,Fatih Dönemi’nde daha da çoğalmış ve bu dönemde Sahn- Seman Medresesi yapılmıştır…Kanuni Dönemi’nde ise Süleymaniye Medreseleri yapılarak,Osmanlı Devleti’nin en büyük medresesi inşa edilmiştir.

9. MEDRESELER 1 2 Erzurum / Çifte Minare Kastamonu / Nasrullah Münire Medresesi İznik / İznik Medresesi

10. MEDRESELER Geri Kastamonu / Nasrullah Münire Medresesi

11. ENDERUN MEKTEBÎ Enderun Mektebi’nin Kurulma Amacı Enderun Mektepleri , DEVLET MEMURU yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.Bir nevi bu okullara SARAY OKULLARI ‘da denmekte idi… Enderun Mektebi’ne Öğrencilerin Alınması Hristiyan Aileler’in 8-10 Yaşları arasındaki zeki ve yetenekli olan küçük çocukları DEVŞİRME SİSTEMİ ile alınıyor ve belli bir eğitim sonrasında Devlet Memuru / Yönetici olabilecekler ENDERUN MEKTEBİ ‘ne alınıyorlardı… Diğer çocuklar ise önce ACEMİ OĞLAN , oradan ise YENİÇERİ TEŞKİLATI ‘na asker olarak alınırdı… İstanbul / Topkapı Enderun Mektebi