130 likes | 373 Views
Beinmergsskipti. Þorgerður Guðmundsdóttir Stud med 29/4’05. Enduruppbygging blóðfrumumyndunar með infusion/ígræðslu stofnfrumna blóðfruma Reconstitution of hematopoiesis via infusion (transplantation) of hematopoietic progenitor or stem cells (SCs).
E N D
Beinmergsskipti Þorgerður Guðmundsdóttir Stud med 29/4’05
Enduruppbygging blóðfrumumyndunar með infusion/ígræðslu stofnfrumna blóðfruma Reconstitution of hematopoiesis via infusion (transplantation) of hematopoietic progenitor or stem cells (SCs) Beinmergsskipti HSCT = Hematopoietic stem cell transplantation
Ábendingar • Meðferð við ýmsum illkynja sjd og öðrum sjd sem hafa áhrif á blóðmyndun eða ónæmiskerfið • ALL • AML • MDS (Myelodysplastic sx), JMML (Juvenile myelomonocytic leukemia) • CML • Solid tumorar • Heilaæxli, Neuroblastoma, Sarcomas, Hodgkin’s disease og • Non-Hodgkin’s Lymphoma, • Acquired aplastic anemia, β-Thalassaemia major • ofl
Mism teg transplanta • Autologous stofnfr -safnað; fryst þar til meðf lokið • Fæst úr sjúklinginum sjálfum • Geta fengist úr beinmergi (BM) og jafnvel úr perifer blóði (PB) (nýrri aðf). BM vs PB • Mikilvægt að screena alla sjúkl f cytogenetískum abnormalitetum áður en HSC er safnað! • Ýmisl verið reynt til að “hreinsa” leukemic residual fr • Allogenic stofnfr -yfirl gefið strax i.v. • Þarf að vera frá HLA identical einstaklingi ss systkini • Vega og meta ávinning sjúklings vs áhættu f donor • BM (bonemarrow) • PBSC (peripheral blood stem cells)
Aðferðin • Aspiration, á skurðstofu við sterilar aðstæður og í svæfingu • Mestur BM fæst úr post.iliac crest • Ef þegi er mun stærri en gjafi, eða þörf er á meira magni, er einnig hægt að fá BM frá ant.iliac crest • Heildarrúmmál BM ~10-20mL/kg(þyngd þega) • Hægt að geyma autologousblóð gjafans f BMgjöfina og gefa það aftur tilbaka e aðg.
Beinmergi aspirerað úr post.iliac crest gjafans Beinmergur síaður og síðan gefinn beinmergsþeganum
Undirbúningur • Gagnsemi HSCT þarf að vega meira en áhættan! • Mögulegir gjafakandídatar verða að: • hafa hentugar HSC (hematopoietic stem cells) og • vera til staðar á viðeigandi tíma í sjd.gangi • ‘Conditioning’ meðferðaráform - 3 hlutverk: • Tæma hematopoietic rými fyrir infuserað HSCs • Veita nægilega ónæmisbælingu þegans (svo gjafafr verði ekki hafnað) • Útrýma residual tumor • Sjúklingur þarf (helst) að vera kominn í remission!
Fylgikvillar • Sýkingar! prophylaxis • Veno-occlusive disease of the liver (VOD) • Acute • Chronic • Graft failure • Late complications • Secondary illkynja sjd • Endocrine complicationir • Cataracht • Vaxtarskerðing(+/-þroskaskerðing) • Ofl GVHD Meirihl posttransplantation failures eru v/ sjd relaps
Horfur • Mjög mismunandi eftir sjd, alvarleika sjd, ástandi sjúklings, samsvörun þega vs gjafa, fylgikvillum ofl ofl