De Nederlandse opstand

1. De Nederlandse opstand 1.4

2. A. Onrust in de Lage Landen • Karel V streeft naar eenheid. • 25 oktober 1555 neemt hij afstand van zijn kroon • Hij was koning van Spanje, Keizer van het heilige roomse rijk, aartshertog van Oostenrijk, koning van Italië en heer der Nederlanden. • In de Nederlandse gewesten was hij nooit een almachtig vorst geweest.

3. In ieder gewest besloten de 3 standen, • Geestelijkheid, adel en burgerij. In de gewestelijke staten over bestuurszaken en belastingen. Voor gezamenlijke zaken stuurden alle gewesten vertegenwoordigers naar de staten generaal.

4. Karel streefde naar centralisatie: • Door stadhouders in de gewesten • Een landvoogd die regeerde als hij er zelf niet was. • Adviesraden van geschoolde ambtenaren en hoge edelen, de hoge adel had hierdoor veel invloed.

5. Filips II • Na zijn aftreden werd het rijk verdeeld: • Filips II erfde de Nederlanden en de Spaanse kroon. • De broer van Karel kreeg Oostenrijk en Duitsland. • Filips II liet zijn zuster Margaretha van Parma achter als landvoogdes over de Nederlanden.

6. Filips zetten centralisatiepolitiek voort, maar : • Probeerde hoge adel te verdringen • Hoge belastingen • Als diep gelovige katholiek wilde hij het protestantisme uitroeien.

7. Geuzen • 5 april 1566 bieden lage edelen de landvoogdes een smeekschrift aan. • De landvoogdes beperkte de vervolging van de protestanten, maar: • Predikanten gingen steeds meer protestantse diensten houden. • In augustus 1566 zweepte een predikant de menigte aan om heiligenbeelden te vernietigen • De Beeldenstorm raast maanden door het land.

8. B. Oorlog met Spanje • Filips stuurde hertog van Alva om orde op zaken te stellen. • Willem van oranje en andere bestuurders liepen gevaar. • In 1568 begint de Nederlandse opstand of ook wel 80 jarige oorlog omdat Willem de Nederlanden binnenvalt om Alva te verdrijven.

9. De aanval mislukte en er kwam geen volksopstand. • Op 1 april 1572 nemen de watergeuzen Den Briel in. • In 1579 definitief 2 partijen: • De zuidelijke gewesten • De noordelijke gewesten, Unie van utrecht.

10. Verder zonder vorst • Filips verklaarde in 1580 Willem volgelvrij. • 1581 Plakkaat van verlating. • 1584 Moord Willem van Oranje • De Staten-Generaal lukte het niet een geschikte vorst te vinden, Nederland werd een Republiek in 1588.