İLKÇAĞ UYGARLIKLARI

1. İLKÇAĞ UYGARLIKLARI İLHAN MERT BOZATLI 6/B 554

2. YUNAN ANADOLU İRAN MEZOPOTAMYA MISIR HİNT

3. GENEL ÖZELLİKLERİ: Genellikle iklim ve yer şekillerinin uygun olduğu su kenarlarında kurulmuşlardır. • Daha çok tarıma dayalı üretim vardır. • Genellikle site (kent) devleti biçiminde oluşmuşlardır.(Polis, Nom, Site) • Çok tanrılı din yaygındır.(ilk tek tanrılı din İbranilerdedir) Yönetim anlayışları tanrısal (teokratik) • Bütünüyle tanrısal: Mısır (tanrı kral) • Yarı tanrısal: Mezopotamya (rahip kral)

4. İLKLER • İlk Tarih Yazıcılığını HİTİT’ler başlatmıştır. (ANAL-YILLIK) • İlk parayı LİDYALILAR kullandı. • İlk yazıyı SÜMERLER kullandı (Çivi Yazısı). • İlk Takvimi MISIR Medeniyeti kullandı (Güneş Yılı esaslı takvim). • İlk Yazılı Kanunları yapan ve ilk Hukuk DevletiSÜMERLER dir. • İlk Alfabeyi FENİKE liler kullandı. • İlk yazılı antlaşma (Hitit-Mısır) KADEŞ Antlaşmasıdır. • İlk atlı birlikleri oluşturan ASUR lulardır.

5. İlk Merkezi Devlet AKAD lardır. • İlk büyük İmparatorluk AKAD lardır. • İlk tek tanrılı dinMUSEVİLİK’tir ve bu dini benimseyen kavim İBRANİLER’dir. • İlk Federal Devlet URARTULAR’dır. • İlk Cumhuriyet rejimi ROMA’da uygulandı. • İlk siyasi örgütlenme SÜMER’lerde görülür. • İlk DerebeylikÇİN’dedir. • İlk doğrudan demokrasiYUNAN’dadır. • Anadolu’da ilk Siyasi Birliği kuranlar HİTİTLER’dir. • Anadolu’da ilk Meşruti yönetim HİTİT’lerde.

6. “On iki levha kanunları” Avrupa hukukunun alt yapısını oluşturur. • İlk kara koloniciliği ASUR, ilk deniz koloniciliği FENİKELİLER’de başlamıştır. • İlk Çağ’da Kara Ticaretinin öncüleri: • ASUR, PERS, LİDYA. • Deniz ticareti: FENİKE, İYON, YUNAN. • Pön Savaşları: Romalılar ile Fenike (Kartaca) arasında olmuştur. • İlk boğazlar savaşı AKA’lar ile TRUVA’lılar arasında yapılmıştır. • Tapates adındaki kilimler FRİGLER’de görülür.

7. MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI: • Fırat ve Dicle arasındaki bölgeye denir. • Bu bölgede çok önemli uygarlıklar kuruldu. Sebebi; • Göç yolları üzerinde bulunması, • Topraklarının verimliolması, • İklimin elverişli olması, • Irmaklarından sulamayapılabilmesi • Aşağı Mezopotamya (Kalde ülkesi): Bağdat-Basra körfezi arası. • Yukarı Mezopotamya (Asur ülkesi): Toroslar-Bağdat arası.

8. NOT: Mezopotamya’da kalıcı mimari eser bırakacak malzeme (taş) bulunmadığı için, o dönemden günümüze kadar eser kalmamıştır.

9. Sümerler (M.Ö.4000-2350): • İlk defa yazıyı kullandılar (M.Ö.3200). • İlk siyasal örgütlenme Site şehir devletleri oluşturuldu. (Ur, Uruk, Kiş, Lagaş) • İlk yazılı kanunları yapmışlardır. (Lagaş kralı Urgakina) (İlk hukuk devletidir.)

10. Sümer kanunları fidye, Hammurabi kanunları kısasa dayalıdır. • Sümer kanunları şehir veya küçük bir bölgeyi idare etmek, Babil ve Asur kanunları ise büyük bir ülke veya devleti idare etmek için yapılmıştır(Merkeziyetçi olmak için). KISAS: Suç için verilen cezanın da aynı oranda ağır olması sistemidir. Kanunların sert olması suç oranını azaltıp, devletin daha uzun süre yaşamasını sağlamak içindir.

11. Sümerler • Bir yılı 354 gün olarak hesaplamışlar ve ay yılı takviminin temelini atmışlardır. • Ziggurat adında tapınaklar yapmışlar. Son katı gözlemevi olmuş ve astronomi gelişmiştir. • En önemli mülkiyet, su kanalları ve topraktır. • PatesidenilenRahip Kralları vardır.

12. ZİGGURAT Gözlem evi (rasathane) İbadet Yeri (Tapınak-Mabet) Pazar Yeri (Ticaret)

13. ZİGGURAT TAPINAKLAR

14. SÜMERLERDE ZİGGURAT

15. Akadlar (M.Ö.2350-2150): * Bütün Sümer ülkesini ele geçiren Sargon ilk merkezi devleti (imparatorluk) kurdu. * İlk düzenli ordu kuruldu. Elamlar: *Başkent Sus’tur. *Sami kökenlidirler. *Madencilik, çömlek yapımı ve seramikçilik ile uğraştılar.

16. Babiller • Hammurabi kanunlarıilk Anayasa kabul edilir. Daha sert ve “kısas”a dayanır. Devletin gücü din yerine orduya dayandırılmıştır. • Rahip Kral özelliğine son verilmiş, ilk mutlak krallık kurulmuştur. • Babil’in Asma Bahçesi ve Babil Kulesi ünlüdür.

17. BABİL KULESİ

18. Babil’in Asma Bahçeleri

19. Asurlular • Merkez Ninova. • Ticaretle uğraştılar. Kolonicilik yapmışlardır. • Anadolu’nun en eski yazılı belgeleri olan Kayseri Kültepe tabletleri, Asurlu tüccarlardan kalmadır. • Ön Asya’da ilk atlı birlikleri oluşturmuşlardır. • İlk sömürge imparatorluğudur. • İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur.

20. İRAN MEDENİYETİ: MED PERS • Düzenli postaörgütünü kurmuşlar. • Zerdüştlük dinine inanmışlar. • Satraplık denilen illere ayrılmıştır. • Persler, M.Ö. 330 da B.İskender tarafından yıkıldı.

21. İBRANİ UYGARLIĞI (Kıyı Kenanileri): • Kudüs başkentli ilk Yahudi devletini kurmuşlardır. • İlk tek tanrılı ve kutsal kitaplı dine inanmışlardır. (Musevilik, Yahudilik) • Tarım, hayvancılık, bağcılık, zeytincilik.

22. ANADOLU UYGARLIĞI:Hititler (Etiler, Nesiler): • Başkent Hattuşaş. • Anadolu da ilk siyasal birliği kurmuşlardır. • Ülkeye “Bin tanrı ili” de denir. • İlk meşruti yönetimi oluşturdular (Pankuş Meclisini kullanarak)

23. Hititler: • Çivi ve Hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır. • Aile ve Ceza (Medeni) hukuku gelişmiştir. • İlk Tarih yazıcılığı (anal) başladı. • Medeni hukukun temeli atılmıştır. • İlk yazılı antlaşma Kadeş Antlaşması (M.Ö.1280) (Mısır-Hitit). Hitit, Kuzey Suriye’yi aldı. • Tavananna (ana kraliçe) yönetimde etkili olmuştur.

24. Kadeş Savaşı

25. KADEŞ BARIŞ ANTLAŞMASI KİL TABLET TARİHTE İLK YAZILI ANTLAŞMA

26. Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara ait ticari nitelikli kil tabletler bulunmuştur. Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler, Anadolu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur? A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine C. Siyasi birliğin sağlandığına D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına E. Kabataş çağının kısa sürdüğüne

27. Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara ait ticari nitelikli kil tabletler bulunmuştur. Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler, Anadolu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur? A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine C. Siyasi birliğin sağlandığına D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına E. Kabataş çağının kısa sürdüğüne

29. Frigler: • Batı Anadolu ile Kızılırmak arasındaki bölgedir. • Başkent Gordion(Polatlı). • Krallarına Midas adı verilir. • Hitit uygarlığı etkisinde kalmışlar. • Tarım ve Hayvancılıkla uğraşmışlar. NOT: Tarımı korumak için sert kanunları vardır.

30. FRİGLERTÜMÜLÜS (YIĞMA TEPE) KRAL MİDAS’IN MEZARI

31. Frigler: • Kerestecilik, kuyumculuk, kaya mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı ve tapates adı verilen kilimleri vardır • Su kanalları yapmışlardır. • Doğa tanrılarına inanmışlardır. • Bereket tanrıçası Kibele dir.

32. KADIN FİGÜRÜ

33. Lidyalılar: • Başkent Sard (Manisa) tır. • Kurucu Giges tir. • Kral yolunu yapmışlardır (Sard-Ninova). • Parayı ilk kez kullanmışlardır. • Paralı askerleri vardır. Not: Kolay yıkılmalarına sebep olacaktır.

35. Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır. Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu söylenemez? A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında B. Ekonomik hayatın canlanmasında C. Ticaretin kolaylaşmasında D. Bölgelerarası ticaretin kolaylaşmasında E. Ticaretin ortaya çıkmasında

36. Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır. Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu söylenemez? A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında B. Ekonomik hayatın canlanmasında C. Ticaretin kolaylaşmasında D. Bölgelerarası ticaretin kolaylaşmasında E. Ticaretin ortaya çıkmasında

37. LİDYALILAR’IN BAŞKENTİSARD (MANİSA)

38. EGE ve LİDYA

39. İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin katkısı olduğu söylenemez? A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral Yolu’nun yapılması B. Paranın kullanılmaya başlanması C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması D. Nüfus ve üretim artışı E. Kolonilerin kurulması

40. İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin katkısı olduğu söylenemez? A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral Yolu’nun yapılması B. Paranın kullanılmaya başlanması C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması D. Nüfus ve üretim artışı E. Kolonilerin kurulması

41. Urartular: • Başkent Tuşpa (van) dır. • İlk federal devlettir. • Çok tanrılı din vardır. • Tarım ve Hayvancılık. • Maden işlemeciliği, kaya oymacılığı ve kabartma sanatı ile uğraşmışlardır.

42. İyonlar • Dor istilasından kaçan Aka’larca kurulmuştur. • Ege bölgesinde 12 şehir devleti kurmuşlardır. • Efes, Milet, Foça, İzmir önemli ticaret merkezleridir. • Ticaret kolonileri:Karadeniz, Mısır, Fransa, İspanya Kıyıları.

43. İyonlar • Mimaride İyon nizamı vardır. • Tales, Pisagor, Hipokrat, Homeros gibi düşünürleri vardır. • Anadolu da ilk demokrasi örneği olmuşlar. • Tiranlık adında yönetim anlayışı bu medeniyete aittir.

44. EGE UYGARLIKLARI: GİRİT YUNAN(GREK) MİKEN • Roma ve Helenistik dönemin temellerini atmıştır. • Farklı uygarlıklara ait bilgileri birleştirip geliştirmek önemli bir özelliğidir.

45. Girit Uygarlığı: • Güçlü bir donanmaları vardır. • Mısır, Kıbrıs ve Suriye ile ticaret yaptı. • Knossos sarayını yapmışlardır. • Kuyu mezarları ve vardır. • Aka işgali ile yıkıldı.

46. Miken Uygarlığı: • Orta Avrupa’dan Yunanistan’a gelen Aka’lar kurdu (Mora’da). • Ev ve Kubbeli mezarları vardır. • Çanakkale boğazını ele geçirme amacı ile Truvalılar ile savaşmışlardır. • Girit yazısını kullandılar. • Dor’lar son vermiştir.

47. Yunan(Grek)Uygarlığı: • Şehir devletleri (polis) kurmuşlardır. • Şehir devletleri özgür ve bağımsızdır. Yasalarını kendileri oluştururlardı. • Felsefe ve Sporda ileridirler (Aristo, Eflatun, Sokrat). • Deniz ticareti ile Karadeniz, Akdeniz ve Sicilya da koloniler kurdular. • Drakon yasaları vardır. • Solon yasaları ile kölelik kaldırıldı. • Klistenes reformları ile meclisin önemi artar.

48. Yunanistan’da Solon yasaları ile, daha çok vergi verenlerin bir üst toplumsal sınıfa geçebileceğini kabul etmiştir. Buna göre bu yasala ile ilgili olarak; I. Üretim teşvik edilmiştir. II. Şehir devletleri arası mücadele sona ermiştir. III. Doğuştan soyluluk kaldırılmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve III E. I, II ve III

49. Yunanistan’da Solon yasaları ile, daha çok vergi verenlerin bir üst toplumsal sınıfa geçebileceğini kabul etmiştir. Buna göre bu yasala ile ilgili olarak; I. Üretim teşvik edilmiştir. II. Şehir devletleri arası mücadele sona ermiştir. III. Doğuştan soyluluk kaldırılmıştır. yargılarından hangilerine varılabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve III E. I, II ve III

50. zeus