Sindirim kanalı protozoonları

1. Sindirim kanalı protozoonları • Dr. Erdal Polat

2. TIBBİ PARAZİTOLOJİ

3. I. Ciliophora Balantidium coli • Domuz • Keme • Maymun • Kedi • Kobay • İnsan (nadir)

4. BALANTİDUM COLİ • İnsan barsağında yaşayan En büyük kirpikli protozoondur • Trofozoit • Kist

5. BALANTİDUM COLİ • Trofozoitlerin silerle kaplı • Makronükleus • Mikronükleus

6. BALANTİDUM COLİ

7. BALANTİDUM COLİ

8. BALANTİDUM COLİ • Klinik belirti olmayabilir • Basit ishalden şiddetli dizanteriye kadar nadiren farklı klinik tablolar oluşturabilir • Ülser • Çok nadir de olsa peritonite yol açabilir

9. BALANTİDUM COLİ (Tanısı) • Boyasız preparatlarda • Büyük • Silli • Tipik hareketli

10. BALANTİDUM COLİ (Tanısı) • Boyalı preperatlarda • Makronükleus • Mikronükleus

11. BALANTİDUM COLİ (Tedavi) • Tetrasiklin • Oksitetrasiklin

12. AMİPLER • Çoğunlukla • Trofozoit • Kist • Sitoplazma zarı 1. Endoplazma 2. Ektoplazma

14. Kist

15. AMİPLER • İkiye bölünerek çoğalırlar • Sularda • Islak topraklarda • Yapraklarla örtülü nemli yerlerde serbest olara • Hayvanların sindırım sisteminde asalak veya sığıntı olarak yaşarlar

16. AMİPLER • Çekirdek yapısına göre ayrılırlar

17. İnsan Bağırsağında Yaşayan Amipler Entamoeba histolytica Entamoeba coli (en sık rastlanır) Entamoeba hartmanni Entamoeba polecki (domuz ve maymun) Endolimax nana Iodomoeba butschlii

18. Entamoeba histolytica • İnsan vücudunda • Trofozoit • Prekist (trofozoitlerin bölünmesiyle oluşur) • Kist • Metakist (kisten çıkan amip) • Metakist trofozoitleri

19. Entamoeba histolytica(trofozoit) • Büyüklükleri üredikleri ortamın koşullarına göre değişir • Doku içinde gelişen şekil; dokuyu eriterek hastalık oluşturur vakollerinde alyuvar bulunur

20. Entamoeba histolytica(trofozoit) • Barsak boşluğundaki sığıntı şekli; doku şeklinden daha küçük vakollerinde bakteriler var

21. Entamoeba histolytica(trofozoit)

22. Entamoeba histolytica • Kalın bağırsağa yerleştiğinde sessiz tablodan dizanteriye kadar değişen ağır bir tablo oluşturabilir • Karaciğer • Akciğer • Beyin Gibi organlarda apse oluşturur

23. Entamoeba histolytica • Başlıca konağı insandır olup ara konak yoktur • İnsanlara fekal-oral yolla, olgun kistlerin kontamine yiyecekler ve sularla alınmasıyla bulaşır

25. E. HİSTOLYTİCA • Barsak amöbyazı Vakaların % 90 asemptomatik; kist şekil bulaştırıcı grup Akut amöbyaz;kanlı, mukuslu, fazla miktarda dışkılama ile karakterize, ani gelişen bir klinik tablo

26. E. HİSTOLYTİCA Kronik Amöbyaz; Sinsi başlayan, zaman zaman karın ağrısı, günde birkaç defa fazla kokulu, az veya çok kan ve mukuslu dışkılama Amöboma; Kronik olgularda, kalın barsak çeperinde görülen sert ve ağrılı kitleler.

27. Patogenez • Trofozoitler kalın barsak mukoza epitel hücreleri arasına yalancı ayakları ile girerek • Sitolitik enzimler • Lökositler üzerine toksik etki ile nekroz ve yüzeyel ülsere neden olurlar

28. Patogenez • Submukozaya inen geniş ülserasyon • Mukozada ağzı dar, şişeye benzer • Kalın barsakta içinde trofozoitleri ve nekrotik dokuyu içeren Granülamatöz kitleler oluşur

29. Barsak amebiazi (ülser)

30. E. HİSTOLYTİCA Barsak dışı Amöbyaz Karaciğer;40-60 yaş arası erkeklerde sık görülür Plöropulmoner; Karaciğer amöbyazlıların %10-20’sinde gelişir

31. E. HİSTOLYTİCA • Barsak dışı Amöbyaz • Beyin • Perikard • Periton • Dalak • Ürogenital organlar • Deri

32. Karaciğerde amip apsesi

33. Hastalığın prevalansındaki artış • Kültürel alışkanlıklara • Yaş (okul çağındaki çocuklarda fazla) • Temizlik • Sosyoekonomik durum • Endemik bölgelere göç • Büyük topluluklar halinde yaşama alışkanlığı • Kanalizasyon sistemleri

34. E. DİSPAR • Non-invaziv(dokulara yayılmayan), patojen olmayan E. histolytica • İnsanlarda hastalı yapıp yapmadığı bilinmiyor • Hayvanlarda yaygınintestinal lezyonlar oluştururlar

35. E. COLİ • Noninvaziv; İnsan bağırsakğında metabolik artıklara karşı oluşan reaksiyonlara bağlı birtakım rahatsızlıklar oluşur

36. Amöbiyazın Tanısı Kesin tanı; • Dışk • Apse • Biopsi • Aspirasyon materyallerinin

37. Amöbiyazın Tanısı Dışkının makroskobik görnümü • Kıvamı • Kokusu • Kan • Mukusu

38. Amöbiyazın Tanısı • Mukusu; şeffaf mukusdan dolayı “ağaç çileği ezmesine” mukus parlak ve kanla karışıktır (basilli dizanteride kan bulanık ve mukusun ortasındadır)

39. Barsak Dışı Amöbiyazın Tanısı • Apse duvarından alınan örnekte etken daha fazla • Apse boşluğunda etken daha az bulunur • Apse içeriği 20-30 ml kadar boşaltıldıktan sonra duvardan alınan örnek incelenir

40. Amöbiyazın Tanısı • Fizyolojik tuzlu su ile • İyot eriği ile • Lam-lamel arası hazırlanan preparatların mikroskopta incelenmesi ile konur

41. Amöbiyazın Tanısı • Sulu ve taze dışkının mukuslu kısmından fizyolojik tuzlu su ile hazırlanan preparatlar beklenmeden (yarım saat içinde) incelenir • Dışkıda eritrosit fazla olduğundan, birbirlerine yapışırlar, buna “Anderson” olayı denir

42. Amöbiyazın Tanısı • “Charcot-Layden” kristalleri • Azda olsa PNL görülür • Trofozoitlerin besin vakuollerinde eritrosit varsa E. histolytica • Trofozoitlerin besin vakuollerinde eritrosit yoksa E. dispar

43. Amöbiyazın Tanısı • Dışkı hemen incelenmeyecekse • Prepasyonlardaki trofozoitler ve kistler tanımlanamıyorsa; • Polivinil-alkol • Schaudin fiksatifi gibi tespit sıvısına alınır ve saklanır • Prepasyonlar boyanarak incelenir

44. Amöbiyazın Tanısı • İyot eriği ile • Heidenhain’in Demirli Hematoxylin • Tompkins-Miller • Trichrom • Lawiess • Giemsa

46. E. Histolytica kist (trikrom boyama)

47. E. histolytica kist (trikrom boyama)

48. E. histolytica kist (trikrom boyama)

50. E. coli kist (dışkı lugolü)