390 likes | 889 Views
ACİL AMBULANSLARININ YERLEŞİM PROBLEMİ. ALEV KILIÇ (SUNAN) ILGIM BALKUVAR ZERAY ÇIKRIKÇI FUNDA SAMANLIOĞLU ZEKİ AYAĞ AHMET YÜCEKAYA. YAEM 2010. ACİL YARDIM ve CANKURTARMA SİSTEMLERİ. Acil Yardım ve Cankurtarma Sistemleri üç temel öğeden meydana gelmiştir: Polis
E N D
ACİL AMBULANSLARININ YERLEŞİM PROBLEMİ ALEV KILIÇ (SUNAN) ILGIM BALKUVAR ZERAY ÇIKRIKÇI FUNDA SAMANLIOĞLU ZEKİ AYAĞ AHMET YÜCEKAYA YAEM 2010
ACİL YARDIM ve CANKURTARMA SİSTEMLERİ Acil Yardım ve Cankurtarma Sistemleri üç temel öğeden meydana gelmiştir: • Polis • Yangın ve Can Kurtarma • Acil Ambulans Sistemleri
ACİL YARDIM ve CANKURTARMA SİSTEMLERİ • Acil Yardım ve Cankurtarma Sistemleri insan yaşamında hayati bir öneme sahiptir. • Yapılacak yardımın doğru zamanda ve doğru rota kullanılarak yapılması gerekmektedir.
Türkiye’deki Acil Ambulans Sistemleri • Türkiye’de acil ambulans hizmeti 1980 yılının sonlarına doğru başlamıştır. • Hızır Acil Servisleri faaliyetlerine öncelikle üç metropol şehirde (Ankara, İstanbul, ve İzmir) 1986 yılında başlamıştır. • Acil Yardım ve Cankurtarma Müdürlüğü, İstanbul içerisinde 18 tane istasyona sahiptir. Bu istasyonların altı tanesi Anadolu yakasında olup on iki tanesi de Avrupa yakasında bulunmaktadır.
Acil ambulans servis sistemlerinin operasyonları; • Al ve götür • Kal ve müdahalede bulun • Kal ve müdahalede bulun, al ve götür
Acil Yardım ve Cankurtarma Sistemlerinde Standartlar Nelerdir? • Türkiye için kullanılan standartlar, • 10 dakikakentsel alan, • 15 dakikakırsal alan. Türkiye de acil ambulans hizmetleri kal ve müdahale et tarzında uygulanmaktadır.
Türkiye’de Acil Ambulans İstasyonlarının Çeşitleri • A Tipi İstasyon • A1 - Tipi İstasyon • A2 - Tipi İstasyon • B Tipi İstasyon • B1- Tipi İstasyon • B2–Tipi İstasyon • C Tipi İstasyon
Literatür Değerlendirilmesi Esinlenen Makaleler: • Mark S. Daskin,Edmund H. Stern,“Hierarchical objective set covering model for EMS vehicle deployment”, OperationResearchSociety of America, 1981 • B. Çatay, A. Başar, T. Ünlüyurt, “İstanbul’da Acil Yardım İstasyonlarının Yerlerinin Planlanması”, Sabancı Üniversitesi, 2008 • Hari K. Rajagopalana, C. Saydam, J. Xiao, “A multipmodel for dynamicredeployment of ambulances”, Computers & OperationsResearch, 2006 • Proje kapsamında belirlenen bölgelerin ikincil kapsanması göz önünde bulundurulmuştur. Birincil ve ikincil kapsama, yasal olarak belirtilmiş vakaya ulaşım süresi sınırları dahilinde ele alınmıştır. Ayrıca, seçilmiş period set covering location olan bölgelerdeki tüm semtlerin birincil veya ikincil olarak kapsanabilmesi sağlanmıştır. • Ambulans konumlandırma, A ve B tipi istasyonlar aracılığıyla yapılmıştır. Seçilen bölgelerdeki B tipi istasyon oluşturulabilecek hastane veya sağlık merkezleri belirtilerek, ambulansın varsa bu yerlerde konumlanması sağlanmış ve A tipi istasyon kurulumu için gerekli artı maliyet ortadan kaldırılmıştır.
KARAR DESTEK SİSTEMLERİ Kalite Evi Bilişsel Haritalama
Acil Yardım Sistemlerinde Kalite Evi Kapsamında Müşteri Beklentileri • Hizmet Maliyeti • Müşterileri anlayabilme (hastaları) • Ambulansın minimum süre içinde bekleme • Hastaneye en kısa süre de ulaşabilmek için en kısa müdahale süresi • Tecrübeli ve bilgili çalışanlar (doktor, hemşire v.s.) • Gizlilik • Sistem sorunlarının tespiti ve çözümleri • Performans ve hizmet kalitesinde firmanın ünü • Kaliteli müdahale • Eksiksiz teknik ekipman • Personelin hastaya karşı göstermiş olduğu nezaket • Sunulan hizmetin tutarlılığı • Erişilebilirlik ve birbirleriyle olan iletişimin arkadaşça olması • İlk andan itibaren doğru hizmetin verilmesi ve hataların asgari düzeyde tutulması • Müşterilerin/hastaların gereksinimlerini karşılama yeteneği • Müşteri/hasta ihtiyaçlarına odaklanabilme yeteneği • Bekleme esnasında ambülansın durumu hakkında bilgi paylaşımında bulunma • Müşteri şikayet ve önerilerini dinleme yeteneği
Acil Yardım Sistemlerinde Kalite Evi Kapsamında Teknik Özellikler • Tüm firma personelinin içsel kalite sorumluluğuna teşvik • Kalite ve sürekli gelişme uygulamaları • Yeterli sayıda ambülans • Müşteri/hasta ihtiyaçlarını anlama • Müşteri/hasta ilişkileri ve memnuniyeti • Hastayla sık temas ve bilgi alışverişi • Müşteriye geri dönüş ve analiz • 15 dakikadan daha kısa ulaşım süresi • Eksiksiz teknik ekipman • Diğer ambülans merkezleriyle iletişim • Personelin eğitimi • Uygun personel • Bilgi teknolojileri ve web işbirliği • Müşteri veri tabanı oluşturmak • Firmanın web sitesi • yol durumu, trafik, hasta bilgileri, müdahale yöntemleri vb. gibi konular hakkında bilgi sahibi olma • Verimli ve mantıksal iş akışı • Süreç yönetimi
Teknik Özelliklerin Ağırlıklandırılması • % 10, 7 15 dakikadan daha kısa ulaşım süresi • % 10, 5 Müşteri/hasta ihtiyaçlarını anlama • % 9, 9 Kalite ve sürekli gelişme uygulamaları • % 9, 9Müşteri/hasta ilişkileri ve memnuniyeti • % 8, 1 Verimli ve mantıksal iş akışı • % 7, 4 Hastayla sık temas ve bilgi alışverişi • % 7, 1 Süreç yönetimi • % 5, 1 Yol durumu, trafik, hasta bilgileri, müdahale yöntemleri vb. gibi konular hakkında bilgi sahibi olma • % 5, 0 Uygun personel • % 4, 5 Müşteriye geri dönüş ve analiz • % 4, 2 Eksiksiz teknik ekipman • % 3, 8 Personelin eğitimi • % 3, 6 Yeterli sayıda ambülans • % 3, 1 Müşteri veri tabanı oluşturmak • % 2, 8 Tüm firma personelinin içsel kalite sorumluluğuna teşvik • % 2, 3 Bilgi teknolojileri ve web işbirliği • % 1, 2 Firmanın web sitesi • % 0, 7Diğer ambülans merkezleriyle iletişim
Faktörler • Acil yardım servislerinin optimum yerleşimi • Vakaya ulaşım süresi • Trafik yoğunluğu • Nüfus yoğunluğu • Çalışma saatleri • Merkezi alan • Bölgedeki hastanelerin, sağlık kuruluşlarının konumları • Maksimum servis • Konumlandırıldıkları yerde ambulanslar için uygun park yerleri • Acil yardım çalışanları için uygun kapalı alan • Hastanelere ulaşım süresi • Konumlandırılan acil yardım araç sayısı • Kişisel araç sayısı • Doğum oranı • Maliyetler • Bölgeler arası uzaklıkları • Acil yardım servisi araçlarının maliyeti • Sosyo-ekonomik durum • Trafik kazalarının sayısı • Hareket Maliyeti
Kalite Evi ve Bilişsel Haritalama Tekniklerinin Sonucu • Acil yardım servis araçlarının yerleşimindeki en kritik faktör “Zaman”dır. • Eğer ulaşım süreleri az olursa, daha fazla hayat kurtarılabilir. • Müşteri beklentilerini anlayabilmek için önemli olan faktör, problemin kaynağına ulaşmak ve bu problemi çözmektir. • “Maliyet”’ler de kaliteli bir servis için gerekli olan önemli bir faktördür.
Çalışmanın İçeriği; Çalışma kapsamı içerisinde İstanbul ilinin Şişli, Beyoğlu ve Beşiktaş semtleri baz alınarak acil ambulans yardımının en düşük maliyetle planlanması yapılmakla ve bununla birlikte bölgeler arası yedek kapsamları da göz önünde bulundurulmuştur.
ACİL AMBULANS YERLEŞİM MODELİ İstanbul kapsamında üç tane alan belirlenmiştir, Beşiktaş Şişli Beyoğlu
Bölgeler arası uzaklıklar arası süreler GoogleEarth yardımıyla tespit edilmiştir.
İki tip ambulans modeli kullanılmıştır; • A Tipi Ambulans, bağımsız istasyonlarda konumlanan • B Tipi Ambulans, hastanelerde konumlanan İstasyon Maliyetleri; • A Tipi İstasyon Maliyeti= Kurulum Maliyeti+ Aracın Maliyeti = 188.000 TL • B Tipi İstasyon Maliyeti = Aracın Maliyeti = 119.000 TL • Konumlanan bölgeden (i) talep bölgesine (j) gitmenin maliyeti dakika başına : 0.35 TL
Tanımlamalar Karar değişkenleri Xij and ki bununla birlikte sabit değişkenler T, L, Fi j : talep noktası i : potansiyel araç yerleşim noktası n : toplam talep bölge sayısı m: toplam potansiyel araç yerleşim noktası sayısı XijA1,XijB1,XijA2,XijB2ϵ {0,1} kiA, kiBϵ{0,1} Hiϵ{0,1} FiA: A tipi istasyon için kurulum maliyeti FiB: B tipi istasyon için kurulum maliyeti tij: alanlar arası uzaklık süresi T: maksimum ulaşım süresi cij: i’den j’ye gitme maliyeti (dakika başına) L: ikincil olarak kapsanması için gereken maksimum ek süre ( zaman)
Amaç Fonksiyonu En düşük maliyet ve hizmet verecek olan A ve B tipi istasyonların yerleri
Kısıtlar • Her alan mutlaka kapsanacak. • XijA1 , X ij B1, X ijA2, X ijB2ϵ {0,1}
Aracın Konumlandığı Nokta(i) = Talep Noktası(j) → İkincil olarak hizmet verilmeyecek.
Eğer Hi=1 → kiB= 1 veya 0 vekiA= 0 • EğerHi=0 → kiA= 1 veya 0 vekiB= 0
! Modelin amacı ambulans yerleşiminde maliyet unsurunun en aza indirgenmesi; SETS: DEM /1..27/; SER /1..27/:FA,FB,kA,kB,H; SERDEM(SER,DEM):XA1,XA2,XB1,XB2,t; ENDSETS ! Modele ait datalar; DATA: ENDDATA ! Amaç fonksiyonu; MIN=@SUM(SER:(FA*kA)+(FB*kB))+@SUM(SERDEM:t*0.35*(XA1+XA2+XB1+XB2)); @FOR(DEM(J):@SUM(SER(I):XA1(I,J)+XA2(I,J)+XB1(I,J)+XB2(I,J))=1); @SUM(SER:kA+kB)<=27; @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):XA1(I,J)<=kA(I))); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):XA2(I,J)<=kA(I))); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):XB1(I,J)<=kB(I))); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):XB2(I,J)<=kB(I))); @FOR(SER(I):kB(I)<=H(I)); @FOR(SER(I):kA(I)*H(I)<=0); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):t(I,J)*(XA1(I,J)+XA2(I,J)+XB1(I,J)+XB2(I,J))<=15)); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):t(I,J)*(XA1(I,J)+XB1(I,J))<=10)); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J)|I#NE#J:(10*(XA2(I,J)+XB2(I,J)))+0.00001<=t(I,J))); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J)|I #EQ#J:XA2(I,J)+XB2(I,J)<=0)); @FOR(SER(I):@FOR(DEM(J):(XA1(I,J)+XA2(I,J)+XB1(I,J)+XB2(I,J))<=1)); @FOR(SER: @BIN(kA)); @FOR(SER: @BIN(kB)); @FOR(SER: @BIN(H)); @FOR(SERDEM: @BIN(XA1)); @FOR(SERDEM: @BIN(XA2)); @FOR(SERDEM: @BIN(XB1)); @FOR(SERDEM: @BIN(XB2)); END LINGO 7,0 MODEL
Global optimal solution found at step: 1698 Objective value: 545077.4 Branch count: 44 Variable Value Reduced Cost FA( 1) 188000.0 0.0000000 FA( 2) 188000.0 0.0000000 FA( 3) 188000.0 0.0000000 FA( 4) 188000.0 0.0000000 FA( 5) 188000.0 0.0000000 FA( 6) 188000.0 0.0000000 FA( 7) 188000.0 0.0000000 FA( 8) 188000.0 0.0000000 FA( 9) 188000.0 0.0000000 FA( 10) 188000.0 0.0000000 FA( 11) 188000.0 0.0000000 FA( 12) 188000.0 0.0000000 FA( 13) 188000.0 0.0000000 FA( 14) 188000.0 0.0000000 FA( 15) 188000.0 0.0000000 FA( 16) 188000.0 0.0000000 FA( 17) 188000.0 0.0000000 FA( 18) 188000.0 0.0000000 FA( 19) 188000.0 0.0000000 FA( 20) 188000.0 0.0000000 FA( 21) 188000.0 0.0000000 FA( 22) 188000.0 0.0000000 FA( 23) 188000.0 0.0000000 FA( 24) 188000.0 0.0000000 FA( 25) 188000.0 0.0000000 FA( 26) 188000.0 0.0000000 FA( 27) 188000.0 0.0000000 FB( 1) 119000.0 0.0000000 FB( 2) 119000.0 0.0000000 FB( 3) 119000.0 0.0000000 FB( 4) 119000.0 0.0000000 FB( 5) 119000.0 0.0000000 FB( 6) 119000.0 0.0000000 FB( 7) 119000.0 0.0000000 FB( 8) 119000.0 0.0000000 FB( 9) 119000.0 0.0000000 FB( 10) 119000.0 0.0000000 FB( 11) 119000.0 0.0000000 FB( 12) 119000.0 0.0000000 FB( 13) 119000.0 0.0000000 FB( 14) 119000.0 0.0000000 FB( 15) 119000.0 0.0000000 FB( 16) 119000.0 0.0000000 FB( 17) 119000.0 0.0000000 FB( 18) 119000.0 0.0000000 FB( 19) 119000.0 0.0000000 FB( 20) 119000.0 0.0000000 FB( 21) 119000.0 0.0000000 FB( 22) 119000.0 0.0000000 FB( 23) 119000.0 0.0000000 FB( 24) 119000.0 0.0000000 FB( 25) 119000.0 0.0000000 FB( 26) 119000.0 0.0000000 FB( 27) 119000.0 0.0000000 KA( 13) 1.000000 188000.0 KB( 6) 1.000000 119000.0 KB( 16) 1.000000 119000.0 KB( 24) 1.000000 119000.0 H( 6) 1.000000 0.0000000 H( 7) 1.000000 0.0000000 H( 9) 1.000000 0.0000000 H( 10) 1.000000 0.0000000 H( 11) 1.000000 0.0000000 H( 14) 1.000000 0.0000000 H( 16) 1.000000 0.0000000 H( 17) 1.000000 0.0000000 H( 19) 1.000000 0.0000000 H( 21) 1.000000 0.0000000 H( 24) 1.000000 0.0000000 H( 26) 1.000000 0.0000000 H( 27) 1.000000 0.0000000 XA1( 13, 13) 1.000000 0.0000000 XB1( 6, 3) 1.000000 2.450000 XB1( 6, 4) 1.000000 3.500000 XB1( 6, 6) 1.000000 0.0000000 XB1( 6, 9) 1.000000 3.500000 XB1( 16, 1) 1.000000 2.100000 XB1( 16, 5) 1.000000 1.750000 XB1( 16, 8) 1.000000 1.750000 XB1( 16, 10) 1.000000 2.800000 XB1( 16, 11) 1.000000 2.800000 XB1( 16, 12) 1.000000 1.400000 XB1( 16, 16) 1.000000 0.0000000 XB1( 16, 19) 1.000000 3.150000 XB1( 16, 22) 1.000000 3.150000 XB1( 16, 27) 1.000000 3.500000 XB1( 24, 17) 1.000000 3.500000 XB1( 24, 24) 1.000000 0.0000000 XB1( 24, 26) 1.000000 2.800000 XB2( 6, 2) 1.000000 5.250000 XB2( 6, 7) 1.000000 3.850000 XB2( 6, 18) 1.000000 3.850000 XB2( 16, 14) 1.000000 5.250000 XB2( 16, 15) 1.000000 3.850000 XB2( 24, 20) 1.000000 4.550000 XB2( 24, 21) 1.000000 3.850000 XB2( 24, 23) 1.000000 3.850000 XB2( 24, 25) 1.000000 4.900000 LINGO 7,0 CEVABI
Optimum cevap,2970 tamsayı ve 5915 kısıtlar olarak yaklaşık bir dakika içerisinde bulunmuştur. En düşük maliyet ise 545,884 TL olarak saptanmıştır.
A tipi istasyon→ Maslak • B tipi istasyon→ Kültür, Teşvikiye ve Kasımpaşa alanları. • Kültür → Arnavutköy, Etiler, Ortaköy ve kendisi, birincil olarak, Aşiyan, Karanfilköy, ve Zincirlikuyu ikincil olarak kapsanacak. • Teşvikiye →Akaretler, Ihlamur, Maçka, Feriköy, Fulya, Harbiye, Dolapdere, Kabataş, Tophane ve kendisi, birincil olarak, Mecidiyeköy, Şişli ve Karaköy ikincil olarak kapsanacak. • Kasımpaşa → Okmeydanı, Taksim ve kendisi birincil olarak, Galatasaray, Hasköy ve Şişhane ikincil olarak kapsanacaktır.