ศึกษาโครงการข้อมูลท้องถิ่น หมู่ 4 บ้านหัวนาไทย ต . หนองคูขาด

1. ศึกษาโครงการข้อมูลท้องถิ่น หมู่ 4 บ้านหัวนาไทย ต.หนองคูขาด อ.บรบือ จ.มหาสารคาม

2. ประวัติหมู่บ้าน หัวนาไทย หมู่ 4 ต.หนองคูขาด อ.บรบือ จ.มหาสารคาม ประวัติการก่อตั้ง ก่อตั้งเมื่อประมาณ พ.ศ.2393 แยกมาจากบ้านหนองคูใหญ่มาอยู่ ป่านาของคนไทยชื่อ ตาแช่ม หรือไทแช่มซึ่งเป็นนาของ นางคำใส เทียงภักดิ์ ในปัจจุบันซึ่งตั้งชื่อตามสิ่งแวดล้อมว่า บ้านหัวนาไทย ห่างจากบ้านหนองคูใหญ่ประมาณ 300 เมตร ก่อตั้งได้ 161 ปี

3. อาณาเขต ทิศเหนือติดกับบ้านโนนแดง ทิศใต้ติดกับบ้านดงม่วง ทิศตะวันออกติดกับพื้นที่บ้านหัวหนอง ทิศตะวันตกติดกับพื้นที่บ้านหนองคู่ใหญ่

4. ประชากรจำนวน 637 คน ชาย 313 คน หญิง 324 คน เด็กอายุ 1-2 ปี จำนวน 42 คน เด็กอายุ 3-6 ปี จำนวน 38 คน เด็กอายุ 7-15ปี จำนวน 64 คน เยาวชนอายุ 16-25 ปี จำนวน 71 คน วัยทำงาน อายุ 26-59 ปี จำนวน 212 คน ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป จำนวน 117 คน ผู้พิการจำนวน 15 คน

5. ผู้นำในอดีตผู้ใหญ่บ้านผู้นำในอดีตผู้ใหญ่บ้าน 1.ขุนภิบาล 2.ขุนวิเศษ หรือ นายวันดี ทวยภา 3.นายแสง ทวยสด 4.นายบุญมี มูลพาณิชย์ 5.นายประพันธุ์ อุ้ยลี 6.นายหล้า เทียงแสน 7.นายบุญเพ็ง ทวยจันทร์ 8.นายพิทักษ์ศร แน่นอุดร 9.นายธนชัย อุ้ยลี (ผู้นำคนปัจจุบัน)

6. ประวัติผู้นำหมู่บ้าน นายธนชัย อุ้ยลี อายุ 48 ปี เกิดวันที่2 เดือนมิถุนายน พ.ศ.2506 82 หมู่ 4 บ้านหัวนาไทย ต.หนองคูขาด อ. บรบือ จ.มหาสารคาม อาชีพ ทำนา ปัจจุบันดำรงตำแหน่งผู้ใหญ่บ้าน

7. ผู้นำด้านต่างๆ ผู้นำองค์กร จำนวน 6 คน ปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 5 คน ด้านอาชีพ จำนวน 3 คน ด้านศาสนพิธี จำนวน 1 คน เคยผ่านการฝึกอบรมมาแล้ว จำนวน 6 คน

8. กลุ่มทางสังคม กลุ่มจัดตั้งโดยชุมชน 1.กลุ่มออมทรัพย์ สมาชิก 158 คน 2.กลุ่มทอผ้าไหม สมาชิก 50 คน 3.กลุ่มธนาคารข้าว สมาชิก 140 คน 4.กลุ่มเลี้ยงสัตว์ สมาชิก 30 คน 5.กลุ่มกองทุนปุ๋ย สมาชิก 140 คน

9. ด้านสังคม 1.เป็นชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงหมู่บ้านต้นแบบปี พ.ศ.2553 2. มีกลุ่มองค์กรที่รัฐจัดตั้งและกลุ่มธรรมชาติที่หลากหลาย 3.มีศูนย์พัฒนาหมู่บ้าน 4.มีปราชญ์ชาวบ้าน หรือ หมอสูท 5.มีวัตถุโบราณหลายร้อยปี

10. โอกาสความต้องการทางสังคมโอกาสความต้องการทางสังคม 1.จัดฝึกอบรมคณะกรรมการทุกกลุ่มและกลุ่มองค์กรชุมชน 2.ศึกษาดูงานด้านบูรณาการกลุ่มองค์กร 3.อบรมความรู้ด้านการบริหารการจัดการที่ดีแบบธรรมาภิบาล 4.จัดทำแผนพัฒนาชุมชนรูปแบบใหม่ตามยุทธศาสตร์ตำบล 5.เชื่อมโยงกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

11. ด้านเศรษฐกิจ 1.มีกลุ่มองค์กรการเงินหลายกลุ่มที่ให้บริการเงินแก่สมาชิก 2.เป็นลูกข่ายขององค์กรการเงินเครือข่ายระดับตำบล 3.กองทุนหนึ่งล้านบาทสามรถบริการได้ในรอบปี ร้านค้าประจำหมู่บ้านมี 3 แห่ง ร้านค้าสหกรณ์ 1 แห่ง ร้านซ่อม 2 แห่ง

12. ด้านธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมด้านธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 1.มีหนองน้ำธรรมชาติขนาด 55 ไร่ 1 แห่ง มีน้ำใช้ตลอดปี 2.มีหนองน้ำที่ขุดลอกขนาด 3 ไร่ 2 แห่ง มีน้ำใช้ตลอดปี 3.มีป่าสาธารณะโคกหัวซาขนาด 5 ไร่ ทางด้านทิศตะวันตก ของหมู่บ้าน

13. ประเพณีฮีตสิบสอง คองสิบสี่ 1. เดือนอ้าย (เดือนเจียง) บุญเข้า กรรม 2. เดือนยี่ บุญคูณลาน 3. เดือนสาม บุญข้าวกี่ 4. เดือนสี่ บุญผะเหวด 5. เดือนห้า บุญสงกรานต์ 6. เดือนหก บุญบั้งไฟ

14. ประเพณีฮีตสิบสอง คองสิบสี่ (ต่อ) 7. เดือนเจ็ด บุญซำฮะ 8. เดือนแปด บุญเข้าพรรษา 9. เดือนเก้า บุญข้าวประดับดิน 10. เดือนสิบ บุญข้าวสาก 11. เดือนสิบเอ็ด บุญออกพรรษา 12. เดือนสิบสอง บุญกฐิน

15. สถานที่สำคัญ วัดบ้านหัวนาไทย ดอนปู่ตา

16. โรงเรียนบ้านหนองคูขาดโรงเรียนบ้านหนองคูขาด

17. ปราชญ์ชาวบ้าน นายหล้า เทียงแสน อายุ 78 ปี เกิดวันที่ 15เดือน มกราคม พ.ศ. 2477 82 หมู่ 4 บ้านหัวนาไทย ต.หนองคูขาด อ.บรบือจ.มหาสารคาม หมอสูท ปราชญ์ด้านพิธีกรรมทางศาสนา พิธีกรรมด้านความเชื่อ

18. ประวัติประธานกลุ่มทอผ้าไหมประวัติประธานกลุ่มทอผ้าไหม นางราตรี แน่นอุดร อายุ 45 ปี เกิดวันที่ 2 เดือนมีนาคม พ. ศ.2510 อาชีพ ทำนา 29 หมู่ 4 บ้านหัวนาไทย ต.หนองคูขาด อ.บรบือ จ.มหาสารคาม

19. ประวัติความเป็นมา จากคำบอกเล่าของนางราตรี แน่นอุดร บ้านหัวนาไทย หมู่ที่ 4ตำบลหนองคูขาด จุดเริ่มต้นของผ้าไหมบ้านหัวนาไทย เริ่มแรก จากบรรพบุรุษบ้านหัวนาไทย ได้มีการผลิตผ้าไหมเพื่อใช้ในครัวเรือนและเป็นของฝากตามขนบธรรมเนียมประเพณีของไทย เมื่อมีงานบุญประเพณีในท้องถิ่นสตรีในหมู่บ้านจะแต่งกายด้วยชุดผ้าไหมเข้าร่วมงานบุญประเพณี จนได้รับคำชมจากผู้ที่ได้พบเห็นว่าชุดผ้าไหมที่สวมใส่ ทอได้สวยงามและได้มาขอซื้อผ้าไหม ทำให้ผู้ที่ทอผ้าไหมมีความภาคภูมิใจ มีกำลังใจที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้สวยงามและมีคุณภาพ

20. ประวัติความเป็นมา (ต่อ) ต่อมาปี 2534 จึงได้รวมกลุ่มเป็นกลุ่มทอผ้าไหมขึ้น เพื่อสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัว มีสมาชิกเริ่มแรก จำนวน 36 คน โดยมีนางราตรี แน่นอุดร เป็นผู้นำในการบริหารจัดการกลุ่ม และได้รับการสนับสนุนจากองค์การนานาชาติ (โครงการแพลน) การพัฒนาฝีมือ กลุ่มผ้าไหมบ้านหัวนาไทยได้รับการฝึกอบรมจากศูนย์หัตถกรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ บ้านโพน จังหวัดกาฬสินธุ์ อำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น และสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดมหาสารคาม บวกกับภูมิปัญญาของสมาชิกสามารถทอผ้าไหมได้มากกว่า 20 ลาย

21. ประวัติความเป็นมา (ต่อ) จนได้รับพระมหากรุณาจากองค์สมเด็จพระบรมราชินีนาถทรงรับไว้เป็นสมาชิกศูนย์ศิลปาชีพบ้านโคกก่อง ตำบลหนองแดง อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม ทำให้กลุ่มมีชื่อเสียงในด้านการทอผ้าไหม ดังวิสัยทัศน์ของกลุ่มทอผ้าไหมแพรวาบ้านหัวนาไทย คือ “ผลิตภัณฑ์หลากหลาย สร้างลายมัดหมี่ สวยเนื้อแน่นชั้นดี มีมาตรฐาน เป็นศูนย์บริการฝึกอาชีพ”

22. วัตถุดิบและส่วนประกอบวัตถุดิบและส่วนประกอบ 1.เส้นไหม ไหมเทียมหรือไหม 2.กี่ 3.กระสวยกอไหม 4.สีย้อม

23. ขั้นตอนการผลิต การเตรียมเส้นไหมพุ่ง (ไหมทอ) 1.การหวักไหมไหม เป็นการกรอไหม

24. 2.การด่องไหม ให้ไหมอ่อนตัว 3.ค้นไหม 4. การมัดหมี่

25. ขั้นตอนการผลิต (ต่อ) การเตรียมเส้นไหมยืน 1. ค้นหูก ให้ได้ความยาวตามต้องการ 2. ย้อมสี 3.สืบหูก คือนำไหมที่ย้อมสีแล้วไปผูกเข้ากับหูก

26. ขั้นตอนการผลิต(ต่อ) การทอ 1. สืบเส้นด้ายยืนเข้ากับแกนม้วนด้ายยืน และร้อยปลายด้ายแต่ละเส้นเข้าในตะกอแต่ละชุดและฟันหวี ดึงปลายเส้นด้ายยืนทั้งหมดม้วนเข้ากับแกนม้วนผ้าอีกด้านหนึ่ง ปรับความตึงหย่อนให้พอเหมาะ กรอด้ายเข้ากระสวยเพื่อใช้เป็นด้ายพุ่ง 2. เริ่มการทอโดยกดเครื่องแยกหมู่ตะกอ เส้นด้ายยืนชุดที่ 1 จะถูกแยก ออกและเกิดช่องว่าง สอดกระสวยด้ายพุ่งผ่าน สลับตะกอชุดที่ 1 ตะกอชุดที่ 2 สอดกระสวยด้ายพุ่งกลับทำสลับกันไปเรื่อย ๆ

27. ขั้นตอนการผลิต(ต่อ) 3. การกระทบฟันหวี ( ฟืม ) เมื่อสอดกระสวยด้ายพุ่งกลับก็จะกระทบ ฟันหวี เพื่อให้ด้ายพุ่งแนบติดกัน ได้เนื้อผ้าที่แน่นหนา 4. การเก็บหรือม้วนผ้า เมื่อทอผ้าได้พอประมาณแล้วก็จะม้วนเก็บใน แกนม้วนผ้า โดยผ่อนแกนด้ายยืนให้คลายออกและปรับความตึงหย่อนใหม่ ่ให้พอเหมาะ

28. ขั้นตอนการทอผ้า

29. เทคนิคการย้อมสีผ้าไหมของกลุ่มทอผ้าไหม บ้านหัวนาไทย 1.ไม่ใช้สีเข้ม 2. เมื่อดำเนินการย้อมสีเสร็จเรียบ ให้ต้นไหมกับสารส้ม หรือเหล้าขาว (ล้างสีที่ตกค้างออก) 3. คัดเส้นไหมให้ได้มาตรฐาน ขนาดเส้นไหมเท่ากัน

30. กลุ่มผู้ประกอบการ กลุ่มผู้ผลิต กลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัวนาไทย สถานที่ผลิต 29 หมู่ที่ 4 ตำบลหนองคูขาด อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม โทร 0862312925 ประธานกลุ่ม นางราตรี แน่นอุดร สถานที่ตั้งกลุ่ม 29 หมู่ที่ 4 ตำบลหนองคูขาด อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม เส้นทางคมนาคมรถโดยสารประจำทางจากอำเภอบรบือมีรถโดยสารประจำทางถึงบ้านหัวนาไทยวันละ1เที่ยวเวลา07.00 น.

31. แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์ กลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัวนาไทย ได้นำผลิตภัณฑ์จำหน่ายให้กับคนในชุมชน ชุมชนใกล้เคียง และผลิตส่งศูนย์ศิลปาชีพบ้านโคกก่อง ตำบลหนองแดง อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม

32. จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ ผ้าไหมมัดหมี่บ้านหัวนาไทย มีลวดลายการถักทอตามจินตนาการจากของใช้และจากรูปสัตว์ที่พบเห็นในชุมชน และลายที่ประยุกต์ เช่น ลายสร้อยดอกหมาก ลายขอพระเทพ ลายขอทบ ลายดอกมะลิ (ลายกงน้อย) ลายแมงมุม ลายแมงสีเสียด ลายแมงป่อง ลายเต่าน้อย ลายขอกนก ลายหัวใจว่าง ลายพรม ๕ ลายพรม๗ ลายนกยูง ลายกุญแจ ลายนั่งเทียน ลายปลาหมึก ลายสามลำ ลายไก่ ลายผีเสื้อ ลายนาคน้อย ลายพื้นน้ำ ลายข้าวสาร ลายเพลงผ้า ลายกระจับร่าย และลายเพลงผ้า

33. จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ (ต่อ) โดยมีลายที่เป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มทอผ้าไหมแพรวาบ้านหัวนาไทย คือ ลายกงน้อย และมีความโดดเด่นที่แตกต่างจากผลิตภัณฑ์ผ้าไหมของกลุ่มอื่น คือ ใช้วัตถุดิบเส้นไหมแท้ทั้งเส้นยืนและเส้นพุ่ง สีสวยสม่ำเสมอ สีไม่ตก เนื้อแน่น หนา

34. ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปพร้อมส่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปพร้อมส่งจำหน่าย