STUTTHOF

1. STUTTHOF SZTUTOWO

2. Inhalt/Przebieg • Entstehung • Entwicklung • Endphase • Stutthof-Prozesse • Heute • Geneza • Rozbudowa • Faza końcowa • Proces-Sztutowo • Dziś

3. Entstehung/Geneza • Sztutowo było niemieckim obozem koncentracyjnym utworzonym na anektowanych terenach Wolnego Miasta Gdańska, w miejscowości Sztutowo, 34 km od Gdańska. Funkcjonował od 2 września 1939 roku do 9 maja 1945 roku. Był pierwszym i najdłużej istniejącym obozem tego typu na terenach wchodzących aktualnie w skład Państwa Polskiego. Obóz był z dwóch stron otoczony wodą, znajdował się na terenach zamieszkałych przez ludność zgermanizowaną, co dodatkowo utrudniało ucieczkę jeńcom. • Na obszarze Okręgu Rzeszy Gdańsk – Prusy Zachodnie obóz Stutthof stanowił jeden z głównych instrumentów, służących do masowej eksterminacji ludności. W czerwcu 1944 r. włączono go do realizacji "Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej" nabrał więc charakteru obozu masowej zagłady. • 1936 Liste von unerwuenschtenPolen • 1939 „WachsturmbannEimann” wirdgegruendet (SS-Einheit) • Beginn des LagerbausMitte August • VernichtungderIntellektuellen • Gilt als das erste KZ ausserhalbDeutschlands\

4. Entwicklung/Rozbudowa • Rozbudowa trwała od 2.09.1939 do końca roku 1944 • Do 1940 utworzono na pow. 4 ha tzw „Stary Obóz”, zabezpieczony podwójnym drutem kolczastym i wieżyczkami SS. • W 1941 powstała kuchnia i budynki SS, psiarnie i różne warsztaty • W latach 1942-’43 trwała rozbudowa „Nowego Obozu”, przeznaczonego dla 10 tys więźniów. Ogrodzony był drutem kolczastym pod napięciem; zbudowano również fabryki DAW i kolejne zakłady • Obszar obozu systematycznie się powiększał i w roku 1945 obejmował obszar około 120 ha. • Aus 12ha mit 3500 Haeftlingenentwickeltesichein Lager auf 120 ha fuer 57.000 Insassen • 1942 Ausbau des Krematoriums • 1943 Baueinesneuen Lagers nebenanmitElektrozaun • 39 Aussenlagerz.B. in Thorn und Elbing • 1944 BauderGaskammer • Ca. 70% derHaeftlingeJuden

5. Endphase/Faza koncowa • 1944 kommen Transporter aus von der UdSSR bedrohten Gebieten an • 25.01.09 Evakuierung des Lagers • Marschkolonnen von 1000-1500 Haerftlingen mit je 40 Wachmaennnern • Massaker der Juden an der Ostsee • Von 110.000 Inhaftierten ueberlebten 45.000 • Liczbę więźniów ocenia się na ok. 110-127 tys. osób pochodzących z 26 krajów, w tym 49 tys. kobiet i dzieci. • Liczbę ofiar ocenia się na około 65 tys. osób. • Zdarzały się zwolnienia ludzi z obozu, a kilkudziesięciu więźniom udało się z niego uciec.

7. Stutthof-Prozesse/Proces-Sztutowo • Gegen das Personal des Konzentrationlagers in den Jahren 1946-1964 • PolnischeProzesse • 1. Grosser Prozess:11 TodesstrafendurchErhaengen • 2. Grosser Prozess: 10 TodesurteileundeinelebenslangeHaftstrafe • 3 Grosser Prozess: 19 von 20 erhaltenbegrenzteHaftstrafen • 4 Grosser Prozess: 26 von 27 Freiheitstrafenmitbiszu 15 Jahren • Deutsche Prozesse • Freiheitsstrafenbiszu 12 Jahre • Łącznie odbyły się lV duże procesy przed sądami polskimi, przede wszystkim przed Gdańskim Sądem Okręgowym, nazywane łącznie procesami załogi Stutthofu oraz parę mniejszych procesów przed sądami zagranicznymi. • Łącznie padło 21 wyroków śmierci i 67 wyroków więzienia (od dożywocia do 7 m-cy). • Trzech oskarżonych zostało uniewinnionych.

8. Heute/Dzis • Museum seit 1962 • Gedenkstaette • Erinnert euch an vorgestern • Sztutowo jest miejscowością letniskową wykorzystującą położenie między Zatoką Gdańską a Zalewem Wiślanym. • Dziś na terenie Sztutowa znajduje się muzeum, które zostało powołane dzięki staraniom byłych więźniów obozu 12 marca 1962 r. • Przez wiele lat zbierano materiały, które dziś możemy zobaczyć w tym muzeum. • Zgromadzono nagrania filmowe, magnetofonowe, oryginalne teksty wspomnień, oświadczeń, kopie relacji, przekazy w formie mikrofilmów.