Situaties seksuele integriteit en beleid

1. Situaties seksuele integriteit en beleid Illustraties bij het Raamwerk voor onderwijs

2. Inhoud • Situaties per beleidsniveau linken aan • Visie en uitgangspunten • Beleidsmatrix • instrumenten

3. Een beleid op drie niveaus: Reactiebeleid Preventiebeleid Kwaliteitsbeleid

4. Beleidsmatrixseksuele en lichamelijke integriteit in:

5. Een leerkracht van 13-jarige meisje wordt bestookt met vragen

6. Situatiebeschrijving • Voorbeeld van gedrag dat hoort bij de ontwikkeling • Kinderen hebben recht op antwoorden • Gebeurt vaak op informele momenten • Hoort bij de basiscompetenties van elke leraar (de leraar als opvoeder) • Communicatie is cruciaal • Als leraar kan je ook grenzen stellen

7. Linken naar het Raamwerk • Visie: • Wat hoort bij ontwikkeling • wat is de rol van de school en de leraar • Educatie & zorg: ook informele momenten • Huisregels en accommodatie: • context van de klas/bosklas • Deskundigheid • Communicatie • Grenzen bewaken • Alertheid voor onthullingen en vermoedens

8. Instrumenten per beleidsdomein

9. Een jongen van 9 staat te zwieren met zijn piemel in een gemengde kleedkamer. Steekkaart 8

10. Situatiebeschrijving • Hoort dit bij ontwikkeling? Belangrijk om niet te problematiseren • Wat kan en wat kan niet in diverse contexten • Wat zijn afspraken? • Hoe reageren? • Waar ligt de grens? • Hoe communiceer je hierover met ouders?

11. Link naar Raamwerk • Visie die rekening houdt met seksuele ontwikkeling • Educatie ook op informele momenten • Afspraken en huisregels ook voor kleedkamers en zwembad • Gedragscode en competentie voor leraars: wanneer en hoe kom je tussen

12. Instrumenten per beleidsdomein

13. Kwaliteitsbeleid • Sluit aan bij ontwikkeling en geeft ruimte aan die ontwikkeling (niet problematiseren) • Moet een plaats krijgen in het begeleidingsaanbod (seksuele en relationele vorming) • Hoort bij de verwachte competenties van alle leraren • Afspraken en omgangsregels bespreken vb ahv het vlaggensysteem • Visie expliciteren geeft houvast voor alle betrokkenen

14. Een lerares leunt over een 15 jarige leerling

15. Situatiebeschrijving • Hoe ervaren leerlingen fysieke aanrakingen van de leraar? • Wat kan de leerling doen indien hij dit ongewenst vindt? • Hoe ervaart de leraar dit? • Wordt dit bespreekbaar gemaakt? • Zijn er gedeelde afspraken over omgangsvormen?

16. Linken naar raamwerk • Omgangsvormen en afspraken: aanrakingen, opmerkingen, lichaamscontact, … • Tussen leerlingen onderling • Tussen leraren en leerlingen • Toezicht en duidelijke gedeelde afspraken • Gedragscode voor leraren: waar is de grens? • Klachtenregeling: waar kan een leerling terecht en hoe wordt dit opgevolgd?

17. Instrumenten per beleidsdomein

18. Een filmpje op facebook van een 16 jarig meisje krijgt een reactie van “zatte slet”

19. Situatiebeschrijving • Gebeurt niet op school, wel tussen leerlingen van de school • Is een vorm van pesterij die schade kan berokkenen • Zorg om slachtoffer, zorg om betrokkenen • Hoe mee omgaan t.a.v de leerling, de ouders? • Wat is de verantwoordelijkheid van de school?

20. Link naar raamwerk • Educatie: ook over nieuwe media • Klachtenregeling en zorg: kan een leerling terecht? • Afspraken, ook over sociale netwerksites • Toezicht regelen? • Communicatie met ouders en de thuiscontext nodig

21. Instrumenten per beleidsdomein

22. Preventie • Houdt mogelijks risico’s in: anticiperen op risico en alert zijn hoort bij de basiscompetenties • Hoe kunnen we risico verkleinen zonder de kwaliteit te verminderen • Hoe preventief voorlichten en opvoeden • Hoe toezicht en omgangsregels opstellen met alle betrokkenen? • Extern advies inwinnen: de wegwijzer. • Melden van incidenten: waar kan de leraar terecht?

23. Een jonge van 13 neemt met zijn GSM foto’s van meisjes in de douche.

24. Situatiebeschrijving • Jongere gaat over de grens: • Hoe reageren? • Zorg voor slachtoffers, zorg voor pleger • Afspraken en protocol • Sancties? • Nazorg? • Communicatie met alle betrokkenen?

25. Link met raamwerk • Voorlichten over risico’s • Handelingsprotocol bij incidenten: goed de procedure volgen • Hoe werken aan goede afspraken? • Accommodatie en toezicht regelen • Aanspreekpunt integriteit: kan helpen de zorg en communicatie te coördineren • Communicatie naar ouders

26. Instrumenten per beleidsdomein

27. Een leraar staart naar een meisje (13j) haar borsten en maakt een seksueel getinte opmerking. Steekkaart 15

28. Situatiebeschrijving • Ook non contactvormen kunnen grensoverschrijdend zijn • Kan de leerling ergens terecht met zijn verhaal • Hoe wordt de klacht opgevolgd, wanneer wel of geen aangifte? • Gedragscode voor begeleiders?

29. Linken naar raamwerk • Informele contacten zijn ook RSV (visie) • Laagdrempelige klachtenregeling voor de leerling • Handelingsprotocol: welke stappen zet de school • Aanspreekpunt integriteit • Communicatie met betrokkenen • Omgangsregels • Competenties en gedragscode van begeleiders • Wat met plegers? • Doorverwijzing naar hulp via CLB

30. Instrumenten per beleidsdomein

31. Reactiebeleid • Hoe reageren als er over de grens is gegaan • Is het duidelijk wat de procedure is • Waar kan een leraar terecht? • Waar kan een leerling of ouder terecht? • Hoe zorgen voor alle betrokkenen? • Hoe de nazorg organiseren?

32. een leidraad: hoe kan een organisatie aan de slag? overzicht uitgangspunten voor een beleidsvisie een uitgewerkte beleidsmatrix met suggesties voor mogelijke interventies en werkwijzen een competentiechecklist voor medewerkers, die kan gebruikt worden om de noden aan bijscholing in kaart te brengen Communicatie en aanspreekpunt integriteit API een checklist voor omgangsregels Het vlaggensysteem een gedragscode: een instrument om de verwachtingen naar medewerkers met betrekking tot seksualiteit en lichamelijke integriteit te formuleren een handelingsprotocol: een stapsgewijs voorstel tot handelen bij een vermoeden, een onthulling of een vaststelling van seksueel misbruik een wegwijzer met adressen en contactgegevens waar je cliënten kan naar doorverwijzen of waar je zelf terecht kan voor advies en ondersteuning Bruikbare beleidsinstrumenten

33. Achtergrondinformatie (wortels) • de denkkaders voor een beleid over seksualiteit en lichamelijke integriteit, met linken naar meer bronnenmateriaal; • de normatieve lijst seksuele ontwikkeling, die je een idee geeft van leeftijdgebonden seksueel gedrag; • een overzicht relationele en seksuele vorming, dat je een idee geeft van wat prioritaire thema’s; • het beroepsgeheim en andere begrippen: informatie over de huidige wetgeving ter zake. • Risicofactoren voor SGG

34. Ondertussen in de fietsenstalling…

35. Dank namens de stuurgroep