Visie op begeleiding

1. Visie op begeleiding Rogier den Uyl juni 2011

2. Begeleiding onder de AWBZ • Doelgroep gericht integraal aanbod • Knelpunt toegang en geen marktwerking • 2003 Modernisering AWBZ. Functie indeling: • Verblijf • Behandeling • Verpleging • Verzorging • Begeleiding • Huishoudelijke zorg • Instellen CIZ • 2007 invoering WMO: hulp bij huishouden naar gemeenten • 2009 pakketmaatregelen • 2008-nu NZA regels en opkomst sturing

3. Financiering begeleiding • 31 zorgregio’s met zorgkantoor als concessiehouder • Rijk stelt bedrag per regio vast • Zorgkantoren onderhandelen met zorgaanbieders over volume x tarief • Zorgkantoor heeft regionaal zorginkoopplan • Daarin de oude categorien (zorg en verpleging, ggz en gehandicapten), per functie volume en tarievenafspraak. • Nb geen inzicht individuele client

4. Problemen AWBZ • Kostenstijging • 1998 13 miljard – 2010 25 miljard • Toename financiering informele zorg(PGB) • 1995 0 -2010 2.7 miljard, komt erbij in plaats van • Bureaucratie • Kwaliteit? Analyse: AWBZ = vooral doelmatigheidprobleem: - zorg leveren loont - Inflexibel zorg toewijzen - weinig gebruik alternatieve voorzieningen

5. Van AWBZ naar Wmo • VNG/g-32 behoefte visie • Decentralisatie betekent overgang van AWBZ- naar Wmo-kader: • Participatiewet • Burger en maatwerk centraal • Eigen kracht, betrokken samenleving en wederkerigheid belangrijk • Verschillen tussen gemeenten • Geen individuele rechten van burgers, wel een compensatieplicht voor gemeenten • Doelmatigheidswinst

6. Doelgroep NB geen goed lokaal inzicht in doelgroep • 175.000 mensen met matige/ernstige beperkingen • Mensen met psychische, verstandelijke beperkingen en ouderen belangrijkste doelgroepen • Doelgroep kan zonder ondersteuning niet zelfstandig functioneren en participeren • Begeleiding heeft een preventieve werking voor zowel verergering van problemen als zware zorg • Begeleiding vaak onderdeel integrale zorg

7. Casus Gerrit Situatie: Gerrit 45 jaar. Is zwakbegaafd lijdt aan ernstige (rand psychotische) angsten voor lichamelijke kwalen. Hiervoor in behandeling geweest. Ging even goed, maar nu sluit hij zich al enige tijd op in slaapkamer, onderneemt niets en verwaarloost zichzelf. Woont samen met vrouw (ook LVG). Behandelaar verwijst naar noodzaak medicatie en dagstructuur (3 dagen dagbesteding). Grondslag: Psychiatrische stoornis in combinatie met LVG Huidige indicatie en zorg: AWBZ: Begeleiding individueel, 4 uur per week Begeleiding groep 3 dagen per week Mantelzorg: Ondersteuning huishouden (zus), financiën (zwager) Kosten begeleiding Gerrit 45 euro per uur individueel en 45 euro per dagdeel groep. circa 22.000 euro per jaar

8. Ambities Wmo • Het vergroten van de (maatschappelijke) participatie van mensen met matige en ernstige beperkingen. • Het verminderen van de groei van de doelgroep door beschermen en versterken van draagkracht klant en omgeving • Het verbeteren van de ondersteuning van mantelzorgers door respijtzorg en ‘stutten’ systemen met welzijn en vrijwilligers • Het behouden van de rol van Begeleiding als onderdeel van integrale zorg.

9. Ambities Wmo (vervolg) • Het verhogen van de kwaliteit en duurzaamheid van ondersteuning: niet alleen zorgvrager, maar ook diens sociale omgeving ‘object’ van ondersteuning • Het beter benutten en verbinden van de bestaande begeleidings-infrastructuur voor mensen die momenteel géén gebruik maken van Begeleiding. • Het verhogen van de doelmatigheid van ondersteuning.

10. Gerrit onder de Wmo • randvoorwaarden: • Erkenning structurele aandacht nodig • Keuze integrale regie (sociaal team?) • afstemming behandelaar

11. Gerrit onder de Wmo(vervolg) • Aanpak in praktijk • Doel is hoger niveau zelfregie/zelfredzaamheid. • Tijdelijk meer begeleiding individueel kan leiden tot minder noodzaak dagbesteding • Bij begeleiding ook sociale steunsysteem betrekken (ontlasten zus en zwager) • Wederkerigheid en aanspreken op burgerschap • Opbouw van sociale netwerken: inclusieve samenleving: inschakelen vrijwilligersnetwerk en inzet werklozen buurtgericht • Dagbesteding: gelijkgestemden ipv gelijkbeperkten. Kan bij veel instellingen dagbesteding krijgen: maatwerk/afstemming GGZ, LVG,SW, buurthuis,activeringscentra: • Financiering op resultaat zelfregie/zelfredzaamheid/minder professioneel voorzieningengebruik. • Kosten begeleiding Gerrit • 3 mnd 3 dagen a 4 uur a 60 euro per uur = 3600 + 9 mnd 4 uur per 2 weken = 3700 + 4000 euro voor instelling die dagactiviteiten organiseert = 11.000 euro per jaar

12. uitvoeringsaspecten • Ontwikkelen van gemeenschappelijk sturingsinstrumentarium voor lokaal systeem, met ruimte eigen maatwerk: • Presentie en preventie: Sociale wijkteams (organiseren wmo, jeugdzorg, Wnv), algemene voorzieningen in buurt/lokaal • Nieuw diagnose/verwijssysteem ontwikkelen(informatie en advies) • Onderscheid eerstelijn (generalisten) en tweede lijn(geindiceerd) (specialistische zorg en langdurige zorg) • Financiele prikkels beter zetten (uitwisselen en zorg afbouwen) • Toekomstige instrumenten zijn: verwijsinstrument(website), monitor zelfredzaamheid, prestatie-afspraken uitvoerders (wmo-projectleidersnetwerk) • Maatschappelijk rendement berekening op relatie preventie en geindiceerde zorg(www.socialewaarde.nl)

13. Uitgangspunten invoering begeleiding • Grote ambities, realistische verwachtingen • Zicht op realiteit: meer landelijke en lokale kennis nodig • Systeeminnovatie: • gemeenten samen optrekken bij ontwikkeling • Proactieve opstelling gemeenten naar Rijk • Lokaal behoedzame regie • Kennis en zo mogelijk samenwerking zoeken met huidige aanbieders • Aansluiten bij voorlopers AWBZ • Niet alleen regie op professionele organisaties, ook op burgers en samenleving • Regionale samenwerking?

14. Scenario’s invoering • Analyse: waar staan we met de Wmo en wat weten we van de nieuwe opgave? Drie scenario’s: • Consolidatie: • Sturen op taakuitvoering en efficientie winst op systeem(tarieven, zelf indiceren, benutten flankerende voorzieningen) • Twee snelheden: • kanteling Wmo doorzetten • Begeleiding even aanzien • Offensief: • Kanteling Wmo en begeleiding op z’n Wmo’s

15. Gemeentelijke opgaven • Visie • Tijd voor proces met draagvlak, zorgaanbieders daarin meenemen • Verbinden van Welzijn, zorg, jeugd en werk • Zicht op lokale doelgroep • Cultuur omslag voor clienten, burgers en lokale samenleving • Visie op kwaliteit • Regionale samenwerking

16. Opgaven(vervolg) • organisatie • Relatie AWBZ-aanbieders • Invoeren gedachtegoed Wmo in praktijk • Efficientie maatregelen uitvoerend veld • Organisatie van gemeente • financieel • Discussie verdeelmodel • Grip krijgen op financiering AWBZ • Aanbesteding of subsidie • Gaten vullen van bezuinigingen (pakketmaatregelen, pgb, 5% korting)