OBEZİTENİN ÖNLENMESİ VE FİZİKSEL AKTİVİTENİN ÖNEMİ

1. OBEZİTENİN ÖNLENMESİ VE FİZİKSEL AKTİVİTENİN ÖNEMİ Dyt. Mahmut ÇERİ

2. Beslenme Nedir? • Beslenme; insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerini YETERLİ MİKTARDA alıp, vücutta kullanabilmesidir.

3. Obezite Nedir? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından obezite “Sağlığı bozacak ölçüde yağ dokularındaki anormal artış veya aşırı yağ birikmesi“ olarak tanımlanmıştır.

4. Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18’ini, • kadınlarda ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. • Erkeklerde > % 30 OBEZİTE Kadınlarda > % 25

5. Obezitenin sınıflandırılmasında kullanılan başlıca ölçümler • BKİ (Beden Kitle İndeksi) BKİ = Vücut Ağırlığı (kg) Boy Uzunluğu (m²) BKİ < 19.9 Zayıf 20 – 24.9 Sağlıklı 25 – 29.9 Aşırı kilolu 30 – 34.9 Obez

6. Bel / Kalça Oranı = Bel Çevresi (cm) Kalça Çevresi (cm) Kadınlarda > 0.85 ANDROİD TİP Erkeklerde > 1 OBEZİTE

7. Çocuk ve adölesanlarda ise ‘Persentil’ değerleri kullanılmaktadır. • BKİ’nin yaşa ve cinsiyete göre; 95.persentilin üstünde olması obezite, 85.persentilin üstünde olması ise aşırı kilo olarak değerlendirilmektedir

8. Aşırı Kilo ve Obeziteye Neden Olan Etmenler Nelerdir? • Obezitenin oluşmasında başlıca risk faktörleri aşağıda sıralanmıştır: • Yaş • Cinsiyet • Medeni durum • Doğum sayısı • Sosyo – kültürel etmenler • Eğitim düzeyi

9. Gelir durumu • Hormonal ve metabolik etmenler • Genetik etmenler • Psikolojik problemler • Yetersiz fiziksel aktivite • Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları • Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama • Sigara- alkol kullanma durumu • Kullanılan bazı ilaçlar

10. Obezitenin gelişmesinde dikkat edilmesi gereken faktörlerden biri de yaşamın ilk yıllarındaki beslenme şeklidir. Yapılan çalışmalarda, obezite görülme sıklığının anne sütü ile beslenen çocuklarda, anne sütü ile beslenmeyen çocuklara göre daha düşük oranlarda olduğu, anne sütü verme süresinin, tamamlayıcı besinlerin türü ve başlama zamanlarının obezite oluşumunu etkilediği bildirilmektedir

11. Aşırı Kilonun ve Obezitenin Yol Açtığı Sağlık Sorunları Nelerdir? • Obezitenin çeşitli hastalıklarla ilişkisi bilinmekte olup morbidite ve mortaliteyi artırıcı etkisi ortaya konmuştur • Obezitenin neden olduğu sağlık problemleri: • İnsülin direnci – Hiperinsülinemi • Tip 2 Diabetes Mellitus • Hipertansiyon • Koroner arter hastalığı • Hiperlipidemi – Trigliseridemi

12. Obezitenin Tedavisi Obezite tedavisi, bireyin kararlılığı ve etkin olarak katılımını gerektiren, tedavisi zorunlu, uzun ve süreklilik arz eden bir süreçtir Obezite tedavisinde amaç, gerçekçi bir kilo kaybı hedeflenerek, obeziteye ilişkin morbidite ve mortalite risklerini azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir

13. Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler 5 grup altında toplanmaktadır • Tıbbi Beslenme (Diyet) Tedavisi • Egzersiz Tedavisi • Davranış Değişikliği Tedavisi • Farmakolojik Tedavi • Cerrahi Tedavi

14. Tıbbi Beslenme (Diyet) Tedavisi • Obezitede beslenme tedavisi ile: • Vücut ağırlığı arzu edilen düzeye indirilmelidir. • Bu düzey; kişinin olması gereken ideal ağırlığı olabildiği gibi, ideal ağırlığının biraz üzerinde de olabilir. • Uygulanacak zayıflama diyetleri yeterli ve dengeli beslenme ilkeleri ile uyumlu olmalıdır. • Bireye yanlış beslenme alışkanlıkları yerine doğru beslenme alışkanlıkları kazandırılmalıdır.

15. Obezitenin tedavisinde TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ anahtar rol oynamaktadır.

16. TÜRKİYEDE OBEZ ERKEKLERİN %21.2’Sİ KADINLARIN %41.5’İ

17. OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR ŞEKER HASTALIĞI KALP HASTALIKLARI KALP HASTALIKLARI HİPERTANSİYON HİPERTANSİYON KARACİĞER YAĞLANMASI SAFRA KESESİ TAŞI GUT-ARTRİT KANSER REFLÜ-ÜLSER PSİKOLOJİK SORUNLAR ADET DÜZENSİZLİKLERİ FELÇ-İNME UYKU APNESİ

18. ŞİŞMAN KİŞİLERİN YİYECEK SEÇERKEN DİKKAT EDECEĞİ NOKTALAR ŞEKER,TATLI,PİLAV,MAKARNA,BÖREK GİBİ YİYECEKLER AZALTILMALIDIR. YEMEKLERE EKLENEN YAĞ MİKTARI AZALTILMALI VE ET YEMEKLERİNE YAĞ İLAVE EDİLMEMELİDİR. KIZARTILMIŞ YİYECEKLERDEN UZAK DURULMALIDIR.

19. DOYGUNLUK SAĞLAMASI İÇİN ENERJİ DEĞERİ DÜŞÜK SEBZE VE MEYVELER DAHA SIK KULLANILMALIDIR. KEPEKLİ,ÇAVDAR VE TAM TAHILLI EKMEK TERCİH EDİLMELİDİR. İÇECEK OLARAK SU,AYRAN VE MADEN SUYU TERCİH EDİLMELİDİR.

20. ÇAY VE KAHVE ŞEKERSİZ İÇİLİRSE ENERJİ VERMEZ. MEŞRUBAT VE ALKOLLÜ İÇECEKLERİN ENERJİSİ YOĞUN OLDUĞU İÇİN TÜKETİLMEMELİDİR. MEYVE SUYU YERİNE MEYVENİN KENDİSİ TÜKETİLMELİDİR.

21. KURUBAKLAGİLLERE VE BULGURA DİYETTE DAHA ÇOK YER VERİLMELİDİR. YEMEK TABAĞI KÜÇÜK SALATA TABAĞI BÜYÜK TUTULMALIDIR.

22. Egzersiz Tedavisi • Düzenli fiziksel aktivite, sadece enerji dengesinin düzenlenmesinde değil ayrıca obezite ile gelişen sağlık risklerini ve bu risklere bağlı ölüm oranlarının azaltılmasında önemli bir role sahiptir. • Yağ dokusu Fiziksel aktivite Abdominal yağlanma

23. EGZERSİZ ŞİŞMANLIĞIN EN BÜYÜK NEDENLERİNDEN BİRİ HAREKETSİZLİKTİR. SADECE DİYET TEDAVİSİ İDEAL KİLOYA ULAŞMAK İÇİN YETERLİ DEĞİLDİR. HERGÜN DÜZENLİ EGZERSİZ YAPMAK HEM İDEAL KİLOYA ULAŞMAK HEMDE SAĞLIKLI OLMAK İÇİN GEREKLİDİR.

24. GÜNLÜK 30 DAKİKA FİZİKSEL AKTİVİTE YAPMAK ZORMU?

25. İLAÇ TEDAVİSİ • EGZERSİZ VE DİYET TEDAVİSİNİN ETKİLİ OLMADIĞI DURUMLARDA, • AMELİYAT GİBİ NEDENLERLE ANİ ZAYIFLAMA GEREKTİĞİNDE, DOKTOR KONTROLÜNDE İLAÇ TEDAVİSİ KULLANILABİLİR.

26. AĞRI KESİCİLERİN BİLE ÖNEMLİ YAN ETKİLERİ OLDUĞUNU DÜŞÜNECEK OLURSAK; ZAYIFLAMA İLAÇLARI MECBUR KALINMADIKÇAKULLANILMAMALIDIR.

27. CERRAHİ TEDAVİ BKİ’Sİ 40 IN ÜZERİNDE OLANLARA EN AZ 3 YILDIR OBEZ OLANLARA 18-60 YAŞ ARASI KİŞİLERE ALKOL VE İLAÇ BAĞIMLISI OLMAYANLARA HORMONAL HASTALIĞI OLMAYANLARA KABUL EDİLEBİLİR AMELİYAT RİSKİ OLANLARA İLAÇ VE DİYETE RAĞMEN 1 YILDIR KİLO VEREMEYENLERE

28. Cerrahi yöntemlere başvurmadan önce hasta detaylı analizlerden geçirilmeli ve obezitenin herhangi bir genetik, endokrin, nörolojik (hipotalamik fonksiyon bozukluğu gibi) patolojiden veya ilaç kullanımından kaynaklanmadığı ortaya konmalıdır.

29. DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENME HAREKETLİ YAŞAM YAŞAM TARZI

30. KİLO VERME UZUN VADEYE YAYILMALIDIR. Hızlı verilen kilolar kısa sürede geri alınır. Haftada 0.5-1 kg veya ayda 3-4 kg dan fazlası verilmemelidir.

31. Sadece %5-10’ luk bir kilo kaybı Kiloyla ilişkili metabolik hastalıkların riskini Kan basıncını Kan glikoz düzeyini Kandaki kolesterol ve trigliseritleri Erken ölüm riskini AZALTIR.

32. UNUTULMAMALIDIRKİ; MUCİZE DİYET YOKTUR HER DİYET KİŞİYE ÖZELDİR ŞİŞMANLIKLA MÜCADELE ‘GELİN SİZİ 15 GÜNDE TIĞ GİBİ YAPALIM’ MERKEZLERİYLE BAŞARILABİLECEK BİR İŞ DEĞİLDİR

33. BAŞARI; SU İÇSEM YARIYOR Sadece kişinin kendi isteği ve beslenme uzmanlarının desteği ile, yaşamınızda yapacağınız küçük ama önemli değişikliklerle sağlanabilir.

34. ÖNERİLER ALIŞVERİŞ YAPARKEN Açken alışveriş yapmayın, Bir liste hazırlayın ve listenizde olmayan yiyecekleri almayın, Listenizde bol miktarda sebze, meyve ve tahıl bulunmasına özen gösterin,

35. Paket etiketlerini okumayı öğrenin ve 1 gr. yağın 9 kalori olduğunu unutmayın. • Yağ oranı düşük alternatifler bulmaya çalışın, • Önceden hazırlanmış gıdalar genellikle yağ ve kalori açısından zengindir, bunlardan kaçının.

36. YEMEK HAZIRLARKEN Yemeklerde yağ kullanmayın, yapışmayan tencereleri tercih edin, Kızartmalardan uzak durun, yerine fırın ya da ızgarayı tercih edin,

37. Etin yağlı kısımlarını ve tavuğun derisini pişirmeden önce ayırın, Yemeklere sos gibi şeyler eklemeyin, basit bir şekilde hazırlayın, Gereğinden fazla yemek hazırlamayın.

38. YEMEK YERKEN • Yemeği hiçbir zaman ayakta ya da televizyon karşısında yemeyin. Her zaman masada oturarak yiyin, • Yemeğe başlamadan önce bir bardak su için, • Yemeğe yağdan fakir bir çorba ve/veya salata ile başlayın.

39. Ekmek ve tereyağını masadan kaldırın, Porsiyonlarınızın miktarını ayarlayın. Tabakları masada değil mutfakta hazırlayın, Sebze yemekleri ve salata dışında ikinci bir porsiyon almayın,

40. Yavaş yavaş yiyin, yemeklere saldırmayın, Yemeklerden sonra masayı toplayın, bu gelip geçerken bir şeyler atıştırmanızı önler, Doyduğunuzu hissettiğinizde yemeği kesin, Tabağınızdakileri tamamen bitirmek zorunda değilsiniz.

42. SAĞLIKLI GÜNLER