HALK EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

1. HALK EĞİTİMİ ÇALIŞMALARIKIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

2. KIRIM - KONGO KANAMALI ATEŞİ NEDİR?

3. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi, ilk olarak hastalığın ismini aldığı Kırım ve Kongo'da görülen, virüs dediğimiz mikropların sebepolduğu ölümcül seyredebilen bir hastalıktır.

4. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ’NİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

5. Hastalık;Ateş, Ani başlayan baş ağrısı, kas ağrısı, Kırıklık, halsizlik ve Belirgin iştahsızlıkla başlar; Bulantı, kusma, Karın ağrısı ve ishal gibi şikâyetler de görülebilir.

6. İlk günlerde; Yüzde ve göğüste kızarmalar,Gözlerde kanlanmalar, ortaya çıkabilir. Göğüs ve karından başlamak üzereVücuda yayılan küçük nokta şeklindeKanamalar olabilir…

7. Bu kanamalar daha da büyüyerek vücuda yayılabilir.Hastalık tablosuna; burunve dişeti kanamalarıdaeşlik edebilir.

8. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİNASIL BULAŞIR?

10. Hastalık insanlara kenelerin ısırması veya kenelerle temas sonucu bulaşır;

11. Bu Hastalık; Evcil hayvanlara da aynı şekilde bulaşabilmektedir. Ancak, hastalık hayvanlarda belirtisiz seyrederken insanlarda oldukça öldürücü olabilmektedir.

12. Yabanî kemirici hayvanlar, kuşlar ve keneler hastalığın doğadaki saklayıcısı durumundadır. • Keneler beslenmek için bu hayvanlardan kan emerler: kan emme sırasında aldıkları virüsü insanlardan kan emerken bulaştırırlar.

15. Hastalık kene ısırmasının yanı sıra, vücudunda virüs bulunan hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya diğer dokularına temas etmekle bulaşabildiği gibi bu hastalığa yakalanmış insanların kan veya vücut sıvılarına temas sonucu da bulaşma olabilmektedir.

16. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ’NDENNASIL KUŞKULANILIR?

17. Yukarıdaki belirtilerin yanı sıra; • Kene ısırması veya kene ile temas hikâyesi varsa, • Son iki hafta içinde çalı, çırpı, su kenarları veya gür otların bulunduğu alanlara piknik amaçlı veya diğer bir nedenle gidilmişse, • Ormanlarda çalışan veya avcılıkla uğraşan bir kişi ise,

18. Hayvan besleyen veya hayvanlarla yakın teması olan bir kişi ise (kesimhane çalışanları gibi), • Herhangi bir hayvan kanı veya diğer dokularına ya da bu belirtilerin bulunduğu hastaların kan veya vücut sıvılarına bir temas söz konusu ise Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi'nden şüphe edilmeli ve vakit geçirmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

19. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ,VİRÜS ALINDIKTAN NE KADAR SÜRE SONRA ORTAYA ÇIKAR VE NE ZAMAN GÖRÜLÜR?

20. Kene tarafından ısırılma veya kene ile temas sonucu virüsün alınmasını müteakiben hastalığın belirtileri genellikle 1-3 günde ortaya çıkar; bu süre en fazla 9 gün olabilmektedir.

21. Hasta insan veya hayvanlara ait kan, vücut sıvıları veya diğer dokularına doğrudan temas sonucu bulaşmalarda hastalığın belirtilerinin ortaya çıkma süresi 5-6 gündür; bu süre de en fazla 13 gün kadar olabilmektedir.

22. ŞİMDİ; KENE ISIRMASI SONUCU KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞINA YAKALANMIŞ KİŞİLERİN RESİMLERİNİ GÖRECEĞİZ…

23. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİKOL’DA GÖRÜLEN KANAMALAR

24. KOL’DA GÖRÜLENKIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

25. BACAK’TA ve AYAK’TA GÖRÜLENKIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

26. CDC Public Health Image Library VÜCUDUN GENELİNE YAYILMIŞKIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

27. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİHANGİ MEVSİMLERDE GÖRÜLMEKTEDİR?

28. Hastalık mevsimsel özellik göstermektedir. • Genel olarak Haziran ve Eylül arası görülmesine rağmen, değişik mevsimlerde görülebilir. • Bizim bölgemizde hastalar Nisan ayı ortalarından Ağustos ayı sonlarına kadar  olan süre içinde görülmektedir.

29. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİNERELERDE GÖRÜLEBİLMEKTEDİR?

30. Hastalık sıklıkla Afrika, Asya, Ortadoğu ve Doğu Avrupa'da görülmektedir; • Son yıllarda Kosova, Arnavutluk, İran, Pakistan ve Güney Afrika'da tek tek vakalar ve salgınlar şeklinde ortaya çıktığı bildirilmiştir.

31. Ülkemiz, coğrafik olarak kenelerin yaşamaları ve hayatlarını devam ettirebilmeleri için oldukça uygun bir yapıya sahiptir. • Bu nedenle de hastalık, özellikle hayvancılığın yapıldığı, nem, orman ve gür otlakların bulunduğu yerler başta olmak üzere ülkemizin her yerinde görülebilecek durumdadır.

32. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞININTEDAVİSİ VAR MIDIR?

33. Yukarıda verilen belirtilerin görülmesi ve hastalıktan kuşkulandıracak bir durumun olması halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulursa, hastalığın teşhis ve tedavisi için gereken işlemler yapılabilmektedir.

34. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ HASTALIĞINDANNASIL KORUNULMALIDIR?

35. Hayvanlardaki kenelerle mücadele edilmeli, hayvanlar kenelere karşı ilâçlanmalıdır. • Hayvan barınakları kenelere karşı ilâçlanmalı, barınakların duvarları sıvanmalı ve badanaları yapılarak kenelerin yaşamaları engellenmelidir.

36. HAYVANLARDAKİ KENE’LER İLE MÜCADELTE ETMELİYİZ.

37. Hayvanların kanına veya başka bir vücut sıvısına temas edilmemeli, bu durumlarda eldiven kullanılmalıdır. • Hayvan barınaklarına girdikten veya hayvanlarla temastan sonra, insanlar vücutlarını kene yönünden muayene etmeli, kene varsa uzaklaştırılmalıdır.

38. Çalı, çırpı, su kenarı veya gür otların bulunduğu alanlara piknik veya başka bir amaçlı gitme durumunda pantolon paçaları çorap içine alınmalı ve dönüşte mutlaka vücut kene yönünden kontrol edilmeli, kene varsa uygun bir şekilde uzaklaştırılmalıdır. Bu tür yerlere gidildiğinde mümkünse çizme giyilmelidir.

39. Keneler vücuttan uzaklaştırılırken koparılmamalı, bir cımbızla sağa sola oynatılarak çıkarılmalıdır. • Keneler kesinlikle elle öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır.

40. Vücuttaki kenelerin üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı vb.) dökülmemelidir. • Çünkü bu kimyasallar, kenelerin kusmasına sebep olabildiğinden, kusmuktaki virüsler, kenenin kan emmek için ısırdığı yerden vücuda girebilirler.

41. Kenelerin yaşama alanlarında bulunabilecek kişiler, repellent olarak bilinen böcek kaçırıcı ilâçları vücutlarına sürerek veya elbiselerine emdirerek kullanabilirler. • Hasta olan kişilerin kullandığı malzemeler ve tuvaletler çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.

42. Özet….. 2009 yılı için hazırladığımız ekteki broşür KKKA konusundaki en önemli bilgileri özetlemektedir. Burada yazanlara dikkat edildiği takdirde hastalık sorunsuz atlatılmaktadır…..

43. KENE HASTALIĞINDA EN ÖNEMLİ BEŞ KONU Son yıllarda adından çok söz ettiren kenelerle bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı bazı noktalara dikkat edildiğinde sorunsuz atlatılan bir hastalıktır.. Aşağıda kene teması ve hastalıkla ilgili en önemli beş konu açıklanmıştır. KENE ISIRMADAN ÖNCE KORUNMA Kene teması ihtimali olan bir yere girerken önlemler alınabilir.. (çizme giymek, pantolon paçasını çorap içine koymak, üzerine kene kovucu ilaç sıkılmış elbiseler giymek gibi.. ) Hastalık yalnızca kenelerin ısırmasıyla değil elle temas edince de bulaşabildiği için hayvanların üzerindeki keneler asla çıplak elle koparılmamalıdır. Ayrıca hayvanları da kenelerden korumak için ilaçlamak önemli bir konudur. 1 KENE ISIRDIĞINDA NE YAPILMALI Vücut muayenesinde kene gördüğümüzde eğer mümkünse bir sağlık kurumuna giderek çıkarılmasını sağlamalıyız. Bu mümkün değilse keneyi kendimiz de çıkarabiliriz. Yapmamız gereken bir cımbız yardımıyla keneyi deriye yapıştığı yerden tutup çivi çıkarır gibi sağa sola oynatarak çıkarmaktır. (Kene kendisini bıraksın diye üzerine herhangi bir şey dökmek, sigaranın yanan ucunu yaklaştırmak gibi şeyleri asla yapmamalıyız.) 2 VÜCUDUMUZU KONTROL ETMENİN ÖNEMİ Korunma önlemlerine rağmen bizi kene ısırmış ve kenenin bazı özelliklerinden dolayı ısırdığını fark etmemiş olabiliriz. Bu nedenle özellikle kenelerin çok olduğunu bildiğimiz yerlerden dönmüşsek (Ormanlık arazi, köy dışındaki tarlalar vb.) evde vücudumuzu kontrol etmeliyiz. Bu kontrollerde saçlı deri, kasık bölgesi, koltuk altı, kulak çevresi gibi ilk bakışta fark edilmeyecek vücut bölgelerini de unutmamalıyız. 3

44. KENE ISIRDIKTAN SONRA YAPILMASI GEREKENLER Kenenin ısırdıktan sonra ilk 24 saati geçirmeden uygun bir şekilde çıkarılması durumunda hiç bir sorun çıkmamaktadır. Bu nedenle kene ister bir sağlık kurumunda isterse kendimiz tarafından bu süre geçmeden çıkarılmalıdır. Eğer kendimiz çıkarmış ya da yanlışlıkla koparmışsak yine de - acil olmamakla beraber - 24 saat içerisinde sağlık kurumuna gidip durumu anlatmamız gereklidir. NOT:Geçtiğimiz yıllarda bazı vatandaşlarımızın kene kasık bölgesinden ısırdığı için utanarak hastaneye gitmediği ve hastalandıkları görülmüştür. Böyle bir durumda sağlığımız daha önemlidir ve bu davranıştan uzak durulmalıdır. 4 HASTA OLUP OLMADIĞIMIZI ANLAMAK Yukarıda açıklandığı gibi ilk 24 saat içerisinde kene uygun olarak çıkarıldığında hastalığa yakalanma ihtimali yok denecek kadar azdır. Ancak kenenin ne zaman ısırdığını fark etmemişsek ve bu süre geçmiş ise hasta olma ihtimali vardır. Bu durumu anlamak için 10 günlük süre içerisinde özellikle ateşimizi takip etmemiz gerekir. Ateşteki herhangi bir yükselme durumunda hemen sağlık kurumuna başvurmalıyız. Bu şekildeki erken başvuru durumlarında da hastalığa yakalanılmış olmasına rağmen hiç sorun yoktur. Dolayısıyla Nisan ve ekim ayları arasında kene ısırdığında ya da ısırdığını fark etmemiş olabileceğimiz ve başka şekilde de bulaşmış olabileceği için ani başlayan ateş, baş ağrısı, halsizlik, kırgınlık gibi şikayetlerimiz olduğunda bir sağlık kurumuna başvurmamızda fayda vardır. 5 10 GÜN SON SÖZ Değerli vatandaşlarımız Görüldüğü gibi Kene Hastalığında en önemli konu; hastalık durumunda başvurmak için geç kalınmamasıdır. Yukarıdaki beş uyarıyı unutmayınız ve başta ailenizdeki kişiler olmak üzere tanıdıklarınızla paylaşınız. Aklınıza takılan sorularda Sağlık Müdürlüğümüzün aşağıdaki telefonlarını çekinmeden arayabilirsiniz: 0.356. 212 85 05 / 127 – 138 ve 214 87 89 TOKAT SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

45. TEŞEKKÜRLER…