310 likes | 1.02k Views
Ağrı. Prof. Dr. M. Erdal GÜZELDEMİR. Ağrı’nın Nöroanatomi ve Nörofizyolojisi. Ağrı. K uvvetli doku harabiyetine bağlı olan veya olmayan, insanın geçmişte edindiği sübjektif primitif protektif deneyimleri ile ilgili, sensoryal ve emosyonel bir duygudur. Nosisepsiyon.
E N D
Ağrı Prof. Dr. M. Erdal GÜZELDEMİR
Ağrı Kuvvetli doku harabiyetine bağlı olan veya olmayan, insanın geçmişte edindiği sübjektif primitif protektif deneyimleri ile ilgili, sensoryal ve emosyonel bir duygudur.
Nosisepsiyon Doku harabiyetinde lokal olarak salınan mediyatör ve aljezikler nosiseptörleri uyarıp iletilme sağlandıktan sonra, MSS ve nöral yapılarda değerlendirilen zararlı uyaranın algılanması ve buna karşı gerekli fizyolojik, biyoşimik ve psikolojik önlemlerin harekete geçirilmesidir.
Nosiseptörler, Çevresi, Primer Afferent Nöronlar • Omurilik Dorsal Boynuz Nöronal Sistemi • Nosiseptif Çıkıcı Yolaklar • Serebral Korteks • SSS’deki Ağrı Kontrol Sistemleri
Nosiseptörlerin Sınıflandırılması • Mekanik nosiseptörler • Mekono-termal nosiseptörler • Polimodal nosiseptörler Akut Keskin Batıcı Lokalize Birincil Ağrı Kronik Diffüz Yanıcı Donuk İkincil Ağrı Myelinli A Delta Lifleri Myelinsiz İnce A Beta ve C Lifleri İleti Hızı 5 - 30m/ sn İleti Hızı 0.5 - 2 m/sn
Ağrı Mediyatörleri(Aljezik Maddeler) • Dokudan : Serotonin, histamin, potasyum, lökotrienler, prostaglandinler • Plazmadan : Kininler • Sinir uçlarından: P Maddesi
Nosisepsiyonun Başlatılması • Nosiseptörlerin doğrudan aktive edilmesi • Nosiseptörlerin duyarlılığının artırılması • Vazodilatasyon ve ekstravazasyon ile ödem ve hiperaljeziye yol açılması
MEG Zararlı Uyaran Deri Hücre Damar Trombosit Koagülasyon Faktörleri 5-HT + + K+ + PGE 2 Kallikreinojen Kallikrein + Hücre Bradikinin Bradikininojen + P Mast Hücresi + + Histamin Nosiseptör Lökotrien Sinir Lifi Deriye Uygulanan Zararlı Bir Uyaranın Yarattığı Periferik ”Nosisepsiyon”
MEG Eksitan Kısa Devre (Ephatic geçiş) Afferent Sinir Lifi Algojenik Mediyatör Efferent Sinir Lifi Kapiller Lezyon Yeri NA NA Kozaljinin oluş mekanizmasında ephatik geçiş teorisi Deri
Nosiseptörler, Çevresi, Primer Afferent Nöronlar • Omurilik Dorsal Boynuz Nöronal Sistemi • Nosiseptif Çıkıcı Yolaklar • Serebral Korteks • SSS’deki Ağrı Kontrol Sistemleri
Dorsal Boynuz Nöronları • Projeksiyon (Santral geçiş) Nöronları • Eksitatör ara nöronlar • İnhibitör ara nöronlar
Glutamat • Nöropeptid • NK-A • CCK • CGRP
Nosiseptörler, Çevresi, Primer Afferent Nöronlar • Omurilik Dorsal Boynuz Nöronal Sistemi • Nosiseptif Çıkıcı Yolaklar • Serebral Korteks • SSS’deki Ağrı Kontrol Sistemleri
MEG Serebral Kortex Talamus Spino Talamik Mezensefalon Pons Spino Mesensefalik Bulbus Spino Retiküler Nosiseptif Çıkıcı Sistemler OMURiLiK
Nosiseptörler, Çevresi, Primer Afferent Nöronlar • Omurilik Dorsal Boynuz Nöronal Sistemi • Nosiseptif Çıkıcı Yolaklar • Serebral Korteks • SSS’deki Ağrı Kontrol Sistemleri
Serebrum’da Ağrı İle İlgili Bölümler • Birinci Duyusal Alan • Posteriyor, Pariyetal ve Frontal Bölgeler • Frontal Lobun 9. ve 12. Alanları
Nosiseptörler, Çevresi, Primer Afferent Nöronlar • Omurilik Dorsal Boynuz Nöronal Sistemi • Nosiseptif Çıkıcı Yolaklar • Serebral Korteks • SSS’deki Ağrı Kontrol Sistemleri
SSS’deki Ağrı Kontrol Sistemleri • Kapı Kontrol Sistemi • İnici Kontrol Sistemi • Endorfin Sistemi
MEG Kognitif (Bilişsel) Kontrol İnen İnhibitör Kontrol Kalın Lifler Periferden Gelen İnput Aksiyon Sistemi SG Transmisyon Kapı Kontrol Sistemi İnce Lifler
MEG Korteks ED Diensefalon Mezensefalik Periakuaduktal gri cevher ED Ek Ek 5-HT NA Pons-Bulbus MR Dorso-Lateral fasikulus Omurilik EK İnici İnhibitör Sistemin Komponentleri
MEG Enkefalin Ara Nöron III. Yapı Enkefalin I. Duyusal Nöron Enkefalin Reseptörleri P Maddesi P Maddesi Reseptörleri I. Yapı II. Yapı Substantia Jelatinoza’da Duyusal İleti
MEG Hipotalamo Hipofizer Endorfin Korteks Talamus Limbik Sistem Beyin Sapı EK Dolaşım 5-HT NA Lemniskal Sistem E Anterolateral Sistem Dorsal Boynuz Hücresi D Ab Aa, C B Spinal Ek Nosiseptör A Sempatik Refleks Ağrı Oluş Mekanizmasının Tedaviye Yansıması C Fleksör Refleks