Prezentację przygotował Adam Janiszewski Klasa Ia

1. Kultura i nauka starożytnych Greków Prezentację przygotował Adam Janiszewski Klasa Ia

2. Architektura Porządki architektoniczne Porządki architektoniczne to (uogólniając) określone kierunki stylistyczne, według których konstruuje się budowle. Określają one podstawowe wymogi i założenia dotyczące kształtu i dekoracji poszczególnych elementów budowli. Trzy podstawowe porządki wykształciły się w starożytnej Grecji: dorycki i joński - około 600r. p.n.e. oraz koryncki około 200 lat później. Najłatwiej je rozpoznać po kształtach głowic kolumn (kapitel).

3. Dorycki Porządek dorycki jest najstarszym porządkiem, w którym elementy drewniane zastąpiono kamiennymi. Cechują go ciężkie proporcje, surowość i monumentalność. Kolumny są grube w stosunku do wysokości i odległości między nimi. Często więc określa się go jako męski. Kolumna dorycka nie ma bazy (2) (stoi bezpośrednio na stylobacie (1) - najwyższym stopniu podbudowy świątyni), a jej trzon (3) (zwężający się ku górze) jest lekko wybrzuszony po środku (entazis). Głowica (kapitel) (4) składa się z poduszki (echinus) przykrytej kwadratową płytą - abakusem. Na abakusie kolumny spoczywa dolna, gładka część belkowania - architraw(5), nad którą znajduje się część środkowa - fryz(6). Fryz dorycki składa się z naprzemiennie występujących tryglifów (z pionowymi żłobieniami) i metop - często pokrytych płaskorzeźbami. Górną część belkowania stanowi gzyms(7) zakończony często rynną. Porządek dorycki rozpowszechniony był głównie na greckim stałym lądzie i w koloniach Wielkiej Grecji (południowa Italia, Sycylia). Ze względu na trudności w stosowaniu porządku doryckiego we wielkich budowlach od okresu hellenistycznego zaniechano jego stosowania.

4. Joński Porządek joński powstał w tym samym okresie co dorycki, na terenie Azji Mniejszej (Jonia). Cechuje go lekkość, smukłość proporcji i ozdobność. Kolumny jońskie są smuklejsze od doryckich stąd też stosuje się ich więcej. Styl joński określany jest często jako kobiecy. Kolumna stoi na profilowanej bazie(2), a jej trzon jest również lekko wybrzuszony po środku - ale mniej niż w kolumnie doryckiej. Pionowe żłobkowania trzonu (kanelury) są gęstsze i drobniejsze niż w kolumnie doryckiej. Również zwężenie górnej części trzonu kolumny jest mniej wyraźne. Głowica (4) kolumny posiada charakterystyczne woluty w kształcie zwiniętych liści. Przypomina to trochę rogi baranie. Belkowanie składa się z kilkustopniowego architrawu(5), rzeźbionego fryzu(6) - biegnącego wokół całego budynku (bez podziału na tryglify i metopy) oraz gzymsu(7). Styl joński dominował głównie w miejscu swego powstania (Azja Mniejsza) ale też spotykany był na Sycylii, w Italii czy na ateńskim Akropolu. Czasem też budowano świątynie doryckie, które miały joński wystrój wnętrza (świątynia Apollina w Bassaj czy Ateny w Paestum).

5. Koryncki Porządek koryncki wykształcił się na przełomie V i IVw. p.n.e., a rozwinął się w okresie panowania rzymskiego. Trzon(3) i podstawa(2) kolumny korynckiej są podobne do jońskich, zupełnie inna jest jednak głowica(4). Ma ona kształt kosza okolonego rzędami liści akantu (barszcz zwyczajny), z małymi wolutami przypominającymi jońskie. Być może taki wyraźny element roślinny jest nawiązaniem do drzewa i gaju, związanych z genezą świątyni greckiej. Kilkuwarstwowe belkowanie (5,6,7) świątyni korynckiej niekiedy pozbawione jest rzeźbienia. Porządek koryncki określany jest czasem jako dziewczęcy.

6. Rzeźba grecka epoki archaicznej i klasycznej. Ogromne rozmiary i wartość wolno stojącego posągu Ateny, umieszczonego we wnętrzu świątyni - podobnie jak zewnętrzna rzeźbiarska dekoracja Partenonu - były wyrazem nowatorskich tendencji i pewności siebie, cechujących Ateny w połowie V wieku p.n.e. Twórca posągu, Ateńczyk imieniem Fidiasz, zyskał ogromną sławę, stał się bliskim przyjacielem Peryklesa i był zapraszany przez inne greckie poleis do wykonywania wielkich posągów kultowych dla ich świątyń (przykładem może tu być przeznaczony dla głównej świątyni w Olimpii ogromny posąg wyobrażający siedzącego Zeusa). Rzeźba

7. Religia starożytnej Grecji nie miała ani założyciela, ani ksiąg kanonicznych, ani literatury teologicznej. Bogów było za to tak wielu, że żaden Grek nie znal imion ich wszystkich. Ludzie potrzebowali bogów, ponieważ wierzyli, że każda dziedzina życia ma swego boskiego opiekuna. Na czele nieśmiertelnych stal najważniejszy z nich - Zeus. Świat bogów tworzyło jego rodzeństwo oraz potomkowie. Życie religijne Greków Główni bogowie starożytnej Grecji: AFRODYTA, APOLLO, ARES, ARTEMIDA, ATENA,DEMETER, DIONIZOS, HADES, HEFAJSTOS, HEKATE, HERA, HERMES, HESTIA, MOJRY, POSEJDON, ZEUS.

8. Filozofia grecka W starożytności powstało pojęcie filozofii – jako umiłowania mądrości (od greckich słów philein – lubić, kochać, sophis – mądrość). Twórcą terminu był Pitagoras. Grecy uważali, że filozofia przybliża człowieka do tego, co boskie, bowiem jest boską wiedzą. W starożytnej filozofii wyróżniamy pięć okresów: 1. Naturalistyczny, z dominacją filozofii przyrody (Tales z Miletu, Anaksymander z Miletu, Heraklit z Efezu, Ksenofanes) i pigatorejczykami; 2. Humanistyczny, jako okres działalności sofistów i Sokratesa; 3. Okres tzw. wielkich syntez, z najwybitniejszymi nazwiskami epoki – Platonem i Arystotelesem; 4. Okres szkół hellenistycznych, czyli szkół stoików, epikurejczyków, sceptyków oraz szkoły eklektycznej; 5. Religijny, czyi tzw. neoplatonizm.

9. Sokrates Sokrates (469-399 p.n.e.), filozof grecki. Źródłem wiedzy o życiu i poglądach Sokratesa są Dialogi jego ucznia Platona oraz pisma Ksenofonta.W etyce, która stanowiła główną dziedzinę jego zainteresowań (nie prowadził w ogóle dociekań ontologicznych), stał na stanowisku intelektualizmu etycznego, uznając, że prawdziwa wiedza o tym, co słuszne i sprawiedliwe, zawsze prowadzi do cnoty, ta zaś jest warunkiem dobra i szczęścia. Twierdził, w przeciwieństwie do sofistów, że istnieje powszechna i obiektywna prawda. Wyrocznia w Delfach obwieściła, że jest on najmądrzejszym człowiekiem na świecie, choć Sokrates uważał, iż "wie, że nic nie wie".

10. Platon Platon (ok. 427-347 p.n.e), filozof grecki. Zainteresowania filozoficzne zawdzięczał dziewięcioletniemu obcowaniu z Sokratesem. Po jego śmierci odbył liczne podróże. Przebywał w Megarze, Kyrene, w Egipcie i Azji Mniejszej, w Italii i na Sycylii. Podczas podróży poznał wiele poglądów, w tym doktryny orfickie i pitagorejskie o wędrówce duszy, o uwięzieniu duszy w ciele, o dążności do najwyższej idei dobra.

11. Arystoteles Arystoteles (384-322 p.n.e.), filozof grecki. Pochodził ze Stagiry, stąd zwana bywa Stagirytą. Ok. 366-347 p.n.e. kształcił się w Akademii Platońskiej. 343-340 p.n.e. przebywał na dworze macedońskim jako wychowawca Aleksandra III Wielkiego, później w Stagirze. 335 p.n.e. powrócił do Aten, gdzie założył szkołę filozoficzną: Likejon. 323 p.n.e. zagrożony przez stronnictwo antymacedońskie schronił się w Chalcynie; spędził tu resztę życia. Początkowo zwolennik Platona, wykształcił szybko zręby własnej doktryny.

12. Koniec