VLERËSIMI I FIRMËS

VLERËSIMI I FIRMËS Menaxhmenti financiar

Kthimi financiar dhe profiti • Kthimi financiar • Profiti kontabël: të ardhurat -kosto eksplicite (kosto e materialit, kosto e punës, kosto e amortizimit të aseteve fikse, qiratë dhe kosto të tjera) • Profiti ekonomik: të ardhurat nga shitja – (kosto eksplicite+kosto implicite); • Kosto oportune • Profiti në kushtet e konkurrencës së plotë; • Profitabiliteti • Profitabiliteti marxhinal bruto • Profitabiliteti marxhinal neto

Analiza NPV (me inflacion) Një kompani investon 15,000€. Kërkohet norë minimale e kthimit prej 20%, ndërsa inflacioni rrjedhës është 10%). Supozojmë se një investim prej 1,000 € gjatë një viti kërkon një kthim minimal prej 200 €. Në qoftë se investimi fillestar është 1,000 €, atëherë vlera totale e investimit më 31 dhjetor do të jetë 1,200€. Ne do të konstatojmë se paratë e arkëtuara më 31 dhjetor kanë këtë fuqi blerëse: 1,200/(1.10)1=1,091 Rezulton se kompania krijon 91€ profit, ose normë kthimi prej 9,1% (normë reale të kthimit) në vend të normës prej 20% (norma nominale e kthimit) (1+norma nominale) = (1+norma rele) x (1+norma e inflacionit) (1 + 0.20) = (1 + 0.091) x ( 1 + 0.10) = 1.20

Rrjedha e parasë Inflacioni 10% Rrjedha me inflacion Faktori diskontues Vlera aktuale Koha 9.10% 0 -15,000 15,000 1.000 -15,000 1 9,000 9,000 x (1/1.10) 8,182 1/(1.091)1 7,500 2 8,000 8,000 x (1/1.10)2 6,612 1/(1.091)2 5,555 3 7,000 7,000 x (1/1.10)3 5,259 1/(1.091)3 4,050 NPV 2,105 NPV (me inflacion)

Norma e interesit • Mat koston e huazimit • Influencon normën e këmbimit • Udhëzon për normën e kthimit që duhet siguruar investimi Norma jovjetore e interesit: Psh. në qoftë se norma vjetore është 18%, norma mujore e interesit është: = 0.0139, ose 1.39%

Pse ndryshojnë normat e interesit? • Risku (risku i mospagimit) • Nevoja të krijoj profit ose re-financim • Koha e huas • Lartësia e huas • Normat ndërkombëtare të interesit • Ndryshimet e financimit të aseteve

Ndryshimet në normat e interesit dhe vendimet për financim Kur normat e interesit janë të ulëta: • Huazohet më shumë • Huazohet për kohë më të gjatë • Paguhen huat me interesa të larta dhe zëvendësohen me ato me interesa të ulëta Kur normat e interesit shkojnë lart: • Reduktohet financimi me borxh, • Zëvendësohen borxhet afatgjata me afatshkurtra

Hipotezat e tregut efiçent • Shitblerja e letrave me vlerë kryhet në bazë të informatave relevante që kanë blerësit dhe shitësit, • S‘ka dominim individual në treg dhe tregu është konkurrues, • Kosto e transaksionit për blerje dhe shitje të letrave me vlerë nuk është e lartë dhe nuk e dekurajon tregun.

Efiçenca Nëse tregu financiar lejon që fondet t‘u shkojnë firmave të cilat ato i përdorin me produktivitet më të lartë, atëherë në atë treg ekziston efiçenca alokative;

Definimi i vlerës së firmës • Vlera në libra është vlera e një aseti e cila shihet në bilancin e gjendjes, e cila më tepër përcaktohet nga kostoja historike sesa nga vlera aktuale. • Vlera likuiduese është shuma e cila do të realizohej nëse një aset shitet individualisht dhe jo si pjesë e vlerës së përbashkët. • Vlera e tregutështë vlera e një aseti në treg ku blerësit dhe shitësit negociojnë dhe pranojnë vlerën e asetit. • Vlera ekonomike është vlera e bazuar në rrjedhën e parasë nga investimi, në riskun e asetit dhe në normën e pritur të kthimit të investitorit. Kjo është vlera në sytë e investitorit, e njëjtë me vlerën aktuale e vlerës së pritur nga investitori të rrjedhës së ardhshme të parasë.

Bilanci i gjendjes Asetet afatshkurtera Asetet afatgjata

Bilanci i gjendjes Struktura e kapitalit Borxhi: 1,064 45% Pasuria: 896 55%

Vlerësimi, Qasjet dhe teknikat specifike Qasjet në vlerësimin e pasurive Teknikat e diskontimit të rrjedhës së parasë Teknikat relative të vlerësimit • Norma çmim/të ardhura (P/E) • Norma kontable e kthimit (ARR) • Çmim/norma e rrjedhës së parasë (P/CF) • Çmim/vlera e librit (P/BV) • Çmim/norma e shitjes (P/S) • Vlera aktuale e dividendit • Vlera aktuale e rrjedhës operative të parasë • Vlera aktuale e rrjedhës së lirë të parasë

Modeli i diskontimit të dividendit (DDM) Vlera e pjesëmarrjes së aksioneve të zakonshme është e barabartë me vlerën aktuale e dividendit të ardhshëm. Ku: Vj = Vlera e aksioneve të zakonshme Dt = dividendi gjatë periudhës t k = norma e pritur e kthimit të aksionit

Vlera aktuale e rrjedhës operative të parasë • Derivon vlerën totale të firmës përmes diskontimit të rrjedhës operative të parasë. • Pastaj zbret vlerën e borxhit dhe vlerëson vlerën e pasurisë.

Vlera aktuale e rrjedhës operative të lirë të parasë Ku, V= vlera e firmës n = numri i periudhave OCFt = rrjedha e lirë operative e parasë së firmës në periudhën t WACC = kostoja mesatare e ponderuar e kapitalit e pritur e firmës.

Vlera aktuale e rrjedhës së lirë të pasurisë ku: V= Vlera e letrave me vlerë e firmës j n = numri i periudhave FCFt = rrjedha e lirë e parasë së firmës në periudhën t k=kosto e pasurisë j

Teknikat relative të vlerësimit • Raporti Çmim /të ardhura (P/E) • Raporti Çmim/norma e fluksit të parasë (P/CF) • Raporti Çmim/norma e vlerës në libra (P/BV) • Raporti Çmim/norma e shitjes (P/S)

Metodat e tjera të vlerësimit • Metoda e normës kontable të kthimit (ARR The accounting rate of return method) • Metoda e aseteve neto • CAPM (Modeli i çmimit të aseteve kapitale)

Metoda çmim/të ardhura (P/E ratio) Vlerëson letrat me vlerë në bazë të të ardhurave të pritura vjetore

Metoda çmim/të ardhura (P/E ratio) Shembull: Kompania ka deklaruar dividentit për aksion prej 12 cent. Çmimi i aksioneve është 3.72 euro. Të ardhurat për vitin e kaluar ishin 30 cent për aksion. Norma P/E= Vlera e tregut-dividenti/EPS= 3.60/30cent=12

Ndryshimet në P/E • Në qoftë se normat e interesit ngrihen, aksionet bëhen më pak atraktive për investitorët sikurse edhe kapitali përmes borxhit; Çmimet e aksioneve bien. Por, nëse normat e interesit ulen, aksionet bëhen më atraktive për investim, dhe çmimi i aksioneve si dhe P/E ngrihen. • Në qoftë se përmirësohet perspektiva e profitit të kompanisë, çmimi i aksioneve ngrihet, ngrihet edhe norma P/E

Norma çmim/norma e rrjedhës së parasë ku: P/CF = norma cmim/rrjedha e parasë së firmës Pt = cimimi i letrave me vlerë në periudhën t CFt+1 = rrjedha e pritur e parasë për letrat me vlerë e firmës.

Norma çmim vlera në libra Ku, P/BV= norma çmim/vlera e librave e firmës Pt = çmimet e fundvitit të letrave me vlerës BVt+1 = vera e vlerësuar e letrave me vlerë në fund të vitit

Metoda e normës kontable të kthimit • Projekti i investimeve kapitale do të vlerësohet sipas kthimit nga investimi (ROI) ose në bazë të normës kontable të kthimit (ARR) dhe do të krahasohet me nivelin e mëparshëm. • Kjo metodë përdoret për dy apo më shumë projekte investime, të cilat janë përjashtuese. Zgjidhet projekti me ARR më të lartë.

ARR Grupi AC dëshiron ta marrë kompaninë “Venera”Sh.p.k. Të ardhurat vijuese të kompanisë “Venera” pas tatimeve janë 480,000 euro. Drejtoria e “AC”e ndien se pas reorganizimit këto shifra do të ngrihen në 600,000 euro. Të gjitha kompanitë në këtë grup presin të fitojnë kthim pas tatimeve prej 15% mbi kapitalin e angazhuar. Sa do të vlerësohet “Venera”? Kjo është shuma maksimale që do të jetë i gatshëm të të paguajë grupi AC. Oferta e parë mund të jetë edhe më e ulët.

Metoda e aseteve neto • Vlera e aksioneve është e barabartë me asetet neto të prekshme që i atribuohen një klasi pjesëtuar me numrin e aksioneve brënda klasit. • Asetet e paprekshme (përfshirë emrin e mirë – goodwill nuk merren parasysh, veç nëse kanë vlerë të tregut me të cilën mund të shiten.

Metoda e të ardhurave nga dividendi • Aplikohet për vlerësimin e aksionarëve të vogël.Bazohet në parin se aksionarët e vogël janë më shumë të interesuar për dividendin, sepse ata nuk marrin pjesë në vendim me të cilat efektuohet profiti i kompanisë. Një ofertë e arsyeshme do të ishte kompensim për dividendin e ardhshëm të tyre.

Modeli i çmimit të aseteve kapitale CAPM Modeli CAPM i vlerësimit të letrave me vlerë supozon se këto letra shiten në një treg perfekt të kapitlait. Modeli varet nga këto kushte • Risku i padëshiruar Krf • Risku sistematik (koeficienti beta) b • Premia e riskut në treg (norma e pritur e kthimit km të një letre në treg minus norma e riskut të padëshiruar krf (km-krf) • Nuk ka kosto të transaksioneve dhe tatime • Të gjithë investitorët mund të marrin dhe të japin hua me cfardo shume ks = kRF + (kM– kRF )b.

VLERËSIMI I FIRMËS