Ráðstefna á vegum Sóknar Akureyri, 8. október 2005 Af hverju veiðum við ekki meira?

1. Ráðstefna á vegum Sóknar Akureyri, 8. október 2005Af hverju veiðum við ekki meira? Kristján Þórarinsson Stofnvistfræðingur LÍÚ

2. Af hverju veiðum við ekki meira? Svörin geta verið mismunandi eftir fiskistofnum. Þ.á.m. eftirfarandi. • 1. Erum þegar að veiða meira! Dæmi: ýsa, ufsi, ... • 2. Veiðar borga sig ekki. Dæmi: rækja (offramboð og lágt verð á markaði v.þ.a. aðrir eru að veiða meira; hátt olíuverð; hátt gengi)

3. Af hverju veiðum við ekki meira? (frh.) • 3. Stofn þegar fullnýttur og/eða hefur verið ofnýttur. Dæmi: þorskur, grálúða... • 4. Alþjóðleg samkeppni um veiðirétt. Dæmi: kolmunni, norsk-íslensk síld,... • 5. Óvissa um veiðiþol vegna skorts á upplýsingum eða þekkingu. Dæmi: íslensk sumargotssíld, loðna, karfastofnar, ýmsir stofnar flatfiska, keila, langa o.fl.

4. Úrræði:Efling rannsókna • Rannsóknir kosta peninga, en þekkingarskortur kostar ennþá meira • sumargotssíld: misræmi milli bergmáls og aldurs-afla-greiningar; staðfesta þarf magn stórsíldar. • kolmunni og norsk-íslensk síld: sýna þarf fram á tilvist og magn þessari fiska í íslenskri lögsögu. • flatfiskar: vantar flatfiskarall.

5. Efling rannsókna:loðna • Nauðsyn aukinna rannsókna á loðnu hefur sérstöðu vegna göngumynsturs loðnu milli vistkerfa og mikilvægis hennar í fæðuvef við Ísland. • Loðnumælingar mikilvægar, aðallega vegna mikilvægis loðnu sem fæðu botnfiska en einnig vegna beinna veiðihagsmuna.

6. Efling rannsókna:loðna (frh.) • Loðnumælingar hafa gengið brösótt frá aldamótum og oft mistekist. • Nauðsynlegt að afla þekkingar og vitneskju um gönguloðnu að sumarlagi. • Mikilvægt að skip séu á sjó til að ná tengslum við magn, útbreiðslu og göngur loðnu. • Rannsaka þarf áhrif mismunandi veiðarfæra.

7. Efling rannsókna:karfastofnar • Mörk djúpkarfastofna • erfðarannsóknir • fiskmerkingar • Uppeldisslóð djúpkarfa og úthafskarfa

8. Af hverju veiðum við ekki meira? Þorskur • Mikil vonbrigði meðal útvegsmanna vegna lítilla aflaheimilda í þorski. • Ef framtíðin skipti engu máli og ef tekjur þyrftu ekki að mæta kostnaði, þá væri hægt að veiða mun meira af þorski t.d á næsta ári– og síðan ekki söguna meir! • Þorskstofninn var ofveiddur um áratuga skeið og ástand hans og afrakstursgeta endurspeglar þá staðreynd.

9. ÞorskurVeiðistofn og hrygningarstofn 1955-2003

10. Þorskur (frh.) • Stærð þorskstofnsins er um helmingur af þeirri stærð sem gefur mestan afrakstur. • Aldurssamsetning er gjörbreytt miðað við fyrri tíð, sem endurspeglar allt of háa dánartölu um langt skeið. • Vantar stóran fisk í hrygningarstofninn til að geta af sér sterka árganga. • Nýliðun í stofninn hefur verið léleg síðan 1985.

11. Þorskur: 10 ára og eldri í Hrygningarstofni

13. Þorskur:Úrræði • Leiðin út úr vandanum er sú ein, að takmarka sóknina. • Mikilvægt er að minnka sókn í ókynþroska smáfisk. • Nauðsynlegt er að efla rannsóknir á nýliðun þorsks. • Efla þarf rannsóknir og þróun sem miða að aukinni kjörhæfni við veiðar.

14. Þyngdaraukning þorsks með aldri 80 60 40 Þyngdaraukning á milli ára (%) 20 3-4 4-5 5-6 6-7 7-8 8-9 Aldur í árum

15. Þorskur:Hvað hefur verið gert? • Jákvæðir þættir: • Aflaregla frá 1994 hefur verið til mikilla bóta. • Þörf er á að endurskoða aflareglu.

16. Þorskur:Hvað hefur verið gert? • Neikvæðir þættir: • stjórnvöld hafa einnig gengið í þveröfuga átt • aukning veiðiheimilda til hraðfiskibáta; • línuívilnun; • felur í sér aukna sókn í ókynþroska fisk. • þetta er mikið umhugsunarefni –þörf á viðhorfsbreytingu • óleikur í garð netaveiðimanna, sem mega búa við skertan rétt vegna minnkandi fiskgengdar á hrygningarslóð,auk hamlandi neyðarúrræða í formi hrygningarstopps og takmarkana á hámarks möskvastærð neta.

17. Myndi aukin sókn fela í sér bætta nýtingu þorskstofnsins? • Grisjunarhugmyndir eru óskhyggja sem stangast á við vísindalega þekkingu: • Þegar er búið að grisja um of; • fræði ganga ekki upp • i) ekki er hægt að nota óbreytt mat á árgangastærð, hrygningarstofni og nýliðun ef skipt er um forsendur um náttúruleg afföll; • ii) gögn benda til að náttúruleg afföll séu lág og lítið breytileg.

18. Þorskur: Fjöldi 4 ára sem fall af 3 ára Togararall • Árgangar skila sér milli ára • Borgar sig að láta fiskinn lifa, allavega meðan ungur

19. Við Íslendingar erum ekki einir í heiminum! • Verðmæti sjávarafurða verða til í allri keðjunni frá veiðum til síðustu sölu. • Viðhorf kaupenda og almennings í markaðslöndum skipta máli. • Góð ímynd • sjálfbær nýting, • mikil gæði, • afhendingaröryggi.

20. Burðir til rannsókna • Hafrannsóknastofnunin hefur ekki burði til að sinna þessu öllu • Efla þarf Hafrannsóknastofnunina. • Virkja þarf fleiri aðila til rannsóknastarfa, þ.á.m. sjávarútvegsfyrirtækin og ýmsar rannsóknastofnanir.

21. Búið! Takk fyrir áheyrnina!