ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

1. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΑ΄ΛΥΚΕΙΟΥ Μ. ΓΕΩΡΓΑΤΟΥ 2Ο ΠΠ ΓΕΛ

2. Κύρια όργανα που παράγουν γαμέτες Ορχεις • Ωοθήκες

3. Δευτερεύοντα όργανα πέος, σπερματική οδός, αδένες κόλπος, μήτρα σάλπιγγες

4. Όρχεις Σπερματοζωάρια τεστοστερόνη - Λοβοί με 1-3 σπερματικά σωληνάρια έκαστος Σπερματικός πόρος Επιδιδυμίδα

5. Όσχεο • Προστατεύει τους όρχεις και • διατηρεί τη θερμοκρασία μικρότερη κατά 2 βαθμούς από αυτή του σώματος • Εγκαθίστανται εδώ τον 7ο μήνα κύησης όρχις Όσχεο

6. Ιστολογία Όρχεος Σπερματικό σωληνάριο Παραγωγή σπερματοζωαρίων Από κύτταρα τοιχώματος testosterone

7. Επιδιδυμίδα : • Σωλήνας 5-6 μέτρων • Ωρίμανση και • Αποθήκευση σπερματοζωαρίων: ~ 40-60 ημέρες • Επιδιδυμίδα ’

8. Από κάθε επιδιδυμίδα: Σπερματικός πόρος

9. ουροδόχος κύστη Σπερματοδόχος κύστη / αδένας Ουρήθρα Προστάτης αδένας Βολβουρηθραίοιαδένες

10. Ανατομία πέους σ Σηραγγώδη σώματα (3) βάλανος Ακροποσθία Πόσθη (δέρμα) ουρήθρα

17. Ενδοκρινής μοίρα όρχεων: τεστοστερόνη • Αντρική ορμόνη • Αύξηση έκκρισης κατά την εφηβεία • Λειτουργίες: • Ανάπτυξη και λειτουργία γεννητικών οργάνων • Ανάπτυξη δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου: ` Τριχοφυΐα, ανάπτυξη μυών, επιμήκυνση φωνητικών χορδών.

18. Σπερματογένεση Η τεστοστερόνη διεγείρει τα κύτταρα στα σπερματικά σωληνάρια των όρχεων για παραγωγή σπερματοζωαρίων Τα Η τεσετοστερόνη Σπερματικό σωληνάριο Παραγωγή σπερματοζωαρίων Από κύτταρα τοιχώματος testosterone

19. Σπερματογένεση Πρόδρομα γεννητικά κύτταρα 4n 2n 2n

20. Σπερματογένεση • Πρόδρομα γεννητικά κύτταραΣπερματογόνιαμίτωση  Σπερματοκύτταρα 1ης  α’ μειωτική  Σπερματοκύτταρα 2ης β’ μειωτική Σπερματίδες (απλοειδείς) • Απώλεια κυτταροπλάσματος. • δημιουργία μαστιγοουράς  Σπερματοζωάρια

21. Σπερματογένεση

22. Ένζυμα κατάλληλα για την είσοδο στο ωάριο Σπερματοζωάριο Ένζυμα Πυρήνας Μιτοχονδρια Κεφαλή Ενδιάμεσοσώμα σ Ουρά

23. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΩΑΓΩΓΟΣ ή ΣΑΛΠΙΓΓΑ ΩΟΘΗΚΗ ΜΗΤΡΑ /σχήμα αχλαδιού, τοιχώματα με μυικό ιστό ΤΡΑΧΗΛΟΣ ΜΗΤΡΑΣ Βλεννογόνος ιστός στο εσωτερικό μήτρας

26. Ο κόλπος • Το μπροστινό μέρος της μήτρας ονομάζεται τράχηλος και καταλήγει στον κόλπο. • Ο κόλπος είναι ινομυώδης σωλήνας με μήκος 8-9 cm . • Το στόμιο του κόλπου φράσσεται από τον παρθενικό υμένα-μεμβράνη με ένα μόνο τρήμα δηλαδή άνοιγμα-που συνήθως σπάζει στην πρώτη σεξουαλική επαφή. • Ο κόλπος εξυπηρετεί την είσοδο του πέους για την εκσπερμάτωση και την έξοδο του εμβρύου (τοκετός)

27. Ωαγωγοί -σάλπιγγες • Είναι δύο σωλήνες με μήκος 11-14 cm. • Αρχίζουν από τις ωοθήκες –ένας από κάθε μία –και καταλήγουν στη μήτρα. • Μέσω των ωαγωγών γίνεται η μεταφορά του ωαρίου στην μήτρα • Οι ωαγωγοί είναι ο συνήθης χώρος γονιμοποίησης

28. Μετακίνηση ωαρίου στις σάλπιγγες. • Οι ωαγωγοί έχουν τον κώδωνα , • κροσσωτό άκρο , το οποίο βρίσκεται προς την πλευρά της ωοθήκης με το οποίο: • συλλαμβάνεται το ωάριο μετά την ωοθυλακιορρηξία. • Το ωάριο μεταφέρεται, με τις κινήσεις των βλεφαρίδων του βλεννογόνου των ωαγωγών, στη μήτρα.

29. Εξωμήτρια κύηση • Σε σπάνιες περιπτώσεις το γονιμοποιημένο ωάριο παραμένει μέσα στη σάλπιγγα. Εξωμήτρια κύηση • H ανάπτυξη του εμβρύου μπορεί να είναι επικίνδυνη για την υγεία της γυναίκας. Ρήξη σάλπιγγας σε εξωμήτρια κύηση προκαλεί σοβαρή εσωτερική αιμορραγία

33. Καρκίνωμα του τραχήλου • Τα καρκινικά κύτταρα χάνουν την κανονικότητα της πολύστιβης διάταξής τους μεγάλο πυρήνα σε σχέση με το κυτταρόπλασμα μεγάλη μεγάλη ποικιλία σχήματος και μεγέθους, αυξημένη μιτωτική δραστηριότητα • Διηθητικό καρκίνωμα διάσπαση της βασικής μεμβράνης , εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων

35. Καρκίνος των ωοθηκών • Παρ' ότι ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί μόνο το 20% όλων των κακοηθειών των γυναικείων οργάνων, εντούτοις είναι ο πλέον θανατηφόρος από όλα τα κακοήθη νοσήματα του γυναικολογικού συστήματος. Αυτό συμβαίνει λόγω της δυσκολίας διάγνωσης του καρκίνου στα αρχικά του στάδια. Η μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου είναι αυτή των 55 ετών. • Αιτιολογία και παράγοντες κινδύνου: • Ηλικία:η νόσος μπορεί να παρουσιαστεί σε όλες τις ηλικίες, αυξάνεται όμως δραματικά με την πρόοδο του χρόνου. Κληρονομικότητα:υπάρχει κληρονομική προδιάθεση στην πάθηση αυτή, ειδικά σε οικογενή καρκίνο των ωοθηκών, ορισμένες κληρονομικές παθήσεις του εντέρου, όπως και στον καρκίνο του μαστού.

36. Αιτιολογία του καρκίνου των ωοθηκών • Διατροφή και τρόπος ζωής: έχει παρατηρηθεί ότι η νόσος παρουσιάζεται συχνότερα σε πληθυσμούς των βιομηχανικών χωρών. Το γεγονός αυτό ίσως να σχετίζεται με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής. • Κάπνισμα:έχει σχέση με την αύξηση της συχνότητας του καρκίνου των ωοθηκών.Καρκίνος του μαστού: γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο μαστού, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν και καρκίνο των ωοθηκών

37. Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας • Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τρίτος κατά σειρά συχνότητας καρκίνος στις γυναίκες, μετά τον καρκίνο του μαστού και του ενδομητρίου. • Η θνησιμότητα από τον καρκίνο του τραχήλου έχει ελαττωθεί κατά 50% στα τελευταία 40 χρόνια και η συχνότητα της προχωρημένης νόσου κατά τη διάγνωση έχει ελαττωθεί κατά 70% στο ίδιο χρονικό διάστημα. • Αυτό είναι αποτέλεσμα της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας, στην οποία έχει συμβάλλει κατά πολύ το τεστ Παπανικολάου.

38. Αιτιολογία και παράγοντες κινδύνου Ηλικία: η συχνότητα της νόσου αυξάνεται δραματικά με την πρόοδο της ηλικίας. Κάπνισμα: έχει παρατηρηθεί ότι οι καπνίστριες εμφανίζουν συχνότερακαρκίνο του τραχήλου από αυτές που δεν καπνίζουν. Σεξουαλική δραστηριότητα: γυναίκες που έχουν σεξουαλικές σχέσεις από πολύ νεαρή ηλικία ή που διατηρούν σχέσεις με πολλούς άνδρες παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα της νόσου.

39. Καρκίνος του τραχήλου και ιοί • Το σημαντικότερο αίτιο είναι η λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV-human papilloma virus). Υπάρχουν περισσότεροι από 100 ορότυποι του ιού HPV. Οι ορότυποι 16 και 18 προκαλούν το 70% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας. Για την αντιμετώπιση αυτών των οροτύπων έχουν σχεδιαστεί δύο νέα εμβόλια το Gardasil και το Cervarix.

40. Παραγωγή των ωαρίων με μείωση • Τα ωάρια σχηματίζονται από αδιαφοροποίητα γεννητικά κύτταρα με την διαδικασία της μείωσης (κυτταρική διαίρεση που σχηματίζει τους γαμέτες). • Κατά την μείωση από ένα κύτταρο με 46 χρωμοσώματα προκύπτει ένα ωάριο με 23 χρωμοσώματα. • Στα ωοκύτταρα η μείωση ξεκινάει στην εμβρυϊκή ζωή και διακόπτεται στην 1η μειωτική διαίρεση. • Η δεύτερη μειωτική διαίρεση πραγματοποιείται κατά την διάρκεια της ωορρηξίας (μία φορά κάθε 28 ημέρες) και από αυτήν προκύπτουν τα ώριμα ωάρια, τα οποία μπορούν να γονιμοποιηθούν.

41. ΩΟΓΕΝΕΣΗ • Πρόδρομα γενετικά κύτταρα: • Ωoγόνια μίτωση  πολλαπλασιασμός κατά την εμβρυική ζωή. • Διαφοροποίηση(αύξηση, συσσώρευση θρεπτικών ουσιών) ΩΟΚΥΤΤΑΡΑ • Ωοκύτταρο α’ μειωτική ( όχι πλήρης)  ωοκύτταρα 1ης τάξης • Κάθε ωοκύτταρο1ης τάξης μέσα σε ένα ωοθηλάκιοπαραμένουν μέχρι την εφηβεία.

42. Ωοθηλάκιο

43. Σαρωτική ηλεκτρονική φωτομικρογραφία ενός ώριμου ωοθυλακίου στην ωοθήκη ποντικού

44. ΩΟΓΕΝΕΣΗ • Κατά τη διάρκεια της 5ης εβδομάδας της εμβρυϊκής ζωής, τα αρχέγονα γεννητικά κύτταρα (περίπου 1.000-2.000), μεταναστεύουν από το τοίχωμα του λεκιθικού ασκού στην περιοχή των γονάδων. • Η γοναδική περιοχή διαφοροποιείται σε όρχι επί παρουσίας Υ χρωμοσώματος, διαφορετικά εξελίσσεται σε ωοθήκη. • Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της ωοθήκης τα αρχέγονα γεννητικά κύτταρα, που ονομάζονται πλέον ωογόνια, πολλαπλασιάζονται γρήγορα με μιτωτικές διαιρέσεις,

45. Η διεργασία της μείωσης αρχίζει περίπου την 8η εβδομάδα της ενδομήτριας ζωής και διακόπτεται στο στάδιο της πρόφασης της πρώτης μειωτικής διαίρεσης, κατά το οποίο τα διπλά χρωμοσώματα έχουν διαταχθεί ανά ζεύγη. • Τα ωοκύτταρα πλέον καλούνται πρωτογενή ωοκύτταρα. • Κατά τη διάρκεια του σχηματισμού του, το πρωτογενές ωοκύτταρο περιβάλλεται από πρωτογενές ωοθυλάκιο.

46. ΩΟΓΕΝΕΣΗ • Ο αριθμός των γεννητικών κυττάρων κατά την 6η-7η εβδομάδα κυήσεως είναι περίπου 10.000 ωογόνια. • Στην 8η εβδομάδα τα ωογόνια φθάνουν τις 600.000 • στις 20 εβδομάδες της εμβρυϊκής ζωής έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό των γεννητικών κυττάρων που φθάνουν περίπου τα 7 εκατομμύρια. • τον 7ο μήνα της κυήσεως, όλα τα ωογόνια, έχουν μετατραπεί σε ωοκύτταρα 1ης τάξης σε ωοθυλάκια. • κατά τη γέννηση η ωοθήκη διαθέτει περίπου 1-2 εκατομμύρια πρωτογενή ωοθυλάκια τα οποία παραμένουν λανθάνοντα μέχρι την εφηβεία.

47. Το πρωτογενές ωοκύτταρο παραμένει αδρανές σε αυτό το στάδιο τουλάχιστον μέχρι την εφηβεία, αλλά ακόμη και για 40 χρόνια αργότερα. • Η μειωτική διαίρεση ολοκληρώνεται ακριβώς πριν την ωοθυλακιορρηξία, • ως αποτέλεσμα της αύξησης των επιπέδων της LH και έτσι προκύπτει το δευτερογενές ωοκύτταρο ή ωάριο.

48. Στάδιο ωρίμανσης Εφηβεία • Πριν την ωορρηξία : • ( ωοκύτταρο 1ης τάξης )  Ολοκλήρωση α΄ μειωτικής: • Πολικό σωμάτιο + Ωοκύτταρο2ης τάξης  • Ωοκύτταρο2ης τάξης  β΄ μειωτική διαίρεση • Πολικό σωμάτιο + ωάριο Το ωάριο περιέχει λέκιθο για ανάπτυξη ζυγωτού στην αρχή της κύησης http://kisdwebs.katyisd.org/campuses/MRHS/teacherweb/hallk/Teacher%20Documents/AP%20Biology%20Materials/Body%20Systems/Human%20Gametogenesis/48_A01s.swf http://www.youtube.com/watch?v=RGQnGl5_d5A

49. ΩΟΓΕΝΕΣΗ • Τα 1-2 εκατομμύρια πρωτογενή ωοθυλάκια μειώνονται με την ηλικία και στην ήβη απομένουν περίπου 400.000. • Μετά την ηλικία των 37 ετών στην ωοθήκη βρίσκονται περί τα 25.000 ωοθυλάκια • Στο 51ο έτος ηλικίας, που είναι η συνήθης ηλικία εμμηνόπαυσης, απομένουν περίπου 1000 ωοθυλάκια, τα οποία εξαφανίζονται έως την ηλικία των 71 ετών. • Σε μια γυναίκα μόνο 400 περίπου πρωτογενή ωοθυλάκια ωριμάζουν φυσιολογικά κατά την αναπαραγωγική της περίοδο.

50. ΩΟΓΕΝΕΣΗ