Psikologji komunikimi

1. Psikologjikomunikimi • Tema: Qendrimetdhekomunikiminderindividual • Java e nente • E hene 30 prill • Pergatiti: Dr.EdvaldoBegotaraj

2. Qendrimetdhekomunikiminderindividual • 1. Struktura e marredhenievenderpersonale • 2. Nocioni i qendrimit • 3. Funksioni i qendrimeve • 4. Tipologjite e qendrimevenderindividuale • 5. Situataoptimale e komunikimit • 6. Drejtimijodirektiv

3. Struktura e marredhenievenderpersonale • 1. Marredhenia e vendit • - marredhenia • - vendi • - marredhenia e vendit • 2. Marredhenietsimetrikedhemarredhenietasimetrike • - marredhenietsimetrike • - marredhenietasimetrikekomplementare • - marredheniethierarkike • 3. Ekuilibri ne marredhenie • - ekuilibridhete dish sitejetosh

4. Struktura e marredhenievenderpersonale • Marredhenievendesh, situate ne tecilenindividetpozicionohenndajnjeri-tjetrit • Strukturohen duke u nisurngapozicioni I protagonisteve marredhenievendesh • Trellojstrukturash: marredheniesimetrike, plotesuesedhehierarkike. • Ketostrukturanukjanefikseportendryshueshme ne kohe

5. Marredhenia • Themelonspecificitetin e cdomarredhenieje, sepsecdoindividmundtendryshojepozicionin e tij ne funksiontepartnerit • Ekzistonnjelidhjerregulluese (organizative) mespozicioneve.Krijonnjemarredheniejotepavarur

6. Vendi • Vendosindividin ne njestrukture • E gjejme ne realitetin: • objektiv, social dhekulturor (dallonstatutetdherolet e marredhenies). • Imagjinar (menyrenpersonaletevendosjes, pozicionimit). • Simbolik (mjedisi, ambienti, konteksti, metapozicioni).

7. Marredhenia e vendit • Social (modelet, rolet e propozuarapermeskulturesdheinstitucioneve • Nderveprues (raportimespjesemarresve ne marredhenie) • Subjektiv (lidhet me strategjine e subjektit per veten e vet.

8. Marredhenia e vendit • Njetjeteranalize e shpjegonmarredhenien e venditnepermjet 3 aksevetemedha: • Aksiqerregullondistancenmespjesemarresve • Aksiqepercaktonkonvergjencatdhedivergjencatmespjesemarresve • Aksiqepercaktonsimetrine, asimetrine, hierarkine, plotesueshmerine e pjesemarresve

9. Marredhenietsimetrikedheasimetrike • Simetrike: kurmarredheniaeshte e ngjashmengaanastrukturale (nuk ka hierarkidhedhenenshtrim, shkembim i barabarte, pozicionetenjejta). Pyetja: Do vemi? • Asimetrike: kurmarredhenianukeshte e barabarte. Roletdhestatutetndryshojne (ka hierarki, shkembimipabarabarte, pozicionetmundtendryshojne). Pyetja: Do vish me mua? Percaktohetngastatutipordhengaindividi

10. Marredhenietasimetrikekomplementare • Sjelljetjanetepangjashmeporteartikuluara: psh., nese A eshteautoritar, B pershtatet me te duke u nenshtruar nenshtrimifavorizon A  A kerkongjithnjenenshtrimin e B  A behetgjithnje e me shumeautoritardhe B gjithnje e me shume i nenshtruar

11. Marredheniet hierarkike • Perfshijne ekzistencen e nje pozicioni me te larte dhe nje pozicioni me te ulet. Kjo sjellje subjektive (ndjenje inferioriteti/superioriteti) udhehiqet nga historia dhe personaliteti i pjesemarresve

12. Ekuilibri ne marredhenie • Varet nga pjesemarresit, konteksti etj. • Marredhenia patologjike: marredhenie e ngurtesuar (strikte), e stereotipizuar, «sa per sy e faqe» • Ritualet sociale: sigurojne ekuiliber, shkembim dhe reciprocitet ne marredhenie

13. Nocioni i qendrimit • Gjendje mendore dhe neuropsikologjike e paracaktuar nga eksperienca dhe qe ushtron ndikim dinamik mbi individin duke e pergatitur ne menyre te vecante ndaj nje numri te caktuar objektesh apo ngjarjesh • Pra, eshte nje pozicion i marre prej individit per nje objekt te caktuar (rrjedh nga sjelljet) • Eshte i orientuar, dhe luan rol ne situaten e komunikimi te inidivideve dhe grupeve • Jane predispozicione per te vepruar dhe per te perkufizuar nje tip te caktuar marredhenieje

14. Funksioni i qendrimeve • Tre funksione: • Funksion konjitiv (qendrimet organizojne perceptimet) • Energjitik ose tonik (qendrimet percaktojne intensitetin dhe natyren e motivacioneve) • Rregullator (qendrimet unifikohen me opinionet e nje individi, ruajne koherencen e brendshme te opinioneve dhe sjelljeve, dhe jane te aferta me perfaqesimet  perbejne filtra interpretimi per realitetin ku jetojme

15. Tipologjite e qendrimeve nderindividuale • 5 tipe te medha qendrimesh • Qendrimi i interpretimit • Qendrimi i vleresimit • Qendrimi i ndihmes ose keshilles • Qendrimi i pyetjes dhe anketimit • Qendrimi i kuptueshmerise

16. Qendrimi i interpretimit • Konsiston ne verbalizimin ndaj tjetrit te arsyeve te fshehura qe nenkuptojne ate qe ai do te thote ose do te beje • Interpretimi shpjegon qe kemi nje interpretues dhe nje te interpretuar • Krijon ose perforcon nje diference statusi mes aktoreve shkembyes • Krijon nje marredhenie hierarkie dhe varesie • Interpretimi i A bllokon te shprehurit (interpretimin autentik) te B  parimi pare, parimi i mos-interpetimit

17. Pasojat e qendrimit te interpretimit • I interpretuari mund te reagoje me refuzim. E quajme kunder-varesi dhe shprehet me agresivitet • I interpretuari reagon me mbyllje apo bllokim te shprehjes se tjetrit. Rrjedh nga fakti qe interpretimi mund te jete i drejte ose fals. • Interpretimi fals shpreh pakuptueshmerine e tjetrit • Interpretimi i drejte eshte tipi i interpretimit te dyshimte, dhe nxit mekanizmin e mbrojtjes

18. Qendrimi i interpretimit • Interpretimi luan rol pozitiv me kusht qe ai te jete formuluar ne nje moment kur tjetri mund ta degjoje, pra t’i pershtatet. • Eshte plotesues dhe jo themelor • Pra, pasoja e pare: kunder-varesia; agresiviteti; prishja e komunikimit, e klimes • Pasoja e dyte: bllokimi i interpretimit te drejte apo fals te te shprehurit • Pasoja e trete: kanalizimi i bisedes se tjetrit  interpretimi si manipulim

19. Qendrimi i vleresimit • Konsiston ne formulimin e nje gjykimi pozitiv ose negativ ne lidhje me ate qe tjetri shpreh apo ben • Vleresimi na shpjegon qe kemi nje vleresues, gjykues dhe nje te vleresuar ose te gjykuar • Krijon nje dallim statusi mes pjesemarresve • Krijon marredhenie varesie • Parimi i dyte: parimi i mos-vleresimit  A vlereson (poz/neg) B, duke e penguar B te shprehet ne menyre autentike

20. Pasojat e qendrimit te vleresimit • Rreziku i pare:bllokim i komunikimit, sidomos kur vleresimi eshte negativ: krijon marredhenie negative, ul motivimin • Vleresimi pozitiv lehteson komunikimin, indukton biseden permes seleksionimit.

21. Pasojat e qendrimit te vleresimit • Rreziku i dyte: Induktimi permes seleksionimit korrespondon me ate qe quajme paragjykim pozitiviteti  eshte procesi permes te cilit individi qe merr nje gjykim pozitiv seleksionon ne menyre te pandergjegjshme informacionet, ndjenjat, elementet qe i lejojne atij te marre vleresime pozitive

22. Pasojat e qendrimit te vleresimit • Rreziku i trete: shfaqet permes interpretimit dhe marredhenies se varesise  agresivitet

23. Qendrimi i ndihmes ose keshilles • Konsiston ne propozimin e tjetrit te zgjidhjeve ose elementeve te komunikimit • Manifeston nje interes per tjetrin • Keshillimi shpjegon qe kemi keshillues dhe te keshilluar • Krijon dallim ne status, krijon marredhenie varesie

24. Pasojat e qendrimit te keshillimit • Pasoja e pare: ndikimi i bisedes, ndikim ndaj tjetrit • Keshilluesi ndikon sepse merr ne ngarkim tjetrin dhe problemet e tij • Keshilluesi ndikon duke e zevendesuar tjetrin, i ul atij mundesite per ta zgjidhur vete problemin • Qenderzon shprehjen dhe analizen e problemit te tjetrit • Duhet te flasim per problemin dhe jo per zgjidhjen e tij

25. Pasojat e qendrimit te keshillimit • Pasoja e dyte: induktimi i komunikimit ne kuptimin e zgjidhjeve te propozuara nga keshilluesi • Keshilluesi manipulon, kanalizon dhe ndikon ne shprehjen e tjetrit

26. Pasojat e qendrimit te keshillimit • Pasoja e trete: eshte e lidhur me qendrimin sigurues • Manifeston nje mos—llogaritje te asaj qe tjetri po jeton • Shpreh nje manifestim te pandergjegjshem agresiviteti  bllokim ose nderprerje te shprehjes se tjetrit

27. Qendrimi i keshilles • Parimi i trete: rregulli i mos-keshillimit ose i mos-ndihmes ( e pengojme ne autenticitetin e tij) • Nuk e ploteson komunikimin por thjesht e perforcon • Nese e leme te shprehet e ndihmojme me mire tjetrin

28. Qendrimi i pyetjeve dhe anketimit • Konsiston ne berjen e pyetjeve • Ka si objektiv shprehjen e tjetrit  i jep perparesi atij qe shprehet • Kemi pyetes, anketues dhe te pyetur,te anketuar • Krijon dallim statusi, perforcon varesine e te pyeturit ndaj pyetesit • Parimi i katert: mos-limitimi i pyetjeve (jo sistematike por te hapura) kercenon autenticitetin e te pyeturit

29. Pasojat e qendrimit te pyetjeve • Pasoja e pare: siperfaqesia e personit te pyetur. Pyetja sjell mosmobilizim konjitiv te te pyeturit  ai perqendrohet tek pyetja e radhes pa u thelluar, prandaj themi qe eshte situate siperfaqesore sepse i pyeturi nuk perfshihet plotesisht

30. Pasojat e qendrimit te pyetjeve • Pasoja e dyte: kanalizimi dhe manipulimi (i pandergjegjshem) i shprehjes se tjetrit • Tre tipet me te shpeshta te pasojes se dyte • Induktimi permes seleksionimit te pyetjes • Induktimi permes formulimit te pyetjes • Induktimi permes vendosjes se pyetjeve

31. Induktimi permes seleksionimit te pyetjes • Berja e pyetjeve ben te mundur qe i anketuari te orientohet apo te shmange ate qe do te thote dhe te perqendrohet ne ate qe ne i kerkojme  manipulim i ndergjegjshem • Berja e pyetjeve qe nuk perbejne problem per tjetrin por per neve  manipulim i pandergjegjshem

32. Induktimi permes formulimit te pyetjes • Perdorimi i pyetjeve me fjale te pasakta, te dyshimta apo te dyanshme (mungon objektiviteti dhe vlefshmeria)

33. Induktimi permes vendosjes se pyetjeve • I pyeturi i permbahet rregullave sociale: qendrueshmerise, koherences konjitive ose ideologjike • Ky rregull i ndalon atij te formuloje nje pergjigje ne kundershtim te plote me pyetjet e meparshme. Ai ndikohet nga pyetjet e meparshme. Efekti ndikues i pyetjeve quhet efekti Halo

34. Qendrimi i kuptueshmerise • Konsiston ne interesimin e A per ate qe thote B. • A degjon per te kuptuar dhe jo per te gjykuar dhe shprehet me ane te riformulimit te shprehjes • Riformulimi: konsiston ne rikthimin tek ajo qe tjetri shpreh. Ai qe formulon eshte plotesisht i varur nga ai qe shprehet • Krijon nje status te ndryshem por njekohesisht edhe te kundert me kater qendrimet e meparshme • Krijon varesi nga tjetri • Eshte qendrimi me i privilegjuar kundrejt tjetrit

35. Pasojat e qendrimit te kuptueshmerise • Krijimi i nje klime marredheniesh lehteson te shprehurit. Klima percaktohet nga dy faktore: thellesia e te shprehurit dhe rreziku i interpretimit • Klima deshmon interes per tjetrin, redukton kercenimet, paragjykimet, interpretimet, pyetjet  klima e kuptueshmerise redukton marredheniet mbrojtese

36. Pasojat e qendrimit te kuptueshmerise • Thellesia e te shprehurit: duke e qenderzuar tjetrin tek vetja, ky qendrim e lehteson ate te vazhdoje reflektimin, dhe nxit zhvillimin e opinioneve dhe ndjenjave te tjetrit • Rreziku i interpretimit: perqendrimi mbi tjetrin. Kuptueshmeria nuk duhet interpretuar, duhet vetem te degjojme tjetrin pa u pozicionuar

37. Qendrimi i kuptueshmerise • Parimi i peste: mos-kanalizimi, klima relacionale e favorshme, pra kuptueshmeria. • Kuptueshmeria na lejon per te ndihmuar tjetrin

38. 5 parimet e degjimit aktiv • Mos-interpretim • Mos-vleresim • Mos-keshillim • Mos-berje pyetje sistematikisht • Kuptueshmeria

39. Permbledhje

40. Permbledhje

41. Permbledhje

42. Permbledhje

43. Permbledhje

44. Situata optimale e komunikimit • Eshte situata kur tjetri ndihet i degjuar. • Nuk duhet te ndihet i gjykuar, i analizuar, i interpretuar, i drejtuar nga keshilla, i manipuluar nga pyetjet. • Degjimi: karakteristike themelore e komunikimit. • Degjuesi duhet te jete i kuptueshem, aktiv, te dije te degjoje, te kontrolloje reagimet spontane • Ndihmon autenticitetin e tjetrit

45. Orientimi jo direktiv • Perdoret ne situata jo direktive • Krijuar nga C. Rogers • E perdorshme ne terapine me klient te qenderzuar

46. Procesi i orientimit jo direktiv • Klienti zbulon nje ngjarje te vecante • Terapisti interesohet per te, ndergjegjesim. • Klienti ndihet i pranuar, njeh problemet e tij, ndergjegjesohet • Klienti komunikon me vetveten • Eshte e rendesishme te krijohet nje marredhenie e vecante ne terapi, te ndertohet nje klime komunikimi me kater perberes:

47. 4 perberesit • Pranimi i pakushtezuar i tjetrit (pranim ne heshtje dhe refuzim i gjykimeve mbi ato qe tjetri shpreh) • Neutraliteti pozitiv (eshte nje impenjim/perkushtim pa gjykime, pozitiv dhe qe mbeshtetet ne interesin e tjetrit) • Autenticiteti (terapisti te interesohet realisht per ate qe tjetri shpreh) • Empatia (te jemi te afte te kontrollojme reagimet tona socio-afektive derisa t’i bejme te mundshme per tjetrin. Te zhytemi ne boten subjektive te tjetrit, te kuptojme brendesine e tij)

48. Empatia: dy perberes 1. Marrja e ndjenjave te jetuara nga tjetri 2. Aftesia verbale per te komunikuar kuptueshmerine • Empatia duhet te jete aktive dhe e transmetueshme. Empatia e patransmetuar eshte thjesht nje qendrim i brendshem pa efekt mbi cilesine e komunikimit

49. Empatia • Perdorimi i saj ndihmon tjetrin te kuptoje veten dhe te jete efikas dhe i qarte ne zgjidhjen e problemeve vetiake • Per ta perdorur duhet te krijojme klimen e marredhenies pozitive

50. Veshtiresi ne marredheniet nderpersonale • Veshtiresia juaj mund te perfaqesohet nga: • - Bllokimi ikomunikimit • - Veshtiresi per te thene ate qe doni te thoni • - (Mos)kuptime nga ana e tjetrit • - Fakti qe keni paraqitur nje komunikim shume direkt, kritik, invadent