1 / 47

Het zuur-base evenwicht I

Het zuur-base evenwicht I. Inleiding CO 2 transport Regulatie van de zuur-base balans Diagnose zuur-base afwijkingen Patiënten voorbeelden. Zuur-base stoornissen Waarom meten?. komen frequent voor (bij zieke patiënten). zijn een uiting van een onderliggende ziekte.

dore
Download Presentation

Het zuur-base evenwicht I

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Het zuur-base evenwicht I • Inleiding • CO2 transport • Regulatie van de zuur-base balans • Diagnose zuur-base afwijkingen • Patiënten voorbeelden

  2. Zuur-base stoornissenWaarom meten? • komen frequent voor (bij zieke patiënten). • zijn een uiting van een onderliggende ziekte. • kunnen worden gebruikt bij het opsporen van deze ziekte. • vereisen vaak tijdige behandeling.

  3. Zuur-base stoornissenbij verschillende ziektebeelden • CZS: infarct, bloeding, trauma. • Circulatie:hypotensie, myocard infarct. • Longen: emfyseem, astma. • Nieren: acute / chronische nierinsufficiëntie. • Maag/darm: braken, chronische diarree. • Lever: acuut / chronisch leverfalen.

  4. Regulatie van de zuur-base balansHoe ? • Verdunning (distributie) • Chemische buffering (intra - en extracellulair) • Regulatie CO2 concentratie (respiratoir) • Regulatie van H+ en HCO3- concentratie (metabool)

  5. Zuuruitscheiding Longen • 20 – 50 mol vluchtig zuur per dag • (2 – 4 liter geconcentreerd HCL) Nieren • 80 mmol/l niet vluchtige zuren, sulfaat, fosfaat, urinezuur, citraat, ammoniumzouten. Ongeveer 1000 keer meer zuur gaat via de longen

  6. CO2 transport

  7. CO2 HCO3- Het “Open systeem”

  8. Respiratoire regulatieInvloed van de ademhaling op de pH • CO2gas « CO2 + H2O « H2CO3« H+ + HCO3- Ademhaling ­ CO2 ¯® H2CO3 ¯ ® H+¯ + HCO3- Alkalose Ademhaling ¯ CO2 ­®H2CO3 ­ ® H+­ + HCO3- Acidose

  9. Respiratoire regulatieInvloed van pH op ventilatie Dagelijkse CO2 productie : 15.000 mmol/dag H+® chemoreceptoren medulla oblongata • pH ­® alveolaire ventilatie (Ademhaling ¯) • pH ¯ ® alveolaire ventilatie (Ademhaling ­)

  10. H+ als centraal kruispunt

  11. Relatie pH en H+ pH H+ nanomol/L 7,80 16 7,60 26 7,40 40 7,20 63 7,00 100

  12. Henderson-Hasselbalch vergelijking 0.03 PCO2 • H+ = 800 x --------------- HCO3- HCO3- • pH = 6.1 + log --------- CO2 opgelost H+ + HCO3- K d = ————— CO2opgelost Metabool via de nieren Respiratoir via de longen

  13. Renale regulatie HCO3- terugresorptie TUBULUSCEL LUMEN CAPILLAIR HCO3- + H+ H+ HCO3- HCO3- H2CO3 H2CO3 Koolzuur Anhydrase

  14. LUMEN TUBULUS CAPILLAIR H+ HCO3- HCO3- H2CO3 H2CO3 NH4+¬H+ + NH3 H2PO4- ¬H+ + HPO42- Renale regulatie H+ excretie

  15. Renale regulatie • Serum pH ­ Urine pH ­ = netto HCO3- excretie • Serum pH ¯ Urine pH ¯= netto H+ excretie

  16. Regulatie door de nier in het kort serum pH ­ HCO3- terugresorptie ¯ H+ secretie ¯= Netto base verlies Urine buffers ¯ serum pH ¯ HCO3- terugresorptie ­ H+ secretie ­ = Netto zuur verlies Urine buffers ­

  17. De intra- en extracellulaire buffers 1. IntracellulairHb- + H+ HHb 2. Extracellulair HCO3- + H+H2CO3 P- + H+ HP

  18. nextracellulaire distributie ncel buffering nrenale H+ excretie nrespiratoire compensatie Compensatie in tijd na H+ belasting Compensatie 12 24 72 6 Uren

  19. Kwantitatieve regels • Compensatie van een zuur-base stoornis is aan kwantitatieve regels gebonden. • Wordt van deze regels afgewekendan is er een bijkomende (gemengde) zuur-base stoornis. • Over - of ondercompensatie bestaat niet alszodanig.

  20. Algemene regels HCO3- ( nier ) pH =pK + log---------------- CO2 ( long ) • Definitie zuur-base stoornis pH, PCO2 en HCO3- • Compensatie is bijna nooit compleet pH < 7.35 acidose.pH > 7.45 alkalose. • Inadequate compensatie gemengde stoornis. • Richting compensatie dezelfde HCO3- / CO2 ratio.

  21. Eenzijdige H+ compensaties

  22. Davenport plot pCO2 tegen HCO3-

  23. HCO3- tegen pH

  24. Zuur-base diagram PCO2 ChronischeRespiratoireAcidose MetaboleAlkalose AcuteRespiratoireAcidose HCO3- AcuteRespiratoireAlkalose ChronischeRespiratoireAlkalose MetaboleAcidose pH

  25. Classificatie Zuur-base diagram Normale pH 7.35 - 7.45 • verlaagde pH ( H+ ­ ) Acidose lage HCO3-* metabool hoge CO2* respiratoir • verhoogde pH ( H+ ¯ ) Alkalose hoge HCO3-* metabool lage CO2* respiratoir

  26. Primaire zuur-base stoornissen Stoornis Compensatie Classificatie pH ¯ HCO3- ¯ PCO2 ¯respiratoir gecompenseerde metabole acidose PCO2 ­HCO3- ­metabool gecompenseerde respiratoire acidose pH ­HCO3- ­PCO2 ­respiratoir gecompenseerde metabole alkalose PCO2¯ HCO3- ¯metabool gecompenseerde respiratoire alkalose

  27. Gemengde stoornissen Stoornis Compensatie Classificatie pH ¯HCO3- ¯ PCO2 ¯¯Metabole acidose + Respiratoire alkalose PCO2 ­­Metabole acidose + Respiratoire acidose PCO2 ­HCO3- ­­Respiratoire acidose + Metabole alkalose HCO3- ¯¯Respiratoire acidose + Metabole acidose pH ­HCO3- ­PCO2 ­­Metabole alkalose + Respiratoire acidose PCO2 ¯¯Metabole alkalose + Respiratoire alkalose PCO2¯ HCO3- ¯¯Respiratoire alkalose + Metabole acidose HCO3- ­­Respiratoire alkalose + Metabole alkalose pH norm PCO2 ¯+ HCO3- ¯Respiratoire alkalose + Metabole acidose HCO3- ­+ PCO2 ­Metabole alkalose + Respiratoire acidose

  28. Diagnose gemengde zuur-base stoornissen Bij een gemengde stoornis bestaat er een discrepantie tussen de primaire afwijking en de voorspelde compensatie. • compensatie CO2­­ : extra acidose. CO2¯¯ : extra alkalose. • compensatie HCO3-­­ : extra alkalose. HCO3-¯¯ : extra acidose.

  29. Voorbeeld gemengde stoornis Enkel pH = 7.25 HCO3- = 14 PCO2 = 4,0 kPa Metabole acidose, respiratoir gecompenseerd. Gemengd pH = 7.10 HCO3- = 14 PCO2 = 6,4 kPa ­ Metabole en Respiratoire acidose

  30. Voorbeeld gemengde stoornis Primair pH = 7.25 HCO3- = 12 mmol/l PCO2 = 3,7 kPa (28 mmHg) Metabole acidose, respiratoir gecompenseerd Gemengd pH = 7.10 HCO3- = 12 mmol/l PCO2 = 5,3 kPa (40 mmHg) Metabole en Respiratoire acidose

  31. Zuur-base stoornissenCasus 1 Patiënte met buiktrauma • Opname: hypotensie en respiratoire insufficientie. • Welke zuur-base stoornis verwacht u • bij deze patiënte ?

  32. Zuur-base stoornissenCasus 1 • Deze waarden? • Bloedgas: pH = 7.10 HCO3- = 14 mmol/L PCO2 = 6,4 kPa Normaal pH 7.35 - 7.45 HCO3- 24 mmol/L PCO2 6,0 pKa

  33. Zuur-base stoornissenCasus 1 Normaal pH 7.35 - 7.45 HCO3- 24 mmol/L PCO2 6,0 pKa • Bloedgas: pH = 7.10 HCO3-= 14 mmol/L PCO2 = 6,4 kPa Gemengde metabole en respiratoire acidose

  34. Zuur-base stoornissenCasus 2 • Vrouw, 55 jaar Opname: bloed braken ten gevolge van maagulcus Onderzoek: bloeddruk 65/40 mmHg. Pols 140/min Bloedgassen: pH = 7.30 HCO3- = 12 mmol/l PCO2 = 3 pKa Natrium = 139 Chloor = 98 Kalium = 3.0 mmol/l Normaal pH 7.35 - 7.45 HCO3- tot 24 mmol/L PCO2 tot6,0 pKa

  35. Zuur-base stoornissenCasus 2 Bloedgas: pH = 7.30 ¯ HCO3- = 12 ¯ PCO2 = 3 kPa ¯ Anion gap 139 - 98 + 12 = 29 ­ DiagnoseMetabole acidosemet verhoogde anion gap (lactaat acidose).

  36. Anion gap Na+ - [ Cl- + HCO3- ]

  37. Anion gap ­ Na+ - [ Cl- + HCO3- + Z- ]

  38. Metabole acidose normale anion gap • Gastro intestinaal HCO3- verliesdiarreedrainage: fistels, drainspancreatitis • Renaal HCO3- verliesnierinsufficiëntiehypoaldosteronismekoolzuur anhydrase remmers (DiamoxR)renale tubulaire acidose

  39. Metabole acidose hoge anion gap • Endogeen zuurnierinsufficiëntie (SO42-)lactaat ketoacidose • Exogeen zuurmethanolsalicylaten

  40. Anion GAP bij metabole acidose Verhoogd > 18 mmol/l Andere parameters • Melkzuur acidose plasma lactaat verhoogd • Keto acidose keto zuren verhoogd • Intoxicatie • Salicylaat pCO2 verlaagd • Methanol osmolariteit verhoogd • Ethyleenglycol osmolariteit verhoogd • Nierinsuffientiecreat, fosfaat verhoogd • Sterk celvervalKalium, LDH en CK sterk verhoogd

  41. Metabole acidose Lactaat Glucose ATP Pyruvaat Lactaat Krebs Cyclus • Glucose + 2 ADP + anorganisch fosfaat  2 lactaat + 2 ATP • ATP + H2O  ADP + anorganisch fosfaat + H+

  42. Zuur-base stoornissenCasus 3 • Man 65 jaar, bekend met COPD Complicatie: pneumonie. Onderzoek: ademfrequentie 50/min. Bloedgassen: pH = 7.0 PCO2 = 13,1 kPa HCO3- = 32 mmol/l Wat is hier aan de hand? Normaal pH 7.35 - 7.45 HCO3- tot 24 mmol/L PCO2 tot6,0 pKa

  43. Zuur-base stoornissenCasus 3 Bloedgas: pH = 7.0 ¯ PCO2 = 13,1 ­ HCO3- = 32 ­ Diagnose acute respiratoire acidose Therapie beademing (cave CO2 ) buffer ?

  44. Zuur-base stoornissenCasus 4 • Vrouw 20 jaar VG: Gezond. Rookt 20 sigaretten/dag. Medicatie: "de pil". Opname: Pijn op de borst en dyspneu. BGA : * pH = 7.55 * HCO3-= 20 mmol/l * PCO2= 3,3 kPa (25 mmHg) pH = 7, 35- 7,45 HCO3- = 22 – 26 PCO2 = 5,0 – 5,6

  45. Zuur-base stoornissenCasus 4 • Acute respiratoire alkalose • Hyperventilatie

  46. Zuur-base stoornissenCasus 5 Man, 42 jaar Eerst: Chronisch braken t.g.v. ulcus pylori. • pH = 7.55 HCO3- = 48 mmol/L PCO2 = 8,0 kPa (60 mmHg) Later: Respiratoire insufficiëntie t.g.v. aspiratie pneumonie. • pH = 7.40 HCO3- = 48 mmol/L PCO2 = 10,7 kPa (80 mmHg) 1. Diagnose eerste bloedgas? 2. Is er sprake van een zuur-base stoornis bij de tweede bloedgas? De pH is normaal !

  47. Zuur-base stoornissenCasus 5 • Door zuurverlies via braken heeft patiënt een metabole alkalose. • Door de longontsteking krijgt hij ademhalingsproblemen en kan hij niet voldoende CO2 uitademen. Hij krijgt hierbij een acute/chronische respiratoire acidose. • Beiden zuur-base stoornissen heffen elkaar voorlopig op. • De chronische respiratoire acidose zal de overhand nemen.

More Related