1 / 64

Prawidłowo zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jako niezbędne elementy zdrowego stylu życia

Prawidłowo zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jako niezbędne elementy zdrowego stylu życia. Krzysztof Krygier Wydział Nauk o Żywności SGGW w Warszawie Rada ds. Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia przy Ministrze Zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).

duard
Download Presentation

Prawidłowo zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jako niezbędne elementy zdrowego stylu życia

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Prawidłowo zbilansowana dieta i aktywność fizyczna jako niezbędne elementy zdrowego stylu życia Krzysztof Krygier Wydział Nauk o Żywności SGGW w Warszawie Rada ds. Diety, Aktywności Fizycznej i Zdrowia przy Ministrze Zdrowia

  2. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) • Dwa główne czynniki zachowania zdrowia, zarówno fizycznego jak i umysłowego: • 1. Odpowiednia dieta • 2. Aktywność fizyczna • Lokalnie: • Niedożywienie • Niedobór składników odżywczych

  3. 10 faktów o aktywności fizycznej: • 1. Globalnie brak aktywności fizycznej jest trzecią przyczyną zgonów na świecie: • Pierwsza przyczyna – nadciśnienie (13%) • Druga – palenie tytoniu (9%) • Trzecia – zbyt mała aktywność fizyczna i za wysoki poziom glukozy we krwi (po 6%)

  4. Zbyt mała aktywność fizyczna jest przyczyną: • 30% przypadków chorób układu krążenia • 27% przypadków cukrzycy • 21-25% nowotworów piersi i jelita grubego • WHO szacuje, że rocznie umiera 3,2 mln ludzi z powodu niedostatecznej aktywności fizycznej!!! • Czyli 5-10% zgonów zależnie od państwa • 2/3 Europejczyków (Polaków?) – za mała aktywność fizyczna

  5. Aktywność fizyczna w Polsce (CBOS, 2013) • 40% Polaków wykazuje aktywność fizyczną regularnie (K.K. - ?) • Uprawianie sportu to przede wszystkim domena ludzi młodych, dobrze wykształconych, zadowolonych ze swojej sytuacji materialnej, mieszkańców miast.

  6. Zdecydowanie najbardziej popularnym w Polsce sportem jest jazda na rowerze – 51%, dalej • pływanie 28% • bieganie 18% • turystyka piesza 16% • piłka nożna 14% • siatkówka 14% • gimnastyka, fitness, aerobik 13%

  7. Polacy najczęściej uprawiają sport: • dla zdrowia 70% • dla przyjemności 61% • dla lepszego samopoczucia, żeby odreagować stres, być w dobrej formie 47%

  8. 2. Regularna aktywność fizyczna pomaga utrzymać zdrowie organizmu: • poprawia układ krwionośny i system mięśniowy • poprawia ogólne funkcjonowanie organizmu i zdrowie układu kostnego • obniża ryzyko: chorób układu krążenia, nadciśnienia, zawałów, cukrzycy, nowotworów piersi i jelita grubego oraz depresji • istotnie pomaga w utrzymaniu odpowiedniej masy ciała • ogranicza ryzyko złamań kości

  9. 3. Aktywność fizyczna jest często błędnie kojarzona wyłącznie ze sportem: • to każdy ruch generujący wydatek energii: • oczywiście sport ale również: dowolne ćwiczenia fizyczne i inna aktywność taka jak taniec, spacer, praca w ogródku czy gospodarstwie domowym • Aktywność fizyczna dla wszystkich, również niepełnosprawnych!!!

  10. 4. Zarówno intensywna, jak i umiarkowana aktywność fizyczna przynosi korzyści zdrowotne. • Intensywność aktywności fizycznej różni się pomiędzy ludźmi, zależnie od indywidualnych możliwości. • Umiarkowana aktywność fizyczna to: żwawy spacer, taniec czy praca w domu • Intensywna aktywność to: bieganie, szybka jazda na rowerze, intensywne pływanie czy podnoszenie ciężkich ciężarów

  11. 5. Aktywność fizyczna jest szczególnie ważna dla młodzieży w wieku 5-17 lat: • co najmniej 60 minut aktywności fizycznej dziennie (dziewczęta 12-15 lat – ograniczenie osteoporozy) • Polska rzeczywistość - Ursynów, Warszawa: boisko szkolne – dziewczyny rzucają do kosza, ale 1/3 klasy siedzi na murku, bo zwolniona z WF-u!!!??? • Każda aktywność fizyczna powyżej 60 minut dziennie – dodatkowe korzyści zdrowotne

  12. Badania naukowe dotyczące grupy w wieku 5-17 potwierdzają ogólną konkluzję, że aktywność fizyczna to fundamentalne korzyści zdrowotne dla dzieci i młodzieży: • zdrowy układ mięśniowo-szkieletowy (m.in. kości, mięśnie, stawy) • zdrowy układ sercowo-naczyniowo-oddechowy (m.in. serce i płuca) • świadomość układu mięśniowo-nerwowego (m.in. lepsza koordynacja ruchowa) • ułatwia utrzymanie odpowiedniej masy ciała • wzmocnienie psychiki (m.in. ogranicza agresję oraz depresje)

  13. Jaka aktywność fizyczna dla 5-17 latków – zalecenia WHO: • gry, zabawy, sport, transport, prace domowe, rekreacja, turystyka, wychowanie fizyczne lub planowane ćwiczenia w ramach funkcjonowania rodziny, szkoły i społeczności: • codziennie 60 minut umiarkowanej do intensywnej aktywności fizycznej • aktywność fizyczna powyżej 60 min. daje dodatkowe korzyści zdrowotne • większość aktywności fizycznej winna poprawiać wydolność oddechową; co najmniej 3 razy w tygodniu intensywne ćwiczenia wzmacniające mięśnie i kości

  14. 6. Dorośli w wieku 18-64 powinni minimum 150 minut tygodniowo uprawiać umiarkowaną lub minimum 75 minut intensywną aktywność fizyczną • Inne zalecenia: 60 minut dziennie dla każdego!

  15. 7. Seniorzy w wieku 65+: zalecenia są takie same • W szczególności osoby starsze o małej ruchliwości, powinny ćwiczyć co najmniej 3 razy w tygodniu, aby poprawić równowagę i przeciwdziałać niebezpiecznym upadkom • Osoby w starszym wieku lub z nadwagą czy otyłością na początku 20 minut dziennie, docelowo 60 minut dziennie

  16. 8. Te zalecenia dotyczą wszystkich zdrowych ludzi. • Jeśli nie ma specyficznych przeciwwskazań, te zalecenia dotyczą wszystkich, niezależnie od płci, rasy, narodowości czy dochodów. • TO DOTYCZY RÓWNIEŻ OSÓB Z TZW. CHOROBA-MI CYWILIZACYJNYMI JAK NADCIŚNIENIE CZY CUKRZYCA!! • TO DOTYCZY RÓWNIEŻ OSÓB NIEPEŁNOSPRAW-NYCH!!

  17. 9. Nawet niewielka aktywność fizyczna jest lepsza niż żadna • Osoby w ogóle nie ćwiczące, powinny zacząć od małej aktywności fizycznej i systematycznie zwiększać jej czas, intensywność i częstotliwość • Z czasem powinni wyraźnie odczuć korzyści zdrowotne

  18. 10. Władze lokalne mają ogromny potencjał, aby pomagać w rozwijaniu aktywności fizycznej: • dostępne i bezpieczne drogi do pieszego czy rowerowego transportu • szkoły powinny mieć bezpieczne i odpowiednio wyposażone boiska dostępne dla uczniów (i nie tylko) do spędzania wolnego czasu

  19. Jak można osiągnąć rekomendowaną aktywność fizyczną • Małe dzieci: • Codzienny spacer do i ze szkoły • Codzienna aktywność fizyczna na przerwach • 3-4 razy w tygodniu popołudniowa lub wieczorna aktywność fizyczna • Weekendy: dłuższe spacery, wizyty w parku lub na pływalni, wycieczki rowerowe

  20. Nastolatki: • Codzienny spacer lub jazda rowerem do i ze szkoły • 3-4 razy w tygodniu dodatkowa aktywność fizyczna • Weekend: dłuższe spacery, wycieczki rowerowe, pływanie lub inna aktywność fizyczna

  21. Szczególnie ważne: spacer lub rower do i ze szkoły – obowiązki szkoły i władz: • Bezpieczna droga: • ochrona skrzyżowań i miejsc niebezpiecznych: dyżury straży miejskiej, wyraźne oznakowania, sygnalizacja świetlna • bezpieczne miejsca na przechowywanie rowerów • w godzinach szczytu – wstrzymanie innego ruchu kołowego (K.K. – Bruksela, 7.45 rano) • specjalne ścieżki rowerowe i spacerowe, również do miejsc rekreacyjnych • odpowiednie oświetlenie o zmroku

  22. B. ważne: edukacja personelu szkoły • Szkolenia CAŁEGO PERSONELU SZKOŁY z zakresu zdrowego stylu życia • Dostępność materiałów edukacyjnych, również lokalnych instytucji i organizacji • Zapewnić pomieszczenia do relaksu/ćwiczeń • Zapewnić zdrowe posiłki w stołówce • Zapewnić zdrowe produkty w przerwach i podczas zebrań (zebrania Rady ds. Diety…) • Organizować warsztaty z udziałem specjalistów żywienia i aktywności fizycznej • Zaktywizować wszystkie lokalne zainteresowane strony, w tym rodziców i dziadków, do wspólnych akcji

  23. Studenci: • Codzienny spacer lub jazda rowerem do i z uczelni • Codzienne małe okazje, aby być aktywnym fizycznie: używanie schodów zamiast windy, inna aktywność fizyczna • 2-3 razy w tygodniu zajęcia typu fitness lub na pływalni • Weekend: dłuższy spacer, jazda na rowerze, pływanie lub inna aktywność fizyczna np. taniec

  24. Dorośli: • Codzienny spacer lub rower do i z pracy • Codzienne inne drobne aktywności fizyczne: schody zamiast windy, inna aktywność fizyczna • 2-3 razy w tygodniu dodatkowe zajęcia sportowe: fitness, pływanie • Weekend: dłuższy spacer, dłuższa wycieczka rowerowa, praca w ogrodzie, domowe reperacje

  25. Emeryci: • Codzienny spacer, rower, praca w ogrodzie, prace remontowe w domu • Drobne aktywności fizyczne: schody zamiast windy, inna aktywność fizyczna • Weekend: dłuższy spacer, jazda na rowerze, pływanie

  26. Aktywność fizyczna a zdrowie • Choroby serca : zmniejszenie ryzyka o 50% • Zawały: zmniejszenie ryzyka • Nadwaga i otyłość: zmniejszenie ryzyka • Cukrzyca typu 2: zmniejszenie ryzyka o 30% • Nowotwory jelita grubego: zmniejszenie ryzyka o 40% • Nowotwory piersi: zmniejszenie ryzyka, szczególnie u kobiet w okresie menopauzy

  27. Aktywność fizyczna a zdrowie c.d.: • Nowotwory prostaty: zmniejszenie ryzyka • Układ mięśniowo-szkieletowy: poprawa • Upadki w starszym wieku: zmniejszenie ilości • Osteoporoza: zmniejszenie ryzyka • Samopoczucie: poprawa • Depresja, stres, agresja: zmniejszenia ryzyka

  28. Koszty braku aktywności fizycznej: • Wielka Brytania: 3-12 mld euro • Szwajcaria: 1,7 mld euro • czyli • 150-300 euro na osobę rocznie (WHO) • czyli w Polsce: • 5,7–11 mld euro rocznie!!! • Plus mniejsze kolejki do lekarza!!!

  29. Historia w Polsce • Rok 1999 (?), Konferencja „Stan zdrowia mieszkańców Europy Środkowo Wschodniej po Transformacji Ustrojowej”, Warszawa, Centrum Onkologii, Prof. W. Willett (Harvard) – zalecenia żywieniowe: • 1. Zwiększyć spożycie warzyw i owoców • 2. Zmniejszyć spożycie tłuszczów zwierzęcych, zwiększyć roślinnych, szczególnie oleju rzepakowego, bogatego w kwas linolenowy • 3. Zwiększyć aktywność fizyczną

  30. Komentarz do w/w zaleceń • 1. Spożycie owoców i warzyw w Polsce – zdecydowanie za małe, szczególnie wśród dzieci i młodzieży • Warzywa - same zalety: bez cukru, tłuszczu a dużo: błonnika, witamin, składników mineralnych, antyoksydantów • Owoce – jak wyżej, ale cukier

  31. 2. Tłuszcze: • Kwasy nasycone: tłuszcze zwierzęce (tłuste produkty mięsne, produkty mleczne), olej kokosowy • Nienasycone: oleje i miękkie margaryny (80% oleju) • Najzdrowszy olej – rzepakowy: najmniej kwasów nasyconych, dużo kwasów omega-3, dużo tokoferoli (wit. E) i steroli

  32. Podstawowe elementy zdrowej diety (WHO): • 1. Równowaga pomiędzy energią diety a energią aktywności fizycznej • 2. Zróżnicowana dieta • 3. Ograniczyć spożycie tłuszczów i zamiast kwasów nasyconych spożywać kwasy nienasycone i wyeliminować kwasy tłuszczowe trans • 4. Zwiększyć spożycie warzyw, owoców, strączkowych, produktów zbożowych pełnoziarnistych i orzechów • 5. Ograniczyć spożycie cukru i soli

  33. Przyczyny chorób wg IŻŻ: • 60%: niezbilansowana dieta!!! • 25%: zakażenia i zatrucia pokarmowe • 10%: alergie • 3%: substancje dodatkowe i skażenia (gdy stosowane niezgodnie z prawem)

  34. Choroby układu krążenia topołowa zgonów w Polsce: Badania Uniwersytetu Erazma z Rotterdamu i Amerykański Program Edukacji Cholesterolowej: Odpowiednia dieta – zmniejszenie ryzyka zawałów o 80%

  35. Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego/Instytut Zdrowia Publicznego PZH, 2012 • Mężczyźni w Polsce w wieku 30-59 lat: • o 70% większa umieralnośćniż w UE, • w tym blisko 50% to choroby układu krążenia!!!

  36. Zagrożenia ze strony żywności (FDA, USA) od najbardziej do najmniej niebezpiecznych • 1 – drobnoustroje chorobotwórcze • 2 – naturalnie występujące trucizny (muchomor sromotnikowy – K.K.) • 3 – zanieczyszczenia ze środowiska • 4 – niedobory żywieniowe • 5 – pozostałości pestycydów • 6 – dodatki do żywności (niewłaściwie stosowane!!!)

  37. A w Polsce: • Jakość i bezpieczeństwo żywności zleży od…: • obecności dodatków do żywności!!! • Kompletny absurd!!! • W żadnych zaleceniach żywieniowych nie ma słowa o ograniczeniu spożywania dodatków do żywności jako warunku zdrowia!! • Dodatki do żywności praktycznie nie mają ŻADNEGO wpływu na wartość żywieniową produktów spożywczych!!!

  38. Procedura zapewnienia bezpieczeństwa substancji dodatkowych: 1 – badania toksykologiczne: NO(A)EL 2 – ocena bezpieczeństwa: ADI 3 – ustalenia prawne: - maksymalne dawki - kryteria czystości

  39. Zakres badań toksykologicznych: • - toksyczność ostra • - toksyczność podostra • - toksyczność przewlekła (2 lata) • - rakotwórczość • - reprodukcja ocena ryzyka • - metabolizm • - stabilność • - alergie

  40. NOAELNo Observed (Adversed) EffectLevel • Najwyższe stężenie wyznaczone w badaniach na zwierzętach, które nie powodują uchwytnych (zwykle szkodliwych) zmian morfologicznych, funkcjonalnych, wzrostu, rozwoju i czasu życia zwierząt

  41. ADI czyli AcceptableDailyIntake Ilość substancji dodatkowej wyrażona w mg/kg masy ciała człowieka, która może być pobierana codziennie przez okres całego życia bez ryzyka dla zdrowia Współczynnik bezpieczeństwa pomiędzy NOAEL a ADI = 100

  42. Unia Europejska • nałożyła na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia systemu monitoringu stosowania i pobrania substancji dodatkowych oraz przedkładania Komisji Europejskiej raportu z przeprowadzonych badań monitoringowych

  43. Inne informacje o dodatkach: • Około 1/3 substancji dodatkowych – quantum satis (110/330) • 47 dopuszczonych do żywności ekologicznej, w tym konserwanty !! (azotyny) • Początkowe żywienie niemowląt, m.in.: • kwas mlekowy, cytrynowy, fosforowy, guma guar, palmitynian askorbylu, niepełne acyloglicerole (emulgatory)

  44. Kwas mlekowy - media • „E270 (kwas mlekowy) – nie powinien być podawany małym dzieciom, ponieważ dzieci nie mają jeszcze rozwiniętych odpowiednich enzymów, które w wątrobie rozkładają te formy mleczanów” (pisownia oryginalna)

  45. Dodatki a alergie – 80% z:

  46. Ponowna ocena dodatków do żywności • Rozporządzenie Komisji (UE) nr 257/2010 z dnia 25 marca 2010 r. ustanawiające program ponownej oceny dopuszczonych dodatków do żywności zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności.

  47. Kolejność priorytetów w zakresie ponownej oceny obecnie dopuszczonych dodatków do żywności ustalono na podstawie następujących kryteriów: • - czasu, jaki upłynął od ostatniej oceny dodatków do żywności przeprowadzonej przez Komitet Naukowy ds. Żywności lub EFSA, • - dostępności nowych dowodów naukowych, • - zakresu stosowania w żywności danego dodatku do żywności • - narażenia ludzi na spożycie danego dodatku do żywności, uwzględniając również wyniki sprawozdania Komisji

  48. EFSA - niektóre barwniki (Southamptonstudy): • E102 tartrazyna • E104 żółcień chinolinowa • E110 żółcień pomarańczowa • E122 azorubina • E124 czerwień koszenilowa • E129 czerwień allura • „może mieć szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci”

More Related