Milena Różewska Christof Klyszcz Tony Cholakov Karolina Jucha Dagmara Hercuń

1. Ostre zębopochodne procesy zapalne tkanekmiękkich i kości - cd.Anatomia przestrzeni twarzoczaszkiRopnie przestrzeni twarzoczaszki, ostre zapalenie kości- objawy diagnostyczne,leczenie chirurgiczne.Ropowica, angina Ludovici. Milena Różewska Christof Klyszcz Tony Cholakov Karolina Jucha Dagmara Hercuń

2. Zatoki przynosowe, (łac. połączenie z jamą nosową. Powstają jako wpuklenia błony śluzowej, które od jamy nosowej wrastają w otaczające kości i od nich przyjmują swoje nazwy. Zaczynają się one rozwijać u człowieka już w życiu płodowym, ostateczne zaś wymiary osiągają w drugiej dekadzie życia. W rozwoju embrionalnym jako pierwsza wykształca się zatoka szczękowa. Anatomia przestrzeni twarzoczaszki

3. Parzyste przestrzenie mieszczące sie w trzonie kości klinowej, oddzielone od siebie przegrodą. Pojemność każdej z nich to ok 3 cm³. Ich wielkość waha się od wielkości ziarenka grochu do wielkich rozmiarów sięgających ku tyłowi aż do otworu wielkiego. Zatoka klinowa (łac. sinus sphenoidalis) –

4. Zatoki czołowe (łac. sinus frontales) – • Położone są nad oczodołami, w kości czołowej i mogą przyjmować różnorodne kształty. Od całkowitego braku zatoki po jednej stronie do rozległych, wielokomorowych (sprzyja to powikłaniom zapalnym). Zatoka przez przewód nosowo-czołowy uchodzi do lejka otworu półksiężycowatego. W ten sposób następuje odpływ wydzieliny gromadzącej się w zatoce, np.podczas zapalenia. Przeciętna pojemność zatoki czołowej to 5-7 ml.

5. Komórki sitowe (łac. cellulae ethmoidales) Najmniejsze z zatok przynosowych człowieka. Składają się z drobnych jamek kostnych poprzedzielanych cienkimi blaszkami kostnymi. Wypełniają one błędnik sitowy (łac. labyrinthus ethmoidalis) i stanowią zasadniczą część kości sitowej. Każda komórka sitowa wysłana jest błoną śluzową. • Komórki sitowe umownie dzieli się na przednie i tylne. Niektórzy wyróżniają jeszcze komórki sitowe środkowe. Połączone są one za pośrednictwem małych otworów w blaszkach kostnych, które je oddzielają. Połączenia te stanowią sprawny drenaż podczas stanów zapalnych (ostre zapalenie komórek sitowych).

6. Komórki sitowe (łac. cellulae ethmoidales) • Od boku sąsiadują z oczodołem ograniczone od niego blaszką oczodołową (papierowatą) kości sitow • Strop komórek sitowych stanowi podstawa przedniego dołu czaszki • . Przyśrodkowo komórki sitowe stanowią boczną ścianę jamy nosowej. Są one połączone ze światłem jamy nosowej. Komórki sitowe przednie otwierają się w lejku sitowym (łac. infundibulum ethmoidale) w przewodzie nosowym środkowym.

7. Zatoka szczękowa (łac. sinus maxillaris), • Zwana też dawniej jamą Highmora – parzysta przestrzeń pneumatyczna mieszcząca się obustronnie w trzonie szczęki. W wymiarze pionowym i strzałkowym ma ponad 3 cm, w płaszczyźnie czołowej 2,5 cm. Ma ona kształt trójściennej piramidy.

8. Ściany zatoki szczękowej • Ściana przednia zatoki szczękowej- skierowana ku policzkowi i wardze górnej. Znajduje się w niej otwór podoczodołowy. Poniżej niego na wysokości kła ściana przednia tworzy zagłębienie zwane dołem nadkłowym. • Ściana boczna zatoki szczękowej- stanowi łagodne przedłużenie ściany przedniej • Ściana tylna zatoki szczękowej- Stanowi ją guz szczęki. Oddzielona jest od ściany bocznej grzebieniem jarzmowo-zębodołowym. Bezpośrednio za guzem szczęki znajduje się dół skrzydłowo-podniebienny i dół podskroniowy. • Strop zatoki szczękowej- stanowi jej ścianę górną. W stropie tym biegnie kostna bruzda podoczodołowa, którą zamyka okostna. Graniczy bezpośrednio z oczodołem, stanowiąc zarazem jego dno.

9. Ściany zatoki szczękowej • Dno zatoki szczękowej- czyli ściana dolna jest utworzona przez wyrostek podniebienny szczęki i częściowo przez wyrostek zębodołowy szczęki. Kość tworząca tą ścianę jest zwykle bardzo gruba. Najniżesze miejsce dna zatoki odpowiada położeniu pierwszego zęba trzonowego. Do zatoki mogą wnikać korzenie zębów trzonowych i przedtrzonowych. • Przyśrodkowa ściana zatoki szczękowej- znajduje się w niej duży, nieregularny otwór rozwór szczękowy, który łączy zatokę z jamą nosową. Rozwór ten jest znacznie pomniejszony przez otaczające go kości. • Zatoka szczękowa otwiera się do jamy nosowej w przewód nosowy środkowy. Ujście jej jest bardzo niekorzystne, gdyż umiejscowione jest tuż przy stropie zatoki. Utrudnia to znacznie drenaż i opróżnianie zatoki z wydzieliny śluzowej lub ropnej. • Pojemność każdej zatoki szczękowej wynosi średnio ok 24 cm³.

10. podniebienie twarde (łac. palatum durum) - w części przedniej jamy ustnej pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym, pod którym występują gruczoły śluzowe. Zrąb kostny tworzą:wyrostek podniebienny szczęki od przodu i blaszka pozioma kości podniebiennej od tyłu podniebienie miękkie (łac. palatum molle) - w części tylnej jamy ustnej, dochodzi do gardła i jest pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym, pod którym także znajdują się gruczoły śluzowe. Zakończone jest ono języczkiem (łac.uvula). Podniebienie twarde i miękkie

11. Przestrzeń przygardłowa (łac. spatium parapharyngeum) • Obszar anatomiczny w kształcie odwróconej piramidy, której podstawę stanowi podstawa czaszki a wierzchołek - róg większy kości gnykowej. • Ograniczona jest następującymi strukturami: • od przyśrodka - boczna ściana gardła • od boku - płat głęboki ślinianki przyusznej i gałąź żuchwy • od przodu - mięsień skrzydłowy przyśrodkowy i gałąź żuchwy • od tyłu - powięź przedkręgowa • od góry - blaszka przyśrodkowa wyrostka skrzydłowatego kości klinowej i grzebień kości klinowej oraz fragment kości skroniowej • od dołu - przyczep rozcięgna mięśnia dwubrzuścowego na rogu większym kości gnykowej. Dalej ku dołowi łączy się ze śródpiersiem tylnym.

12. Przestrzeń przygardłowa (łac. spatium parapharyngeum) W przestrzeni tej znajduje się wyrostek rylcowaty kości skroniowej, który dzieli ją umownie na dwie części: część przedrylcową (przednią) i część zarylcową (tylną). W części przedrylcowej położone są mięśnie i więzadła przyczepiające się do wyrostka rylcowatego (bukiet Riolana) oraz splot skrzydłowy. W części zarylcowej przebiegają tętnica szyjna wewnętrzna, żyła szyjna wewnętrzna, nerw językowo-gardłowy, nerw błędny, nerw dodatkowy, nerw podjęzykowy, pień współczulny oraz węzły chłonne szyjne głębokie.

13. Gardło (łac. pharynx) część nosowa gardła (nosogardło, jama nosowo-gardłowa) (łac. epipharynx lub nasopharynx) - górna, najwyżej położona część gardła. Jej ścianę górną tworzy sklepienie gardła (łac. fornix pharyngis), które przechodzi ku tyłowi w ścianę tylną. ściana przednia nosogardła jest otwarta do przodu i tworzą ją nozdrza tylne, które łączą cz. nosową gardła z jamą nosową. Na ścianie bocznej nosogardła znajduje się ujście gardłowe trąbki słuchowej (łac. ostium pharyngeum tubae auditivae)

14. Gardło (łac. pharynx) • część ustna gardła, (gardło środkowe), (łac. mesopharynx lub oropharynx) jest przedłużeniem otwartej do dołu jamy nosowo-gardłowej. Granica między częścią nosową a ustną gardła jest poziomą linia przechodzącą przez poziom połączenia podniebienia twardego z miękkim. Ku przodowi łączy się ona poprzez cieśń gardzieli z jamą ustną. W skład ściany przedniej wchodzi nasada języka (łac. baseos linguae) wraz z migdałkiem językowym oraz leżące tuż za nim dołki przednagłośniowe (zajęzykowe) (łac. valleculae). Ścianę boczną ograniczają dwa łuki: przedni czyli łuk podniebienno-językowy (łac. arcus palatoglossus) oraz tylny czyli łuk podniebienno-gardłowy (łac. arcus palatopharyngeus). Pomiędzy łukami znajduję się nisza migdałkowa, w której spoczywa migdałek podniebienny.

15. Gardło

16. Jama ustna Jama ustna (łac. cavum oris) - początkowy odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego. Na jamę ustną składa się przedsionek jamy ustnej i jama ustna właściwa, które oddzielone od siebie są łukami zębowymi żuchwy i szczęki. Przedsionek jamy ustnej ograniczony jest od przodu częścią śluzową wargi górnej i dolnej, od tyłu łukami zębowymi oraz wyrostkami zębodołowymi pokrytymi dziąsłami, od góry i od dołu zachyłkami błony śluzowej, od której odchodzi wędzidełko górne i dolne. Jama ustna właściwa ograniczona jest od przodu i bocznie łukami zębowymi oraz wyrostkami zębodołowymi pokrytymi dziąsłami, od góry przez podniebienie (w początkowym odcinku podniebienie twarde - kostne, w tylnym odcinku przez podniebienie miękkie), od tyłu przez wały: podniebienno-językowe i podniebienno-gardłowe (łac. plica palatoglossus et plica palatopharungeus), od dołu zaś przez przeponę jamy ustnej (łac. diaphragma cavum oris), na której spoczywa język(grec.) glossus (łac.) lingua).

17. Jest to powierzchnia zawarta pomiędzy dolną powierzchnią języka a żuchwą. Podstawę tej okolicy tworzą symetryczne mięśnie żuchwowo-gnykowe. Część środkowa dna jamy ustnej od dołu jest wzmocniona przednimi brzuścami obydwu mięśni dwubrzuścowych, od góry obu mięśniami bródkowo-gnykowymi. Błona śluzowa pokrywająca dolną powierzchnię języka przechodząc w błonę śluzową dna jamy ustnej, tworzy fałd- wędzidełko. Okolica podjęzykowa

18. Okolica podjęzykowa

19. Metody badania • Zdjęcia rentgenowskie czaszki, twarzoczaszki, zatok obocznych nosa • Zdjęcia zewnątrzustne • Zdjęcia wewnątrzustne • Radiografia cyfrowa i radiowizjografia • Ultrasonografia • Badanie KT twarzoczaszki

20. Zapalenia 1.Ze względu na etiologię: 4.Ze względu na rodzaj: Zębopochodne Surowicze (inflammatio srosa) Niezębopochodne Włóknikowe (inflammatio fibrinosa) Bakteryjne Ropne (inflammatio purulenta) Grzybicze Wirusowe 5.Ze względu na zasięg: Ograniczone (inflammatio circumscripta) 2. Ze względu na trwanie: Rozlane (inflammatio diffusa) Ostre (inflammatio acuta) Powierzchowne (inflammatio superficialis) Podostre (inflammatio subacuta) Głębokie (inflammatio profunda) Przewlekłe (inflammatio chronica) 6.Zapalenia swoiste: 3. Ze względu na morfologię: Promienica Uszkadzające (inflammatio alternativa) Gruźlica Rozplemowe (inflammatio proliferativa) Kiła Wytwórcze (inflammatio productiva) Wysiekowe (inflammatio fibrinosa)

21. Objawy zapalenia • Ból • Zaczerwienienie • Obrzęk • Temperatura

22. Ropnie - abscessus • Wewnątrzustne • Śródkostny • Podokostnowy • Podśluzówkowy • Podniebienny • Podjęzykowy • Okołomigdałkowy • Języka • Policzka • Dołu nadkłowego • Zewnątrzustne • Podbródkowy • Okołożuchwowy • Podżuchwowy • Podżwaczowy • Prestrzeni skrzydłowo – żuchwowej • Przestrzeni skrzydłowo - podniebiennej • Przygardłowy • Podskroniowy • Skroniowy

23. Drogi szerzenia sie zakazenia

24. Drogi szerzenia sie zakazenia

25. Drogi szerzenia sie zakazenia

26. Drogi szerzenia sie zakazenia

27. Ropnie zewnątrzustne • Podbródkowy • Okołożuchwowy • Podżuchwowy • Podżwaczowy • Prestrzeni skrzydłowo – żuchwowej • Przestrzeni skrzydłowo – podniebiennej • Przygardłowy • Podskroniowy • Skroniowy

28. Ropnie zewnątrzustne • Obraz kliniczny • Objawy bolesno-uciskowe • Skóra napięta, zaczerwieniona • Objaw chełbotania • Często szczękościsk i nasilony odczyn ogólny • Mogą się szerzyć do sąsiednich przestrzeni

29. Leczenie ropni zewnątrzustnych • Zimne okłady • Leczenie farmakologiczne antybiotykoterapia • Leczenie chirurgiczne • Leczenie miejscowe

30. Leczenie chirurgiczne • Nacięcie zewnątrzustne ropnia i drenaż • Metoda Borusiewicza

31. Technika nacięcia • Znieczulenie • Nacięcie max do 1 cm • Tępe przebicie tępymi kleszczami Kochera • Aspiracja wydostającej się ropy • Założenie drenu – cewniki Penrose, setony gumowe (2-5 dni)

32. Metoda Borusiewicza • Znieczulenie powierzchowne • Peryferyjnie, drogą punkcji • Aspiracja wydzieliny • Pozostawienie igły w zmianie • Płukanie 3% r-rem sodu • Brak blizn

33. Metoda Borusiewicza Uwaga! • Wyraźnie ograniczone, powierzchowne ropnie • Łatwość utworzenia trudno gojącej się przetoki podczas zabiegu

34. Ropień okołodżuchwowy – abscessus perimandibularis • Przyczyny: • Procesy okołowierzchołkowe drugiego i trzeciego zęba trzonowego • Utrudnione wyrzynanie zeba mądrości • Zapalenie węzłów podżuchwowych • Powikłania złamania żuchwy

35. Ropień okołodżuchwowy – abscessus perimandibularis • Obraz kliniczny: • Zwiększona temp. ciała • Dreszcze • Silny rozpierający ból • Złe samopoczucie • Narastający szczękościsk • Elastyczno- twardy naciek • Obrzęk kąta żuchwy, policzka, szyi • Skóra napięta i bolesna • Obrzęk i bolesność bł. śluzowej dna jamy ustnej

36. Ropień okołodżuchwowy – abscessus perimandibularis • Leczenie: • Zewnątrzustnie • Znieczulenie ogólne • Cięcie równoległe i 2 cm poniżej dolnej krawędzi żuchwy • Rozwarstwienie „na tepo” • Opróżnienie • 2 dreny z każdej strony

37. Ropień podżuchwowy – abscessus submandibularis • Przyczyny: • Zęby trzonowe dolne • Ropień ślinianki podżuchwowej • Powikłanie złamania żuchwy • Zropienie węzłów chłonnych

38. Ropień podżuchwowy – abscessus submandibularis • Szerzenie się ropnia • Do przestrzeni podjęzykowej • Do przestrzeni podbródkowej • Do przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej • Do przestrzenie przygardłowej

39. Ropień podżuchwowy – abscessus submandibularis • Obraz kliniczny: • Opuchlizna • Szczękościsk • Stwardnienie i uniesienie dna przedsionka • Przyczynowy ząb zwykle niebolesny • Węzły chłonne niedostępne • Utrudnione połykanie

40. Ropień podżuchwowy – abscessus submandibularis

41. Ropień podżuchwowy – abscessus submandibularis • Leczenie: • Nacięcie – 2cm równoległe do dolnej krawędzi żuchwy i 2cm poniżej niej • Tępo kleszczami Kochera • Niebezpieczeństwo uszkodzenia dużych naczyń trójkąta szyjnego • Usunięcie zęba

42. Ropień podbródkowy – abscessus submentalis • Przyczyny- zęby sieczne dolne • Leczenie- nacięcie poziomo w fałdzie podbródkowym

43. Ropień przygardłowy – abscessus parapharyngeus • Przyczyny: • Zapalenie migdałków podniebiennych • Wtórnie przez ciągłość z innych przestrzeni • Rzadko dolny ząb mądrości

44. Ropień przygardłowy – abscessus parapharyngeus • Szerzenie się ropnia: • Do przestrzeni podżuchwowej • Do przestrzeni podskroniowej • Do przestrzeni skroniowej • Czasem do śródpiersia tylnego i przedniego

45. Ropień przygardłowy – abscessus parapharyngeus • Obraz kliniczny: • Opuchlizna schodząca na szyje – charakterystyczne przechylenie głowy na stronę chorą • Obrzęk podniebienia miękkiego • Migdałek przesunięty ku linii środkowej • Język po stronie zdrowej • Utrudnione oddychanie, połykanie • Charakterystczny głos i szczękościsk • Leczenie: • Nacięcie 2 cm poniżej i pod kątem żuchwy • Drenaż

46. Ropień podskroniowy – abscessus infratemporalis • Przyczyny: • Powikłanie ropne zgorzeli górnych zębów mądrości • Zakażenie podczas znieczulenia na guz szczęki • Zropienie krwiaka splotu skrzydłowego • Szerzenie się z innych przestrzeni • Obraz kliniczny: • Znaczny szczękościsk • Leczenie: • Cięcie równoległe do łuku jarzmowego • Drenaż • Uwaga! Możliwość przejścia zakażenia na podstawę czaszki (brutalne pokonywanie szczękościsku)

47. Ropień skroniowy – abscessus temporalis • Przyczyny: • Szerzenie się z innych przestrzeni • Zapalenie kości skroniowej • Obraz kliniczny: • Opuchlizna w ok. skroniowej, jarzmowej, przyuszniczo-żwaczowej • Bolesność • Chełbotanie – słabo wyczuwalne • Szczękościsk

48. Ropień skroniowy – abscessus temporalis • Leczenie: • Nacięcie 2 cm półkuliste, wzdłuż linii górnego przyczepu m.temporalis • Przeciwotwór – poziome nacięcie ponad łukiem jarzmowym (uwaga! Nerw twarzowy) • Często obumiera rozcięgno skroniowe

49. Ropień skrzydłowo-żuchwowy – abscessus pterygomandibularis • Przyczyny: • Dolne zęby mądrości • Zakażenie przy znieczuleniu • Zakażenie drogą kanału żuchwowego • Zapalenia kości żuchwy • Zapalenie ślinianki przyusznej

50. Ropień skrzydłowo-podniebienny – abscessus pterygopalatini • Przyczyny: • Przejście z sąsiednich przestrzeni (skrzydłowo – żuchwowej, policzkowej, przygardłowej) • Zgorzel miazgi zebów trzonowych górnych • Zakażenie podczas znieczulenia do guza szczęki • Zropienie krwiaka powstałego podczas znieczulenia