Lezing en debat KIVI NIRIA

1. Lezing en debat KIVI NIRIA Marcel Crok De staat van het klimaat KIVI NIRIA Afdeling Techniek, Maatschappij & Economie Dinsdag 7 juni Den Haag

2. Wie ben ik en waarom dit boek? • Marcel Crok (1971), scheikundige • De Ingenieur 2000-2002 • Natuurwetenschap & Techniek 2003-2008 • 2005 wereldprimeur met hockeystick-artikel • Winnaar Glazen Griffioen (10.000 euro) • 2008-2010 fulltime aan boek • Steun Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten (12.000 euro); rest spaargeld • Motivatie: waarheidsvinding

3. Opbouw presentatie • Testen kennisniveau • Introductie klimaatdebat • Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? • Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

4. Quiz – testen kennisniveau • A) Hoeveel graden is de aarde sinds 1850 opgewarmd? • 3,2 graden • 1,3 graden • 0,8 graden • de aarde is niet opgewarmd

5. Quiz • De hoeveelheid zeeijs op aarde (Noord- en Zuidpool tezamen) is de afgelopen dertig jaar? • Afgenomen met 50% • Afgenomen met 20% • Gelijk gebleven • Toegenomen met 10%

6. Quiz • C) Het aantal ijsberen rond de Noordpool is de afgelopen 25 jaar? • Sterk afgenomen met 90% • Licht afgenomen met 15% • Gelijk gebleven • Sterk gegroeid met 400%

7. Quiz • De orkaanactiviteit is de afgelopen eeuw als gevolg van de opwarming van de aarde • Fors toegenomen • Licht toegenomen • Gelijk gebleven • Flink afgenomen

8. Quiz • Hoe verhoudt de huidige warme periode zich ten opzichte van de warme Middeleeuwen (rond het jaar 1000)? • Het is nu ongeveer 2 graden warmer • Het is nu ongeveer 1 graad warmer • Het is nu even warm als toen • Het is nu kouder dan toen

9. Wereldgemiddelde temperatuur sinds 1850 • Hoeveel graden is de aarde sinds 1850 opgewarmd? • Antwoord: 0,8 graden (antwoord 3)

10. Mondiale zeeijs-oppervlakte sinds 1979 Rode lijn = afwijking in miljoenen m2 t.o.v. mondiaal gemiddelde B) De hoeveelheid zeeijs rond de Noord- en Zuidpool tezamen is de afgelopen dertig jaar? Antwoord: gelijk gebleven (3)

11. C) Het aantal ijsberen rond de Noordpool is de afgelopen 25 jaar? Antwoord: met 400% gegroeid (4)

12. Orkanen in de VS sinds 1850 D) De orkaanactiviteit is de afgelopen eeuw? Antwoord: gelijk gebleven (3)

13. E) Nu warmer dan in de Middeleeuwen? Antwoord: Toen tenminste even warm als nu (3 of 4) Resten Vikingen op Groenland

14. Uitslag Quiz • ‘Juiste’ antwoorden 3 3 4 3 4 = 17 • Wat zeggen de scores? • <10: flink gehersenspoeld/alarmist • 10-14: licht gehersenspoeld • 15-18: een realist/kent de feiten • 19-20: je slaat door; ben je soms een denier 

15. Opbouw presentatie • Testen kennisniveau • Introductie klimaatdebat • Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? • Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

16. Er is maar één hard feit:CO2 neemt toe en het komt door de mens

17. CO2-concentratie op Mauna Loa

18. En ja, de aarde warmt opWereldwijde temperatuur is gestegen sinds 1850

19. Maar…correlatie is nog geen oorzakelijk verband

20. Hoofdconclusie IPCC in 2007: Het merendeel van de opwarming sinds 1950 komt door menselijke broeikasgassen

21. Rood = metingen Blauw = modellen

22. Als het IPCC gelijk heeft dan…

23. Waarover gaat het klimaatdebat? • Geen onenigheid over theoretische effect van 2x CO2 = 1 graad opwarming • 3 graden van IPCC krijg je alleen met positieve feedbacks, vnl. waterdamp en wolken • Er is echter geen observationeel bewijs • Veel sceptici denken dat de netto feedback negatief zal zijn waardoor totaaleffect van CO2 beperkt blijft tot een halve graad opwarming • Het debat gaat dus eigenlijk over feedbacks

24. Opbouw presentatie • Testen kennisniveau • Introductie klimaatdebat • Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? • Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

25. 1) Opwarming 1910-1940 even groot als 1970-2000 en onverklaard

26. 2) deel van de recente opwarming komt door ‘economische’ factoren

27. Climategate “I can’t see either of these papers being in the next IPCC report. Kevin and I will keep them out somehow – even if we have to redefine what the peer-review literature is !” Phil Jones to Michael Mann (2004)

28. 3) Er had al 2 graden opwarming moeten zijn IPCC ‘verklaart’ dit met afkoeling door aerosolen

29. Tabel met forcings uit IPCC-rapport

30. 4) Inzicht in forcings verandert, duidt op kleiner effect CO2 • Afkoeling door aerosolen is waarschijnlijk kleiner • Opwarming door roet is waarschijnlijk veel groter • Deel opwarming jaren ‘90 door toename water in de stratosfeer

31. 5) Hot spot in de tropen ontbreekt Modellen geven hot spot Waarnemingen niet

32. 6a) Modellen overschatten de opwarming van de oceanen Rood = modellen Blauw = metingen

33. 6b) Modellen overschatten de opwarming van de troposfeer

34. 6c) Modellen overschatten de opwarming aan de grond sinds 2001 Zwart = modellen Rood/groen = metingen

35. 7) Energie-opname oceanen blijft achter Ocean Heat Content (1022 J) Rood = GISS model Bruin = ARGO netwerk

36. 8) Oceanen spelen waarschijnlijk een belangrijkere rol Pacific Decadal Oscillation Mondiale temperatuur

37. Opbouw presentatie • Testen kennisniveau • Introductie klimaatdebat • Wat zijn de zwakke plekken in de broeikashypothese? • Hoe moeten we het ‘klimaatprobleem’ te lijf gaan?

38. Mijn persoonlijke kijk op het debat • Ik ben (nog) niet overtuigd van een door CO2 veroorzaakt ‘klimaatprobleem’. Laat staan dat er een sprake is van een crisis. Laten we oog blijven houden voor de positieve effecten van CO2 en opwarming.

39. Klimaateconoom Richard Tol: • Bij een lage klimaatgevoeligheid kunnen de baten van klimaatverandering tot diep in de 21e eeuw groter zijn dan de kosten

40. Waarom faalt de internationale aanpak al twintig jaar?

41. 1) Klimaatprobleem is een kerstboom geworden

42. Waarin iedereen zijn favoriete kerstballen hangt Anti-kapitalisme Duurzame energie Arm-rijk Behoud bossen

43. 2) Het klimaatprobleem is vernauwd tot een CO2-probleem • CO2 is echter maar een van de vele factoren die het klimaat beïnvloedt • Klimaatbeleid kan daarom nooit hetzelfde zijn als CO2-beleid; zo wordt het nu echter wel gebracht

44. 3) Het klimaatprobleem is geen klassiek milieuprobleem • Een klassiek milieuprobleem (bijv. SO2 of cfk’s) kun je ‘oplossen’ door de vervuilende stof niet langer uit te stoten • Klimaatproblemen (droogtes, overstromingen, orkanen, bosbranden etc.) waren er altijd en zullen er altijd zijn • Klimaatprobleem is daarom beter te vergelijken met misdaad- of drugsbestrijding

45. CO2 wordt ten onrechte in verband gebracht met weersextremen Hivos campagne

46. Dus adaptatie i.p.v. mitigatie • Ontwikkelingslanden zijn inderdaad kwetsbaarder voor natuurgeweld • De link tussen CO2 en extreem weer is niet gelegd. CO2–beleid zal dus ook geen merkbaar effect hebben op weersextremen • Dus rijke landen zouden ontwikkelings-landen moeten helpen om zich beter te wapenen tegen extreem weer

47. Waarom beginnen met CO2?Roet aanpakken is logischer!

48. Stel dat we toch CO2 willen reduceren, voor welke uitdaging staan we dan? • 1,5 miljard mensen hebben nog geen toegang tot elektriciteit • Schattingen: tenminste 40% meer energie nodig in 2050 • China stoot al meer CO2 uit dan de VS • Per capita zit China op een tiende van de VS • De jaarlijkse groei in CO2-uitstoot van China is vergelijkbaar met de totale uitstoot van landen als Duitsland en Engeland

49. Stel dat we toch CO2 willen reduceren, voor welke uitdaging staan we dan? Afhankelijk van de aannames zijn er 1 à 2 nieuwe kerncentrales per dag nodig tot aan 2050!

50. Kortom: Tegen de toename van CO2kunnen we de komende decennia weinig doen