CDP 2. ÇALIŞTAYI – İSTANBUL – 28.04.2010

1. CDP 2. ÇALIŞTAYI – İSTANBUL – 28.04.2010 OĞUZ AYDİNÇ

2. Enerji Sanayi Ulaştırma Tarım Atık Arazi /Ormancılık KÜRESEL ISINMA CO2 CH4 N2O HFCs PFCs SF6

3. Ek-1 TÜRKİYE’NİN DÜNYA EMİSYONLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI Dünya : 44 153 000 000 ton CO2 eq (2005) Türkiye : 372 000 000 ton CO2 eq (2007)

4. Çimento Sektörünün Türkiye’de Oranı: % 9,5 Σ Türkiye : 372 mio ton CO2 eq Σ Çimento: 35 mio ton CO2 eq (2007) Enerji: 13 mio ton CO2 eq Proses: 21 mio ton CO2 eq ~35 mio ton CO2 eq Kaynak : Türkiye 2007 Bildirimi (UNCCC web site)

5. + CO2 CaO CaCO3 Çimento Sanayii – CO2 Emisyonları Nakliye Elektrik Dekarbonizasyon Yakıt Elektrik Nakliye CO2 Emisyonları %50 Proses (Dekarbonizasyon) %40 Yakıt %10 Nakliye+Enerji IPCC 1 milyon ton klinker 510 kg/ton klinker proses 330 kg/klinker yakıt 850 kg/klinker toplam

6. Çimento Sanayinde Emisyon Azaltım Yöntemleri • Katkılı Çimento Üretimi • Enerji Verimliliği Çalışmaları • Atık Gaz Geri kazanım Sistemleri • Ağaçlandırma Faaliyetleri • Alternatif Hammadde Kullanımı • Alternatif Yakıt Kullanımı

7. Alternatif Yakıt ve Hammadde Kullanımı

8. Alternatif Yakıt ve Hammadde Kullanımı • Arıtma Çamurları • Boya Çamurları • Tekstil İçerikli Atıklar • Odun, talaş vb. • Plastik İçerikli Atıklar • ÖTL • Atık Yağ • Grit • Ağartma Toprağı • Diğer 2007 Cembureau Verileri

9. CO 2 EMİSYON HESAPLAMA METODLAR I • 1 – EPA • 2 – WBCSD “ Sürdürülebilir Çalışma İçin Dünya İş Konseyi “ • 3 – SEEN “ Sustainable Energy and Economy Network” • 4 – EIA “ Energy Information Administration” • 5 – EU ETS Monitoring Guidance • 6 – MoE Japanese GHG Reporting System

10. Çimento Üretiminde Elektrik Kullanımı

11. CO2 Yoğunluğu

12. NUH ÇİMENTO A.Ş. UYGULAMALARI

13. Enerji Verimliliği Çalışmaları • Kompanzasyon Sistemine Geçiş • Tasarruflu Teknolojilere Geçiş • Alternatif Hammadde Kullanımı • Alternatif Yakıt kullanımı • Ağaçlandırma Çalışmaları • Çevre Teknolojilerine Yatırım - Çamur Kurutma Tesisi • Çevre Teknolojileri Yatırım - RDF Tesisi (Proje Aşamasında)

14. Alternatif Yakıt - Hammadde Kullanımı • Kaynak kullanımından azaltım • Nakliye kaynaklı emisyon azaltımı • Deponi ve bertarafın engellenmesinden kaynaklanan emisyon azaltımı

15. ARITMA ÇAMURU KURUTMA TESİSİ • Tesisin Tipi : Belt Dryer – İndirect System • Alınan Firma : Andritz • Teslim Süresi: 1 Yıl • Maliyet: 15 Milyon Euro

16. TEKNİK BİLGİLER 8.125 m3/saat evoparasyon 250 ton/gün ,%20 DS Arıtma Çamuru 55 ton / gün , %92 DS Granül Malzeme • Sistem tamamı kapalı olarak ve ATEX normlarına uygun olarak inşa edilmiştir. • Tamamı betonarme ve çelikten oluşan tesiste ekipmanlar korozyona karşı dayanıklı paslanmaz çelik malzemeden seçilmiştir. • Çamur kurutma işlemi esnasında alınan hava kimyasal yıkayıcılardan geçirilerek arıtıma tabi tutulur ve tamamen su buharı haline geldikten sonra sistemi terk eder. ARITMA ÇAMURU KURUTMA TESİSİ

17. Isı Enerjisi Kazancı • Kurutma İşlemi • Alternatif Yakıt kullanımı

18. ISI ENIsı Enerjisi KazancıERJİSİ ELDESİ • 3 Nolu Döner Fırın Soğutma bacasından çıkan yaklaşık 280ºC civarında ve 500.000 m³ debide sıcak gaz kullanılarak özel ısı transfer yağı ısıtılır. • Eşanjörler yardımıyla ısıttığımız yağ izolasyonu yapılmış olan hattan kurutma işleminin yapıldığı bölgeye pompalarla transfer edilir. • Bu bölgede yine eşanjörler kullanılarak 190 derece sıcaklıktaki yağdan hava geçirilerek sıcak hava elde edilir. • Kazanılan sıcak hava kurutma işlemini yapmak için tesisin ihtiyacı olan sıcak hava olarak kullanılır.

19. KURUTMA Kurutma İşlemi • Arıtma çamurları ilk olarak 500 ton kapasiteli bunkere dökme olarak kabul edilir. • Otomatik olarak vinçle alınan çamur besleme bunkerine beslenir. • Helezonlar yardımıyla kurutma sistemine taşınan çamur 6 metrelik genişliği ve 37 metrelik uzunluğu olan kurutma odasına beslenir • Çamurun içerisinde ki su buharlaştırılarak gaz arıtma ünitesine gönderilirken kuruyan çamur granül yapıda nihai ürün olarak siloda depolanır.

20. ALTERAlternatif Yakıt kullanımıNATİF YAKIT KULLANIMI • Granül Malzeme depolandığı silodan silobus tipi kapalı ve tüm yangın önlemleri alınmış kamyon ile besleme silosuna taşınarak ürün besleme silosuna pnömatik olarak basılır. • Besleme silosundan Alternatif yakıt brülörleri ile fırına pnömatik olarak beslenir ve yakılarak enerji elde edilir. • Yaklaşık olarak kullanılan granül malzeme ile kullanıldığı anda üretim hattından %3 ana yakıt indirgemesine gidilir.

21. ÇEVRESEL AÇIDAN DEĞERLENDİRMELENDİRİLMESİ • Tesisin ihtiyacı olan mevcut ısı enerjisi için yakıt amaçlı kaynak kullanımına gitmek yerine mevcut sıcak gaz atığı kullanılmıştır. • Böylelikle yenilenebilir enerji olarak atık ısı kullanılmıştır. • Ayrıca birincil yakıt kullanımı ile atmosfere verilecek olan emisyonlar engellenmiştir.

22. ÇEVRESEL AÇIDAN DEĞERLENDİRMELENDİRİLMESİ • Çamur kurutma işlemi sonrasında çıkan nihai ürün depolamaya verilmek yerine kurulan yeni sistemle alternatif yakıt olarak kullanılmaktadır. • Kullanılan kuru çamurun ısıl değeri kadar ana yakıttan azaltmaya gidilmektedir ve kaynak kullanımından azatlıma gidilmiş olunmaktadır. • Ayrıca alternatif yakıt kullanılarak CO2 emisyonlarda da azatlıma gidilmiş ve hava kalitesi açısından faydalı bir gelişim gerçekleştirilmiştir.

23. ÇEVRESEL AÇIDAN DEĞERLENDİRMELENDİRİLMESİ • En Önemli özelliği Metan gazı çıkışın bol olduğu depolama yerine metan gazı çıkışının olmadığı ve hacimce en uygun duruma getirilen kurutma işlemine tabi tutulması sonrasında da alternatif yakıt olarak kullanılmasıdır. • Birinci yıkayıcıdan çıkan amonyak içerikli sıvı atık fırınlarda 900 derecelik bölgeye püskürtme sistemiyle beslenerek emisyon değerlerinde NOx indirgemesi amaçlı kullanılır.

24. Finansal Açıdan Değerlendirme • Ticari Bankalar Çevre Yatırımlarını diğer yatırımlar gibi değerlendirdiği için uzun vadeli kredilere sıcak bakmamaktadır. • Bu nedenle Avrupa kaynaklı çevre bankaları ve finans kaynaklarına yönelmek gerekmektedir. • Bu Kapsamda AFD gibi Çevresel yatırımları destekleyen kuruluşlarla görüşülmesi gerekmektedir.

25. Finansal Açıdan Değerlendirme Çevresel Finans Kaynaklarının Değerlendirme Kriterleri; • Çevresel ve Sosyal açıdan fabrikanın durumu • Projenin Çevresel açıdan olumlu etkileri • Fabrikanın Ticari gücü • Geri ödeme maliyetlerinin kolay karşılanabileceği konusunda güven araştırması Çevre bankaları yukarıdaki konularda yeterli gördüğü kuruluşları incelemeye almakta ve denetlemelerle projeyi incelemektedir.

26. Tesisin Finansal Kaynağı • Kredi Fransız Çevre Bankası AFD (Agence Française de Développement)tarafından sağlanmıştır • AFD 3 ayrı denetim gerçekleştirerek; • Nuh Çimentonun çevresel etkilerini değerlendirmeye almıştır, • Projenin bölgesel ve toplumsal yararları değerlendirilmiştir.

27. Tesisin Finansal Kaynağı • Sağlanan Kredi Miktarı: 11.5 Milyon Euro • Kredi Oranı: EUROBOR - 0,60 • Ödeme Planı: 3 Yıl Ödemesiz + 7 Yıl

28. SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME • Tesis Kurulmamış olsaydı, • Arıtma Çamurları depolama alanlarına giderek metan gazı çıkışına sebep olacaktı • Kurutulan Çamurlar eğer depolamaya gitseydi çıkan Metan gazının değeri; 30.000 Ton CO2

29. SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME • 3. Nolu üretim hattının soğutma bacasından sıcak gaz kullanılarak ısı enerjisi elde edilmektedir. • Baca gazı kullanımı yerine en az seragazı salınımı veren doğal gaz kullanılarak enerji elde edilseydi; 10.000 Ton CO2

30. SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME • Tesisin çıkış ürünü granül kuru çamurdur. • Bu kurutulmuş çamur alternatif yakıt olarak kullanılarak ana fosil yakıttan azaltıma gidilmektedir. • Kuru çamur kullanılmadan sadece fosil yakıt kullanılsaydı ortaya çıkacak olan ekstra sera gazı miktarı; 30.000 Ton CO2

31. SERA GAZI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME • 30.000 Ton CO2 + • 10.000 Ton CO2 + • 30.000 Ton CO2 • TOPLAM : 70.000 Ton CO2 / Yıl • Çamur Kurutma Kapasitesi: 75.000 Ton / Yıl • Kurutulan Çamurun %93 ü oranında sera gazı emisyonu azaltımı sağlanmaktadır.

32. TEŞEKKÜRLER