ADAYLIK SÜRECİNDE AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI

1. ADAYLIK SÜRECİNDE AVRUPA BİRLİĞİ MALİ YARDIMLARI

2. ADAYLIK SÜRECİNDE AB MALİ YARDIMLARI • Katılım Öncesi Mali Yardım • (Hibeler) • Avrupa Yatırım Bankası Kredileri • Topluluk Programları AB Mali Yardımları

3. ADAYLIK SÜRECİNDE AB MALİ YARDIMLARI Aralık 1999 Türkiye’ye Adaylık Statüsü Helsinki Zirvesi Adaylık statüsünün AB ile Mali İşbirliğine yansımaları : • 17 Aralık 2001 : AB tarafından “Türkiye için Katılım Öncesi Mali Yardıma Dair Çerçeve Tüzük” yayımlanmıştır… • Mali İşbirliğinin öncelikleri değişmiştir... • Türkiye’ye sağlanan mali yardımların kullanımı için Merkezi Olmayan Yapılanma “DıS” oluşturulmuştur.

4. Merkezi Olmayan Yapılanma 18 Temmuz 2001 tarih ve 2001/41 sayılıBaşbakanlık Genelgesi ile Merkezi Olmayan Yapılanma içerisinde gerekli görev dağılımı gerçekleştirilmiştir. Merkezi Olmayan Sistem içerisinde yürütülecek Mali işbirliğinin dört temel unsuru/aktörü bulunmaktadır: -Ulusal Mali Yardım Koordinatörü -Ulusal Yetkilendirme Görevlisi ve Ulusal Fon -Merkezi Finans ve İhale Birimi -Uygulayıcı Kurum/Kuruluşlar

5. MERKEZİ OLMAYAN YAPILANMA Merkezi Olmayan Sistem içerisinde yürütülecek Mali işbirliğinin önemli aşamaları şunlardır:

6. MERKEZİ OLMAYAN YAPILANMA Ulusal Yardım Koordinatörü(NAC): Topluluk mali yardımın genel koordinasyonu, programlaması, izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumludur. İzleme Programlama Ortak İzleme Komitesi Mali İşbirliği Komitesi NAC ABGS İzleme ve değerlendirme raporları doğrultusunda devam eden AB finansmanlı programları teknik ve mali açıdan gözden geçirir, Projelerin iyileştirilmesi için tavsiye ve önerilerde bulunur. AB mali yardımına dahil olan Bakanlık ve Yönetimler arasında düzenli koordinasyonu sağlar. Avrupa Birliği Genel Sekreterliği • AB Genel Sekreterliği • Dışişleri Bakanlığı • DPT Müsteşarlığı • Hazine Müsteşarlığı • Mali Bakanlığı Sektörel İzleme Alt Komiteleri Sektörel düzeyde AB finansmanlı programların gözden geçirilmesinden sorumludur.

7. MALİ İŞBİRLİĞİNDE PROGRAMLAMA SÜRECİ Mali İşbirliği Paketi

8. KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM Aralık 2002 Kopenhag Zirvesi : Türkiye’ye yapılan mali yardımlar artırılacak... milyon €

9. 2002-2005 DÖNEMİ MALİ İŞBİRLİĞİ PROJELERİ 126 M € Toplam 18 Proje 2002 Yılı Proje Paketi Projelerin uygulaması devam ediyor… 144 M € Toplam 28 Proje 2003 Yılı Proje Paketi Projelerin uygulaması devam ediyor… 250 M € Toplam 38 Proje Finansman Anlaşması henüz imzalandı. Uygulama 2005 yılı sonunda başlayacak… 2004 Yılı Proje Paketi 300 M € Toplam 35 Proje Finansman Anlaşması İmzalanacak. Uygulama 2006 yılında başlayacak… 2005 Yılı Proje Paketi Katılım Öncesi Mali Yardım kapsamında geliştirilen proje sayısı = 119

10. Kurumsal Yapılanma için Teknik Yardım Mevzuat Uyumunun Desteklenmesi için Yatırımlar 1/3 1/3 1/3 • Ekonomik ve Sosyal Uyum • . Bölgesel Kalkınma • KOBİ’ler HANGİ ALANLARDA MALİ YARDIM KULLANILIYOR ?

11. % 1 % 1 % 1,1 % 1,2 % 1,7 % 2,2 % 4,5 % 22 % 4,8 % 5,5 % 18 % 5,5 % 6 % 6 % 8 % 7

12. 2004 YILI İTİBARİYLE PROJELER 33 Proje MEDA kapsamında yürütülen + Katılım Öncesi Mali Yardım 119 Proje 152 AB Projesi Toplam

13. Programlaması Yapılmış Projelerin Gerçekleşme Süreci -Projelerin Uygulama Yöntemleri ı. Eşleştirme (Twinning) ıı. İhaleler -Hizmet İhalesi -Tedarik İhalesi -İnşaat İhalesi ııı. Doğrudan Sözleşmeler (Direct Contracts)

14. I. AB PROJELERİ

15. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER TARIM ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

16. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER TARIM ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

17. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER ÇEVRE ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

18. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER EKONOMİK VE SOSYAL KALKINMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

19. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER EKONOMİK VE SOSYAL KALKINMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

20. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER EKONOMİK VE SOSYAL KALKINMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

21. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER SAĞLIK ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

22. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER ENERJİ VE ULAŞTIRMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

23. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER ENERJİ VE ULAŞTIRMA ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

24. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER ADALET VE İÇİŞLERİ ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

25. AB PROJELERİNDEN ÖRNEKLER KOBİLER ALANINDAKİ PROJELER: Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

26. 2005 KOBİ PROJELERİ KÜÇÜK İŞLETMELER KREDİ PROGRAMI: • Amaç: Finans sektörünü güçlendirerek ekonomik kalkınma ve istihdam sağlanmasına katkıda bulunmak ve Türkiye’deki bölgesel farklılıkları azaltılmasını desteklemek • Genel Bütçe: 25,8 milyon Euro • Uygulama Süresi: 7 yıl • Faaliyetler: -Türkiye İçin bir Avrupa Fonu oluşturulması -Döviz kuru riskini karşılamaya yönelik bir fon oluşturulması -Fonun kurulması ve yönetilmesi ve sonraki aşamalar için teknik destek sağlanması Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

27. 2005 KOBİ PROJELERİ MODA ve TEKSTİL İŞ KÜMESİ PROJESİ: • Amaç: KOBİ stratejisi ve eylem planıyla uyumlu olarak, tekstil ve hazır giyim sektöründe Türkiye’deki KOBİlerin uluslararası boyutta rekabet edebilirliğini ve verimliliğini arttırmak. • Genel Bütçe:9 milyon Euro • Uygulama Süresi:18 ay • Faaliyetler: - Firmalara ve firmalara destek veren yapılara iş desteği sunulması yanında tekstil ve hazır giyim alanındaki haberleşme ağının yerel, ulusal ve Avrupa düzeyinde güçlendirilmesi. - Tekstil ve hazır giyimde çalışan firmalara destek veren yapıların, ilgili faaliyetlerini yürütebilmeleri için gerekli donanım desteğinin verilmesi. Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

28. 2005 KOBİ PROJELERİ TÜRKİYE İÇİN İŞ KÜMESİ POLİTKASININ HAZIRLANMASI: • Amaç: Türkiye’nin uluslararası piyasalarda rekabet edebilirliğini arttırmak, Türk-Avrupa kümeleri arasındaki sinerjiyi ortaya çıkararak, AB’nin Lizbon Stratejisine katkıda bulunmak. • Genel Bütçe: 6 milyon Euro • Uygulama Süresi: 24 ay • Faaliyetler: -Dış Ticaret Müsteşarlığı ve diğer ilgili kurumların iş kümesi politikası geliştirme ve uygulama konusundaki kurumsal kapasitelerini güçlendirmek. -Ulusal düzeyde kümelerin oluşturulması ve bunlar için bir yol haritası çizilmesi Projeler ile ilgili Detaylı bilgiyi www.abgs.gov.tr web adresinde bulabilirsiniz.

29. II. UYGULAMADAKİ PROJE ÖRNEKLERİ

30. DENİZ TAŞIMACILIĞININ GÜVENLİĞİNİN ARTTIRILMASI PROJESİ • Amaç: • 1. Türk mevzuatının AB müktesabatı ile uyumlu hale getirilmesi ve • deniz kirliliğinin önlenmesi, • 2. Denizcilik Müsteşarlığının idari kapasitesinin arttırılması • Genel Bütçe: 2.7 milyon Euro • Başarı göstergesi: • “AB üyesi ülkelerin limanlarında tutulan Türk bayraklı gemilerinin sayılarında 2001 -2005 yılları arasında %40 azalma olması” • Sonuç: Yıl Gemi sayıları Azalma % Azalma % (2001-2004) 2001 211 2002 160 %24 2003 151 %28 2004 74 %50 %65

31. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROJESİ (İŞGÜM) • İş sağlığı ve güvenliği alanının, AB müktesabatıyla uyumlu hale gelebilmesi için Çalışma & Sosyal Bakanlığının kurumsal yapılarının güçlendirilmesi • İş sahiplerinin, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki bilinçlerinin artırılması ile KOBİ’lerde çalışan personelin sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi Amaç: Genel Bütçe: 8.167.000 € • Kocaeli ve Ankara İş Sağlığı Güvenliği Laboratuarları güçlendiriliyor • Mobil İş Sağlığı Güvenliği Laboratuarları oluşturuluyor; böylece hizmet ağı Türkiye geneline yayılacak ve KOBİ’lere iş sağlığı güvenliğine ilişkin hizmet sunulacak • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında İş Sağlığı Güvenliği ile ilgili eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapacak birim çalışmalarına başladı Uygulamalar:

32. III. KURULUŞLARIN FAYDALANABİLECEKLERİ HİBE PROGRAMLARI

33. AVRUPA BİRLİĞİ PROJELERİ AB Mali yardımları ile finanse edilen projeler iki ayrı başlıktaele alınmalıdır… I Çerçeve Projeler II Mikro Projeler

34. MİKRO PROJELERE NASIL KARAR VERİLİYOR? ÇERÇEVE PROJE HİBE Çerçeve Proje Bütçesi Çerçeve Projenin Hedef Kitlesindeki Kuruluşlar -STK’lar -KOBİ’ler -Yerel Yönetimler -diğer kuruluşlar

35. AB’DEN MALİ DESTEK ALAN PROJELER • Bugüne Kadar Hibe Sağlayan Hibe Programlarına Örnekler: • Aktif İşgücü Piyasaları Projesi • Mesleki Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi • Bölgesel Çevre Merkezi Hibe Programları

36. AKTİF İŞGÜCÜ PİYASALARI PROJESİ (İŞKUR) mesleki eğitim ve diğer aktif istihdam tedbirleri yoluyla hem işsizler hem de çalışanların istihdam edilebilirliklerini artırmak, iş bulma olanaklarını yükseltmektir. Amaç: Genel Bütçe: 32 Milyon € • Sivil Toplum Örgütleri • Üniversiteler • İşçi, işveren ve memur sendikaları • Konfederasyonlar • Sanayi, ticaret, ziraat ve meslek odaları • Yerel Yönetimler Kimler Faydalanabilir: • Projenin % 90’ı ödenir • Üst limit 375.000 € Teklif Edilebilecek Proje Bütçesi: Başvuru Tarihleri: Başvurular 15 Haziran 2004 ve 13 Eylül 2004 sona erdi!!

37. AKTİF İŞGÜCÜ PİYASALARI PROJESİ (İŞKUR) Birinci Değerlendirmede 709 Proje Başvurusundan 193 Projeye Finansman Sağlanmasına Karar Verilmiştir. Halı ve gıda sektörlerine yönelik kalifiye ara eleman yetiştirilmesi ve istihdamın artırılması projesi 207 Bin € Gaziantep Ticaret Odası Trabzon Sanayici ve İşadamları Derneği 273 Bin € Ayakkabıcılık Sektörü Sayacılık Meslek Elemanı Yetiştirilmesi Eğitimi Projesi Çini ve Seramik Ustası Yetiştirme Eğitimi Projesi Kütahya Belediyesi 203 Bin € Kent Atölyeleri Projesi Gümüşhane Sanayi ve Ticaret Odası 290 Bin € TEMA Vakfı Artvin ilinde Arıcılığı Geliştirme Projesi 167 Bin €

38. MESLEKİ EĞİTİMİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MEGEP) MEGEP projesinin genel hedefi ülkenin sosyo-ekonomik gereksinimlerine cevap veren modern, esnek ve yüksek nitelikli bir meslekî eğitim sisteminin geliştirilmesine destek vermektir. Amaç: Genel Bütçe: 4 Milyon € • STK’lar • Eğitim Kurumları • Sosyal Ortaklar (TOBB, TÜSİAD, TESK, TİSK, TÜRK-İŞ, DİSK, HAK-İŞ, KESK, Millî Eğitim Vakfı, MEKSA gibi) Hedef Kitle:

39. MESLEKİ EĞİTİMİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MEGEP) Değerlendirme sonucu 149 Proje Başvurusundan 35 Projeye Finansman Sağlanmasına Karar Verilmiştir. İnşaat Sektöründe Meslek Standartları ve Pratik Eğitim 169 Bin € Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası + TISK Bilgisayarlı Giysi Kalıp ve Tasarımı Kursları Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) + TOBB 138 Bin € Elektrikçiler Odası Mesleki Gelişim-Farkındalık ve MEGEP Uyum Çalışmaları Denizli Elektrikçiler Odası + TESK 81 Bin € Otomotiv Sanayii İçin Elektronik Kumanda Teknisyenliği Eğitimi 185 Bin € Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS)+ TıSK

40. BÖLGESEL ÇEVRE MERKEZİ HİBE PROGRAMI Sürdürülebilir kalkınmanın çeşitli alanlarında çalışarak, STK’lara, yerel yönetimlere vb. kuruluşlara çevre politikaları, biyoçeşitlilik, iklim değişikliği, yenilenebilir enerji, çevresel bilgi ve atık yönetimi gibi konularda etkin çözümler üretmeleri için destek vermektedir. Kuruluş Amacı: Bölgesel Çevre Merkezi Hibe Programları: • Küçük Hibeler Programı • Ulusal Hibe Programı

41. BÖLGESEL ÇEVRE MERKEZİKÜÇÜK HİBELER PROGRAMI Çevre koruma ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında, özellikle yerel düzeyde aktif olarak faaliyet gösteren, tabanda örgütlü Sivil Toplum Kuruluşlarına, kurumsallaşma çabalarında ve/veya küçük ölçekli proje geliştirme faaliyetlerinde finansal destek sağlamaktır. Programın Amacı: Hedef Kitle: 2908 sayılı Dernekler kanunu veya 2762 sayılı Vakıflar kanunu ile kurulmuş olan Sivil Toplum Kuruluşları başvurabilir ve teklif sunabilirler. Bütçe: Projelere % 100’ü karşılanıyor. 10.000 €’ya kadar destek sağlanacak. Son başvuru Tarihi: 6 Aralık 2004

42. AB’DEN MALİ DESTEK ALAN PROJELER • Şu an Açık Hibe Programları: • Sivil Toplum Kuruluşları ve Kamunun Diyaloğunun Artırılması • Bölgesel Kalkınma Programları • Sınır Ötesi İşbirliği Hibe Programları Ekonomik ve Sosyal Kalkınma

43. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İLE KAMUN DİYALOĞUNUN ARTIRILMASI STK’ların geliştirilmesi ve kamu kurumlarıyla işbirliğinin arttırılması amacıyla çeşitli alanlarda hazırlanacak olan pilot projeler hibe programı kapsamında desteklenecektir. Amaç: Genel Bütçe: 2 Milyon € (Hibe olarak dağıtılacak tutar 500.000 €) Sivil Toplum Kuruluşu niteliğindeki tüm kuruluşlar. Hedef Kitle: Hibelerin Kullanımı: Projeler için son başvuru tarihi 8 Ağustos 2005 Bilgi için:www.abgs.gov.tr

44. EKONOMİK VE SOSYAL UYUMUN DESTEKLENMESİ EKONOMİK ve SOSYAL UYUM I. Bölgesel Kalkınma Projeleri II. Sınır Ötesi İşbirliği Projeleri 1/3 • Yerel Yönetimlerin Desteklenmesi • KOBİ’ler • Sivil Toplum

45. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ ıı Doğu Anadolu Kalkınma Projesi Son durum: Hibe sağlamak için çağrılar yapıldı. Proje başvuruları Temmuz-Ağustos 2005’te sona erecek! Van, Hakkari, Bitlis ve Muş Projenin bütçesi : ~ 45 milyon € ı Güneydoğu Anadolu Kalkınma Projesi Son Durum: Projeler belirlendi Uygulama Devam Ediyor Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Batman, Kilis, Şırnak, Siirt ve Gaziantep Projenin bütçesi : ~ 47 milyon € ııı Erzurum-Samsun-Kastamonu Bölgesel Kalkınma Projesi Son Durum: Hibe sağlamak için çağrılar yapıldı. Proje başvuruları Temmuz 2005’te sona erecek! Erzurum (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Kastamonu (Çankırı, Kastamonu, Sinop) Samsun (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat) Projenin bütçesi : ~ 53 milyon €

46. BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ ıV Ağrı-Konya-Kayseri-Malatya Bölgesel Kalkınma Projesi Son Durum: Hibe sağlamak için resmi çağrıların Ekim veya Kasım 2005’te yapılması planlanıyor. Ağrı (Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır) Konya (Konya, Karaman) Kayseri (Kayseri, Yozgat, Sivas) Malatya (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) Projenin bütçesi : ~ 90 milyon € V Trabzon Bölgesel Kalkınma Programı Kapsadığı İller: Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane Son Durum: Hibe sağlamak için resmi çağrıların Ekim 2006’te yapılması planlanıyor. Projenin bütçesi : ~ 30 milyon €

47. SAMSUN-KASTAMONU-ERZURUM BÖLGESEL KALKINMA PROJESİ Toplam Bütçe: 52,3 Milyon € Erzurum(Erzincan, Bayburt) Kastamonu (Çankırı, Sinop) Samsun(Amasya, Çorum, Tokat) Proje Kapsamındaki İller: • Yerel kalkınma girişimlerinin desteklenmesi • KOBİ’lere mali destek sağlanması • Küçük çaplı altyapı projelerinin finansmanı Bölgesel Farklılıkların Giderilmesi

48. KOBİ’LERİN DESTEKLENMESİ • Projenin % 50’si ödenir • Tahmini üst limit 100.000 € KOBİ’ler Hangi Alanlarda Proje Yapılabilir? • Ekipman ve makine alımı • Teknoloji transferi ve üretimi • Pazarlama ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesi • Danışmanlık hizmetleri alımı • İnsan kaynaklarının geliştirilmei • Finansal yönetimin güçlendirilmesi • ihracat kapasitesinin artırılması

49. KÜÇÜK ÇAPLI ALTYAPI PROJELERİNİN DESTEKLENMESİ • Projenin % 90’ı ödenir • 100.000 – 1.800.000 € Yerel Yönetimler Hangi Alanlarda Proje Yapılabilir? • Sanayi bölgelerinin modernizasyonu • Ticaret fuarları kurulması • Katı ve sıvı atık arıtma tesisleri • Ekonomik aktiviteleri destekleyecek altyapı çalışmaları • Turizmin gelişmesine katkı sağlayacak altyapı çalışmaları • Restorasyon, müze yapımı ve küştürel etkinlikler için inşaat çalışmaları

50. SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİPROJELERİ ı BULGARİSTAN İLE SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ PROJESİ • Edirne • Kırklareli • Projenin bütçesi : 19,3 milyon € ıı YUNANİSTAN İLE SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ • Edirne • Çanakkale • Balıkesir • İzmir • Aydın • Muğla • Projenin bütçesi : 19,3 milyon €