İŞLETİM SİSTEMLERİ

1. İŞLETİM SİSTEMLERİ

2. DÜNDEN BUGÜNE BİLGİSAYARLAR • Bilgisayar olarak tanımlanabilecek ilk cihaz mekanik bir aygıt olan abaküstür. • Girit yakınlarında başka bir adada kullanıldığı düşünülen Antikythera adlı cihaz da ay,güneş ve diğer gök cisimlerinin yerlerini hesaplamak üzere kullanılmıştır. • Wilhelm Schickard'ın 1623 yılına ait mekanik hesap makinelerini de örnek verebiliriz. • Basit bir sisteme dayalı olsa da programlanabilir olan ilk aygıt,Joseph Marie Jacquard'ın eseri olan bir tekstil dokuma makinesidir. • 1837 yılında ise Charles Babbage tamamen programlanabilir mekanik bir bilgisayar tezini ortaya atmış ve açıklamış ,ancak mali sıkıntılar yüzünden bu projesini hayata geçirememiştir. • Delikli kartlar kullanarak büyük ölçekli veri işleme projesi ilk olarak 1890 yılında Herman Hollerith tarafından ABD'deki nüfus sayımında hayata geçirilmiştir.

3. Konrad Zuse 'nin 1941 yılında geliştirdiği Z3 modeli ikili sayı sisteminde ve ondalık sayılarla çalışabilmekte ve bir ölçüde programlanabilmekteydi. • Yine 1941 yılında geliştirilmiş olan Atanasoff-Berry bilgisayarı, o zamanlarda transistörler bulunmadığı için vakumlu tüpler kullanılarak geliştirilmişti ve ikili sayı sistemiyle çalışmasının yanı sıra,kendini yenileyebilen kondansatör hafızasına sahipti. • 1944 yılında İngiliz'lerin Nazi Almanya'sına karşı savaş kodlarını kırmaya yönelik olarak geliştirdikleri programlanabilir Colossus isimli bilgisayar da yine binlerce vakumlu tüpten oluşuyordu. • 1944 yılında üretilmiş olan Harvard Mark 1 ise geniş ölçekli çalışabilen bir elektromekanik bilgisayardı. • ABD ordusu Balistik Araştırma Laboratuarı ENIAC bilgisayar modelini 1946 yılında geliştirmiştir. • 1980'li yıllarda bilgisayarlar birçok alanda hızla mekanik denetim birimlerinin yerini almaya başlamıştır. • Ve tabi 1990'lı yıllar özellikle internetin hızlı gelişimiyle birlikte bilgisayarın,özellikle de kişisel bilgisayarlar en azından televizyon ve telefon kadar yaygın durumdadırlar.

4. İŞLETİM SİSTEMLERİ • İşletim sistemi genel tanımıyla bilgisayarın donanım ve yazılım kaynaklarını yöneten gelişmiş bir bilgisayar yazılımıdır.Yönetmekte olduğu elektronik cihazlara belirli işler yaptırmak amacıyla geliştirilmişlerdir.Bir işletim sisteminin bellek yönetimi ve bellekte yer ayırmak,sistem taleplerini öncelik sırasına koymak,giriş ve çıkış aygıtlarını denetlemek,ağın çalışmasını sağlamak ve dosyaları yönetmek gibi temel görevleri vardır. • İşletim sistemleri kendi üzerlerinde başka uygulama yazılımlarının çalışması için de bir platform oluştururlar. • Bir bilgisayar işlemcisinin işlem yapma yeteneğini bir saniyelik sürede alt dilimlere bölerek bunu çalışmakta olan işlemlere ve programların alt parçalarına ataması da işletim sistemlerinin sorumluluğu altındadır. • İletim sistemi aynı zamanda bilgisayarda bulunan bellek alanlarını takip etmek ve yönetmekle sorumludur. • İşletim sistemleri değişik türde disk ve dosya sistemleri kullanarak dosyaların bilgisayara yazılabilmesini ve daha sonra okunabilmesini sağlar.

5. İŞLETİM SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ • Bilgisayarın üreticisine,sahip olduğu donanım ve kullanım amaçlarına göre içerdiği işletim sistemi farklılık gösterir. • Günümüzde en çok kullanılan işletim sistemleri sırasıyla: • -Microsoft Windows işletim sistemleri ailesi,yani Windows 2000,Windows XP,Windows Vista, Windows 7, Windows 8,Windows 2000 Server,Windows Server 2003 ve Windows Server 2008. • -Linux işletim sistemleri • -Mac OS X işletim sistemi • -UNIX işletim sistemi • -Novell Netware işletim sistemi

6. İşletim Sistemi Türleri Gerçek Zamanlı • Gerçek zamanlı işletim sistemi, gerçek zamanlı uygulamaları çalıştırmayı amaçlayan çok görevli bir işletim sistemidir. Gerçek zamanlı işletim sistemleri genellikle özel zamanlama algoritmalarında kullanılır böylece doğanın deterministik bir davranışını elde edebilirsiniz.Gerçek Zamanlı işletim sistemlerine örnek olarak, QNX gösterilebilir. Çok kullanıcılı ve Tek Kullanıcılı • Çok kullanıcılı işletim sistemi birden fazla kullanıcının aynı anda tek bir bilgisayar sistemine erişmesini sağlar. Bu sistem, zaman paylaşımı yoluyla bir bilgisayara birden çok kullanıcı erişimi sağladığı için zaman paylaşım sistemli çok kullanıcılı sistemler olarak sınıflandırılabilir.

7. Çoklu Görev ve Tek Görev • İşletim sistemi aynı anda birden fazla görevi yerine getirilmesini sağlayan ise bu sistemde tek bir programın aynı anda çalışmasına izin verildiğinde, sistem, tek bir görevi sistemin altında gruplandırılır. Bu tür sistemler bir Çoklu-görev işletim sistemi olarak sınıflandırılır yani çoklu görev, iki tip ön veya kooperatif davranarak olabilir. Önleyici çoklu-görev, işletim sistemi işlemcide her program için bir yuva dilim ve zaman ayırıyor. Unix-Solaris gibi işletim sistemleri ve Linux desteği gibi önleyici çoklu-görev.Çoklu-görev, kooperatif tanımlanmış bir şekilde, diğer işlemler için zaman tanımak amacıyla, her işleme dayanarak elde edilir. Windows 95 kooperatif çoklu görev desteği için örnek gösterilebilir. Dağıtılmış • Bir dağıtık işletim sistemi bağımsız bir bilgisayar grubunu yönetir ve onları tek bir bilgisayarda görünmesini sağlar. Bu bağlı olabilir ve birbirleriyle iletişim ağına bağlı bilgisayarların gelişimine dağıtık bilgisayar yol açmıştır. Dağıtık hesaplama birden fazla makine üzerinde yapılmaktadır. İşbirliğiyle bir grup çalışması içinde bilgisayarlar yaptığınızda, bir dağıtık sistem yaparsınız. Gömülü • Gömülü işletim sistemlerinde gömülü bilgisayar sistemlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Daha az özerkliğe sahip PDA'lar gibi küçük makinelerde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bu sistemlerin kaynakları sınırlı sayıda faaliyet gösterir. Bu sistemlerin tasarımı son derece verimlidir ve bu sistemlerde çok kompakt vardır. Windows CE ve Minix 3 gömülü işletim sistemlerinin bazı örneklerdir.

8. İşletim Sisteminin Günümüzde Kullanım Amaçları • İşletim sistemi kullanıcıyla bilgisayar donanımı arasında iletişim sağlayan programdır. • Programın amacı kullanıcı programlarını çalıştırmak için kullanıcıya ortam oluşturmaktır. • İşletim sistemi bilgisayarı, yazılım ve donanımlarını kullanmak için elverişli duruma getirir ve donanımı etkili kullanır. Buna göre işletim sistemlerinin başlıca amaçları: • 1. Kullanıcı programlarını çalıştırılması • 2. Kullanıcı problemlerinin çözümünün kolaylaştırılması • 3. Bilgisayar sisteminin kullanımını daha elverişli hale getirilmesi • 4. Bilgisayar kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılması (Çok kullanıcılı sistemlerde önem kazanır)

9. İşletim sistemi, donanımla yazılım arasında bir yönetici arayüzü olarak görev yapar. Her bir donanım birimi, tüm kaynakları erişip yönetebilmektedir. • Çalışma sırasında oluşan hataların ve çakışmaların önlenmesi işletim sisteminin görevidir. • İşletim sistemleri bilgisayar kullanıcısı ile donanım arasında çalışan bir yazılımdır. • Amacı kullanıcının programlarını çalıştırabilmesi için ortam sağlamaktır. • İşletim sistemi faklı kullanıcıların uygulama programlarının donanım kaynaklarını kullanımını kontrol eder ve koordine eder. Bilgisayar kaynaklarının dağıtımı için şu problemlerin çözümü gerekir: • - Ana işlem biriminin zamana göre paylaşımı • - Disk alanının yönetilmesi • - Giriş/Çıkış aygıtlarının yönetimi

10. Masaüstü İşletim Sistemleri Amiga • AmigaOS, kurulduğu donanımdan maksimum performansı almak amacı olan esnek bir işletim sistemidir. Günümüzde 4.1 update 5 sürümüne kadar yükselmiştir. Çok yakında AmigaOS 4.2 'yi piyasaya sürülecektir.

11. Chromium İşletim Sistemi • Chromium, Linux çekirdeği esas alınarak Google tarafından tasarlanmış olan bir işletim sistemidir. Chromium sadece kendi uygulamalarını kullanan bir tarayıcıdır.

12. UNIX UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili makinalardan, tek işlemcili basit bilgisayara kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen sistemlerdir. Özellikle kararlı yapısı, çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart hale gelmiş ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur..

13. UNIX

14. UNIX

15. Linux İşletim Sistemi • Linus Torvalds tarafından temelleri atılmıştır. • Linux, UNIX benzeri işletim sisteminin genel adıdır ve bilgisayarlardan kol saatlerine çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. • UNIX'ten ilham alan, bir grup bağımsız yazılımcı tarafından geliştirilen bir işletim sistemi çekirdeğidir. • UNIX olmayıp bir UNIX türevi, çoğu serbest lisanslı ve açık bir işletim sistemidir. • Bu sistemde bir hata tespit edilirse dünyanın herhangi bir yerindeki bir programcı bu sorunu çözebilir. Sürücü gereksinimleri üretici firmaların geliştirdiği yazılımlarla elde edilebilir. • Linux %1,1 oranlarında kişisel bilgisayarlarda kullanılırken sunucular ve gömülü sistemler tarafından yaygın olarak kullanılır. • Linux birçok alanda Unix'in yerini almaktadır ve dünyada en güçlü 10 süper bilgisayarda kullanılmaktadır. • Linux; Ubuntu, Google Android gibi işletim sistemlerinin temelini oluşturur.

16. Linux, eskiden son kullanıcı tarafından pek fazla tercih edilmezken son yıllarda Ubuntu, Linux Mint, Pardus gibi dağıtıcılarla son kullanıcıya da hitap etmeye başlamıştır. • Özellikle Ubuntu sayesinde çok fazla insan Linux'u tercih etmeye başlamıştır. Bunda Ubuntu'nun görselliğe önem veren politikaları, diğer işletim sistemlerinde çok zorlanarak yapılabilecek masaüstü şovlarının (Compiz Fusion) son kullanıcıyı etkilemesi de önemli rol oynamıştır.

17. Mac OS X • Mac OS X, Apple şirketi tarafından geliştirilen, pazarlanan ve satılan kısmi özel, grafiksel bir işletim sistemidir. • Apple'ın 1984 yılında oluşturduğu ilk işletim sistemi olan Mac OS' in son sürümüdür. • Mac OS 8 ve 9 sürümlerinin aksine, Mac OS X, NeXT şirketi tarafından geliştirilmiş bir teknoloji üzerine kurulmuş UNIX tabanlı bir işletim sistemidir. • Artık sadece OS X adıyla ömrünü sürdürmektedir.

18. MS-DOS İşletim Sistemi(MicroSoft Disk Operating System. Türkçe: Microsoft Disk İşletim Sistemi) • Microsoft firması tarafından geliştirilmiş miadını doldurmuş bir işletim sistemidir. • Tek kullanıcılıdır ve grafiksel arayüzü yoktur.

19. Plan 9 • Ken Thompson, Dennis Ritchie ve Douglas Mc Ilroy, Unix işletim sistemini kurmak için Bell labratuvarlarında C programlama dilini dizayn edip geliştirmiştir. • Bell laboratuvarlarındaki programcılar, modern dağıtılmış çevreler için düzenlenmiş Plan 9 ve Inferno'yu geliştirmeye devam ettiler. • Plan 9 başlangıçta ağ işletim sistemi olarak dizayn edildi. Unixe bu özellikler sonradan dahil edilmiştir.

20. Pardus İşletim Sistemi • Tübitak bünyesinde başlanan bir Linux dağıtımı projesidir. • Açık kaynak kodlu ve GPL (Genel Kamu Lisansı) ile dağıtılan özgür bir yazılım ürünüdür. • Pardus, bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılayan, mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kullanan bir ulusal dağıtımdır. • Tübitak desteğini çekmiştir

21. Windows İşletim Sistemi • Microsoft Windows, kişisel bilgisayarlarda en çok kullanılan işletim sistemidir. • En yeni versiyonları: kişisel bilgisayarlar için Windows 8, sunucular için ise Windows Server 2012'dir. • Microsoft Windows, 1981 yılında eski MS-DOS işletim sistemi üzerine IBM PC eklentisi yapılarak piyasaya sürülmüştür. Windows 2.0 Windows 1.0

22. Windows 3.1 Windows 3.0

23. Windows 3.2 Windows NT 3.1

24. NOT: Buraya kadar olan sürümleri MS-DOS üzerine kurulan bir GUI’dir, bağımsız işletim sistemi değildir…

25. Windows NT 4.0 Windows 95

26. Windows Me Windows 98 Windows Me, kullanıcılar tarafından hatalı ve yavaş olmakla suçlanmış adeta Windows işletim sistemlerinin yüzkarası ilan edilmiştir.

27. Windows XP Windows 2000

28. Windows Home Server Windows Vista

29. Windows 8 Windows 7

30. Sunucu İşletim Sistemleri Sunucu Nedir? • Sunucu, ağ üzerinde bir programı ya da bir bilgiyi kullanıcılara, sistemlere dağıtan donanım veya yazılıma verilen genel isimdir. En önemli nokta ise sunucuların bir bilgisayar ağına bağlı olmasıdır. Yapısal olarak sunucular, sorunsuz çalışmak üzere yüksek özellikli imal edilmiş, güvenilir, çoklu kullanıcıya hizmet eden bilgisayar sistemleridir. Örneğin: • Domain Sunucu: Bir kurumda bütün bilgisayarları ve kullanıcıları denetler. • Dosya Sunucu (File Server): Bir kurumda dosya paylaşımlarını dağıtır denetler.Sunuculara Neden İhtiyaç Duyarız? • Günümüzde, bilgisayar sistemlerinin sürekli çalışmasının çok önemli olduğu bankacılık, sağlık, eğitim gibi sektörler ve devlet kurumları var. Buralarda oluşabilecek sorunlar para ve zaman kayıplarına neden olmaktadır. Veri tabanlarının bütünlüğünü korumak en önemli konudur. Bir kurumda bir günlük veri kaybının kurumu ne denli sıkıntıya sokacağı açıktır. Sağlıklı işlemeyen sistemler kurumlara zaman, para, işgücü ve motivasyon kaybettirir. • Sunuculara olan ihtiyaç burada ortaya çıkar. Yapılan çalışmada zaman, iş ve bilgi kaybı olmasını istemiyorsak sunucular devreye giriyor.

31. İlk Sunucu Sistemleri • Mainframe, bilgisayarların bağlandığı geniş bilgisayar sistemlerine verilen isimdir. • Mainframe’ler sunucuların ataları olarak kabul edilirler. • Mainframe’i klasik bilgisayar sistemlerinden ayıran özelliği, kabaca, paralel olarak işleyen bilgisayarlardan oluşmasıdır. • İlk başlarda klavye ve monitörü olmayan bu cihazlar bir veya daha fazla operatör tarafından programlanıyor ve çalışmaları sağlanıyordu. Bir süre sonra ekran ve klavyeler kullanılmaya başlandı. Bir mainframe’e birden fazla klavye ve monitör bağlanılabiliyor aynı anda birden fazla kişi bu makina üzerinde program yazabiliyordu. Bu dönemde hazır programlar bulunmadığından bir programa ihtiyaç olunca oturulup program yazılıyordu. Bu sistemleri kullanabilmek için aptal terminal denilen bilgisayarlarla bu sunuculara bağlanıp ilgili programlar çalıştırılıyordu. Bu aptal terminallerin üzerlerinde diskleri yoktur ve çok düşük ramleri vardır. Bu cihazlar Dumb terminal (Aptal terminal) olarak adlandırılır. Aptal terminal: Sadece veri giriş çıkışı için kullanılan, herhangi bir veri işleme özelliği olmayan bilgisayar terminali. • Mainframe’ler yüksek maliyet getiriyor, birçok kurum ve firma bunları kullanamıyordu. Bu nedenle günümüzde masaüstü bilgisayarlara çok güçlü özellikler kazandırılarak sunucu haline, hizmet verebilecek hale getirildi. Artık sunucu deyince bu tür bilgisayarlar aklımıza geliyor. Buna rağmen çok büyük organizasyonlar tarafından kullanılmaya devam ediliyor.

32. Sunucular ile Masaüstü Bilgisayarlar Arasındaki Farklar • Performansının yüksek olması: Çok kullanıcıya hizmet edeceğinden, çoklu işlemci desteği, hızlı raid bir disk sistemi, yüksek kapasitede bellek miktarı, fazla CPU barındırmalıdır. • Genişletilebilir olması: Kullanılan sunucunun ihtiyaçlara göre ne kadar güncelleştirilebileceği. Örneğin, artan yüke karşılık işlemci sayısını veya hızını artırabiliyor mu, bellek miktarı ne kadar artabilir. İşletim sistemi ile uyumlulukları. • Ayaktalık: Bir firmada çalışan terminal bilgisayarlar ne kadar güçlü olursa olsun, sistem altyapısı (kablolama, UPS, Jenaratör vb) ne kadar iyi olursa olsun sunucularda oluşabilecek bir problem her şeyin durması anlamına gelecektir. Kullanılan donanımlar yedekli olmalı arıza çıktığında sunucu içinde bulunan yedek donanım otomatik olarak devreye girmeli ki sorunsuz bir şekilde çalışmaya devam etsin. • Güvenlik: Son zamanda gerek kişisel bilgisayar gerek sunucu tarafından güvenlik kavramı önem kazanmış başlı başına bir konu haline gelmiştir. Bu noktada sunucuların güvenliği her şeyden daha önemlidir.

33. Sunucu Modelleri • Standart Tower Sunucular: Masaüstü bilgisayar modellerine benzer şekilde ihtiyaca göre özellikleri oluşturulur.Genelde ufak işletmeler sonradan genişletilebilir olduğu için bu tür sunucuları tercih ederler. • Rack Sunucular: Günümüzdeki bir çok sunucu bu yapıdadır. Bu sunucuların esas amacı, az yer kaplaması ve özel bilgisayar kabinlerine yerleştirilebilmeleri. • Blade Sunucular: Rack tipindeki bilgisayarlara benzer, hatta daha ufak yapıdaki kasaya sahip anakart, işlemci ve bellekten oluşan sistemdir. Ufak yapıda olmasının getirdiği avantaj, takma çıkartma işleminin sistem çalışırken bile yapılabilmesi. Blade sunucular, yüksek ve sorunsuz çalışma süresinin hedeflendiği noktalarda kullanılıyor. Herhangi bir arızada sistem sağlam kasalarla çalışmaya devam ediyor ve bozuk olanı yenisiyle sistem çalışırken değiştirilebiliyor.

34. Mobil İşletim Sistemleri Mobil işletim sistemi: Telefon donanımını denetleyen ve yöneten, temel sistem ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu sistem yazılımıdır.Kullanım talepleri ve ihtiyaçlar doğrultusunda gerekliliği ortaya çıkmıştır. Unix tabanlı: Android · BlackBerry Tablet OS · BlackBerry 10 · Firefox OS · Maemo · MeeGo · Mobilinux · Moblin · Openmoko · Open webOS · Qt Extended · Tizen · Ubuntu Phone Diğer: BlackBerry OS · DoJa · Garnet OS · iOS · SavaJe · Symbian · Windows (CE, Embedded, Mobile, Windows Phone)

35. Android (işletim sistemi) • Android, Google’ın önderliğinde İOS’a karşı çeitli yazılımcılar tarafından geliştirilen, Linux tabanlı, açık kaynak kodlu bir mobil işletim sistemidir. • Android için halihazırda 250,000'den fazla uygulama bulunmaktadır. Google Play ise, Android işletim sistemi uygulamalarının çeşitli sitelerden indirilebilmesinin yanısıra, Google tarafından işletilen kurumsal uygulama mağazasıdır • Özellikler • Android'in son sürümleri, çoklu-görev (multitasking), çoklu-dokunuş (multitouch) ve Flash desteğiyle beraber gelmektedir. Handset Çizimler • Sistem, VGA, 2D grafik arşivler, OpenGL ES 3.0 tabanlı 3D Grafik arşivlerine ve geleneksel telefon çıkışlarına son derece kolay uyum sağlar. • Depolama • Bilgi depolama amaçlı SQLite kullanılmaktadır. • Bağlanabilirlik • Android, GSM, Bluetooth, EDGE, 3G, NFC ve Wi-Fi bağlantısını destekler. • Mesajlaşma • Hem SMS hem de MMS desteği vardır. • Web Tarayıcısı • Android'in web tarayıcısı açık kaynak kodlu WebKit application framework üzerine kuruludur. • Medya Destekleri • Android, MPEG-4, MP4, H.264, MP3, ve AAC, AMR, JPEG, PNG, GIF gibi ses/video/resim formatlarını desteklemektedir. • Ek Donanımları • Android, anti-titremeli video/foto kameraları, touchscreenler, GPS, pusulalar, accelerometrelerdeson derece yeteneklidir.

36. iOS • iOS (eski adıyla iPhone OS) Apple'ın başlangıçta iPhone için geliştirdiği ancak daha sonra iPod Touch ve iPad'de de kullanılan mobil işletim sistemidir. Mac OS X'den türetilmiştir. iOS içinde 4 katman bulundurmaktadır: Core OS tabakası, Core Servisleri tabakası, Medya tabakası ve Cocoa Touch tabakası. Yazılım cihazın içinde 500 MB'lık bir alan kaplamaktadır. • İOS Unix veri tabanlı bir işletim sistemidir. Kapalı bir sistemdir. Uygulamaları App Store adı verilen market ağından yayınlanmaktadır. Apple, güvenliği hat safhada tutan Apple, uygulamaların hepsini kontrol ettikten sonra App Store’da yayınlıyor. Telefonu iTunes olmayan bir bilgisayara bağladığınız zaman içindeki fotoğrafları alabilirsiniz, fakat yine güvenlik sebebiyle bu klasöre hiçbir dosya kopyalayamazsınız. • İOS’ta home tuşuna iki kere basınca açık uygulamaların ve müzik çaların çıkması, kilit ekranındayken kameraya hızlı geçiş yapılabilmesi, artı tuşuyla fotoğraf çekebilmek gibi özellikleri mevcuttur.

37. Windows Phone • Windows Phone Microsoft tarafından geliştirilmiş ve Windows Mobile serilerinin devamı olan bir mobil işletim sistemidir. 2010 Şubat ayında Mobil Dünya Kongresi'nde ilk kez duyurulan sistem; Windows Mobile'daki kurumsal kullanıcı kitlesine nazaran Windows Phone'da hedef kitlesi Microsoft tarafından sadece son kullanıcılar olarak belirlemiştir. Kablosuz şarj, Çocuk odası gibi farklı özellikleri mevcuttur. BlackBerry10 BlackBerry 10 ya da yaygın kullanılan şekliyle BB10, 30 Ocak 2013 tarihinden itibaren piyasaya sürülmekte olan yeni nesil BlackBerry cihazlarda kullanılmak üzere geliştirilen mobil platformun adıdır. BlackBerry’nin öncelikli hedefi kurumsal şirketler başka bir deyişle iş dünyasıyken rakiplerinin bu işe girmesiyle BlackBerry de artık son kullanıcıya yönelmektedir. Özellikler BlackBerry 10 mobil işletim sistemi ekran üzerinden kaydırmalı (gesture) bir kullanıcı arayüzü, yeni akıllı sanal klavye ve TimeShift (Zaman Kaydırma) özelliğine sahip kamera gibi özelliklerle kullanıcıların karşısına çıktı. Kullanıcının aynı anda 8 farklı uygulamanın küçültülerek ekrana sığmasını sağlayan "Active Frames" özelliği mevcut.

38. Bada • Samsung firması tarafından geliştirilen Bada, Linux çekirdeğine dayanan bir mobil platformdur. Sürümleri: • Bada 1.0 • Bada 1.2 • Bada 2.0 • Bada ilk çıktığı zamanlarda sosyal entegrasyonuen iyi işletim sistemlerinden biriydi. Sosyal ağ entegrasyonu hala aynı şekilde devam etmektedir. Rehberdeki kişiler sosyal ağlar ile entegre edilebilirve kişilerin birçok bilgisi sosyal ağlardan çekilebilir.Kişilere sosyal ağlar üzerinden mesaj atmak içindirekt olarak rehber kullanılabilir. • Bada Qwerty, T9 ve Swype destekleyen Samsung klavyesi kullanır.

39. Bir İşletim Sisteminin Fonksiyonları Açısından Mantıksal Yapısı Aygıt yönetimi (Device management) Bir işletim sistemi donanım aygıtlarının yönetiminden sorumludur. Birçok işletim sistemi yazıcı, disk gibi donanım aygıtlarına genelde aynı şekilde yönetirken işlemci ve belleğin yönetiminde farklı yaklaşımlar kullanmaktadır. Aygıt yönetiminin aygıt bağımlı ve bağımsız olmak üzere ki bölümü bulunmaktadır. Bağımlı olan bölüm’e aygıt sürücüsü (device driver) de denilmektedir. İşletim sisteminin her bir aygıt için kullandığı ayrı bir sürücü vardır. Aygıt yönetiminin bağımsız olan bölümü ise aygıt bağımlı bölümün yürüteceği yazılım ortamını temsil etmektedir. Örneğin aygıt bağımsız alan, sistem çağrı ara yüzündeki çağrıları aygıt sürücüsüne iletmektedir. Aygıt bağımsız alan genellikle aygıt yönetiminin küçük bir bölümüdür, büyük bölümü sürücülere ayrılmıştır.

40. Aygıt yönetiminin bu şekilde ikiye ayrılması ile bilgisayara yeni bir donanım eklemek çok kolay hale gelmiştir. Öncelikle işletim sistemi tasarımcısı, aygıtın hangi bölümünün bağımlı ve hangisinin bağımsız olacağını belirler. Bağımsız olan bölüm temel işletim sistemi içerisinde, bağımlı olan bölüm ise aygıt sürücüsü içerisinde uygulamaya geçirilir. Bu; aygıt yönetimin bağımsız bölümünün; bir aygıta okuma ve/veya yazma işlemlerini yürüten sistem çağrılarını içerdiği anlamına gelmektedir. Örneğin yazıcı sürücüsü bir yazıcı ile ilgili tüm yazılımları içermektedir. Bu yazıcı bilgisayara bağlanarak sürücüsü yüklendiğinde aygıt yönetiminin bağımsız olan bölümü işletim sisteminin içerisinde hali hazırda bulunduğu için bu yazıcı kullanıcı tarafından hemen kullanılabilir.

41. Bellek Yönetimi (Memory Management) Bellek yönetimi işlem yönetimi ile birlikte çalışarak ana bellekte işlemlerin yerleşimini sağlamaktadır. Her işlem bir bellek bölgesi istemekte ve bellek yönetimi de bu işlemlerin çalışması için kaynak yalıtımını da sağlayarak gerekli bellek bölümünü ayırmaktadır. Böylece bellek yönetimi bellekteki blokların paylaştırılması için gerekli stratejileri uygulamaktadır. Modern bellek yönetimleri sanal bellek (virtual memory) sağlayarak fiziksel bellekten çok daha büyük bir bellek alanının kullanılmasını sağlamaktadır. Eğer işletim sistemi sanal belleği destekliyorsa bellek yönetiminin bir kısmı aygıt ve dosya yönetimleri ile birlikte çalışarak belleği yönetir.

42. SANAL BELLEK YAPISI NEDİR? Sanal bellek, fiziksel belleğin görünürdeki miktarını arttırarak uygulama programına (izlence) fiziksel belleğin boyutundan bağımsız ve sürekli bellek alanı sağlayan bilgisayar tekniğidir. Ana belleğin, tekerin (ikincil saklama) önbelleği (cache) gibi davranmasıyla; yani teker yüzeyini belleğin bir uzantısıymış gibi kullanmasıyla gerçekleştirilir. Ancak gerçekte, yalnızca o anda ihtiyaç duyulan veri tekerden ana belleğe aktarılıyor olabilir. Günümüzde genel amaçlı bilgisayarların işletim sistemleri çoklu ortam uygulamaları, sözcük işlemcileri, tablolama izlenceleri gibi sıradan uygulamalar için sanal bellek yöntemi kullanılmaktadır.

43. SANAL BELLEK YAPISI NEDİR?

44. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ Sanal belleğin geliştirilmesinden önceki dönemlerde (1940 ve 50’ler) büyük programlar, iki seviyeli saklamayı gerçekleştirebilmek için üstyazım (overlaying) yöntemleri gibi mantıksal çıkarımlara ihtiyaç duymaktaydı. İzlenceler üst ek sayfaları (overlay) birincil ve ikincil bellek arasında taşımakla görevliydi. Sanal belleği bilişim dünyasına tanıtmanın temel gerekçesi birincil belleği genişletmek değil bu genişlemeleri yazılımcılar tarafından kolay kullanılabilir hale getirmekti. Birçok sistem sanal bellek kullanımından önce de belleğin birden çok program arasında paylaşımını sağlayabilecek yeteneğe sahipti. PDP-10 ‘un ilk modellerinde görülen taban ve sınır yazmaçlarını ( base and bounds registers) bu duruma örnek olarak gösterebiliriz. Bu yöntem her bir uygulamaya 0’dan başlayan özel bir adres uzayı ve bunun yanında adresin bellekte uygulama için ayrılan kısmında olup olmadığını denetleyen bir sınır yazmacının kullanımını içerir.

45. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ

46. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ Sanal bellek 1952-1962 yılları arasında Manchester Üniversitesi’nde Atlas Bilgisayar için geliştirilmiş ve 1962 yılında tamamlanmıştır. Ancak Almanya’nın öncü bilgisayar bilimcilerinden ve Telefunken TR440 anabilgisayarının geliştiricisi olan Fritz-Rudolf Güntsch sanal bellek kavramını 1957 yılında doktora tezinde kullanmaktaydı.

47. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ 1961’de Burroughs, sanal belleğe sahip ilk ticari bilgisayarı olan B5000’i piyasaya sürdü. Sistem sayfalama (paging) yerine bölümlere ayırma (segmentation) kullanmaktaydı.

48. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ Bilgisayar bilimi tarihindeki birçok teknoloji gibi sanal belleğin benimsenmesi de birçok güçlüklerle karşılaştı. Anabilgisayarların işletim sistemlerinde uygulanmasından önce karşılaşılan birçok sorunla baş etmek için çeşitli modeller, deneyler ve kuramların geliştirilmesi gerekti. Devingen adres dönüşümleri özelleştirilmiş, pahalı ve kurulumu zor donanımı ve belleğe erişimi kısmen yavaşlatması en büyük sorunlarıydı. Ayrıca tüm sistemi kapsayan uygulama ve algoritmaların ikincil belleği kullanmasındaki etkinliği düşüreceğine dair endişeler bulunmaktaydı. 1969’a gelindiğinde sanal belleğin ticari bilgisayarlarda kullanımına dair tartışmalar da sona ermişti. David Sayre’nin liderliğindeki bir IBM((International Business Machines) araştırma grubu sanal belleğin diğer sistemlerden çok daha iyi çalıştığını ortaya koydu. Sanal belleği tanıtan ilk minibilgisayar(minicomputer) Norveç üretimi NORD-1 oldu.1970ler boyunca, VAX modelleri başta olmak üzere başka minibilgisayarlar da sanal belleği uygulamaya koydu.

49. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ

50. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SANAL BELLEĞİN TARİHÇESİ Sanal bellek X86 mimarisine Intel’in I286 (80286) işlemcisinin güvenli biçimi (protected mode) ile tanıtıldı. Önceleri bölüm takası (segment swapping) ile gerçekleştirildi ancak büyük bölümlerde (segment) sorun yaratıyordu. Intel 80386 mevcut bölmelere ayırma katmanının altında işleyen sayfalama(paging) yöntemini tanıttı. Artık sayfa hatası (page fault) diğer kural dışı durumlarla (exception) birlikte değerlendirilebilmekteydi.